علبائیه (علیاویه)

علبائیه یا علیاویه‏ از فرق «غلاة» شیعه و از یاران علباء بن دراع اسدى یا علیاء بن دراع دوسى بودند.

شرح حال

از مطالب متفاوت در منابع مختلف به دست می آمد که حقیقت این شخصیت آشفته معلوم نیست. در اعلام اسلامى، شخصى به نام علباء بن حریر سدوسى آمده كه از دلیران و فصحاى عرب در جاهلیت بود و اسلام را پذیرفت و در فتوحات اسلام در عهد عمر حضور یافت و در كوفه ساكن شد و پیشواى مردم آن دیار شد. او نخستین كسى بود كه مردم را به ولایت على (ع) دعوت كرد و در واقعه جمل نیز حاضر بود و در سال 36 هجرى درگذشت.

تاریخچه

كشى در رجال خود مى ‏نویسد که علیاء اسدى بر بحرین حكومت داشت و از آن جا هفتصد هزار دینار دواب و غلام به دست آورد و آن را نزد امام جعفر صادق (ع) آورده تقدیم حضرت کرد. امام فرمود: ما آن ها را از تو قبول كردیم و بار دیگر به تو بخشیدیم. شهرستانى مى‏ نویسد: علباء بن دراع حضرت على (ع) را بر پیامبر برترى مى ‏داد و سپس مردم را بر خویشتن دعوت كرد و قائل به الوهیت على (ع) و محمد (ص) شد. كشّى از قول ابوعبداللّه امام جعفر صادق (ع) روایت مى ‏كند كه علباء هنگام مرگ نزد آن حضرت رفت و ابوبصیر پرسید که آیا تو بهشت را براى او تضمین كرده ‏اى؟ ابن حزم مى ‏نویسد: كه علبائیه در «اباحت» و «تناسخ» و «تعطیل» با مخمسه و محمدیه با هم تفاوتى نداشتند. آن ها نبوت پیغمبر اسلام (ص) و رسالت سلمان پارسى را از جانب او چنان كه «محمدیه» مى ‏گفتند قبول نداشتند، بلكه محمّد بن عبداللّه (ص) را بنده على (ع) مى ‏پنداشتند.

وجه تسمیه

از طرف محمدیه نقل شده است که چون بشّار شعیرى منکر محمّد (ص) و سلمان شد به صورت مرغى به نام «علباء» مسخ گشت، از این جهت طرفدار او «علبائیه» خوانده شدند. همچنین علبائیه به جهت نكوهش كردن حضرت محمد (ص)، «ذمیه» نیز نامیده شدند.