confirmed
۸٬۰۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
ابن تیمیه تا سال 698 هجری در شام بسان یک روحانی حنبلی میزیست، و تا آن سال از او لغزشی مشاهده نشد و از آن به بعد، یعنی وقتی رساله ای به نام «الرسالة الحمویة »نوشت، آثار انحراف در او ظاهر گردید، وی این رساله را در پاسخ پرسش مردم «حماة » (1) که یکی از شهرهای سوریه است، نوشت و آشکارا برای خدا«جهت »و«سمت »قائل شد و تلویحا او را جسم دانست.<ref>https://hawzah.net/fa/Article/View/6274/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87-</ref> | ابن تیمیه تا سال 698 هجری در شام بسان یک روحانی حنبلی میزیست، و تا آن سال از او لغزشی مشاهده نشد و از آن به بعد، یعنی وقتی رساله ای به نام «الرسالة الحمویة »نوشت، آثار انحراف در او ظاهر گردید، وی این رساله را در پاسخ پرسش مردم «حماة » (1) که یکی از شهرهای سوریه است، نوشت و آشکارا برای خدا«جهت »و«سمت »قائل شد و تلویحا او را جسم دانست.<ref>https://hawzah.net/fa/Article/View/6274/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87-</ref> | ||
دوره ي تحصيل ابن تيميه در دمشق بود. تحصيلات اوليه را نزد پدرش، «شيخ عبدالحليم» گذراند و پس از آن نيز نزد استادان مختلفي که در آن زمان در شام کرسي تدريس داشتند، به تحصيل پرداخت. در ميان استادان وي نام چند زن نيز به چشم مي خورد. | دوره ي تحصيل ابن تيميه در دمشق بود. تحصيلات اوليه را نزد پدرش، «شيخ عبدالحليم» گذراند و پس از آن نيز نزد استادان مختلفي که در آن زمان در شام کرسي تدريس داشتند، به تحصيل پرداخت. در ميان استادان وي نام چند زن نيز به چشم مي خورد. | ||
به گفته ي «ابن کثير»، هنگامي که پدر ابن تيميه در سال682 از دنيا | به گفته ي «ابن کثير»، هنگامي که پدر ابن تيميه در سال682 از دنيا رفت، وي 21 سال داشت و پس از يک سال، يعني در 22 سالگي، به جاي پدر بر کرسي تدريس نشست. او در حوزه هاي مختلف، مانند فقه، اصول، علوم نقلي و عقلي مهارت داشت. آن چه گفته شد، سخناني است که شاگردش ابن کثير درباره ي وي گفته است و اين سخنان را افرادي مانند «ابن قيم» و «مقدسي» نيز تکرار کرده اند. | ||
ابن تيميه از نظر آثار، | ابن تيميه از نظر آثار، فرد پر کاري بوده است؛ تا آن جا که «ذهبي» نگاشته هاي وي را حدود 300 جلد تخمين زده و «صفدي» نام بسياري از آن ها را آورده است. | ||
اما واقعيت اين است که انديشمندان درباره ي شخصيت علمي ابن تيميه، ديدگاه هاي متعارضي ارائه کرده اند. برخي وي را شخصيتي دانشمند و آگاه روايت کرده و فضايلي را به وي نسبت داده اند که به نظر، مبالغه آميز مي آيد؛ برخي نيز منکر مقام علمي وي شده و او را صرفاً نويسنده اي پر کار و سريع القلم دانسته اند که در حوزه هاي مختلف به قلم فرسايي پرداخته است.<ref>https://www.alwahabiyah.com/fa/questionview/4522/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA/</ref> | اما واقعيت اين است که انديشمندان درباره ي شخصيت علمي ابن تيميه، ديدگاه هاي متعارضي ارائه کرده اند. برخي وي را شخصيتي دانشمند و آگاه روايت کرده و فضايلي را به وي نسبت داده اند که به نظر، مبالغه آميز مي آيد؛ برخي نيز منکر مقام علمي وي شده و او را صرفاً نويسنده اي پر کار و سريع القلم دانسته اند که در حوزه هاي مختلف به قلم فرسايي پرداخته است.<ref>https://www.alwahabiyah.com/fa/questionview/4522/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA/</ref> | ||
=مخالفین علمی ابن تیمیه= | |||
=شخصیت شناسی علمی ابن تیمیه= | |||
با توجه به آن چه گفته شد، جايگاه علمي ابن تيميه را مي توان در جملاتي کوتاه، چنين وصف کرد: تقي الدين احمد بن تيميه، در مقايسه با پيشينيان خود، همانند بربهاري و ابن بطه، جايگاه علمي والاتري داشت؛ وي کوشيد تا انديشه هاي خود را مستدل ارائه کند؛ نه مانند اهل حديث که انديشه هايشان را بدون دليل و پشتوانه، و در قالب مانيفست هاي حزبي تدوين مي کردند. | |||
آثار ابن تيميه، هرچند علمي است، از نظر روش و سبک، به همان سبک ردّيه نويسي و پاسخ گويي به دشمنانش تدوين شده است. براي نمونه، بيش ترين آثار وي در واکنش به مخالفان صوفي، شيعي، اشعري، يهود و مسيحيان است. جايي هم که به نظريه پردازي پرداخته است، بازتابي از روحيه ي مبارزه طلبانه و پرخاش جويانه ي او در برابر مخالفان بوده است. ابن تيميه، چه در نوشتن و چه در مباحثات شفاهي بسيار تند و خشن بود و هرگز روش و اصول علمي را در مناظراتش رعايت نمي کرد. براي نمونه، هنگامي که به نقد عقايد تصوف مي رسد، افرادي مانند «محي الدين»، «عفيف تلسماسي» و «ابن سبعين» را سخت دشنام مي دهد؛ در تعابيرش درباره ي «اشعري»، امام اشعريون، از نسبت هاي غير علمي و جاهلانه استفاده مي کند؛ براي تحقير «نجم الدين کاتبي» معروف به «دبيران» که در علم منطق تخصص داشت، وي را «دُبَيِران» مي خواند و هنگامي که از پاسخ گويي به علامه ي بزرگ، «ابن مطهر حلي» باز مي ماند، تعبير «ابن منجس» را به کار مي برد؛ و يا کتاب ضد شيعي اش با نام «منهاج السنة» سرشار از تهمت ها و افتراهايي است که مبتني بر شنيده هاي وي از افراد کوچه و بازار يا تحت تأثير انديشه هاي شيعيان غالي است. وي در اين کتاب با تعابيري مانند «حماقات الشيعة» از مسير علم و دانش منحرف شده است. | |||
نکته ي ديگري که لازم است درباره ي شخصيت علمي ابن تيميه ذکر شود، فضاي آشوب زده ي ذهني و نبود معيار منطقي علمي در انديشه ي اوست. به عبارت ديگر، هرگز نمي توان درباره ي ابن تيميه به نتيجه ي مشخصي دست يافت؛ گاه چنان با عقل سر ستيز دارد که ان را به بت تشبيه مي کند و گاه در مباحث علمي به گونه اي از استدلال هاي عقلي استفاده مي کند که وي را تا سر حد يک متکلم پيش مي برد؛ گاه سخناني مي گويند که کاملاً بوي تشبيه و تجسيم مي دهد و او را به حشويه نزديک مي کند و گاه برخي از مفسران ديدگاه هايش، با تکيه بر برخي از نظرات منفردش، وي را ضد تشبيه و تجسيم مي شمارند. | |||
در يک کلام، نمي توان نظمي را در دستگاه انديشه اي ابن تيميه مشاهده کرد و با توجه به گستردگي آثار وي از يک سو، و پراکندگي ان ها از سوي ديگر، بررسي انديشه ي او بسيار سخت و دشوار است. به همين دليل نيز در دوران خود او، عالمان اهل سنت در بسياري از موارد در مي مانند که به کدام نظر ابن تيميه نگاه کنند؛ گاه او را يک عالم مقيد به سنت مي بينند و گاه مخالفت هاي وي با بنيان هاي انديشه اي اهل سنت، آن ها را به تعجب وا مي دارد. | |||
به نظر مي رسد چنين آشفتگي فکري در ابن تيميه، نتيجه ي تعارض هاي فکري وي است؛ زيرا از يک سو به دليل تعصب و تصلب مي کوشد در مسير مذهب سلف حرکت کند و از حد و مرز سلفي گري نقلي (احمد بن حنبل) تجاوز نکند اما به دليل آشنايي اش با فلسفه، علوم عقلي و انديشه هاي ديگر، وارد مباحث عقلي شده و به جاي دفع تعارض ها، خود دچار تعارض مي شود؛ و هر چند تأملات علمي، وي را در مسير ديگري سوق مي دهند، اما به علت تعصب و ارتجاع، راه نادرست را بر مي گزيند و خود را از زحمت انديشه ورزي رها مي کند.<ref>https://www.alwahabiyah.com/fa/questionview/4522/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA/</ref> | |||
=اساتید= | |||
=شاگردان= | |||
=مخالفین علمیت ابن تیمیه= | |||
=موافین | |||
=اوضاع روزگار ابن تیمیه= | |||