۸۵٬۸۱۰
ویرایش
اتیوپی از نخستین پایگاه اسلام تا جایگاه فعلی مسلمانان (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۳
، ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
اتیوپی دومین کشور پر جمعیت در منطقه زیر صحرای افریقا (SUB SAHARA) و سومین کشور پر جمعیت در قاره افریقا است. این کشور در شمال شرق این قاره واقع شده است و در محدوده مدار استوا قرار دارد و در مجموع 311/5 کیلومتر مربع مرز دارد.<br> | اتیوپی دومین کشور پر جمعیت در منطقه زیر صحرای افریقا (SUB SAHARA) و سومین کشور پر جمعیت در قاره افریقا است. این کشور در شمال شرق این قاره واقع شده است و در محدوده مدار استوا قرار دارد و در مجموع 311/5 کیلومتر مربع مرز دارد.<br> | ||
اتیوپی در غرب و شمال غربی یک میلیون و 127 هزار کیلومتر با سودان، از سمت جنوب غربی به طول 830 کیلومتر با کنیا، از سمت شرق و شمال شرقی به طول 912 کیلومتر با اریتره و جیبوتی و در جنوب شرقی با سومالی مرز مشترک دارد.<br> | اتیوپی در غرب و شمال غربی یک میلیون و 127 هزار کیلومتر با سودان، از سمت جنوب غربی به طول 830 کیلومتر با کنیا، از سمت شرق و شمال شرقی به طول 912 کیلومتر با اریتره و جیبوتی و در جنوب شرقی با سومالی مرز مشترک دارد.<br> | ||
مساحت کل اتیوپی 127/127/1 کیلومتر مربع، مساحت خاک آن 683/119/1 و حدّاقل 7444 کیلومتر مربع از خاک این سرزمین را آب دریاچه‌های گوناگون فراگرفته اند. بخش گسترده ای از اتیوپی را بیابان‌هایی تشکیل می‌دهد که گسترش | مساحت کل اتیوپی 127/127/1 کیلومتر مربع، مساحت خاک آن 683/119/1 و حدّاقل 7444 کیلومتر مربع از خاک این سرزمین را آب دریاچه‌های گوناگون فراگرفته اند. بخش گسترده ای از اتیوپی را بیابان‌هایی تشکیل می‌دهد که گسترش آنها به سمت مرزهای شرقی است.<br> | ||
پست‌ترین منطقه این سرزمین در گودال «دنجیل» [Denakil] حدود 125 متر پست‌تر از سطح آب‌های آزاد بین‌المللی است و بلندترین بخش آن در «رأس داشان» 4620 متر ارتفاع دارد.<br> | پست‌ترین منطقه این سرزمین در گودال «دنجیل» [Denakil] حدود 125 متر پست‌تر از سطح آب‌های آزاد بین‌المللی است و بلندترین بخش آن در «رأس داشان» 4620 متر ارتفاع دارد.<br> | ||
اتیوپی عموماً سرزمین خشک، صحرایی و در بعضی مناطق کوهستانی است. مناطق جنگلی و مرتعی کمتر از 20 درصد خاک این کشور را شامل می‌شوند. دمای هوا در مناطق بیابانی اتیوپی و در فصل تابستان گاهی از 55 درجه سانتیگراد نیز فراتر می‌رود و سردترین منطقه این کشور در فصل زمستان دمایی حدود صفر درجه سانتیگراد دارد. اتیوپی به معاهده‌های بین‌المللی بیابان‌زدایی، تغییرات آب و هوا و حفاظت از لایه اوزون پایبند است.<br> | اتیوپی عموماً سرزمین خشک، صحرایی و در بعضی مناطق کوهستانی است. مناطق جنگلی و مرتعی کمتر از 20 درصد خاک این کشور را شامل می‌شوند. دمای هوا در مناطق بیابانی اتیوپی و در فصل تابستان گاهی از 55 درجه سانتیگراد نیز فراتر می‌رود و سردترین منطقه این کشور در فصل زمستان دمایی حدود صفر درجه سانتیگراد دارد. اتیوپی به معاهده‌های بین‌المللی بیابان‌زدایی، تغییرات آب و هوا و حفاظت از لایه اوزون پایبند است.<br> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
=برخی ویژگی‌های تاریخی= | =برخی ویژگی‌های تاریخی= | ||
اتیوپی دارای تاریخی بسیار کهن، و یکی از قدیم‌ترین مناطق زیستی انسانی است. کوشی‌های جنوبی افریقا در هزاره دوم قبل از میلاد از طریق اتیوپی به قسمت‌هایی که امروزه کنیا و تانزانیا خوانده می‌شود، وارد شده‌اند. این عده در آغاز مسیحیت به دو گروه تقسیم شده‌اند: گروهی به زندگی مبتنی بر گردآوری خوراک و شکار ادامه داده‌اند ؛ اما گروه دیگر که از لحاظ فرهنگی غلبه داشته‌اند، ارتفاعات را به اشغال خود در آورده و به نگهداری دام و تا حدی کشاورزی پرداخته‌اند. <ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، واژه اتیوپی، ص 570 به نقل از: ast Africa: its Peoples and Resourses, ed, W.T.W.Morgan, London, 1984,P.23.</ref><br> | اتیوپی دارای تاریخی بسیار کهن، و یکی از قدیم‌ترین مناطق زیستی انسانی است. کوشی‌های جنوبی افریقا در هزاره دوم قبل از میلاد از طریق اتیوپی به قسمت‌هایی که امروزه کنیا و تانزانیا خوانده می‌شود، وارد شده‌اند. این عده در آغاز مسیحیت به دو گروه تقسیم شده‌اند: گروهی به زندگی مبتنی بر گردآوری خوراک و شکار ادامه داده‌اند ؛ اما گروه دیگر که از لحاظ فرهنگی غلبه داشته‌اند، ارتفاعات را به اشغال خود در آورده و به نگهداری دام و تا حدی کشاورزی پرداخته‌اند. <ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، واژه اتیوپی، ص 570 به نقل از: ast Africa: its Peoples and Resourses, ed, W.T.W.Morgan, London, 1984,P.23.</ref><br> | ||
ظاهراً در هزاره اول قبل از میلاد، عنصر سامی به این گروه‌ها ملحق و با | ظاهراً در هزاره اول قبل از میلاد، عنصر سامی به این گروه‌ها ملحق و با آنها ترکیب شده است. <ref>ویل دورانت، ج 4، ص 199.</ref> مهم‌ترین اینان حبشی‌ها بودند که پس از تصرف قسمت‌های ساحلی به قسمت‌های دیگر نیز نفوذ کردند. این حرکت‌ها تا سده‌های 3 و 4 میلادی ادامه یافت و احتمالاً یهودیان نیز در همین دوره به سرزمین اتیوپی آمده‌اند. درباره این‌گونه مهاجرت‌ها افسانه‌هایی نیز وجود دارد، تا جایی که هایله سلاسی(Haile Salassie) پادشاه پیشین اتیوپی خود را از اعقاب منلیک (Menelik) اول، پسر ملکه سبا و سلیمان نبی به شمار می‌آورد و این امر را در قانون اساسی 1995 میلادی کشور نیز گنجانده بود. <ref>دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ص 570.</ref><br> | ||
در پایان هزاره اول قبل از میلاد در اتیوپی به سبب ترکیب نژادی حامی و سامی، تمدنی پدید آمد که می‌توان آن را به طور اخص تمدن اتیوپیایی به شمار آورد. این کشور، صاحب تمدن معروفی به نام «آکسوم» است. | در پایان هزاره اول قبل از میلاد در اتیوپی به سبب ترکیب نژادی حامی و سامی، تمدنی پدید آمد که می‌توان آن را به طور اخص تمدن اتیوپیایی به شمار آورد. این کشور، صاحب تمدن معروفی به نام «آکسوم» است. | ||
پادشاهی آکسوم در پیش از میلاد در شمال اتیوپی پدید آمد و در سده‌های 3 و 4 به اوج شکوفایی خود رسید. عزانا (Azana) پادشاه آکسوم در 324 میلادی به مسیحیت گروید. در این دوره، میان بیزانس و اتیوپی مسیحی روابط دوستانه‌ای برقرار شد ؛ اما تمدن آکسوم برای مدت طولانی از قرن هشتم تا دوازدهم رو به افول گذاشت. افزون بر آن، دولت آکسوم هنگام ورود مسلمانان در سده 7 میلادی به اتیوپی، به سبب قدرت گرفتن ایرانیان در دریای سرخ رو به ضعف نهاده بود.<br> | پادشاهی آکسوم در پیش از میلاد در شمال اتیوپی پدید آمد و در سده‌های 3 و 4 به اوج شکوفایی خود رسید. عزانا (Azana) پادشاه آکسوم در 324 میلادی به مسیحیت گروید. در این دوره، میان بیزانس و اتیوپی مسیحی روابط دوستانه‌ای برقرار شد ؛ اما تمدن آکسوم برای مدت طولانی از قرن هشتم تا دوازدهم رو به افول گذاشت. افزون بر آن، دولت آکسوم هنگام ورود مسلمانان در سده 7 میلادی به اتیوپی، به سبب قدرت گرفتن ایرانیان در دریای سرخ رو به ضعف نهاده بود.<br> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
==أ. مذهب ارتدوکس== | ==أ. مذهب ارتدوکس== | ||
در زمان امپراتوری عزانا 330 الی 360 بعد از میلاد حضرت مسیح(علیه‌السلام) که مدت سی سال به طول انجامید، دو نفر از مسیحیان اهل سوریه به نام های فرومنتیوس (Frumentius) و آئده سیوس (Aedesius) به حبشه آمدند و به حضور امپراتور رفتند. در آن زمان، عزانا به علت پیری و ناتوانی پدرش که در بستر بیماری بود، به جای وی بر تخت نشسته بود و حکمرانی می‌کرد. ملاقات عزانا با دو نفر کشیش پیش گفته باعث ایجاد زمینه‌های ورود مسیحیت به حبشه شد و سرانجام در سال 331 بعد از میلاد، امپراتور عزانا که پس از فوت پدر به طور رسمی بر تخت امپراتوری جلوس کرده بود، دین حضرت مسیح را پذیرفت.<br> | در زمان امپراتوری عزانا 330 الی 360 بعد از میلاد حضرت مسیح(علیه‌السلام) که مدت سی سال به طول انجامید، دو نفر از مسیحیان اهل سوریه به نام های فرومنتیوس (Frumentius) و آئده سیوس (Aedesius) به حبشه آمدند و به حضور امپراتور رفتند. در آن زمان، عزانا به علت پیری و ناتوانی پدرش که در بستر بیماری بود، به جای وی بر تخت نشسته بود و حکمرانی می‌کرد. ملاقات عزانا با دو نفر کشیش پیش گفته باعث ایجاد زمینه‌های ورود مسیحیت به حبشه شد و سرانجام در سال 331 بعد از میلاد، امپراتور عزانا که پس از فوت پدر به طور رسمی بر تخت امپراتوری جلوس کرده بود، دین حضرت مسیح را پذیرفت.<br> | ||
پذیرش مسیحیت از طرف یکی از امپراتوران آکسوم باعث نزدیکی حبشه به روم و مصر شد ؛ ولی سبب پذیرش این دین از سوی قاطبه مردم نبود و | پذیرش مسیحیت از طرف یکی از امپراتوران آکسوم باعث نزدیکی حبشه به روم و مصر شد ؛ ولی سبب پذیرش این دین از سوی قاطبه مردم نبود و آنها تا مدت‌ها، همچنان بت‌پرست باقی ماندند. از طریق امپراتور، بزرگان قوم و نجیبان و نزدیکان وی به وسیله کشیشان مذکور مسیحی شدند و در حقیقت فرومنتیوس نخستین کسی بود که به حبشه آمد و مسیحیت ارتدوکس وابسته به کلیسای اسکندریه را به این کشور معرفی کرد. | ||
شایان ذکر است که در حال حاضر، آبونه پائولس پاتریاک کلیسای ارتدوکس اتیوپی است.<br> | شایان ذکر است که در حال حاضر، آبونه پائولس پاتریاک کلیسای ارتدوکس اتیوپی است.<br> | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
ظهور و طلوع دین اسلام نه تنها نقطه عطفی در تاریخ ادیان، بلکه نقطه عطفی در تاریخ جهان و معادلات حاکم بر آن است. تولد این دین به طور عمیق بر اشکال سیاسی ـ مذهبی و ساختار اجتماعی کشورهای خاورمیانه و همسایگانش اثر گذاشت. در این جهت کشور حبشه که از نظر جغرافیایی در نزدیکی محل تولد اسلام قرار گرفته و همسایه کشور حجاز است، پس از ظهور و حضور دین اسلام دچار دگرگونی‌هایی شد که بررسی و تحقیق در مورد چگونگی حوادث واقعه پس از معرفی اسلام در این کشور بسیار اهمیت دارد.<br> | ظهور و طلوع دین اسلام نه تنها نقطه عطفی در تاریخ ادیان، بلکه نقطه عطفی در تاریخ جهان و معادلات حاکم بر آن است. تولد این دین به طور عمیق بر اشکال سیاسی ـ مذهبی و ساختار اجتماعی کشورهای خاورمیانه و همسایگانش اثر گذاشت. در این جهت کشور حبشه که از نظر جغرافیایی در نزدیکی محل تولد اسلام قرار گرفته و همسایه کشور حجاز است، پس از ظهور و حضور دین اسلام دچار دگرگونی‌هایی شد که بررسی و تحقیق در مورد چگونگی حوادث واقعه پس از معرفی اسلام در این کشور بسیار اهمیت دارد.<br> | ||
در قرآن کریم به دو قضیه اشاره شده‌است که به سرزمین حبشه ارتباط می‌یابد. ابتدا داستان «اخدود» که در سوره بروج از آن یاد شده‌است، و به قتل عام مسیحیان به دست ذونواس پادشاه یهودی مربوط می‌شود. پادشاه مسیحی اتیوپی، ابرهه یکی از سران ارتش خود را برای سرکوب ذونواس و حمایت از مسیحیان به جزیرة العرب اعزام می‌کند. در سوره فیل نیز داستان ابرهه و اصحاب فیل که قصد تخریب کعبه را داشتند، ذکر شده‌است. قضیه دوم به مهاجرت مسلمانان به حبشه مربوط می‌شود که شرح آن خواهد آمد.<br> | در قرآن کریم به دو قضیه اشاره شده‌است که به سرزمین حبشه ارتباط می‌یابد. ابتدا داستان «اخدود» که در سوره بروج از آن یاد شده‌است، و به قتل عام مسیحیان به دست ذونواس پادشاه یهودی مربوط می‌شود. پادشاه مسیحی اتیوپی، ابرهه یکی از سران ارتش خود را برای سرکوب ذونواس و حمایت از مسیحیان به جزیرة العرب اعزام می‌کند. در سوره فیل نیز داستان ابرهه و اصحاب فیل که قصد تخریب کعبه را داشتند، ذکر شده‌است. قضیه دوم به مهاجرت مسلمانان به حبشه مربوط می‌شود که شرح آن خواهد آمد.<br> | ||
«[[حبشه]]» داستان‌های ماندگاری در روابط با اسلام و مسلمانان دارد که به برخی از | «[[حبشه]]» داستان‌های ماندگاری در روابط با اسلام و مسلمانان دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود.<br> | ||
==أ. وجود زمینه خداپرستی:== از ورود مسیحیت به حبشه پیش از این سخن گفتیم. نفوذ مسیحیت در حبشه، دولت آن را به جنبش اسلام مساعد کرده بود. پادشاه مسیحی حبشه به نهضت خداپرستی میان بت پرستان جزیرة العرب به نظر احترام می‌نگریست ؛ به ویژه در آغاز ظهور اسلام که با شعار «لااله‌الاالله» و مبارزه با بت پرستی همراه بود و این رویکرد با ادیان ابراهیمی مخالفتی نداشته و حتی در مواردی روابط پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) با یهودیان مدینه تا وقتی که به توطئه و پیمان شکنی دست نزدند، از سویی و مسیحیان حبشه از سوی دیگر نیکو بوده‌است.<br> | ==أ. وجود زمینه خداپرستی:== از ورود مسیحیت به حبشه پیش از این سخن گفتیم. نفوذ مسیحیت در حبشه، دولت آن را به جنبش اسلام مساعد کرده بود. پادشاه مسیحی حبشه به نهضت خداپرستی میان بت پرستان جزیرة العرب به نظر احترام می‌نگریست ؛ به ویژه در آغاز ظهور اسلام که با شعار «لااله‌الاالله» و مبارزه با بت پرستی همراه بود و این رویکرد با ادیان ابراهیمی مخالفتی نداشته و حتی در مواردی روابط پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) با یهودیان مدینه تا وقتی که به توطئه و پیمان شکنی دست نزدند، از سویی و مسیحیان حبشه از سوی دیگر نیکو بوده‌است.<br> | ||
==ب. کودکی پیامبر اسلام و روحانیان مسیحی حبشه:== ایام کودکی زندگی پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)حادثه‌های مهمی را به یاد داشت. در جریان شیرخوارگی کودک عبدالمطلب به وسیله حلیمه سعدیه از قبیله «بنی سعد» که تا مدت پنج سال در آن قبیله بود، دو یا سه بار به مکه برگشت داده شد تا مادرش را ببیند.<br> | ==ب. کودکی پیامبر اسلام و روحانیان مسیحی حبشه:== ایام کودکی زندگی پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)حادثه‌های مهمی را به یاد داشت. در جریان شیرخوارگی کودک عبدالمطلب به وسیله حلیمه سعدیه از قبیله «بنی سعد» که تا مدت پنج سال در آن قبیله بود، دو یا سه بار به مکه برگشت داده شد تا مادرش را ببیند.<br> | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
به منظور حفظ وحدت ملی، پادشاه جدید با اقدام‌های ریاکارانه خود می‌کوشید خشنودی مسلمانان اتیوپی را جلب کند؛ به ویژه که مسلمانان، پیش تر نمونه حکومت‌داری ایتالیا را آزموده بودند.<br> | به منظور حفظ وحدت ملی، پادشاه جدید با اقدام‌های ریاکارانه خود می‌کوشید خشنودی مسلمانان اتیوپی را جلب کند؛ به ویژه که مسلمانان، پیش تر نمونه حکومت‌داری ایتالیا را آزموده بودند.<br> | ||
پیش از این، ایتالیایی‌ها، دادگاه‌های شریعت را تاسیس کرده بودند که این دادگاه‌ها صلاحیت داشتند به دعاوی حقوقی در زمینه ازدواج، طلاق، ارث و وقف رسیدگی کنند. هر چند پادشاه هایله سلاسی اجازه داد این دادگاه‌ها عملاً فعالیت کنند، دستور داد مقررات مربوط به مسلمانان از قانون مدنی سال 1960 حذف شود. همچنین در زمان تشکیل کمیسیون تدوین قوانین در سال 1945 به مسلمانان اجازه مشارکت داده نشد و قانون مدنی سال 1960 در خصوص مقررات مربوط به مسلمانان هرگز تعدد زوجات را قانونی نشناخت و در تمام امور ازدواج و مسائل خانوادگی، رویه‌ها و سنت‌های دین مسیحیت در آن متبلور بود. در حالی که کمیسیون با مقام‌های دینی مسیحی و دانشوران سنتی آنان مشاوره داشت، از هیچ مسلمانی نخواست تا نظریاتش را درباره پیش نویس قانون مزبور اظهار کند. هرچند در پیش نویس قانون مدنی، فصلی تحت عنوان مقررات ویژه مسلمانان درج شده بود، این فصل در زمان انتشار قانون مدنی حذف شد. | پیش از این، ایتالیایی‌ها، دادگاه‌های شریعت را تاسیس کرده بودند که این دادگاه‌ها صلاحیت داشتند به دعاوی حقوقی در زمینه ازدواج، طلاق، ارث و وقف رسیدگی کنند. هر چند پادشاه هایله سلاسی اجازه داد این دادگاه‌ها عملاً فعالیت کنند، دستور داد مقررات مربوط به مسلمانان از قانون مدنی سال 1960 حذف شود. همچنین در زمان تشکیل کمیسیون تدوین قوانین در سال 1945 به مسلمانان اجازه مشارکت داده نشد و قانون مدنی سال 1960 در خصوص مقررات مربوط به مسلمانان هرگز تعدد زوجات را قانونی نشناخت و در تمام امور ازدواج و مسائل خانوادگی، رویه‌ها و سنت‌های دین مسیحیت در آن متبلور بود. در حالی که کمیسیون با مقام‌های دینی مسیحی و دانشوران سنتی آنان مشاوره داشت، از هیچ مسلمانی نخواست تا نظریاتش را درباره پیش نویس قانون مزبور اظهار کند. هرچند در پیش نویس قانون مدنی، فصلی تحت عنوان مقررات ویژه مسلمانان درج شده بود، این فصل در زمان انتشار قانون مدنی حذف شد. | ||
دادگاه‌های شریعت (اسلامی) در اعلامیه سال 1962 در بخش دادگاه‌ها و قانون آیین دادرسی مدنی، قانونی شناخته نشدند ؛ هر چند فعالیت | دادگاه‌های شریعت (اسلامی) در اعلامیه سال 1962 در بخش دادگاه‌ها و قانون آیین دادرسی مدنی، قانونی شناخته نشدند ؛ هر چند فعالیت آنها در عمل استمرار یافت. دولت امیدوار بود با تجویز وجود آنها، بدون اعطای وضعیت قانونی، این دادگاه‌ها هم سرانجام مانند خود مسلمانان پژمرده و منقرض شوند.<br> | ||
با وجود این که پادشاه هایله سلاسی همواره در سخنرانی‌های خود تأکید می‌کرد که دین، امر شخصی است و کشور به همه تعلق دارد، در عمل به حمایت از پارادایم سنتی که ملت اتیوپی را با مسیحیت برابر می‌دانست پرداخت. وی به دلیل این‌که اسلام، به صورت آنتی تز ملی‌گرایی اتیوپی مطرح بود می‌کوشید با کم شمردن تعداد جمعیت مسلمان کشور، این اندیشه متعلق به قرون گذشته را که اتیوپی جزیره مسیحیت در دریای اسلام است، جاودانه سازد.<br> | با وجود این که پادشاه هایله سلاسی همواره در سخنرانی‌های خود تأکید می‌کرد که دین، امر شخصی است و کشور به همه تعلق دارد، در عمل به حمایت از پارادایم سنتی که ملت اتیوپی را با مسیحیت برابر می‌دانست پرداخت. وی به دلیل این‌که اسلام، به صورت آنتی تز ملی‌گرایی اتیوپی مطرح بود می‌کوشید با کم شمردن تعداد جمعیت مسلمان کشور، این اندیشه متعلق به قرون گذشته را که اتیوپی جزیره مسیحیت در دریای اسلام است، جاودانه سازد.<br> | ||
در این بین، برخی از ملی‌گرایان معتقدند که هیچ گونه سیاست رسمی و آشکارا مبنی بر سرکوب مسلمانان یا تبعیض ضد آنان وجود نداشته (مانند اقدام‌هایی که در سال 1880 ضد مسلمانان انجام شد) بلکه مسلمانان فقط از گردونه حیات ملی منزوی شده یا مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند!<br> | در این بین، برخی از ملی‌گرایان معتقدند که هیچ گونه سیاست رسمی و آشکارا مبنی بر سرکوب مسلمانان یا تبعیض ضد آنان وجود نداشته (مانند اقدام‌هایی که در سال 1880 ضد مسلمانان انجام شد) بلکه مسلمانان فقط از گردونه حیات ملی منزوی شده یا مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند!<br> | ||
مارکاکیس (MARKAKIS) در خصوص این که چرا مسلمانان اتیوپی انگیزه‌ای برای شرکت در آموزش‌های جدید نداشتند و مشارکت | مارکاکیس (MARKAKIS) در خصوص این که چرا مسلمانان اتیوپی انگیزه‌ای برای شرکت در آموزش‌های جدید نداشتند و مشارکت آنها بسیار پایین بود، حقایق ذیل را ذکر می‌کند: ممنوعیت استفاده از زبان عربی در مدارس دولتی، تبلیغ دین مسیحیت تحت پوشش آموزه‌های اخلاقی، استمرار فعالیت مدارس در روزهای جمعه و اعیاد و تعطیلات دینی مسلمانان، استفاده از آموزش برای تبلیغ و گسترش ملی گرایی مورد نظر دولت و سرانجام این حقیقت که آموزش و پرورش همواره وسیله‌ای برای استخدام در اداره‌های دولتی بوده‌است. <br> | ||
علت دیگر ناخرسندی مسلمانان از نظام آموزشی این بودکه تاسیس مراکز آموزشی اسلامی از حمایت مالی دولت بهره مند نبود. هرچند دولت ادعا می‌کرد آموزش‌های مذهبی برعهده نهادهای دینی است و مدارس سنتی باید خودبسا و خودگردان باشند، در حقیقت غیر مستقیم از طریق اعطای زمین، معافیت اموال کلیسا از پرداخت مالیات و تخصیص بخشی از مالیات‌های آموزشی به کلیسا، مدارس دینی مسیحی را تحت حمایت خود قرار می‌داد. | علت دیگر ناخرسندی مسلمانان از نظام آموزشی این بودکه تاسیس مراکز آموزشی اسلامی از حمایت مالی دولت بهره مند نبود. هرچند دولت ادعا می‌کرد آموزش‌های مذهبی برعهده نهادهای دینی است و مدارس سنتی باید خودبسا و خودگردان باشند، در حقیقت غیر مستقیم از طریق اعطای زمین، معافیت اموال کلیسا از پرداخت مالیات و تخصیص بخشی از مالیات‌های آموزشی به کلیسا، مدارس دینی مسیحی را تحت حمایت خود قرار می‌داد. | ||
به هر حال، به ویژه در سال‌های 1960تا 1970 بروز تحولات جدید در افریقا، جهان اسلام و اتیوپی، به کاهش شدت کنترل در فرصت‌های آموزشی، ثبت نام در خدمات دولتی و سفرهای خارجی انجامید و اوضاع به تدریج به نفع مسلمانان اتیوپی تغییر یافت.<br> | به هر حال، به ویژه در سال‌های 1960تا 1970 بروز تحولات جدید در افریقا، جهان اسلام و اتیوپی، به کاهش شدت کنترل در فرصت‌های آموزشی، ثبت نام در خدمات دولتی و سفرهای خارجی انجامید و اوضاع به تدریج به نفع مسلمانان اتیوپی تغییر یافت.<br> | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۳۳: | ||
در 22 سپتامبر 1975 حکومت جدید اعلام کرد که تعطیلات مذهبی و ملی را برای مسیحیان و مسلمانان رعایت خواهد کرد و بر همین اساس برای نخستین بار عید قربان(الاضحی) به صورت تعطیل رسمی در نظر گرفته شد.<br> | در 22 سپتامبر 1975 حکومت جدید اعلام کرد که تعطیلات مذهبی و ملی را برای مسیحیان و مسلمانان رعایت خواهد کرد و بر همین اساس برای نخستین بار عید قربان(الاضحی) به صورت تعطیل رسمی در نظر گرفته شد.<br> | ||
همچنین سالروز ولادت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) برای نخستین بار روز سه شنبه 24 مارس 1975 به صورت تعطیل رسمی اعلام شد. نخستین مقاله روزنامه آدیس زمن که پس از انقلاب فردی مسلمان به نام عبدالله طیب آن را نوشت، با عنوان «اسلام و سوسیالیسم» به چاپ رسید.<br> | همچنین سالروز ولادت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) برای نخستین بار روز سه شنبه 24 مارس 1975 به صورت تعطیل رسمی اعلام شد. نخستین مقاله روزنامه آدیس زمن که پس از انقلاب فردی مسلمان به نام عبدالله طیب آن را نوشت، با عنوان «اسلام و سوسیالیسم» به چاپ رسید.<br> | ||
در مقاله وی آمده بود: برخی افراد از این حقیقت آگاهی ندارند که اسلام در واقع مقررات کاملی است که پیامبر در عصر خود | در مقاله وی آمده بود: برخی افراد از این حقیقت آگاهی ندارند که اسلام در واقع مقررات کاملی است که پیامبر در عصر خود آنها را به اجرا درآورده است. وی سپس به شرح نظریات اسلام درباره زمین ومالکیت خصوصی پرداخت.<br> | ||
اعلامیه اصلاحات ارضی مارس 1975 در ابتدا به نظر می‌رسید که به سود دهقانان جنوب اتیوپی باشد ؛ چراکه دهقانان این ناحیه را که عموماً مسلمان بودند، از استثمار قبیله آمهارا(Amhara) در جایگاه صاحبان زمین آزاد کرده بود ؛ با وجود این، اقدام‌های بعدی دولت برای ایجاد مزارع اشتراکی باعث شد که حمایت اولیه از اصلاحات ارضی از دست برود. اصلاحات ارضی در شمال، به ویژه برای دهقانان مسلمان نحس بود ؛ زیرا قانون اصلاحات ارضی استخدام نیروی کار را ممنوع می‌کرد و همین باعث شد که مالکان زمین، دهقانان را از زمین خود بیرون کنند. طی دو ماه از زمان صدور اعلامیه، دولت مجبور شد اردوگاه‌هایی برای دهقانان مسلمان گجام (Gojjam) بر پا کند و ناخواسته آنان را در جای دیگری مستقر سازد.<br> | اعلامیه اصلاحات ارضی مارس 1975 در ابتدا به نظر می‌رسید که به سود دهقانان جنوب اتیوپی باشد ؛ چراکه دهقانان این ناحیه را که عموماً مسلمان بودند، از استثمار قبیله آمهارا(Amhara) در جایگاه صاحبان زمین آزاد کرده بود ؛ با وجود این، اقدام‌های بعدی دولت برای ایجاد مزارع اشتراکی باعث شد که حمایت اولیه از اصلاحات ارضی از دست برود. اصلاحات ارضی در شمال، به ویژه برای دهقانان مسلمان نحس بود ؛ زیرا قانون اصلاحات ارضی استخدام نیروی کار را ممنوع می‌کرد و همین باعث شد که مالکان زمین، دهقانان را از زمین خود بیرون کنند. طی دو ماه از زمان صدور اعلامیه، دولت مجبور شد اردوگاه‌هایی برای دهقانان مسلمان گجام (Gojjam) بر پا کند و ناخواسته آنان را در جای دیگری مستقر سازد.<br> | ||
با ملی شدن زمین‌های شهری و منازل مسکونی اضافی در ژوئیه 1975 بسیاری از افراد به ویژه بازرگانانی که در زمینه واحدهای مسکونی اجاره‌ای سرمایه گذاری کرده بودند، از مهم‌ترین منبع درآمدشان محروم شدند. | با ملی شدن زمین‌های شهری و منازل مسکونی اضافی در ژوئیه 1975 بسیاری از افراد به ویژه بازرگانانی که در زمینه واحدهای مسکونی اجاره‌ای سرمایه گذاری کرده بودند، از مهم‌ترین منبع درآمدشان محروم شدند. | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
در اوایل روی کار آمدن رژیم نظامی، محمد عبدالرحمان به وزارت بازرگانی، صنعت و جهانگردی منصوب شد. همچنین ناخدا حسن سعید به مدیریت شرکت کشتیرانی اتیوپی، یوسف احمد به وزارت راه و ترابری، و حسین اسماعیل، به ریاست وزارت آموزش و پرورش تعیین شدند. میان اعضای دائم کمیته مرکزی کمیسیون تشکیل دهنده حزب کارگران اتیوپی چهار مسلمان وجود داشتند که عبارت بودند از عبدالحافظ یوسف، مدیر سیاسی دانشکده فوریه 1976، علی موسی، نماینده منطقه گاموگوفا(Gamo Gofa)، یوسف احمد، وزیر راه و ترابری، و حسین اسماعیل، مسؤول کمیسیون امور ایدئولوژی در منطقه کافا (Kafa)، در اوایل سال 1980 علی موسی، یگانه عضو مسلمان(Derg)، و حسین اسماعیل ازکمیته مرکزی حزب کارگران اتیوپی کنار گذاشته شدند.<br> | در اوایل روی کار آمدن رژیم نظامی، محمد عبدالرحمان به وزارت بازرگانی، صنعت و جهانگردی منصوب شد. همچنین ناخدا حسن سعید به مدیریت شرکت کشتیرانی اتیوپی، یوسف احمد به وزارت راه و ترابری، و حسین اسماعیل، به ریاست وزارت آموزش و پرورش تعیین شدند. میان اعضای دائم کمیته مرکزی کمیسیون تشکیل دهنده حزب کارگران اتیوپی چهار مسلمان وجود داشتند که عبارت بودند از عبدالحافظ یوسف، مدیر سیاسی دانشکده فوریه 1976، علی موسی، نماینده منطقه گاموگوفا(Gamo Gofa)، یوسف احمد، وزیر راه و ترابری، و حسین اسماعیل، مسؤول کمیسیون امور ایدئولوژی در منطقه کافا (Kafa)، در اوایل سال 1980 علی موسی، یگانه عضو مسلمان(Derg)، و حسین اسماعیل ازکمیته مرکزی حزب کارگران اتیوپی کنار گذاشته شدند.<br> | ||
کوشش‌های مستمر مسلمانان برای تأمین شناسایی قانونی مجلس اعلای امور اسلامی اتیوپی در طول دوران حکومت نظامیان به نتیجه نرسید. هرچند این مجلس عملاً موجودیت و فعالیت داشت، موجودیت و فعالیت آن از پایه‌های قانونی یا شناسایی رسمی ناشی نمی‌شد ؛ بلکه فعالیت مجلس مدیون تصمیم جدی، پیگیری و قدرت کسانی بود که آماده بودند به هر قیمتی موجودیت آن را حفظ کنند.<br> | کوشش‌های مستمر مسلمانان برای تأمین شناسایی قانونی مجلس اعلای امور اسلامی اتیوپی در طول دوران حکومت نظامیان به نتیجه نرسید. هرچند این مجلس عملاً موجودیت و فعالیت داشت، موجودیت و فعالیت آن از پایه‌های قانونی یا شناسایی رسمی ناشی نمی‌شد ؛ بلکه فعالیت مجلس مدیون تصمیم جدی، پیگیری و قدرت کسانی بود که آماده بودند به هر قیمتی موجودیت آن را حفظ کنند.<br> | ||
در دوران جدید به نظر می‌رسید که تشکیل مجلس اعلای امور اسلامی، دستاورد مهم و نتیجه مبارزات مسلمانان اتیوپی بوده است. با وجود چالش‌های مبارزات داخلی برای به دست گرفتن قدرت در میان رهبران مسلمانان و تقسیم شدن | در دوران جدید به نظر می‌رسید که تشکیل مجلس اعلای امور اسلامی، دستاورد مهم و نتیجه مبارزات مسلمانان اتیوپی بوده است. با وجود چالش‌های مبارزات داخلی برای به دست گرفتن قدرت در میان رهبران مسلمانان و تقسیم شدن آنها به سبب مجموعه‌ای از مسائل مانند درگیری‌های شخصی و مشکلات گوناگونی از قبیل نداشتن تجربه مدیریتی و تشکیلاتی، اختلاف بر سر موضوع تخصیص بودجه و میزان کنترل بر بخش‌های تشکیل دهنده، مجلس در مجموع توانسته است رهبری مؤثری در امور مسلمانان به ویژه در زمینه مناسبات خود با حکومت و جهان اسلام از خود نشان دهد.<br> | ||
در سپتامبر 1991تجدید ساختار اساسی مجلس آغاز شد. پیش از آن در انتخاباتی که برای ریاست مجلس در اکتبر 1990، حدود شش ماه بعد از فوت بنیانگذار آن، عالم معروف و محبوب حاج حبیب ثانی صورت گرفته بود، عمر حسین عبدالواحد، رئیس دادگاه‌های شریعت تا برگزاری انتخابات سراسری و قانونی به ریاست موقت مجلس برگزیده شد. این دومین باری بود که اعضای مجلس، خودشان رئیس مجلس را برمی‌گزیدند.<ref>برای توضيحات بيشتر، ر.ك: مقاله گفتمان تاريخی مسلمانان اتيوپی، نوشته دكتر حسين احمد(استاديار دانشگاه آديس آبابا) ترجمه محمدحسين مظفری، و نيز روزنامه آديس زمن Addis Zaman بين سال‌های 1974 ـ 1993 و نيز مقاله‌های تحقيقاتی پيرامون تاريخ سياسی اتيوپی كه از سال 1970 به بعد منتشر شده است و نيز هدهد، گزارش ويژه اتيوپی 98، سال دوم، ش 20، بهمن 1377، محمدحسين مظفری، رايزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ايران ـ آديس آبابا.</ref><br> | در سپتامبر 1991تجدید ساختار اساسی مجلس آغاز شد. پیش از آن در انتخاباتی که برای ریاست مجلس در اکتبر 1990، حدود شش ماه بعد از فوت بنیانگذار آن، عالم معروف و محبوب حاج حبیب ثانی صورت گرفته بود، عمر حسین عبدالواحد، رئیس دادگاه‌های شریعت تا برگزاری انتخابات سراسری و قانونی به ریاست موقت مجلس برگزیده شد. این دومین باری بود که اعضای مجلس، خودشان رئیس مجلس را برمی‌گزیدند.<ref>برای توضيحات بيشتر، ر.ك: مقاله گفتمان تاريخی مسلمانان اتيوپی، نوشته دكتر حسين احمد(استاديار دانشگاه آديس آبابا) ترجمه محمدحسين مظفری، و نيز روزنامه آديس زمن Addis Zaman بين سال‌های 1974 ـ 1993 و نيز مقاله‌های تحقيقاتی پيرامون تاريخ سياسی اتيوپی كه از سال 1970 به بعد منتشر شده است و نيز هدهد، گزارش ويژه اتيوپی 98، سال دوم، ش 20، بهمن 1377، محمدحسين مظفری، رايزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ايران ـ آديس آبابا.</ref><br> | ||
=وضعیت حاضر مسلمانان اتیوپی= | =وضعیت حاضر مسلمانان اتیوپی= | ||
با توجه به مطالبی که گذشت، وضعیت حاضر مسلمانان اتیوپی را به اجمال گزارش می‌کنیم:<br> | با توجه به مطالبی که گذشت، وضعیت حاضر مسلمانان اتیوپی را به اجمال گزارش می‌کنیم:<br> | ||
مسلمانان اتیوپی طی دوران حکومت‌های حاکم بر این کشور موقعیت خوبی نداشته و دارای حداقل حقوق اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بودند. با این حال هنگام اشغال اتیوپی به وسیله نیروهای ایتالیایی، تغییراتی در وضعیت | مسلمانان اتیوپی طی دوران حکومت‌های حاکم بر این کشور موقعیت خوبی نداشته و دارای حداقل حقوق اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بودند. با این حال هنگام اشغال اتیوپی به وسیله نیروهای ایتالیایی، تغییراتی در وضعیت آنها پدید آمد و آزادی‌های بیشتری برای مردم مسلمان آن کشور فراهم شد ؛ اما همان طور که صباچی(Sbacchi) مورخ مهم ایتالیایی، سیاست ایتالیا در اتیوپی را وصف کرده، حمایت از مسلمانان برای رسیدن به اهداف و منافع نظامی و سیاسی‌اش بوده است.<br> | ||
در هر حال، با روی کار آمدن دولت هایله ماریام، تغییر عمده‌ای در وضعیت رسمی کلیسای ارتدوکس اتیوپی و سایر مذاهب پدید آمد. در سال 1975 رژیم منگیستو، کلیسا را که مالک اصلی زمین‌ها در دوران پادشاهی بود، کنار زد و در اوایل سال 1976 پاتریک کلیسا را از کار برداشت. حکومت منگیستوهایله ماریام اعلام داشت تمام مذاهب با یک‌دیگر برابر هستند و تعدادی از روزهای مقدس مسلمانان نیز در تعطیلات رسمی کشور گنجانیده شد. به‌رغم تمام این تغییرات، دولت مرکزی برای ایجاد اختلاف میان مسلمانان و مسیحیان می‌کوشید.<br> | در هر حال، با روی کار آمدن دولت هایله ماریام، تغییر عمده‌ای در وضعیت رسمی کلیسای ارتدوکس اتیوپی و سایر مذاهب پدید آمد. در سال 1975 رژیم منگیستو، کلیسا را که مالک اصلی زمین‌ها در دوران پادشاهی بود، کنار زد و در اوایل سال 1976 پاتریک کلیسا را از کار برداشت. حکومت منگیستوهایله ماریام اعلام داشت تمام مذاهب با یک‌دیگر برابر هستند و تعدادی از روزهای مقدس مسلمانان نیز در تعطیلات رسمی کشور گنجانیده شد. به‌رغم تمام این تغییرات، دولت مرکزی برای ایجاد اختلاف میان مسلمانان و مسیحیان می‌کوشید.<br> | ||
با روی کار آمدن حزب PRDEF در سال 1991 اجماع قاطعی وجود دارد که دورانی با آزادی‌ها و نتایج به نسبت مهمی برای مسلمانان آغاز شد. یکی از دستاوردها این بود که محدودیت وضع شده برای سفر به مکه رفع شد ؛ با وجود این، باید اشاره کرد که این موضوع امتیار خاصی برای مسلمانان نبود ؛ بلکه بخشی از سیاست لیبرالی و آزادسازی بود که رژیم فعلی درباره سفرهای خارجی به طور کلی اعم از سفرهای تجارتی، زیارتی یا سیاحتی داشته‌است. دستاورد دیگر، پایان یافتن سانسور و رفع ممنوعیت واردات متون دینی و به ویژه قرآن کریم بود. برپایی جشن‌های مربوط به اعیاد اسلامی در محل استادیوم و اجازه تکمیل ساختمان مساجد نیز از تغییرات مهم بود.<br> | با روی کار آمدن حزب PRDEF در سال 1991 اجماع قاطعی وجود دارد که دورانی با آزادی‌ها و نتایج به نسبت مهمی برای مسلمانان آغاز شد. یکی از دستاوردها این بود که محدودیت وضع شده برای سفر به مکه رفع شد ؛ با وجود این، باید اشاره کرد که این موضوع امتیار خاصی برای مسلمانان نبود ؛ بلکه بخشی از سیاست لیبرالی و آزادسازی بود که رژیم فعلی درباره سفرهای خارجی به طور کلی اعم از سفرهای تجارتی، زیارتی یا سیاحتی داشته‌است. دستاورد دیگر، پایان یافتن سانسور و رفع ممنوعیت واردات متون دینی و به ویژه قرآن کریم بود. برپایی جشن‌های مربوط به اعیاد اسلامی در محل استادیوم و اجازه تکمیل ساختمان مساجد نیز از تغییرات مهم بود.<br> | ||