اذان: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۳۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۸ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۱: خط ۱۱:
[[انسان]] از لحظه‌ای که صدای اذان به گوشش می‌رسد گویی نماز را آغاز می‌کند. این ندا زمین و آسمان را به هم پیوند داده و تواضع مخلوق را با عظمت خالق درهم می‌آمیزد.
[[انسان]] از لحظه‌ای که صدای اذان به گوشش می‌رسد گویی نماز را آغاز می‌کند. این ندا زمین و آسمان را به هم پیوند داده و تواضع مخلوق را با عظمت خالق درهم می‌آمیزد.


چه شعاری از این رساتر که با نام خدای بزرگ آغاز می‌شود و با گواهی به وحدانیت [[خدا]] و رسالت [[پیامبر اکرم]]، اوج می‌گیرد و با دعوت به رستگاری و عمل نیک فرود می‌آید. با کلمه ((الله)) شروع می‌شود و با آن پایان می‌پذیرد.
چه شعاری از این رساتر که با نام خدای بزرگ آغاز می‌شود و با گواهی به وحدانیت [[خدا]] و رسالت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]]، اوج می‌گیرد و با دعوت به رستگاری و عمل نیک فرود می‌آید. با کلمه ((الله)) شروع می‌شود و با آن پایان می‌پذیرد.


صدای اذان همانند ندای آزادی و نسیم حیات بخش استقلال و عظمت، گوش‌های [[مسلمانان]] راستین را نوازش می‌دهد و بر جان بدخواهان اضطراب می‌افکند. یکی از رمزهای بقای [[اسلام]] است; چنان که ((گلادستون)) ـ یکی از رجال معروف [[انگلستان]] ـ در برابر جمعی از [[مسیحیان]] اظهار داشت: ((تا زمانی که نام محمد صلی الله علیه و آله در مإذنه‌ها بلند است و کعبه پابرجاست و [[قرآن]] رهنما و پیشوای [[مسلمانان]] است، امکان ندارد که پایه‌های سیاست ما در سرزمین‌های اسلامی استوار و برقرار گردد.))<ref>داعی السمإ، عباس محمود عقاد، ص 437 و 438.</ref>
صدای اذان همانند ندای آزادی و نسیم حیات بخش استقلال و عظمت، گوش‌های [[مسلمانان]] راستین را نوازش می‌دهد و بر جان بدخواهان اضطراب می‌افکند. یکی از رمزهای بقای [[اسلام]] است; چنان که ((گلادستون)) ـ یکی از رجال معروف [[انگلستان]] ـ در برابر جمعی از [[مسیحیان]] اظهار داشت: ((تا زمانی که نام محمد صلی الله علیه و آله در مإذنه‌ها بلند است و کعبه پابرجاست و [[قرآن]] رهنما و پیشوای [[مسلمانان]] است، امکان ندارد که پایه‌های سیاست ما در سرزمین‌های اسلامی استوار و برقرار گردد.))<ref>داعی السمإ، عباس محمود عقاد، ص 437 و 438.</ref>


== تشریع اذان ==
== تشریع اذان ==
پس از هجرت [[رسول اکرم]] صلی الله علیه و آله به [[مدینه]]، [[مهاجران|مهاجر]] و [[انصار]]، کم کم در اطراف [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله اجتماع کرده و [[حکومت اسلامی]] را برپا نمودند; [[مسجد]] ساختند و نماز جماعت برپا نمودند.  
پس از هجرت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)
]] صلی الله علیه و آله به [[مدینه]]، [[مهاجران|مهاجر]] و [[انصار]]، کم کم در اطراف [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] صلی الله علیه و آله اجتماع کرده و [[حکومت اسلامی]] را برپا نمودند; [[مسجد]] ساختند و نماز جماعت برپا نمودند.  


روز به روز بر عظمت و شکوه [[دین اسلام]] افزوده شد. بنابراین نیازمند وسیله‌ای شدند تا مردم را هنگام [[نماز]] آگاه سازند. لذا پیشنهادهای مختلفی به [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله داده شد، اما ایشان هیچ کدام را نپذیرفت، زیرا بعضی از پیشنهادها رسم [[یهودیان]] بود. به همین خاطر در اولین سال هجرت، اذان به فرمان [[خداوند]] از سوی جبرئیل بر [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله نازل گردید. <ref>سیره ابن هشام، ج 1، ص 154.</ref>
روز به روز بر عظمت و شکوه [[دین اسلام]] افزوده شد. بنابراین نیازمند وسیله‌ای شدند تا مردم را هنگام [[نماز]] آگاه سازند. لذا پیشنهادهای مختلفی به [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] صلی الله علیه و آله داده شد، اما ایشان هیچ کدام را نپذیرفت، زیرا بعضی از پیشنهادها رسم [[یهودیان]] بود. به همین خاطر در اولین سال هجرت، اذان به فرمان [[خداوند]] از سوی جبرئیل بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] صلی الله علیه و آله نازل گردید. <ref>سیره ابن هشام، ج 1، ص 154.</ref>
از [[امام صادق]] ‌علیه‌السلام روایت شده: هنگامی که جبرئیل اذان را بر [[پیامبر]] اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نازل کرد، سر مبارک آن حضرت در دامان [[علی]] ‌علیه‌السلام بود.  
از [[جعفر بن محمد (صادق‌)]] ‌علیه‌السلام روایت شده: هنگامی که جبرئیل اذان را بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نازل کرد، سر مبارک آن حضرت در دامان [[علی بن ابی طالب|علی]] ‌علیه‌السلام بود.  
پس جبرئیل جملات اذان و اقامه را بیان کرد، وقتی حضرت بیدارشد، فرمود: ای [[علی]]! آیا شنیدی؟ گفت: آری! فرمود: آن را از بر کردی؟ گفت: آری! فرمود: [[بلال]] را صدا کن. [[علی]] ‌علیه‌السلام نیز [[بلال]] را صدا زد. وقتی آمد:  
پس جبرئیل جملات اذان و اقامه را بیان کرد، وقتی حضرت بیدارشد، فرمود: ای علی! آیا شنیدی؟ گفت: آری! فرمود: آن را از بر کردی؟ گفت: آری! فرمود: [[بلال]] را صدا کن. علی ‌علیه‌السلام نیز [[بلال]] را صدا زد. وقتی آمد:  


[[پیامبر]] اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اذان را به او تعلیم داد<ref>وسایل الشیعه، حر عاملی، ج 4، ص 612.</ref> و دستور داد در اوقات نماز ـ با صدای بلند و رسایی که داشت ـ اذان بگوید و او اولین کسی است که در تاریخ اسلام به مقام مؤذن مفتخر گردید. حال اگر ملت‌های دیگر با نواختن ناقوس‌ها و یا وسایل دیگر، مردم را به معابد دعوت می‌کنند در آیین اسلام، اذان مؤذن رمز اجتماع [[مسلمین]] برای پرستش خدا در مساجد است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اذان را به او تعلیم داد<ref>وسایل الشیعه، حر عاملی، ج 4، ص 612.</ref> و دستور داد در اوقات نماز ـ با صدای بلند و رسایی که داشت ـ اذان بگوید و او اولین کسی است که در تاریخ اسلام به مقام مؤذن مفتخر گردید. حال اگر ملت‌های دیگر با نواختن ناقوس‌ها و یا وسایل دیگر، مردم را به معابد دعوت می‌کنند در آیین اسلام، اذان مؤذن رمز اجتماع [[مسلمین]] برای پرستش خدا در مساجد است.


[[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله نه تنها الفاظ اذان را به [[بلال]] تعلیم داد، بلکه اوقات آن را هم به وی یاد داد و به مردم گفت: [[بلال]] یک مرد وقت‌شناس است، هر موقع اذان بگوید، نماز بخوانید.<ref>مجله مکتب اسلام، سال 9، شماره 5، ص 20.</ref> لذا هرگاه آهنگ ملکوتی اذان به موقع از سینه پرسوز [[بلال]] به گوش می‌رسید، همچون روحی بود که در کالبد مرده مردم دمیده می‌شد و آنها را زنده می‌کرد.<ref>بحارالانوار، ج 22، ص 245.</ref>
[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] صلی الله علیه و آله نه تنها الفاظ اذان را به [[بلال]] تعلیم داد، بلکه اوقات آن را هم به وی یاد داد و به مردم گفت: [[بلال]] یک مرد وقت‌شناس است، هر موقع اذان بگوید، نماز بخوانید.<ref>مجله مکتب اسلام، سال 9، شماره 5، ص 20.</ref> لذا هرگاه آهنگ ملکوتی اذان به موقع از سینه پرسوز [[بلال]] به گوش می‌رسید، همچون روحی بود که در کالبد مرده مردم دمیده می‌شد و آنها را زنده می‌کرد.<ref>بحارالانوار، ج 22، ص 245.</ref>
اگرچه در آن روزگار، کسانی بودند که صوتی دل نشین‌تر و لهجه‌ای فصیح‌تر از [[بلال]] داشتند، اما پاک دلی، ایمان و خلوص [[بلال]] او را تا آن منزلت رفیع بالا برد. از آن پس [[بلال]] همواره همراه پیامبر اکرم بود و اذان می‌گفت.
اگرچه در آن روزگار، کسانی بودند که صوتی دل نشین‌تر و لهجه‌ای فصیح‌تر از [[بلال]] داشتند، اما پاک دلی، ایمان و خلوص [[بلال]] او را تا آن منزلت رفیع بالا برد. از آن پس [[بلال]] همواره همراه پیامبر اکرم بود و اذان می‌گفت.


خط ۴۰: خط ۴۱:
و ((ان إهل السمإ لایسمعون من اهل الارض شیئا الا الاذان;<ref>میزان الحکمه، ری شهری، ج 1، ص 82.</ref> همانا اهل آسمان از اهل زمین چیزی جز اذان نمی‌شنوند.))
و ((ان إهل السمإ لایسمعون من اهل الارض شیئا الا الاذان;<ref>میزان الحکمه، ری شهری، ج 1، ص 82.</ref> همانا اهل آسمان از اهل زمین چیزی جز اذان نمی‌شنوند.))


طبق این دو روایت باید اذان به گونه‌ای در صحنه باشد که از یک سو موجب طرد [[شیطان]] و نابودی مظاهر شیطانی گردد و از سوی دیگر [[انسان]] را در [[ملکوت]] اعلی سیر دهد و روحیه عرفانی و معنوی او را آن چنان به [[معراج]] ببرد که گویی [[آسمان]]<nowiki/>‌هاندای او را می‌شنوند و از آن ندا لذت برده و به شور و شوق می‌افتند.
طبق این دو روایت باید اذان به گونه‌ای در صحنه باشد که از یک سو موجب طرد [[شیطان]] و نابودی مظاهر شیطانی گردد و از سوی دیگر [[انسان]] را در ملکوت اعلی سیر دهد و روحیه عرفانی و معنوی او را آن چنان به [[معراج]] ببرد که گویی آسمان‌ها ندای او را می‌شنوند و از آن ندا لذت برده و به شور و شوق می‌افتند.


== احکام فقهی اذان ==
== احکام فقهی اذان ==
خط ۵۰: خط ۵۱:
مستحب است که بعد از تولد کودک یا پیش از نام‌گذاری او در گوش راستش ((اذان)) و در گوش چپش ((اقامه)) گفته شود، تا به روح بلند او مطالب دل‌نشین القا شده و در نفس او بذر حقایق پاشیده شود و در دوران کودکی و نوجوانی با همان بذرها بزرگ شده و با پاکیزگی کامل، انسانی مهذب به بار آید.
مستحب است که بعد از تولد کودک یا پیش از نام‌گذاری او در گوش راستش ((اذان)) و در گوش چپش ((اقامه)) گفته شود، تا به روح بلند او مطالب دل‌نشین القا شده و در نفس او بذر حقایق پاشیده شود و در دوران کودکی و نوجوانی با همان بذرها بزرگ شده و با پاکیزگی کامل، انسانی مهذب به بار آید.


[[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله به [[حضرت علی]] ‌علیه‌السلام فرمود: ((یا علی اذا ولد لک غلام إو جاریه فاذن فی إذنه الیمنی و اقم فی الیسری فانه لایضره الشیطان إبدا;<ref>تحف العقول، ابن شعبه حرانی، ص 14.</ref> [[علی]] جان هر وقت صاحب پسر یا دختری شدی در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بخوان که هرگز شیطان به او زیان نخواهد رساند.))
[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] صلی الله علیه و آله به [[علی بن ابی طالب
]] ‌علیه‌السلام فرمود: ((یا علی اذا ولد لک غلام إو جاریه فاذن فی إذنه الیمنی و اقم فی الیسری فانه لایضره الشیطان إبدا;<ref>تحف العقول، ابن شعبه حرانی، ص 14.</ref> علی جان هر وقت صاحب پسر یا دختری شدی در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بخوان که هرگز شیطان به او زیان نخواهد رساند.))
همچنین مسئله ((صدای زن در اذان)) در برخی از مباحث فقهی مورد توجه قرار گرفته و گفته‌اند: آیا گفتن اذان و اقامه برای زن نیز مستحب است؟ و آیا زن می‌تواند با صدای بلند اذان و اقامه بگوید و مردان نامحرم صدای او را بشنوند، یا فقط می‌تواند در جمع زنان اذان و اقامه بگوید؟
همچنین مسئله ((صدای زن در اذان)) در برخی از مباحث فقهی مورد توجه قرار گرفته و گفته‌اند: آیا گفتن اذان و اقامه برای زن نیز مستحب است؟ و آیا زن می‌تواند با صدای بلند اذان و اقامه بگوید و مردان نامحرم صدای او را بشنوند، یا فقط می‌تواند در جمع زنان اذان و اقامه بگوید؟


خط ۵۹: خط ۶۱:
عمرو بن ابی نصر گوید: به امام صادق ‌علیه‌السلام عرض کردم: آیا مؤذن می‌تواند بدون وضو اذان بگوید؟ فرمود: آری، ولی اقامه را با وضو بگوید. عرض کردم: نشسته می‌تواند اذان بگوید؟ فرمود: آری، ولی اقامه را ایستاده بگوید.<ref>دایره المعارف جامع اسلامی، ج 2، ص 66.</ref>
عمرو بن ابی نصر گوید: به امام صادق ‌علیه‌السلام عرض کردم: آیا مؤذن می‌تواند بدون وضو اذان بگوید؟ فرمود: آری، ولی اقامه را با وضو بگوید. عرض کردم: نشسته می‌تواند اذان بگوید؟ فرمود: آری، ولی اقامه را ایستاده بگوید.<ref>دایره المعارف جامع اسلامی، ج 2، ص 66.</ref>


== تصرف خلیفه در اذان ==
== اجزای اذان ==
اذان دارای هیجده جمله است که بدون کم و زیاد توسط [[جبرئیل]] نازل شد که در عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله، [[ابوبکر]] و آغاز [[خلافت]] [[عمر]] به همین شکل گفته می‌شد، ولی اهل تسنن ([[شافعی]]، [[حنبلی]]، [[حنفی]] و [[مالکی]]) اذان را پانزده جمله می‌دانند، یعنی جمله ((حی علی خیر العمل)) جزء اذان نیست. جمله ((لا اله الا الله)) نیز یک بار گفته می‌شود.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، محمد جواد مغنیه، ص 119.</ref>
اذان دارای هیجده جمله است که بدون کم و زیاد توسط [[جبرئیل]] نازل شد که در عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله، [[ابوبکر]] و آغاز [[خلافت]] [[عمر]] به همین شکل گفته می‌شد، ولی اهل تسنن ([[شافعی]]، [[حنبلی]]، [[حنفی]] و [[مالکی]]) اذان را پانزده جمله می‌دانند، یعنی جمله ((حی علی خیر العمل)) جزء اذان نیست. جمله ((لا اله الا الله)) نیز یک بار گفته می‌شود.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، محمد جواد مغنیه، ص 119.</ref>


خط ۸۰: خط ۸۲:
6. مسلمانان را به وقت‌شناسی و نظم در کارها دعوت می‌کند.
6. مسلمانان را به وقت‌شناسی و نظم در کارها دعوت می‌کند.


7. دافع [[شیطان]] است; چنان که [[امام صادق]] ‌علیه‌السلام فرمود: هرگاه در تنهایی وحشت‌زده شدید و پنداشتید که شیاطین از [[جن]] می‌خواهند سر راه شما را بگیرند، اذان بگویید.<ref>من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج 1، ص 195.</ref>
7. دافع [[شیطان]] است; چنان که [[جعفر بن محمد (صادق‌)]] ‌علیه‌السلام فرمود: هرگاه در تنهایی وحشت‌زده شدید و پنداشتید که شیاطین از [[جن]] می‌خواهند سر راه شما را بگیرند، اذان بگویید.<ref>من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج 1، ص 195.</ref>


8. زمینه را برای تربیت معنوی کودکان آماده می‌کند.
8. زمینه را برای تربیت معنوی کودکان آماده می‌کند.
خط ۸۶: خط ۸۸:
9. اذان موجب غم زدایی است.
9. اذان موجب غم زدایی است.


10. اگر اذان از روی [[ایمان]] و [[اخلاص]] گفته شود، [[خداوند]] گناهان گوینده آن را می‌بخشد: ((من اذن فی سبیل الله صلوه واحده ایمانا و احتسابا تقربا الی الله. غفر الله له سلف من ذنوبه;<ref> بحارالانوار، ج 84، ص 157.</ref> کسی که برای خدا، اذان یک نماز را از روی [[ایمان]] و [[اخلاص]] بگوید، [[خداوند]] [[گناهان]] گذشته او را می‌بخشد.))
10. اگر اذان از روی [[ایمان]] و اخلاص گفته شود، [[خداوند]] گناهان گوینده آن را می‌بخشد: ((من اذن فی سبیل الله صلوه واحده ایمانا و احتسابا تقربا الی الله. غفر الله له سلف من ذنوبه;<ref> بحارالانوار، ج 84، ص 157.</ref> کسی که برای خدا، اذان یک نماز را از روی [[ایمان]] و اخلاص بگوید، [[خداوند]] گناهان گذشته او را می‌بخشد.))


11. روزی را زیاد می‌کند. سلیمان بن عقیل گفت: به حضرت [[موسی بن جعفر]] ‌علیه‌السلام عرض کردم: چرا انسان باید همراه با مؤذن اذان بگوید؟ فرمود: این کار موجب افزایش روزی می‌شود.<ref>همان، ص 177.</ref>
11. روزی را زیاد می‌کند. سلیمان بن عقیل گفت: به حضرت [[موسی بن جعفر (کاظم)]] ‌علیه‌السلام عرض کردم: چرا انسان باید همراه با مؤذن اذان بگوید؟ فرمود: این کار موجب افزایش روزی می‌شود.<ref>همان، ص 177.</ref>
 
12. گواهی به ولایت و امامت حضرت علی ‌علیه‌السلام می‌دهد. از آن جا که [[بنی‌امیه]] و [[بنی مروان]]، گستاخی را به جایی رساندند که (العیاذ بالله) لعن و سب حضرت علی ‌علیه‌السلام را جزء اذان و اقامه قرار دادند، و با صدای بلند اعلام می‌نمودند و منکر [[اسلام]] و ایمان حضرت علی ‌علیه‌السلام شدند در حالی که آن حضرت نخستین کسی بود که [[اسلام]] را پذیرفت.
 
بنابراین شهادت به ولایت حضرت علی ‌علیه‌السلام در اذان، [[انسان]] را در مسیر ((صراط مستقیم)) ثابت قدم نگاه می‌دارد.


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس|2}}
{{پانویس|2}}
 
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۸۱۰

ویرایش