انصار: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَنْصار یا انصارالنبی(صلی الله علیه وآله وسلم)''' لقب [[مسلمانان]] [[مدینه]] از تیره‌های [[اوس]] و [[خزرج]] که پیش از هجرت، با [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم)]] هم‌پیمان شدند و پس از هجرت در حمایت و یاری آن حضرت و [[مهاجران]] پایداری کردند. در دوره خلافت [[علی بن ابی طالب|امیرالمومنین (علیه السلام)]] جایگاه خاصی نزد حضرت داشتند و آنان نیز همواره از ایشان حمایت می‌کردند.  

== معرفی انصار ==

نخستین شخصی که از دو قبیله اوس و خزرج اسلام آورد، سوید بن صامت از قبیله اوس بود که پس از بازگشت به یثرب در جنگ بُعاث<ref> بُعاث نام محلی در جنوب شرقی مدینه است که شهرت آن بدلیل جنگی است که پیش از هجرت میان دو قبیله مهم یثرب یعنی اوس و خزرج در آن محل روی داده است. برخی معتقدند که جنگ بعاث تبعات آن که اهل یثرب را به ستوه آورده بود، زمینه‌های روانی لازم برای هجرت پیامبر به یثرب را فراهم آورده است</ref>/ به دست خزرجیان کشته شد. پس از آن جوانی به نام ایاس بن معاذ اسلام آورد.

سال بعد ۱۲ تن برای حج از [[یثرب]] به [[مکه]] رفتند و با [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)]] دیدار کردند و با او پیمانی بستند که به [[پیمان عقبه اول]] مشهور شد. مطابق این پیمان، مسلمانان یثرب متعهد شدند که شرک نورزند، دزدی و زنا نکنند، فرزندانشان را نکشند، [[تهمت]] نزنند و کار خلافی نکنند. پس از انعقاد این پیمان، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، مصعب بن عمیر را برای تبلیغ اسلام به یثرب فرستاد. <ref>بلاذری، انساب... ، ج۱، ص۲۳۹؛ ابن اثیر، ج۲، ص۹۶- ۹۸</ref>

درباره حمایت انصار از پیامبر نیز ‌گزارش‌های فراوان در دست است. ابوایوب انصاری تا ساخته شدن [[مسجد]]، چند ماه یک طبقه از خانه خود را در اختیار پیامبر نهاد. <ref> الطبقات، ج1، ص172؛ انساب‌الاشراف، ج1، ص266-267</ref> وی و برخی از انصار چون [[سعد بن عباده]]، سعد بن مُعاذ و [[عمارة بن حزم]] برای پیامبر غذا می‏‌فرستادند. <ref> الطبقات، ج8، ص163</ref> نیز پیامبر مسجد مرکزی خود را در زمین‌های انصاریان خزرجی [[طایفه بنی‌نجار]] بنا کرد. به‌رغم میل آنان، پیامبر هزینه زمین را پرداخت کرد<ref> السیرة‌النبویه، ابن‌کثیر، ج2، ص303؛ الطبقات، ج1، ص239</ref>.  

[[حارثة بن ‏نعمان]] چند خانه در اختیار مهاجران نهاد که برخی زنان و نیز دختر پیامبر، [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه (سلام الله علیها)]] و [[علی بن ابی طالب|علی (علیه السلام)]] در آن جای داشتند<ref>الطبقات، ج8، ص166؛ المنتظم، ج3، ص87</ref>. زنان انصاری همسایه پیامبر، برای ایشان و همسرانش شیر می‌‏فرستادند <ref>الطبقات، ج1، ص401، 403</ref> و برخی از آنان که زندگی ساده پیامبر را دیدند، برایشان رخت‌خواب و لباس بافتنی فراهم کردند<ref>الطبقات، ج1، ص457</ref>. برخی نیز فرزندان خود را به خدمت‌کاری نزد ایشان فرستادند و برای شیردهی به ابراهیم، فرزند پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)، با یکدیگر رقابت می‏‌کردند<ref>الطبقات، ج1، ص136</ref>. همچنین آنان در وفات پیامبر به سر و صورت خود می‌زدند و به دلیل شیون و ناله‌های بسیار، صدایشان گرفته بود<ref>انساب الاشراف، ج1، ص574</ref> و انصار دلبستگی ویژه‌ای به پیامبر داشتند. برای نمونه، در نبرد [[احد]] (3ق.) هنگامی که جان پیامبر به‌خطر افتاد و به مدافعان خود وعده بهشت ‏داد، تنها انصاریان در دفاع از پیامبر به استقبال [[شهادت]] رفتند که مایه گلایه پیامبر از بیشتر مهاجران شد<ref>صحیح مسلم، ج5، ص178؛ السنن الکبری، ج9، ص44</ref>. هنگام توزیع سهم پیامیر از [[خمس]] غنیمت‌های [[حنین]] (8ق.) میان تازه مسلمانان مکه (مؤلفة قلوبهم)، انصار در پی سخنان پیامبر که اعلام کرد با وجود فتح زادگاهش مکه، همراه ایشان به مدینه بازخواهد گشت، به این تقسیم پیامبر خشنود شدند<ref>صحیح البخاری، ج4، ص59؛ الارشاد، ج1، ص145-146</ref>. ایشان چون انصار را راضی دید، جدایی ناپذیری خود از آنان را هر چند بر خلاف همه مردم باشد، تکرار کرد<ref> الطبقات، ج2، ص251</ref>. این سخن نشان می‏‌دهد که ایمان و رفتار انصار نزد پیامبر در اواخر زندگانی ایشان از چه اعتباری برخوردار بوده است. ایشان سپس مسلمانان را سفارش کرد تا پس از حیاتش به انصار نیکی کنند<ref> الآحاد و المثانی، ج3، ص351؛ سنن الترمذی، ج5، ص371</ref> و دشمنی با آنها را نشانه نفاق دانست<ref>صحیح البخاری، ج1، ص10؛ الآحاد و المثانی، ج3، ص328</ref>.

او در خطابه‌ای، انصار را به جاه‌طلبی و فراموشی نقش و جایگاه قریش در هدایت و به سامان رسیدن اوضاع آنان متهم کرد. اما [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیه السلام)]] سخنان عمرو بن عاص را تخطئه کرد و دوستی با انصار را نشانه ایمان و دشمنی با آنان را نفاق دانست و خدمات انصار به اسلام و [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] را یادآور شد و از پسر عمویش فضل بن عباس خواست تا با سروده‌هایی عمرو را پاسخ دهد. حسان بن ثابت با سپاس از این حمایت امام، در سروده‌هایی از ایشان قدردانی کرد<ref> انساب الاشراف، ج4، ص53؛ عیون الاثر، ج2، ص355</ref>. به‌همین جهت، در دوره خلفای نخستین، منصبی مهم به انصار وا‌گذار نشد و بزرگ ایشان، سعد بن عباده که با خلیفه وقت بیعت نکرده بود، به‌گونه‌ای شک‌برانگیز در دوران خلافت عمر کشته شد<ref>الاستیعاب، ج2، ص599؛ تهذیب الکمال، ج7، ص92-95؛ الاصابه، ج3، ص56</ref>.

[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]

[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]