بهره

بهره ‏طايف ه‏اى از «اسماعيليه مستعلويه» هستند كه در يمن و غرب هندوستان زندگى مى‏ كنند و پيروان آن مذهب، بيشتر هندى الاصل اند.

معنای لغوی بهره

كلمه «بهره» در زبان گجراتى به معنای بازرگان است. اسماعیلیان گجرات به این دلیل بهره نام دارند که در اصل تجارت پیشه بوده‌اند. بعضى گفته‏ اند بهره يا بوهرا اسماعيليانى هستند كه از بلاد عرب و مصر و يمن به هندوستان مهاجرت كردند و در سال 460 هجرى در آن كشور ساکن شدند.

مکان کنونی بهره ها

هم اکنون‌این فرقه اجتماعی در گجرات، بمبئی و هند مرکزی و نیز پاکستان ساکن‌اند و در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضور دارند.

تاریخچه

اسماعیل، فرزند بزرگ امام صادق(ع) در زمان حیات ‌پدر، از دنیا رفته و به فرمان ایشان تجهیز و به خاک سپرده شد. قبر اسماعیل هم اکنون در قبرستان بقیع در مدینه منوّره قرار دارد. پس از فوت اسماعیل، امام جعفر صادق(ع) فرزند خود «موسی» را به عنوان امام بعد از خود به مردم معرفی کردند. با این حال، گروهی از یاران امام صادق(ع) با این انتصاب مخالفت نموده و بر امامت اسماعیل پای‌ فشردند. گروهی از آنان حتی منکر مرگ اسماعیل شدند و مرگ او را تقیـه‌ای بـرای مصـونیـت از سـوء قصـد دشمنان دانستنـد. ایـن‌ انشعـابیـون سپـس محمـد پسـر اسـمـاعیل را امام بعدی دانستند و با عدم قبول امامت موسی کاظم(ع)، رسماً از سایر شیعیان جدا شدند. پس از مرگ محمد، اسماعیلیه به‌‌طور پراکنده تبلیغاتی را انجام می‌دادند تا سرانجام با روی کار آمـدن حـکومت فاطمیان‌ مصر، این فرقه بسیار قدرت مند شده و مبلّغانی را به سراسر مملکت اسلامی آن زمـان، اعـزام نمود. پس از مرگ المستنصر، هـشـتـمـیـن خلیفه فاطمی و امام اسماعیلی‌ها، اختلافی بین اسماعیلیان بروز نمود.وی دارای دو پسر بود كه نام يكى نزار و نام ديگرى مستعلى بود. گروهی از اسماعیلیان، نزار‌ ‌پسر بزرگ وی را رهبر اسماعیلیه‌ها دانستند و گروه دیگر، مستعلی فرزند کوچک وی را نزار جوانى برومند بود و به ولايت عهدى مستنصر برگزيده شد، در طرف ديگر مستعلى با حمايت بدر الجمالى امير الجيوش، به خلافت رسيد. نزار به اسكندريه گريخت و بعد از دستگيری به قتل رسيد. پس از آن، «اسماعيليه» ايران به طرفدارى از نزار فرقه ‏اى به نام «نزاريه» تشكيل دادند كه حسن صباح و جانشينان او و «آغا خانيه» از اين طايفه‏ اندو پیروان مستعلی‌‌ ‌به «مستعلیون» معروف شدند که بــاقـی مـانـده آنـان که در یمن و هند هستند، امـروزه بـه «بهره» موسوم‌اند. نقل شده است که اولين پيشوا و امام بهره، عاده عبد اللّه يمنى بود و به نشر دعوت خود در هند پرداخت. پس از وى شخصی به نام محمد على در سال 532 هجرى قمری وارد هند شد وی تا سال 1297 ميلادى تحت حمايت مهاراجگان هندوى گجرات بود. در آن سال حاکمان گجرات به اطاعت پادشاهان دهلى در آمدند و مردم «بهره» مورد جفاى سلاطين مسلمان سنى گجرات قرار گرفتند. اما پيشواى اين فرقه در يمن مى‏ زيست و بهره عشرية و زكات خود را به او مى ‏پرداختند تا اين كه يوسف بن سليمان از يمن به هند مهاجرت كرد و در (سدهپور) جاى گرفت. پس از درگذشت پيشواى ايشان، داوود بن عجب شاه پيشوا شد مردم «بهره» گجرات داوود بن قطب را به پيشوايى برگزيدند ولى «بهره» يمن با او بيعت نكردند و مردى به نام سليمان را به امامت برگزیدند كه خود را جانشين داوود بن عجب شاه مى ‏دانست.اين فرقه «سليمانيه» نام گرفتند. سپس سليمان به گجرات آمد و در احمدآباد درگذشت و قبر وى مورد زيارت پيروان آن طايفه است. تعداد «داووديه» از «سليمانيه» بيشتر است و شمار ايشان بر صد و چهل هزار نفر مى ‏رسد و ملّايان و پيشوايان ايشان از قرن هجدهم تاكنون در شهر سورات اقامت دارند.امّا «داووديه» به دو طايفه تقسیم شدند، يكى «بهره علييه» و ديگری بهره «ناكوشيه». فرقه اخير تحت تأثير عقايد هندويى، خوردن گوشت را از گناهان مى‏شمارند. امّا فرقه ديگر از بهره، «جعفريه» نام دارند كه از نسل «بهره» داوودى هستند و ايشان در عهد مظفر شاهى كه از سال 1407 تا 1411 بر گجرات حكومت مى‏كرد به مذهب سنت و جماعت گرائيدند.

کتاب های بهره

«بهره» كتابهاى دينى خود را مانند اسرار حفظ مى ‏كنند و كتاب هاى ايشان به دو زبان عربى و گجراتى است. البته درباره «بهره» كتاب مهمّى به نام «الترجمه الظاهريه لفرقه بهرة الباهرة» وجود دارد كه نسخه خطى آن در كتابخانه بمبئى شعبه انجمن آسيايى پادشاهى لندن يافت مى ‏شود. اين كتاب ذيل عنوان:.sarohoB eht Fo yrotsiH yradnegelA توسط: irevohJ. M. K به زبان انگليسى ترجمه شده است.

جمعیت بهره

آمار «بهره» مسلمان هند در 1901 ميلادى صد و چهل و شش هزار و دويست و پنجاه و پنج تن بودند كه يكصد و هجده هزار و سيصد و هفت از ايشان در بمبى سكنى داشتند. «بهره» به دو گروه بزرگ كه تاجر و شيعه مذهب اند، و ديگرى كشاورز و سنى مذهب باشند، تقسيم مى ‏شوند. بعضى از بهره‏ هاى سنى بندر گجرات، در بيرمانى (برمه) به تجارت مشغول اند و گروه ثروت مندى را تشكيل مى ‏دهند. اكثريت «بهره» بدون شك از اصل هندو هستند كه اجداد ايشان بدين مذهب «اسماعيلى» گرائيدند.

عقاید محوری بهره ها

با توجه به این‌که بهره‌ها از فرقه اسماعیلیه بوده و به‌طور طبیعی از اعتقادات عامه آنان برخوردارند، اما در عین حال به عقایدی اختصاص یافته‌اند که اساسی‌ترین آن ها عبارت است از: 1. خدا واحد است. 2. قرآن، کتاب دینی شیعیان بهره است و کلیه این فرقه‌ها باید در فراگیری مفاهیم آن بکوشند؛ هرچند تنها داعیان و معدودی از بزرگان مذهبی به باطن قرآن آگاهی دارند. 3. حضرت محمد(ص) پیامبر خدا و حضرت علی(ع) وصی و شریک‌ او است و همواره جانشین پیامبر اکرم(ص) به شمار می‌رود. 4. امـامـان، مـکمل پیامبران هستند؛ با این تفاوت که پیامبران مبلّغان شرایع ظاهری و امامان مبلّغان شرایع باطنی اسلام‌‌اند. 5. نسل شیعیان فعلی از حضرت علی(ع) نشأت می‌گیرد که بعد از پیامبر خدا(ص) دارای بالاترین درجه تقدیس و احترام‌ است‌. 6. پس از حضرت علی(ع) که مقامی بالاتر از امام دارد و «اساس» خوانده می‌شود، سایر امامان بـهـره داوودی عـبارت اند از: امام حسن، امام حـسـیــن‌‌، امـام زیـن‌الـعـابـدیـن‌‌، امـام محمدباقر‌، امام جعفرصادق‌‌، اسماعیل‌، محمـد بـن اسمـاعیـل‌، عبـداللـه‌، احمد، حسین (مستـور)، مهـدی عبیـداللـه‌، القـائـم بـامر الله‌، المنصور بالله‌، المعز لدین الله‌، العزیز بالله‌، الحاکم بامر الله‌، الظاهر لاعزاز دین ‌الله‌، المستنصر بالله‌، المستعلـی بـالله‌، الآ‌مر باحکام ‌الله‌‌ ‌و ابوالقاسم الطیب‌. ‌بهـره‌هـا سلسلـه خلفـای فـاطمـی را تـا الآمر باحکام ‌الله‌‌ ‌به عنوان امام قبول دارند، ولی چهار خلیفه بعد از او، الحافظ لدین ‌الله، الضافر بامر الله، الفائز بالله و العاضد لدین ‌الله‌‌ ‌را امام نمی‌دانند. امام بیست‌و‌یکم آن ها طیب‌، بنا به عقیده بهره‌ها از نظر غایب‌ شده است. 7. مقام اسماعیل‌‌ ‌از سایر امامان بالاتر است؛ چون هر امام هفتمی مقام والاتری نسبت به شش امام قبلی دارد. 8. از تمام پیامبران گناه صادر شده است؛ چون آنان مراتبی که مستحق آن نبوده‌اند از خداوند متعال درخواست کرده‌اند، ولی‌ حضرت علی(ع) و امامان نسل او هیچ‌گاه گناه نکرده‌اند؛ چون هیچ وقت از خداوند آنچه را که لایق آن نبوده‌اند، نخواسته‌اند. 9. ابلیس مرده است، ولی هر کس با امام زمان خود مخالفت کند، ابلیس است. 10. اگر امامی مرتکب فواحش یا محرمات شود، باز در مقام امامت باقی خواهد ماند. 11. آغاز ظهور امامان از شهر مدینه بوده است و طی سال‌های ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی این مکتب در قاهره (مبدأ مذهب و فرهنگ فاطمیه) ادامه یافته است. 12. به تمامی امامان از ۲۱ به بعد، دستور داده شده است به‌طور مخفی و دور از اجتماع زندگی کنند. 13. از امام بیست‌و‌یکم به بعد، نمایندگان ائمه که داعـی مطلق نامیده می‌شوند، به عنوان راهبر و راهنمـا از طـرف ائمه برای‌ امت اسلام منصوب شده‌اند.