تمیمیه
تَمیمیّه (یا زُراریه) از فرق غلات شیعه و منسوب به زرارة بن اَعیُن تمیمی ( ـ ۱۵۰ق) است و به همین دلیل این فرقه زراریه هم خوانده می شوند.
موسس
ابو الحسن اشعری می گوید که موسس این فرقه شخصی به نام زرارة بن اعین است.[۱]
تاریخچه
كشى مىنويسد: زرارة «1» در حدود سال 80 هجرى در دار الوليد كوفه مىزيست و از حواريين امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) بود. نجاشى مىنويسد كه: زرارة بن اعين بن سنسن، بنده آزاد كرده بنى عبد اللّه بن عمرو بن سمين بن اسعد بن همام بن مرة بن وهل بن شيبان بود و مردى قارى و فقيه و متكلم و شاعر و اديب بود. ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن بابويه گفت: كتبى از زراره درباره استطاعت، جبر ديدم. كتاب «الاستطاعه و الجبر» تأليف زرارة است. شيخ طوسى در «الفهرست» مىنويسد: نام وى عبد ربه، مكنى به ابو الحسن و مردى احول بود و در اصل بندهاى رومى بود كه او را مردى از
فرهنگ فرق اسلامى، متن، ص: 124
بنى شيبان آزاد كرد و جدّ وى سنسن در روم، راهب بود. وى برادرانى داشت كه يكى از ايشان حمران نحوى و دو ديگر بكير بن اعين و عبد الملك بن اعين بودند. مامقانى مىنويسد: از احاديثى كه از او روايت مىكنند معلوم مىشود كه اخبار او سخت ضعيف السند است. از اخبار وارده در ذمّ او آن است كه پس از وفات حضرت صادق (ع) زراره پسرش عبيد را به مدينه فرستاد تا جانشين آن حضرت را بشناسد. چون مرگ او فرا رسيد قرآن را در دست گرفت و گفت: هركس كه امامتش اين مصحف را ثابت كند امام من است. گويند كه: بمرد و اعتقاد به امامت حضرت امام موسى كاظم (ع) نداشت ولى مامقانى اين خبر را رد مىكند و گويد: زراره در اصل «سنى» و از فقهاى عامّه بود و سپس به مذهب حق كه «شيعه» باشد هدايت يافت. گويند: زراره مردى خوشصورت و فربه و سفيد بود و چون به نماز جمعه مىرفت بر سر كلاهى سياه داشت و سجاده را در پيش چشم خود پهن مىكرد و در دست او عصايى بود و مردم در دو صف ايستاده به هيأت او مىنگريستند. متكلّمان شيعه از شاگردان اويند و گويند نود سال بزيست.
عقاید
تمیمیه معتقدند که علم، قدرت، حیات، سمع و بصر برای خداوند حادث است و از ازل با او نبوده، بلکه حق تعالی این صفات را بعدها برای خود خلق کرده است. این فرقه در باب امامت «واقفی»اند و امامت را تا امام هفتم می‌پذیرند و او را قائم آل محمد می‌دانند و بر آن‌اند که روزی ظهور خواهد کرد. [۲] [۳]