ساواک: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۴: خط ۵۴:
ساواک یا همان [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]]، مهم‌ترین نهاد امنیتی و اطلاعاتی بود که آمریکا آن را در سال 1335 تأسیس کرد <ref>گازیوروسکی، ج مارک؛ دیپلماسی آمریکا و ایران، جمشید زنگنه، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران، 1371ش، ص200</ref> و پس از تصویب قانون آن در مجلس سنا و [[مجلس شورای ملی]]، کار خود را رسماً از 1336 آغاز کرد. علاوه بر ساواک، واحدهایِ پلیسی شهربانی، گارد شاهنشاهی، ژاندارمری و نیز واحدهای اطلاعاتی و سرّی رکن دوم ارتش، بازرسی شاهنشاهی و دفتر ویژه اطلاعات، وظیفه حفظ امنیت در قلمرو و [[حکومت شاهنشاهی]] ایرانی را عهده‌دار شدند. <ref> نجاری‌راد، تقی؛ ساواک و نقش آن در تحولات داخلی رژیم شاه، چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378ش، ص27</ref>  
ساواک یا همان [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]]، مهم‌ترین نهاد امنیتی و اطلاعاتی بود که آمریکا آن را در سال 1335 تأسیس کرد <ref>گازیوروسکی، ج مارک؛ دیپلماسی آمریکا و ایران، جمشید زنگنه، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران، 1371ش، ص200</ref> و پس از تصویب قانون آن در مجلس سنا و [[مجلس شورای ملی]]، کار خود را رسماً از 1336 آغاز کرد. علاوه بر ساواک، واحدهایِ پلیسی شهربانی، گارد شاهنشاهی، ژاندارمری و نیز واحدهای اطلاعاتی و سرّی رکن دوم ارتش، بازرسی شاهنشاهی و دفتر ویژه اطلاعات، وظیفه حفظ امنیت در قلمرو و [[حکومت شاهنشاهی]] ایرانی را عهده‌دار شدند. <ref> نجاری‌راد، تقی؛ ساواک و نقش آن در تحولات داخلی رژیم شاه، چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378ش، ص27</ref>  


=پانویس=


[[رده:سازمان‌های اطلاعاتی ایران]]
[[رده:سازمان‌های اطلاعاتی ایران]]
[[رده:سرکوب سیاسی در ایران]]
[[رده:سرکوب سیاسی در ایران]]
[[رده:سازمان‌های منحل‌شده ایران]]
[[رده:سازمان‌های منحل‌شده ایران]]

نسخهٔ ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۲

Ambox clock.svg


نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۰۹:۱۲، ۴ ژانویه ۲۰۲۲؛


ساواک
نام ساواک
تاسیس ۲۳اسفند ۱۳۳۵
انحلال ۱۷ بهمن ۱۳۵۷
هدف مقابله با کمونیسم•حفظ امنیت کشور و نظام سلطنتی•شاهنشاهی ایران مبارزه با فعالیت‌های جاسوسی•نفوذی خارجی• جمع‌آوری اطلاعات
محدودهٔ فعالیت ایران و سراسر جهان
محل ستاد سلطنت‌آباد تهران•ایران
فراد کلیدی سرتیپ حسن علوی‌کیا•ستوان علی معتضد•پرویز ثابتی

‌ساواک، با نام سازمان اطلاعات و امنیت کشور مشهور با سرنام ساواک، مهم‌ترین نهاد امنیتی و اطلاعاتی ایران بود که در طی دورانی از جنگ سرد، به مدت ۲۲ سال نبض امنیت داخلی و اطلاعات خارجی ایران را در دست داشت. که در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۳۵ توسط آمریکا تاسیس و قانون آن در مجلس سنا و مجلس شورای ملی، تصویب شد. هدف اصلی تشکیل ساواک تامین امنیت و حفظ ثبات رژیم پهلوی بود.

از اهداف دیگر تشکیل ساواک می‌توان به مقابله با کمونیسم، سرکوب گروه‌های مخالف حکومت شاه، حفظ استعمار در ایران و خاورمیانه و نیز حفظ منافع دربار و سرمایه‌داران و اشاعه‌ فرهنگ استعماری و سرکوب فرهنگ انقلابی ضد امپریالیستی ‌اشاره کرد.

از وظایف ساواک می‌توان جمع‌آوری اطلاعات لازم برای حفظ امنیت کشور، مقابله با اعمال و گروه‌های جاسوسی، جلوگیری از فعالیت تشکل‌های غیر قانونی، جلوگیری از توطئه بر ضدّ امنیت کشور و غیره را نام برد. ساواک با سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و اسرائیل در ارتباط بود و سازماندهی، آموزش‌ها و تجهیزات را از آنان دریافت می‌کرد.

با اوج‌گیری ناآرامی‌های منجر به انقلاب ۱۳۵۷، محمدرضا شاه دستور انحلال ساواک را داد. ستاد پیشین سازمان اطلاعات و امنیت کشور ساواک در خیابان سلطنت‌آباد تهران بود.

هدف از ایجاد ساواک

بعد از کودتای 28 مرداد 1320ش. محمدرضا شاه، یک دوره استبداد دیکتاتوری 25 ساله را با حمایت آمریکا بر تمامی امور کشور آغاز کرد. [۱]

با وجود همکاری ارتش و شهربانی برای ایجاد امنیت و حفظ ثبات پایه‌های رژیم، هنوز رابطه‌ای منسجم و سازمان‌یافته بین تمام ارگان‌های ضد مردمی و سرکوبگر که از دید رژیم لازم به نظر می‌رسید به وجود نیامده بود؛ از این‌رو وجود تشکیلاتی منسجم، ضروری به نظر می‌رسید که این امر در 23 اسفند 1335 با تصویب قانون تشکیل ساواک، تحقق یافت. [۲]

ساواک یا همان سازمان اطلاعات و امنیت کشور، مهم‌ترین نهاد امنیتی و اطلاعاتی بود که آمریکا آن را در سال 1335 تأسیس کرد [۳] و پس از تصویب قانون آن در مجلس سنا و مجلس شورای ملی، کار خود را رسماً از 1336 آغاز کرد. علاوه بر ساواک، واحدهایِ پلیسی شهربانی، گارد شاهنشاهی، ژاندارمری و نیز واحدهای اطلاعاتی و سرّی رکن دوم ارتش، بازرسی شاهنشاهی و دفتر ویژه اطلاعات، وظیفه حفظ امنیت در قلمرو و حکومت شاهنشاهی ایرانی را عهده‌دار شدند. [۴]

پانویس

  1. افراسیابی، بهرام؛ ایران و تاریخ، تهران، انتشارات زرین، 1364ش، ص45
  2. همان
  3. گازیوروسکی، ج مارک؛ دیپلماسی آمریکا و ایران، جمشید زنگنه، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران، 1371ش، ص200
  4. نجاری‌راد، تقی؛ ساواک و نقش آن در تحولات داخلی رژیم شاه، چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378ش، ص27