علی بن ادریس بعقوبی
ابوادریس علی بن ادريس بعقوبی از شاگردان عبدالقادر گیلانی و از بزرگان تصوف اسلامی در دوره عباسی دوم است.
اسم و نسب
ابوادريس علی بن ابی بكر محمد بن عبدالله بن ادريس بن زكريا بن حسن بن ادريس بن موسى ثانی بن عبد الله صالح بن موسى جون بن عبدالله محض بن حسن بن حسن بن علی بن ابی طالب.
فرزندان
او دارای پنج فرزند سه پسر و دو دختر به نام های ادریس ، محمد ، حسن ،زهرا و عائشه بود.
زندگی
امام ابو ادریس الباقوبی الروحایی (الروحاء ناحیه ای در بعقوبه - در حال حاضر) یکی از شیوخ برجسته و صاحب نظران عراق به شمار می رود و پیروانش از محققین و اساتید، صاحب کرامت ظاهری بودند.وی از صالحان بزرگ در عصر خلفای عباسی بود؛ او از شاگردان عبدالقادر گیلانی متوفی به سال 561 هجری قمری بوده است. علوم سلف صالح را از او فرا گرفت و استاد شاگرد را مورد احترام قرار می داد. او شافعی اشعری بود و برخی از محققین ذکر کرده اند که در زمان اقامتش در بغداد درالمستنصریه تدریس می کرد. و در کتاب نفی الذهب فی اخبار من ذهب ابن العماد آمده است که در سخنان خود درباره سال وفات امام ابوادریس آمده است و شخصیت زاهد، شاگرد گیلانی استاد زاهد عابد ربانی شهیر بود. در بغداد از نصرالله القزاز شنید. حافظ ابوموسی مدینی و دیگران به او اجازه دادند، به تدریس در علم فقه،در این امر ممتاز بود، و به فتوا دادن و تدریس در مدرسه جده در دمشق که مدرسه ای حنبلی در کنار الرواحیه است مشغول شد. بنی استوانی گفت:او در فقه و مناظره و قضاوت ماهرترین آنها بود و بسیار آگاه بود.ابن الساعی در تاریخ خود گفته است که او فقیهی فاضل و آگاه در عقاید بود. او اهل قدرت و بزرگواری بود و مسجد الوزیر را از اشراف السخاوی خارج و تحت اختیار حنبلیان نگه داشت. وی در هفتم ربیع الاول درگذشت و در پای کوه قاسیون به خاک سپرده شد.
شرایط سیاسی
ابو ادریس بعقوبی، نسبی علوی از سادات حسنی بود و از این رو از عموزاده های شیخ عبدالقادر گیلانی بود و شیخ عبدالقادر گیلانی برای دیدار شاگرد خود در شهر بعقوبه رفت و آمد می کرد. ابو ادریس علی بن ادریس بعقوبی و برای زیارت شیخ صالح الشریف بعقوبی و نسبت خویشاوندی داشت که همگی از خاندان سادات حسنی هستند. شیخ عبدالقادر بعقوبه رفت و آمد می کرد، مخصوصاً در آن سالهایی که بغداد در قحطی بود.از تأثیر فاجعه بارقحطی و وضعیت بد سیاسی دولت عباسی، به ویژه در اواخر عصر خود، در سال 497 ه.
در حالی که سربازان در بغداد ویرانی به پا می کردند و اموال مردم را مصادره می کردند و مردم درد گرسنگی و ترس و وحشت را چشیدند و مردم برای امرار معاش و فرار از قحطی به شهرهای نزدیک می رفتند که به طور مفصل در کتاب های تاریخ شرح آن آمده است.
شاگردان
در زمان عباسیان در مدرسه معروف قادریه بغداد علوم شرعی را تدریس می کرد و شاگردان بسیاری را تربیت نمود که عبارتند از: شيخ خلفیه بن خلف البعقوبی، شيخ ابوالشكر ماجد الحمیدی الروحانی،شيخ محمد معتوق بن رضوان نهر ملكی،شيخ ابي عبد الله محمد بن علی الرصافی معروف به سبتی،شيخ فاضل ابی زكريا يحيى بن يوسف بن يحيى الانصاری،شيخ كمال الدين ابی حسن علی بن محمد بن وضاح شهربانی، شيخ ابي محمدحسن بن احمد بغدادی، شيخ مقداد الرفاعی، الشهربانی صاحب مرقد معروف در شهر مقداديه و برادرانش شيخ مقدام و شيخ مقدار
وفات
وفات شیخ القدوه ابو ادریس بعقوبی در سال هزار و ششصد و نوزده هجری قمری بوده است. ذهبی می گوید:الحافظ ابوالفتوح نصر بن ابی الفرج البغدادی بن الحصری قاری حنبلی در هشتاد و سه سالگی در محرم از دنیا رفت. و حافظ ابوالطاهر تقی الدین اسماعیل بن عبدالله بن عبدالمحسن المصری ابن الانماطی می گوید او در رجب درگذشته است. ابوبکر مسمر بن عمر بن محمد بن العویس النیار در موصل و در شعبان ذکر کرده ولی شیخ علی بن ابی بکر محمد بن عبدالله بن ادریس یعقوبی در ذی القعده وفات کرده است. او را در بعقوبه بر سر راه بهرز به خاک سپردند و آرامگاهش نمایان و مشهور است و از آثار باستانی و تاریخی بعقوبه است و زیارتگاهی بر آن ساخته شده از عصر عباسیان در دوره خلیفه عباسی المستنصر.