پرش به محتوا

هجرت: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ مارس ۲۰۲۳
جز
جز (جایگزینی متن - ' مکانها' به ' مکان‌ها')
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱۵: خط ۱۵:


== اهمیّت هجرت ==
== اهمیّت هجرت ==
مسأله هجرت یکی از مهمترین مسائلی است که در آغاز اسلام اساسی‌ترین نقش را در پیروزی حکومت اسلامی ایفا کرد و در همه زمانها از اهمیّت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان محیط باز می‌دارد و از سوی دیگر عامل صدور اسلام به نقاط مختلف جهان می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ ش، ج۱۹، ص۴۰۲. </ref>
مسأله هجرت یکی از مهمترین مسائلی است که در آغاز اسلام اساسی‌ترین نقش را در پیروزی حکومت اسلامی ایفا کرد و در همه زمان‌ها از اهمیّت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان محیط باز می‌دارد و از سوی دیگر عامل صدور اسلام به نقاط مختلف جهان می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ ش، ج۱۹، ص۴۰۲. </ref>


== جایگاه هجرت در متون دینی ==
== جایگاه هجرت در متون دینی ==
«هجرت» در زندگی بشر و پیشرفت علوم و بوجود آمدن تمدن‌ها نقش تعیین کننده‏ای داشته و دارد؛ اسلام به عنوان آخرین دین الهی در ابعاد مختلف مسئله هجرت را مطرح کرده و بر آن پای فشرده است.
«هجرت» در زندگی بشر و پیشرفت علوم و بوجود آمدن تمدن‌ها نقش تعیین‌کننده‏ای داشته و دارد؛ اسلام به عنوان آخرین دین الهی در ابعاد مختلف مسئله هجرت را مطرح کرده و بر آن پای فشرده است.


=== هجرت یک دستور سازنده اسلامی ===
=== هجرت یک دستور سازنده اسلامی ===
قرآن در بیش از ۱۴ آیه<ref>آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵. </ref><ref>انفال/سوره۸، آیه۷۲. </ref><ref>انفال/سوره۸، آیه۷۴. </ref><ref>انفال/سوره۸، آیه۷۵. </ref><ref>توبه/سوره۹، آیه۲۰. </ref><ref>نحل/سوره۱۶، آیه۴۱. </ref><ref>نحل/سوره۱۶، آیه۱۱۰. </ref>به زبانهای مختلف دستور به هجرت داده است.
قرآن در بیش از ۱۴ آیه<ref>آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵. </ref><ref>انفال/سوره۸، آیه۷۲. </ref><ref>انفال/سوره۸، آیه۷۴. </ref><ref>انفال/سوره۸، آیه۷۵. </ref><ref>توبه/سوره۹، آیه۲۰. </ref><ref>نحل/سوره۱۶، آیه۴۱. </ref><ref>نحل/سوره۱۶، آیه۱۱۰. </ref>به زبان‌های مختلف دستور به هجرت داده است.


گاهی با زبان ملامت، می‌گوید «مگر سرزمین [[خدا]] گسترده نبود، چرا دست به هجرت نزدید؟».<ref>نساء/سوره۴، آیه۹۷. </ref>
گاهی با زبان ملامت، می‌گوید «مگر سرزمین [[خدا]] گسترده نبود، چرا دست به هجرت نزدید؟».<ref>نساء/سوره۴، آیه۹۷. </ref>


گاهی پاداش عظیم آن را گوشزد می‌‌نماید و می‌فرماید: «اَلَّذینَ امَنوُا وَهاجَرُوا وَجاهَدُوا فی سَبیلِ اللّه‏ِ بِاَمْوالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّه‏ِ وَاوُلئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ»<ref>توبه/سوره۹، آیه۲۰. </ref>؛ «آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد کردند درجه بزرگتری نزد خدا دارند و آنها رستگارند.»
گاهی پاداش عظیم آن را گوشزد می‌‌نماید و می‌فرماید: «اَلَّذینَ امَنوُا وَهاجَرُوا وَجاهَدُوا فی سَبیلِ اللّه‏ِ بِاَمْوالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّه‏ِ وَاوُلئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ»<ref>توبه/سوره۹، آیه۲۰. </ref>؛ «آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جان‌های خود در راه خدا جهاد کردند درجه بزرگتری نزد خدا دارند و آنها رستگارند.»


=== هجرت حرکت ثمربخش ===
=== هجرت حرکت ثمربخش ===
خط ۴۱: خط ۴۱:


=== هجرت مکانی و ظاهری ===
=== هجرت مکانی و ظاهری ===
«الَّذِینَ آمَنُواْ وَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللّهِ وَ أُوْلَئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ»<ref>توبه/سوره۹، آیه۲۰. </ref>«آنها که ایمان آوردند و هجرت کردند، و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است و آنها پیروز و رستگارند».
«الَّذِینَ آمَنُواْ وَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللّهِ وَ أُوْلَئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ»<ref>توبه/سوره۹، آیه۲۰. </ref>«آنها که ایمان آوردند و هجرت کردند، و با اموال و جان‌هایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است و آنها پیروز و رستگارند».


سخن حضرت [[ابراهیم]] (ع) که فرمودند: «...إّنی مُهَاجِرٌ إِلَی رَبِّی...»<ref>عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۶. </ref>«...من بسوی پروردگارم هجرت می‌کنم...».
سخن حضرت [[ابراهیم]] (ع) که فرمودند: «...إّنی مُهَاجِرٌ إِلَی رَبِّی...»<ref>عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۶. </ref>«...من بسوی پروردگارم هجرت می‌کنم...».
خط ۵۰: خط ۵۰:
هجرت از «ظلمت» به «نور» و از «کفر» به «ایمان» و از «گناه و نافرمانی» به «اطاعت و فرمانبری» از مصادیق چنین هجرتی است که پیام اصیل و فراگیر پیامبران و کتاب‌های آسمانی همین است.<ref>جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم مرکز نشر اسراء، قم، ۱۳۸۵ ش، چاپ اوّل، ج۱۱، ص۴۱.</ref>
هجرت از «ظلمت» به «نور» و از «کفر» به «ایمان» و از «گناه و نافرمانی» به «اطاعت و فرمانبری» از مصادیق چنین هجرتی است که پیام اصیل و فراگیر پیامبران و کتاب‌های آسمانی همین است.<ref>جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم مرکز نشر اسراء، قم، ۱۳۸۵ ش، چاپ اوّل، ج۱۱، ص۴۱.</ref>


در احادیث می‌خوانیم مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده امّا در درون روح خود، هجرتی نداشته‌اند در صف مهاجران نیستند.
در احادیث می‌خوانیم مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده‌امّا در درون روح خود، هجرتی نداشته‌اند در صف مهاجران نیستند.


[[امام علی(ع)]] می‌فرمایند: «یَقُولُ الرَجُلُ هاجَرْتُ و لم یُهاجِرْ إنّما المُهاجِرونَ الّذین یَهْجُرونَ السَیّئاتِ و لَمْ یَاْتُوابها»<ref>مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار، لبنان، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه. ق، ج۹۷، ص۹۹. </ref>«بعضی‌ها می‌گویند مهاجرت کرده‌ایم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده‌اند، مهاجران واقعی آنهایی هستند که از گناهان هجرت می‌کنند و مرتکب آن نمی‌شوند.»
[[امام علی(ع)]] می‌فرمایند: «یَقُولُ الرَجُلُ هاجَرْتُ و لم یُهاجِرْ إنّما المُهاجِرونَ الّذین یَهْجُرونَ السَیّئاتِ و لَمْ یَاْتُوابها»<ref>مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار، لبنان، مؤسسة الوفاء بیروت، ۱۴۰۴ ه. ق، ج۹۷، ص۹۹. </ref>«بعضی‌ها می‌گویند مهاجرت کرده‌ایم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده‌اند، مهاجران واقعی آنهایی هستند که از گناهان هجرت می‌کنند و مرتکب آن نمی‌شوند.»
خط ۶۳: خط ۶۳:
در روایات به مسلمانان دستور داده‏اند که برای فراگیری علم اگر لازم باشد تا نقطه ‏های دور دست همچون چین مسافرت و مهاجرت کنند.
در روایات به مسلمانان دستور داده‏اند که برای فراگیری علم اگر لازم باشد تا نقطه ‏های دور دست همچون چین مسافرت و مهاجرت کنند.


پیامبر اکرم صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏آله فرمودند: «اُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَلَوْ بِالصّینِ<ref>حرّعاملی، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۱۸، ص۱۴. </ref><ref>بحارالانوار، ج۱، ص۱۷۷. </ref><ref>بحارالانوار، ج۱، ص۱۸۰. </ref><ref>بحارالانوار، ج۲، ص۳۲. </ref><ref>بحارالانوار، ج۱۰۵، ص۱۵. </ref>؛ علم کسب کنید اگر چه در چین باشد.»
پیامبر اکرم صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏آله فرمودند: «اُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَلَوْ بِالصّینِ<ref>حرّعاملی، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۱۸، ص۱۴. </ref><ref>بحارالانوار، ج۱، ص۱۷۷. </ref><ref>بحارالانوار، ج۱، ص۱۸۰. </ref><ref>بحارالانوار، ج۲، ص۳۲. </ref><ref>بحارالانوار، ج۱۰۵، ص۱۵. </ref>؛ علم کسب کنید اگر‌چه در چین باشد.»


در این هجرت خداپسندانه هزاران ملک طالب علم را مشایعت می‌کنند، چنان که پیامبر اسلام صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏آله فرمودند: «مَنْ خَرَجَ مِنْ بَیْتِهِ یَطْلُبُ عِلْما شَیّعَهُ سَبْعُونَ اَلْفَ مَلَکٍ یَسْتَغْفِرُونَ لَهُ<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، تهران، المکتبة الاسلامیة، ج۱، ص۱۷۰. </ref><ref>بحار الانوار، ج۶۶، ص۳۸۲. </ref><ref>بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۱. </ref>؛ کسی که از خانه‏ اش برای کسب علم خارج‌ می‌‏شود، هفتاد هزار ملک او را بدرقه می‌کنند و برای او استغفار می‌نمایند.»
در این هجرت خداپسندانه هزاران ملک طالب علم را مشایعت می‌کنند، چنان که پیامبر اسلام صلی ‏الله ‏علیه ‏و‏آله فرمودند: «مَنْ خَرَجَ مِنْ بَیْتِهِ یَطْلُبُ عِلْما شَیّعَهُ سَبْعُونَ اَلْفَ مَلَکٍ یَسْتَغْفِرُونَ لَهُ<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، تهران، المکتبة الاسلامیة، ج۱، ص۱۷۰. </ref><ref>بحار الانوار، ج۶۶، ص۳۸۲. </ref><ref>بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۱. </ref>؛ کسی که از خانه‏ اش برای کسب علم خارج‌ می‌‏شود، هفتاد هزار ملک او را بدرقه می‌کنند و برای او استغفار می‌نمایند.»
خط ۷۴: خط ۷۴:


=== از گناه ===
=== از گناه ===
اصولاً روح هجرت مقدس همان فرار از «ظلمت» به «نور» و از کفر به ایمان، از گناه و نافرمانی به اطاعت خدا است، و لذا در احادیث می‌خوانیم، مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده اما در درون و روح خود هجرتی نداشته‌‏اند، در صف مهاجران نیستند، و به عکس آنها که نیازی به هجرت مکانی نداشته ‏اند، اما دست به هجرت درونی زده ‏اند، در زمره مهاجرانند.
اصولاً روح هجرت مقدس همان فرار از «ظلمت» به «نور» و از کفر به ایمان، از گناه و نافرمانی به اطاعت خدا است، و لذا در احادیث می‌خوانیم، مهاجرانی که جسمشان هجرت کرده‌اما در درون و روح خود هجرتی نداشته‌‏اند، در صف مهاجران نیستند، و به عکس آنها که نیازی به هجرت مکانی نداشته ‏اند، اما دست به هجرت درونی زده ‏اند، در زمره مهاجرانند.


[[امیرمؤمنان]] [[علی]] علیه‏ السلام ‌می‌‏فرمایند: «وَیَقُولُ الرَّجُلُ هاجَرْتُ وَلَمْ یُهاجِرْ اِنَّمَا الْمُهاجِرُونَ الَّذینَ یَهْجُرُونَ السَّیِّئاتِ وَلَمْ یَأْتُوا بِها<ref>شیخ عباس قمی، سفینة البحار، مکتبة السنائی، مادّه هجر.</ref>؛ کسی می‌گوید مهاجرت کردم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده است، مهاجران (واقعی) آنها هستند که از گناهان هجرت کنند و مرتکب آن نشوند.»
[[امیرمؤمنان]] [[علی]] علیه‏ السلام ‌می‌‏فرمایند: «وَیَقُولُ الرَّجُلُ هاجَرْتُ وَلَمْ یُهاجِرْ اِنَّمَا الْمُهاجِرُونَ الَّذینَ یَهْجُرُونَ السَّیِّئاتِ وَلَمْ یَأْتُوا بِها<ref>شیخ عباس قمی، سفینة البحار، مکتبة السنائی، مادّه هجر.</ref>؛ کسی می‌گوید مهاجرت کردم در حالی که مهاجرت واقعی نکرده است، مهاجران (واقعی) آنها هستند که از گناهان هجرت کنند و مرتکب آن نشوند.»
خط ۹۹: خط ۹۹:


=== رهائی از شرک ===
=== رهائی از شرک ===
رهائی از محیط شرک آلود و کفر آمیز:
رهائی از محیط شرک‌آلود و کفر‌آمیز:


«إذْ أَوَی الْفِتْیَةُ إِلَی الْکَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَةً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا»<ref>کهف/سوره۱۸، آیه۱۰. </ref>«زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند و گفتند: «پروردگارا! ما را از سوی خودت رحمتی عطا کن و راه نجاتی برای ما فراهم ساز.»
«إذْ أَوَی الْفِتْیَةُ إِلَی الْکَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَةً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا»<ref>کهف/سوره۱۸، آیه۱۰. </ref>«زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند و گفتند: «پروردگارا! ما را از سوی خودت رحمتی عطا کن و راه نجاتی برای ما فراهم ساز.»
خط ۱۰۶: خط ۱۰۶:
در تاریخ بشریت، کسانی بیشترین نقش سازنده را داشته ‏اند که حرکت و هجرت کرده ‏اند.
در تاریخ بشریت، کسانی بیشترین نقش سازنده را داشته ‏اند که حرکت و هجرت کرده ‏اند.


هجرت آدم علیه ‏السلام تاریخ بشر را، هجرت موسی علیه‏ السلام تاریخ یهودیت را و هجرت مسیح علیه ‏السلام سرنوشت مسیحیت را رقم زد و هجرت پیامبر اکرم صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله سرآغاز فصل نوینی برای بشریت شد و هجرت علی علیه‏ السلام از مدینه به کوفه و هجرت حسین بن علی علیهماالسلام از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا، موجی شد که تمام حرکتها و موجها و هجرت گذشتگان در او جمع آمد و همین طور ائمه دیگر.
هجرت آدم علیه ‏السلام تاریخ بشر را، هجرت موسی علیه‏ السلام تاریخ یهودیت را و هجرت مسیح علیه ‏السلام سرنوشت مسیحیت را رقم زد و هجرت پیامبر اکرم صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله سرآغاز فصل نوینی برای بشریت شد و هجرت علی علیه‏ السلام از مدینه به کوفه و هجرت حسین بن علی علیهماالسلام از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا، موجی شد که تمام حرکت‌ها و موجها و هجرت گذشتگان در او جمع آمد و همین طور ائمه دیگر.


اوصاف مهاجران شایسته و راستین عبارت هست.
اوصاف مهاجران شایسته و راستین عبارت هست.
خط ۱۴۰: خط ۱۴۰:


==== حفظ ایمان ====
==== حفظ ایمان ====
قرآن کریم درباره اصحاب کهف؛ جوانمردان مهاجر خداجو می‌‏فرماید: «وَ نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ نَبَأَهُمْ بِالحَقِّ اِنّهُم فِتْیَةٌ امَنوُا بِرَبِّهِم وَ زِدْناهُمْ هُدیً وَ رَبَطْنا علی قُلُوبِهِمْ اِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ»<ref>کهف/سوره۱۸، آیه۱۳. </ref><ref>کهف/سوره۱۸، آیه۱۴. </ref>؛ «ما داستان آنها را به حق برای تو بازگو می‌‌کنیم، آنها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم و دلهای آنها را محکم ساختیم، در آن هنگام که قیام کردند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمانها و زمین است.»
قرآن کریم درباره اصحاب کهف؛ جوانمردان مهاجر خداجو می‌‏فرماید: «وَ نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ نَبَأَهُمْ بِالحَقِّ اِنّهُم فِتْیَةٌ امَنوُا بِرَبِّهِم وَ زِدْناهُمْ هُدیً وَ رَبَطْنا علی قُلُوبِهِمْ اِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ»<ref>کهف/سوره۱۸، آیه۱۳. </ref><ref>کهف/سوره۱۸، آیه۱۴. </ref>؛ «ما داستان آنها را به حق برای تو بازگو می‌‌کنیم، آنها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم و دلهای آنها را محکم ساختیم، در آن هنگام که قیام کردند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمان‌ها و زمین است.»


آیات فوق سراسر ایمان و توحید و انگیزه الهی جوانان مهاجر کهف را بیان می‌‌کند.
آیات فوق سراسر ایمان و توحید و انگیزه الهی جوانان مهاجر کهف را بیان می‌‌کند.
خط ۱۸۰: خط ۱۸۰:
رسالت پیامبر، اکمال دین، تمام شدن نعمت‌ها و حتی تأمین هدف خلقت، بستگی به شناخت امام و امامت دارد.
رسالت پیامبر، اکمال دین، تمام شدن نعمت‌ها و حتی تأمین هدف خلقت، بستگی به شناخت امام و امامت دارد.


امام حسین علیه‏ السلام می‌‌فرماید: «مردم بیدار باشید، خداوند بندگان را نیافرید مگر برای اینکه او را بشناسند، آنگاه که او را شناختند، پرستش کنند، وقتی که پرستش کردند از عبادت دیگران بی نیاز می‌‌شوند.»
امام حسین علیه‏ السلام می‌‌فرماید: «مردم بیدار باشید، خداوند بندگان را نیافرید مگر برای اینکه او را بشناسند، آنگاه که او را شناختند، پرستش کنند، وقتی که پرستش کردند از عبادت دیگران بی‌نیاز می‌‌شوند.»


یکی از یاران پرسید: «فَما مَعْرِفَةُ اللّه‏ِ؟ قالَ: مِعْرِفَةُ أَهلِ کُلِّ زمانٍ اِمامَهُمُ الَّذی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طاعَتُهُ؛<ref>محمد دشتی، فرهنگ سخنان امام حسین علیه‏ السلام، ص۹۲.</ref><ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۹، حدیث ۱. </ref><ref>محمد بن علی کراجکی، کنز الفوائد، ص۱۵۱. </ref>
یکی از یاران پرسید: «فَما مَعْرِفَةُ اللّه‏ِ؟ قالَ: مِعْرِفَةُ أَهلِ کُلِّ زمانٍ اِمامَهُمُ الَّذی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طاعَتُهُ؛<ref>محمد دشتی، فرهنگ سخنان امام حسین علیه‏ السلام، ص۹۲.</ref><ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۹، حدیث ۱. </ref><ref>محمد بن علی کراجکی، کنز الفوائد، ص۱۵۱. </ref>
خط ۱۸۸: خط ۱۸۸:
و در مسئله هجرت، یکی از ویژگی‌های مهم مهاجر، مخصوصا مبلغان مهاجر، امامت و ولایت‏شناسی است.
و در مسئله هجرت، یکی از ویژگی‌های مهم مهاجر، مخصوصا مبلغان مهاجر، امامت و ولایت‏شناسی است.


علی علیه‏ السلام دراین‌باره می‌‏فرماید: «لایَقَعُ اسْمُ المُهاجِرِ عَلی أَحَدٍ اِلاّ بِمَعْرِفَةِ الْحُجَّةِ فی الاَرْضِ فَمَنْ عَرَفَها وَ أَقَرَّ بِها فَهُوَ مُهاجِرٌ؛ نام مهاجر را بر کسی نمی‌‌توان گذاشت جز آنکه حجت (خدا) بر روی زمین را بشناسد، هر کس او را شناخت و به او اقرار کرد، مهاجر است.»<ref>نهج البلاغه، محمد دشتی، خطبه ۱۸۹، ص۳۷۲.</ref>
علی علیه‏ السلام دراین‌باره می‌‏فرماید: «لایَقَعُ اسْمُ المُهاجِرِ عَلی أَحَدٍ اِلاّ بِمَعْرِفَةِ الْحُجَّةِ فی الاَرْضِ فَمَنْ عَرَفَها وَ أَقَرَّ بِها فَهُوَ مُهاجِرٌ؛ نام مهاجر را بر کسی نمی‌‌توان گذاشت جز آنکه حجت (خدا) بر روی زمین را بشناسد، هر کس او را شناخت و به او اقرار کرد، مهاجر است.»<ref>نهج‌البلاغه، محمد دشتی، خطبه ۱۸۹، ص۳۷۲.</ref>


=== انتخاب مکان مناسب ===
=== انتخاب مکان مناسب ===
امام علی علیه‏ السلام فرمود: «لَیْسَ بَلَدٌ بِاَحَقٍّ بِکَ مِنْ بَلَدٍ، خَیْرُ البِلادِ ما حَمَلَکَ؛<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۴۲.</ref>هیچ شهری برای تو شایسته ‏تر از شهر دیگری نیست، بهترین شهرها آن (شهری) است که تو را پذیرا گردد. (و وسائل پیشرفت تو را فراهم سازد).»
امام علی علیه‏ السلام فرمود: «لَیْسَ بَلَدٌ بِاَحَقٍّ بِکَ مِنْ بَلَدٍ، خَیْرُ البِلادِ ما حَمَلَکَ؛<ref>نهج‌البلاغه، حکمت ۴۴۲.</ref>هیچ شهری برای تو شایسته ‏تر از شهر دیگری نیست، بهترین شهرها آن (شهری) است که تو را پذیرا گردد. (و وسائل پیشرفت تو را فراهم سازد).»


ولی با این همه سفارشها و یا دقت در انتخاب مکان‌ها، هجرت مشکلاتی را در پی دارد که باید با صبر و بردباری آنها را تحمل کرد.
ولی با این همه سفارشها و یا دقت در انتخاب مکان‌ها، هجرت مشکلاتی را در پی دارد که باید با صبر و بردباری آنها را تحمل کرد.
خط ۲۵۳: خط ۲۵۳:
۴. در آخرت او را از صالحان قرار داد.
۴. در آخرت او را از صالحان قرار داد.


قرآن به همین پاداشها اشاره دارد، آنجا که می‌فرماید: «وَقالَ إِنّی مُهاجِرٌ الی رَبّی إِنَّهُ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیم وَوَهَبْنا لَهُ اِسْحاقَ وَیَعْقُوبَ وجَعَلْنا فی ذُرِّیَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْکِتابَ وَءآتَیْناهُ اَجْرَهُ فِی الدُّنْیا وَاِنَّهُ فِی الاْءخِرَةِ لَمِنَ الصّالِحینَ<ref>عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۷-۲۶. </ref>؛ و (ابراهیم) گفت: من به سوی پروردگارم هجرت می‌کنم که او عزیز و حکیم است و ما به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم، و در دودمانش نبوّت و کتاب (آسمانی) قرار دادیم و پاداش او را در دنیا دادیم و در آخرت از صالحان است.»
قرآن به همین پاداش‌ها اشاره دارد، آنجا که می‌فرماید: «وَقالَ إِنّی مُهاجِرٌ الی رَبّی إِنَّهُ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیم وَوَهَبْنا لَهُ اِسْحاقَ وَیَعْقُوبَ وجَعَلْنا فی ذُرِّیَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْکِتابَ وَءآتَیْناهُ اَجْرَهُ فِی الدُّنْیا وَاِنَّهُ فِی الاْءخِرَةِ لَمِنَ الصّالِحینَ<ref>عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۷-۲۶. </ref>؛ و (ابراهیم) گفت: من به سوی پروردگارم هجرت می‌کنم که او عزیز و حکیم است و ما به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم، و در دودمانش نبوّت و کتاب (آسمانی) قرار دادیم و پاداش او را در دنیا دادیم و در آخرت از صالحان است.»


خداوند بر اثر هجرت و تلاش ابراهیم علیه‏السلام تمام احوال ناراحت کننده او را به ضد آن و به بهترین حالت تبدیل نمود؛ بت‌پرستان بابل می‌خواستند ابراهیم را با آتش بسوزانند آتش گلستان شد.
خداوند بر اثر هجرت و تلاش ابراهیم علیه‏السلام تمام احوال ناراحت کننده او را به ضد آن و به بهترین حالت تبدیل نمود؛ بت‌پرستان بابل می‌خواستند ابراهیم را با آتش بسوزانند آتش گلستان شد.
خط ۲۸۷: خط ۲۸۷:
۳. آسان کردن کارها.
۳. آسان کردن کارها.


۴. گره گشائی از زبان.
۴. گره‌گشائی از زبان.


۵. فصاحت و بلاغت.
۵. فصاحت و بلاغت.
خط ۲۹۳: خط ۲۹۳:
۶. وزارت برادر و....
۶. وزارت برادر و....


این پاداشها در آیات ۲۴ تا ۳۶ سوره طه<ref>طه/سوره۲۰، آیه۳۶-۲۴. </ref>بیان شده است.
این پاداش‌ها در آیات ۲۴ تا ۳۶ سوره طه<ref>طه/سوره۲۰، آیه۳۶-۲۴. </ref>بیان شده است.


=== پیامبر اکرم ===
=== پیامبر اکرم ===
خط ۳۷۷: خط ۳۷۷:


=== بهشت جاودان و بخشش گناهان ===
=== بهشت جاودان و بخشش گناهان ===
«فَالَّذینَ هاجَرُوا وَاُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَاُوذُوا فی سَبیلی وَقاتَلُوا وَ قُتِلُوا لاَُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَلاَُدْخِلَنَّهُمْ جَنّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهارُ ثَوابا مِنْ عِنْدِ اللّه‏ِ وَاللّه‏ُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوابِ»<ref>آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹۵. </ref>؛ ««آنها که در راه خدا هجرت کردند و از خانه‏‌های خویش بیرون رانده شدند، و در راه من آزار دیدند و جنگ کردند و کشته شدند، به یقین گناهانشان را می‌بخشم و آنها را در باغهای بهشتی که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.»
«فَالَّذینَ هاجَرُوا وَاُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَاُوذُوا فی سَبیلی وَقاتَلُوا وَ قُتِلُوا لاَُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَلاَُدْخِلَنَّهُمْ جَنّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهارُ ثَوابا مِنْ عِنْدِ اللّه‏ِ وَاللّه‏ُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوابِ»<ref>آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹۵. </ref>؛ ««آنها که در راه خدا هجرت کردند و از خانه‏‌های خویش بیرون رانده شدند، و در راه من آزار دیدند و جنگ کردند و کشته شدند، به یقین گناهانشان را می‌بخشم و آنها را در باغهای بهشتی که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند و بهترین پاداش‌ها نزد پروردگار است.»


=== روزی شایسته ===
=== روزی شایسته ===
خط ۳۸۵: خط ۳۸۵:


=== بالاترین درجه نزد خداوند و رستگاری ابدی ===
=== بالاترین درجه نزد خداوند و رستگاری ابدی ===
«اَلَّذینَ امَنوُا وَهاجَرُوا وَجاهَدُوا فی سَبیلِ اللّه‏ِ بِاَمْوالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّه‏ِ وَاوُلئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ یُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنه وَرِضْوانٍ وَجَنّاتٍ لَهُمْ فیها نَعیمٌ مُقیمٌ خالِدینَ فیها اَبَدا اِنَّ اللّه‏َ عِنْدَهُ اَجْرٌ عَظیمٌ»<ref>توبه/سوره۹، آیه۲۲-۲۰. </ref>؛ «آنها که ایمان آوردند و هجرت کردند و در راه خدا با اموال و جانهایشان جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است و آنها رستگارند، پروردگارشان آنها را به رحمتی از ناحیه خود، و رضایت (خویش) و باغهایی (از بهشت)بشارت می‌دهد که در آن نعمت‌های جاودانه دارند و همواره تا ابد در این باغها خواهند بود، زیرا پاداش عظیم نزد خداوند است.»
«اَلَّذینَ امَنوُا وَهاجَرُوا وَجاهَدُوا فی سَبیلِ اللّه‏ِ بِاَمْوالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّه‏ِ وَاوُلئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ یُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنه وَرِضْوانٍ وَجَنّاتٍ لَهُمْ فیها نَعیمٌ مُقیمٌ خالِدینَ فیها اَبَدا اِنَّ اللّه‏َ عِنْدَهُ اَجْرٌ عَظیمٌ»<ref>توبه/سوره۹، آیه۲۲-۲۰. </ref>؛ «آنها که ایمان آوردند و هجرت کردند و در راه خدا با اموال و جان‌هایشان جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است و آنها رستگارند، پروردگارشان آنها را به رحمتی از ناحیه خود، و رضایت (خویش) و باغهایی (از بهشت)بشارت می‌دهد که در آن نعمت‌های جاودانه دارند و همواره تا ابد در این باغها خواهند بود، زیرا پاداش عظیم نزد خداوند است.»


به راستی عظیم‏ترین و برترین پاداشها را خداوند برای مهاجران مؤمن و مجاهد در نظر گرفته است.
به راستی عظیم‏ترین و برترین پاداش‌ها را خداوند برای مهاجران مؤمن و مجاهد در نظر گرفته است.


== پاداش مرگ در موقع هجرت ==
== پاداش مرگ در موقع هجرت ==
خط ۴۱۳: خط ۴۱۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:اصطلاحات اسلامی]]
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]