ابکار الأفکار فی اصول الدین‌ (کتاب)

ابکار الافکار فی اصول الدین
نام	ابکار الافکار فی اصول الدین
پدیدآوران	نویسنده:سیف الدین آمدی، تحقیق:احمد محمد مهدی
زبان	عربی‌
سال نشر	1423 ق
ناشر	دارالکتب العلمیه
موضوع	کلام، اشاعره‌

کتاب «ابکار الافکار فی اصول الدین» نوشتۀ سیف‌الدین آمدی با موضوع اصول دین و علم کلام که از مهم‌ترین آثار در علم کلام محسوب می‌شود این کتاب یک موسوعه کلامی و شامل نظریات سیف الدین آمدی و مشتمل بر پنج مجلد است. ایشان که در قرن هفتم این کتاب را نگاشته‌، کلام را بر پایه اعتقادات اشعری بنا نهاده است.

موضوع کتاب

کتاب ابکار الافکار فی اصول الدین یکی از مهمترین کتاب آمدی در علم کلام به حساب می‌آید و یکی از منابع اصلی در این علم است. عناوین مسائلی که در این کتاب آمده عبارتند از:

1. تعریف علم کلام و اقسامش؛
2. دیدگاه‌ها و موضوعات مربوط به آن؛
3. روش‌هایی که منجر به مطلوبات نظری می‌شود؛
4. تقسیم معلوم به موجود و معدوم و آنچه موجود نیست و معدوم نیست؛
5. نبوت؛
6. معاد؛
7. اسماء الهی و احکام؛
8. امامت و کسی که جایگاه آمر به معروف و ناهی از منکر را دارد.
   

بخشی از کتاب

سید محسن حق‌شناس در تشریح دیدگاه سیف‌الدین آمدی دربارهٔ نبوت می‌گوید: «آمدی به تبع اشاعره قائل به فاعلیت انحصاری خداوند و نظریه کسب هستند. لذا معجزه را از افعال خداوند متعال می‌دانند و معتقدند فاعل و مؤثری غیر از خداوند متعال نیست وگرنه در توحید افعالی خدشه وارد می‌شود.» همچنین دربارهٔ حجیت نبوت می‌گوید: «سیف الدین آمدی این دلالت را نه عقلی و نه نقلی می‌داند بلکه دلالت معجزه بر نبوت را از باب عادة الله می‌داند».

تحقیق، چاپ و نشر

این اثر که در اصل در چهار جلد تألیف شده بود، اخیراً توسط احمد محمد المهدی تحقیق و تصحیح شده و در پنج جلد در مؤسسه دارالکتب والوثائق القومیّة قاهره چاپ شده‌ است. ابکار الافکار در واقع، دائرةالمعارف کلامی است که با قلمی شیوا، رسا و به دور از اغراق در بیان مطالب و نقل و نقد اقوال و نظم فصول و ابواب به شکلی روش‌مند نگارش یافته‌ است. به همین سبب، این کتاب مهم‌ترین اثر کلامی آمدی و بلکه اشعریان و حتی جهان اسلام به‌شمار می‌آید. این کتاب، از مواد درسی مدارس اهل سنت و دانشگاه الازهر است، از دیگر نشرهای این کتاب، چاپ دارالکتب بیروت است که در سال ۲۰۰۳ منتشر شده‌ است.