نمایش مبدأ برای تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان (کتاب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان = تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان 
| تصویر = تعدد مذاهب.png
| نام = تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان
| پدیدآوران = جلال میرآقایی
| زبان = فارسی
| زبان اصلی = فارسی
| ترجمه = 
| سال نشر = 1386 ش
| ناشر = [[پژوهشگاه مطالعات تقریبی]] وابسته به [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] 
| تعداد صفحه = 342
| موضوع = {{فهرست جعبه افقی |[[اسلام]] |فرقه‌ها |[[تقریب (مقاله)|تقریب مذاهب]] |[[وحدت اسلامی]] }}
| شابک = 6 - 005 - 167 - 964 - 978
}}

'''تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان'''، عنوان کتابی است که به بررسی مذاهب از منظر فقیهان و اندیشمندان مسلمان می‌پردازد. بدیهی است در زمان [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلّی‌الله علیه وآله)]] از آنجا که احکام و مفاهیم به‌طور مستقیم از سوی آن حضرت صادر می‌شد نیاز چندانی به [[اجتهاد]] وجود نداشت. شیوۀ اجتهاد پس از وفات پیامبر اکرم (صلّی‌الله علیه وآله) در عصر [[تابعین]] متداول گشت، اما پس از این دوره از آغاز قرن دوم، [[مذهب|مذاهب]] و مکتب فقهی شکل گرفت و تا نیمۀ قرن چهارم تعداد آنها به 138 مذهب رسید. نگارنده، پیدایش مذاهب را نشان دهندۀ تکامل خرد اسلامی و ثروت گران‌قدر فکری برای [[تمدن اسلامی]] دانسته و حرکت [[تقریب (مقاله)|تقریب مذاهب اسلامی]] مطرح شده در دهه‌های اخیر را دارای ریشه‌هایی در دورترین دوره‌های اسلامی می‌داند و به دنبال آن، پایه‌های قطعی را که همۀ مذاهب، بدون استثنا، بدان باور دارند، به‌عنوان محور وحدت‌آفرین تقریب بیان می‌نماید و پس از آن، سیاست‌ها و راهبردهای ضروری را برشمرده و نقش علما و اندیشمندان را در روند تحقق آن گوشزد می‌کند. 

== معرفی کتاب ==
در حدود نیم قرن پیش [[محمود شلتوت|شیخ محمود شلتوت]] که در رأس روحانیت [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] قرار داشتد، فتوای ‏جواز پیروی از [[فقه]] [[مذهب شیعه|مذهب جعفری]] را عرضه کرد و خواستار همدلی بیش‌تر [[مسلمان|مسلمانان]] شد. از آن زمان حرکت ‏‏«[[تقریب (مقاله)|تقریب مذاهب]]» شکل گرفته و امروزه به راهبردی تأثیرگذار بدل شده است. دانشمندان و عالمان [[مسلمان]]، پس ‏از وضع مبانی و تبیین ریشه‎‌های دینی و‎ ‎ضرورت رشد و ریشه‎‌دار کردن آن در وجدان مسلمانان، مقالات متعددی‎ ‎نوشتند. اینان معتقدند با ملاحظه برخی اصول از جمله ایمان به اصول اعتقادی [[اسلام]]، التزام کامل به تمامی ‏ضروریات و ارکان اسلامی و نیز [[قرآن]] و [[سنت]] می‌توان مسلمانان را گرد هم آورد. 

این کتاب در حقیقت مجموعه‌‏ای است از فتاو‌ای علما و صاحب‌نظران فقهی مذاهب گوناگون اسلامی در خصوص این سؤال: «اطلاق [[امت ‏اسلامی]] بر اتباع مذاهب دیگر اسلامی اعم از شیعه، فرق چهارگانه [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، [[زیدیه]]، [[ظاهریه]]، [[ابازیه]] و دیگران ‏که اصول دین مبین را معتقدند چیست؟ و آیا [[تکفیر]] فرق مذبور جایز است یا خیر؟ و اصولا حدود تکفیر در عصر ‏حاضر چگونه است؟» این سوال را هشت نفر از علمای شیعه پاسخ گفته‏‌اند و سیزده نفر از علمای اهل‌سنت و ‏سه نفر از علمای زیدیه و یک نفر از علمای ابازیه، فتاوی در خصوص سوال فوق بالاجماع [[فرق و مذاهب اسلامی|فرق اسلامی]] را از [[‏امت اسلامی|‏امت اسلامی‌]] دانسته‌اند و تکفیر آنان را در هیچ شرایطی جایز ندانسته‌اند. ‏این کتاب دارای یک مقدمه و پنج فصل است. در مقدمه، مؤلف، صادرکنندگان فتاوی را از برجسته‌ترین [[فقیه|فقها]] ‏و [[مجتهد|مجتهدان]] می‌دانند. فتاوی گردآوری شده نیز با مصلحت‌اندیشی و ملاحظات سیاسی و تحت تأثیر منافع زودگذر ‏صادر نشده است، هر چند که زمینۀ [[فتوا]] در شرایط اجتماعی سیاسی فراهم می‌شود. ‏

== فصل اول == 
=== درآمدی بر تقریب مذاهب اسلامی ===
* مذاهب اسلامی از اختلاف تا ‏ائتلاف نوشتۀ [[محمد علی تسخیری|حضرت آیت‌الله محمدعلی تسخیری]]؛
* پیش‌‏نویس سند تأسیسی جمعیت وحدت و تقریب از علامه محمدمهدی شمس‌الدین.

== فصل دوم ==
=== بیانیه‌های گروهی === 
* استراتژی مجمع جهانی تقر یب مذاهب اسلامی؛
* پیش‌نویس منشور وحدت اسلامی؛
* بیانیۀ اردن؛
* بیانیۀ مجمع‌الفقه؛
* برنامۀ ده‌ساله سازمان کنفرانس اسلامی؛
* قطعنامۀ وزرای خارجۀ ‏کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی.

== فصل سوم ==
=== فتاوای ‏فقهای ===
==== فتاوای ‏فقهای عظام و مراجع شیعه ====
* فتوای ‏حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی)؛
* فتو‌ای حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی (مدظله العالی)؛
* فتوای ‏حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی (رحمة الله علیه)؛
* فتوای حضرت آیت‌الله محمدعلی تسخیری (رحمة الله علیه)؛
* و ... .

==== فتاوای علمای اهل سنت ====
* فتوای شیخ محمود شلتوت؛
* فتو‌ای شیخ جادالحق علی جادالحق؛
* دکتر شیخ محمد سید طنطاوی؛
* ‏فتوای دکتر شیخ یوسف قرضاوی؛
* فتوای شیخ احمد کفتارو؛
* فتو‌ای شورای عالی امور دینی ترکیه؛
* و ... .

==== فتاوای علمای زیدیه ====
* فتو‌ای شیخ ابراهیم بن محمد الوزیر؛
* فتوای شیخ محمد بن‌محمد بن‌اسماعیل المنصور؛
* فتوای شیخ حمود بن عباس بن عبدالله المؤید.

==== فتوی اباضیه ====
* فتوای ‏شیخ احمد بن حمد خلیلی.

== فصل چهارم ==
=== پاسخ به کج‌اندیشان ===
* بیانیۀ آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به فتوای ۳۸ ‏تن از علمای سعودی ... ؛
* پاسخ جمعی از علمای اهل‌سنت به نامۀ آیت‌الله تسخیری.

== فصل پنجم ==
* منشور مکۀ معظمه، پیرامون اوضاع جاری عراق؛
* بیانیۀ جمعی از فضلای حوزۀ علمیه قم، پیرامون اوضاع جاری عراق.

== جستارهای وابسته ==

* [[اجتهاد]]
* [[تابعین]]
* [[احمد کفتارو]]
* [[تمدن اسلامی]]
* [[محمود شلتوت]]
* [[یوسف قرضاوی]]
* [[ناصر مکارم شیرازی]]
* [[محمد سید طنطاوی]]
* [[محمد فاضل لنکرانی]]
* [[محمد علی تسخیری]] 
* ‏[[سید علی حسینی خامنه‌ای]]
* [[سید علی حسینی سیستانی]]

== منابع ==
* [https://taqribstudies.ir/publication/books/%d8%aa%d8%b9%d8%af%d8%af-%d9%85%d8%b0%d8%a7%d9%87%d8%a8-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%d9%8a%d8%af%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d8%a7%d9%86%d8%af%d9%8a%d8%b4%d9%85%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86/ تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان]، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 20 اسفندماه 1403 ش.

[[رده:کتاب‌ها]]
[[رده:کتاب‌های تقریبی]]
[[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]