تنش هند و پاکستان 2025
| تنش هند و پاکستان 2025 | |
|---|---|
 | |
| نام رویداد | تنش هند و پاکستان 2025 |
| تاریخ رویداد | 2025 م |
| روز رویداد | روز سه‌شنبه، 2 اردیبهشت‌ماه سال 1404 ش، برابر با 22 آوریل سال 2025 م، و مصادف با 23 شوال سال 1446 ق |
| مکان رویداد | مرزهای بین دو کشور هند و پاکستان |
| عوامل |
|
| دلیل اهمیت |
|
| پیامدها |
|
تنش بین هند و پاکستان 2025، رویدادی است که از روز روز سه‌شنبه، 2 اردیبهشت‌ماه سال 1404 ش، برابر با 22 آوریل سال 2025 م، و مصادف با 23 شوال سال 1446 ق، با حمله به اتوبوس حامل گردشگران در کشمیر تحت کنترل هند، اتفاق افتاد و منجر به کشته شدن ۲۶ تا ۲۷ نفر شد. این حمله به گروه‌های شبه‌نظامی منتسب به پاکستان نسبت داده شد، اگرچه اسلام‌آباد هرگونه دخالت را رد کرد. اما نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، وعدۀ مجازات عاملان و حامیان این حمله را داد. در حالی که پاکستان اقدامات هند را «تحریک‌آمیز» خواند. توقف صدور روادید بین هند و پاکستان، بسته شدن گذرگاه‌ها و مرزهای زمینی و هوایی دو کشور، و تعلیق موقت معاهدۀ آب رود سند از پیامدهای این تنش است.
تاریخچه
درگیری و تنش هند و پاکستان بر سر کشمیر، مسأله‌ای است که که از زمان تجزیه شبه‌قاره هند در ۱۹۴۷ م، وجود داشته و یکی از طولانی‌ترین اختلافات ارضی جهان بوده و خط کنترل (LoC)، که پس از جنگ ۱۹۷۱ م، به‌عنوان مرز غیررسمی کشمیر بین دو کشور تعیین شد، همواره شاهد درگیری‌های پراکنده بوده است.
زمان و مکان
آغاز این درگیری در چند روز اخیر به دلیل حمله روز سه‌شنبه، 2 اردیبهشت‌ماه سال 1404 ش، برابر با 22 آوریل سال 2025 م، و مصادف با 23 شوال سال 1446 ق، با حمله به اتوبوس حامل گردشگران در کشمیر تحت کنترل هند، اتفاق افتاد که بدترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه طی ۲۵ سال اخیر بود و آن، به کشته شدن ۲۶ تا ۲۷ نفر منجر شد و به گروه‌های شبه‌نظامی منتسب به پاکستان نسبت داده شد، اگرچه اسلام‌آباد هرگونه دخالت را رد کرد. اما نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، وعده مجازات عاملان و حامیان این حمله را داد. در حالی که پاکستان اقدامات هند را «تحریک‌آمیز» خواند. در چند روز گذشته، این تنش با تبادل آتش مرزی، تعلیق توافقات دوجانبه، و اقدامات دیپلماتیک متقابل به اوج رسید. درگیری‌های مرزی در شب ۳ اردیبهشت در امتداد خط کنترل آغاز شد و نیروهای دو طرف با سلاح‌های سبک به تبادل آتش پرداختند. هر دو کشور نیروهای نظامی خود را در حالت آماده‌باش قرار داده و سیستم‌های دفاع هوایی هند و پاکستان در سراسر مرزها به حالت آماده‌باش درآمده‌اند. یکی از تحولات قابل‌توجه، دستگیری یک سرباز مرزی هندی توسط رنجرهای پنجاب پاکستان بود. رسانه‌ها گزارش دادند که این سرباز در جریان گشت‌زنی مرزی دستگیر شده و تمامی توافقنامه‌های مرزی تعلیق شده‌اند. این حادثه، که هنوز از سوی منابع رسمی تأیید نشده، به تشدید تنش‌ها دامن زد. هند این اقدام را «تحریک‌آمیز» خواند، در حالی که پاکستان آن را واکنش به نقض مرز توسط سرباز هندی توجیه کرد.
پیامدهای دیپلماتیک
توقف صدور روادید
در پی حملۀ کشمیر، هند و پاکستان صدور روادید برای شهروندان یکدیگر را متوقف کردند. وزارت خارجه هند اعلام کرد ویزاهای صادره برای پاکستانی‌ها لغو شده و از یکشنبه ۷ اردیبهشت اجرا می‌شود. هند همچنین به اتباع پاکستانی پنج روز مهلت داد تا خاک این کشور را ترک کنند. در مقابل، پاکستان، به اتباع هندی ۴۸ ساعت فرصت داد تا این کشور را ترک کنند و کارکنان هندی‌تبار ارتش را اخراج کرد. این اقدامات، که بی‌سابقه توصیف شده، روابط دیپلماتیک را به پایین‌ترین سطح در سال‌های اخیر رساند.
بسته شدن گذرگاه‌ها و مرزهای زمینی و هوایی
هند گذرگاه مرزی واگه-عطاری را بلافاصله پس از حمله بست و وابسته‌های دفاعی، هوایی، و دریایی پاکستان در دهلی‌نو را «شخص غیرمطلوب» اعلام کرد. پاکستان نیز مرزهای زمینی خود را بست و حریم هوایی خود را مسدود کرد.
تعلیق روابط دیپلماتیک
پاکستان، تجارت دوجانبه را حتی از طریق کشورهای ثالث تعلیق کرد و جلسه کمیته امنیت ملی را برگزار کرد، که تنها در شرایط تهدیدات خارجی تشکیل می‌شود این نشست برای تصمیم‌گیری درباره اقدامات متقابل در برابر هند بود. هند دیپلمات‌های نظامی خود را از پاکستان خارج کرد، که نشان‌دهنده قطع کامل روابط نظامی است. این اقدامات، که با سرعت بی‌سابقه‌ای اجرا شدند، نگرانی‌ها از تشدید بحران را افزایش داد.
تعلیق موقت معاهده آب رود سند
یکی از مهم‌ترین تحولات این تنش، تعلیق موقت معاهده آب رود سند توسط هند بود. هند هر چهار دریچه آب رود سند را، که آب را به ایالت‌های پنجاب و سند پاکستان منتقل می‌کرد، بست. این اقدام، که پاکستان آن را «اقدام جنگی» خواند که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کشاورزی و تولید برق آبی پاکستان داشته باشد.
تعلیق روابط اقتصادی
از سوی دیگر پاکستان تجارت با هند را به‌طور کامل، حتی از طریق کشورهای ثالث، تعلیق کرد. هند نیز محدودیت‌های تجاری جدیدی اعمال کرد و از شهروندانش خواست به پاکستان سفر نکنند. این اقدامات، که اقتصاد دو کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد، نشان‌دهنده عمق بحران کنونی است[۱].
واکنش‌ها
جمهوری اسلامی
مسعود پزشکیان، عصر روز شنبه در تماس تلفنی با آقای شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان با ابراز تأسف عمیق از حوادث تروریستی اخیر در منطقه شبه‌قاره هند، نگرانی خود را از تشدید تنش‌ها میان هند و پاکستان، به‌ویژه در پی حادثه تروریستی شهر پهلگام، ابراز داشت و خاطرنشان کرد: متأسفانه، اینگونه اقدامات تروریستی که پیوسته در حال قربانی گرفتن از ملت‌های منطقه است، نه تنها جان‌های بی گناه را می‌گیرد، بلکه منجر به ایجاد اختلافات و تنش‌های جدید میان کشورهای منطقه نیز می‌شود. پزشکیان با تأکید بر ضرورت مبارزه مشترک با تروریسم افزود: حوادث اخیر ضرورت همکاری‌های بیشتر منطقه‌ای برای مقابله با پدیده شوم تروریسم و نابودی زیرساخت‌های مالی و تسلیحاتی گروه‌های تروریستی را دوچندان کرده است. باید همه تلاش خود را معطوف به تثبیت صلح، امنیت و آرامش در منطقه نماییم. او در ادامه با تجلیل از روابط دیرینه و دوستانه میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان، اظهار داشت: ما کشور پاکستان را دوست و برادر خود می‌دانیم. ارتباطات دو کشور همواره مبتنی بر حسن همجواری، درک متقابل و احترام به منافع مشترک بوده است. جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای هرگونه کمک در جهت رفع سوءتفاهمات و کاهش تنش‌ها میان هند و پاکستان اعلام می‌دارد. رئیس‌جمهور با اشاره به برنامه‌ریزی برای برگزاری بیست و دومین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور در تهران طی ماه‌های آتی، ابراز امیدواری کرد که ظرفیت‌های اقتصادی موجود میان ایران و پاکستان بیش از پیش فعال شده و سطح همکاری‌های اقتصادی، تجاری و زیرساختی دو کشور گسترش یابد. پزشکیان همچنین با تأکید بر اهمیت تقویت همکاری‌های علمی، اقتصادی و فرهنگی در میان کشورهای اسلامی گفت: باور داریم که با تعمیق همکاری‌های علمی، فناوری، اقتصادی و فرهنگی، می‌توانیم به توسعه پایدار و رفاه ملت‌های خود دست یابیم. ارتباطات اقتصادی، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه و مبارزه هماهنگ با تروریسم می‌تواند محور همکاری‌های گسترده ما باشد. رئیس‌جمهور کشورمان ضمن ابراز تمایل برای میزبانی از نخست‌وزیر پاکستان در تهران، تأکید کرد: امیدواریم این گفت‌وگوها گامی مؤثر در جهت تحکیم صلح و امنیت پایدار در منطقه باشد[۲].
عربستان
وزیر خارجه عربستان در گفتگوی تلفنی با همتایان پاکستانی و هندی خود خواهان کاهش تنش‌های فیما بین شد. فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی روز گذشته به صورت جداگانه با همتایان پاکستانی و هندی خود رایزنی کرد. بر اساس این گزارش در مکالمات تلفنی وزیر خارجه عربستان با همتایان خود در خصوص روابط دو جانبه و آخرین تحولات منطقه به ویژه تلاش‌ها برای کاهش تنش‌ها میان هند و پاکستان بحث و تبادل نظر شد[۳].
سازمان ملل
استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل به خبرنگاران گفت: مشخص است که ما اوضاع پیش آمده بین پاکستان و هند را با نگرانی زیاد پیگیری می‌کنیم. دوجاریک در ادامه خاطرنشان کرد: ما بار دیگر از دولت‌های هند و پاکستان می‌خواهیم که حداکثر خویشتنداری را به خرج دهند تا از وخامت بیشتر اوضاع جلوگیری شود[۴].
آمریکا
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در گفتگو با خبرنگاران ابراز امیدواری کرد که پاکستان و هند بتوانند اختلافات خود را به‌صورت مسالمت‌آمیز حل کنند. وی افزود: این تنش‌ها میان دو کشور بیش از هزار سال قدمت دارد و همیشه وجود داشته است. با این حال، من مطمئنم که آن‌ها به شکلی مسئله را حل خواهند کرد. ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا مایل به گفت‌وگو با نخست‌وزیران دو کشور، شهباز شریف و نارندرا مودی، خواهد بود یا خیر، گفت: من با هر دو کشور رابطه نزدیکی دارم. اما از پاسخ صریح در این‌باره خودداری کرد.
تیمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در یک نشست خبری با اشاره به وضعیت ناپایدار در جنوب آسیا ضمن محکوم کردن حادثه تروریستی در پهلگام خواستار محاکمه عاملان این حادثه شد. وی اظهار داشت: ما به‌طور دقیق این تحولات را زیر نظر داریم. در حال حاضر، هیچ موضعی درباره وضعیت قانونی جامو و کشمیر اتخاذ نکرده‌ایم[۵].
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ کشمیر در آتش؛ تنش‌های مرزی هند و پاکستان به نقطه جوش رسید/حمله‌ای که منطقه را به لرزه انداخت، وب‌سایت خبرآنلاین.
- ↑ اعلام آمادگی ایران برای کاهش تنش میان پاکستان و هند، وب‌سایت پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز.
- ↑ واکنش عربستان به افزایش تنش‌ها میان هند و پاکستان، وب‌سایت پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز.
- ↑ واکنش سازمان ملل به تنش‌ها میان هند و پاکستان، وب‌سایت پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز.
- ↑ واکنش آمریکا به افزایش تنش میان پاکستان و هند پس از حادثه پهلگام، وب‌راز نیوز.
منابع
- کشمیر در آتش؛ تنش‌های مرزی هند و پاکستان به نقطه جوش رسید/حمله‌ای که منطقه را به لرزه انداخت، وب‌سایت خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 5 اردیبهشت‌ماه 1404 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 7 اردیبهشت‌ماه 1404 ش.
- اعلام آمادگی ایران برای کاهش تنش میان پاکستان و هند، وب‌سایت پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز، تاریخ درج مطلب: 6 اردیبهشت‌ماه 1404 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 7 اردیبهشت‌ماه 1404 ش.
- واکنش آمریکا به افزایش تنش میان پاکستان و هند پس از حادثه پهلگام، وب‌راز نیوز، تاریخ درج مطلب: 6 اردیبهشت‌ماه 1404 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 7 اردیبهشت‌ماه 1404 ش.