سیمای جهان بعد از ظهور امام مهدی (مقاله)
جهان در پایان خود شاهد حضور امام مهدی علیهالسلام از نوادگان پیامبر گرامی اسلام خواهد بود و ایشان بعد از ظهور جهان را پر از عدل و داد خواهند نمود همان گونه که قبل از آن از جور و ظلم ستم پر شده است، سیمای جهان در دوره ظهور بهشت زمین است و مطلوب دل هر انسان فهیم و عاقلی خواهد بود. پارهای از سیمای جهان بعد از ظهور حضرت امام مهدی (عج) را بیان میکنیم:
سیمای جهان بعد از ظهور امام مهدی (عج)
خطبهخوانی حضرت در اولین روز ظهور
حضرت در روز موعود وارد مسجدالحرام میشود. دو رکعت نماز رو به کعبه و پشت به مقام ابراهیم بهجای میآورد و پس از دعا به درگاه خداوند به نزدیک کعبه رفته و باتکیهبر حجرالاسود رو به جهانیان کرده و نخستین خطبه تاریخی خود را میخواند. حضرت پس از حمد و سلاموصلوات بر آستان پیامبر اکرم و خاندانش چنین میفرماید: ای مردم! ما برای خداوند - از شما - یاری میطلبیم و کیست که مرا یاری کند؟ آری، ما خاندان پیامبرتان محمّد مصطفی صلّی اللّه علیه و آله هستیم و سزاوارترین (و نزدیکترین) مردم نسبت به خدا و ایشان. هرکس با من دررابطهبا آدم بحث و گفتگو کند من سزاوارترین مردم نسبت به اویم و همینطور راجع به نوح و ابراهیم و محمّد علیهمالسلام و دیگر پیامبران و کتاب خداوند که به هرکدام از دیگر مردم اولی هستم. مگر خداوند متعال در کتابش نفرموده است: بهراستی که خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید، خاندانی که برخی از آنها از بعضی دیگرند و خداوند شنوا و داناست.. [۱] من بازمانده آدم و ذخیره نوح و برگزیده ابراهیم و عصاره وجود محمّد علیهمالسلام هستم ... هرکس درباره سنّت رسول خدا با من بحث و گفتگو کند، من سزاوارترین مردم نسبت به آن هستم. هرکه امروز کلام مرا میشنود، او را به خداوند متعال قسم میدهم که به غایبان برساند، به حق خداوند متعال و رسول گرامیاش و حق خودم، از شما میخواهم (به ما رو کنید) که حق خویشاوندی رسول خدا را بر گردن شما دارم. شما ما را در مقابل آنها که به ما ظلم میکنند، حمایت کنید که اهل باطل به ما دروغ بستند ... از خدا بترسید و خدا را درباره ما در نظر داشته باشید. ما را خوار نکنید. یاریمان کنید تا خداوند متعال شما را یاری کند. [۲] سپس حضرت دستهایشان را به آسمان بلند کرده و با دعا و تضرّع، این آیه را به درگاه الهی عرضه میدارد: «أَمَّنْ یجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یکشِفُ السُّوءَ»[۳]
نخستین سخن در ظهور
مرحوم صدوق رحمهالله از امام باقر علیهالسلام نقل میکند: نخستین سخنی که حضرت مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف پس از قیام خود میفرماید این است: من بقیةالله و حجت و خلیفه خدا بر شما هستم. سپس هیچکس بر او سلام نمیکند مگر اینکه میگوید: «السلام علیک یا بقیةالله فی ارضه؛ سلام بر تو ای بقیه (ذخیره بادوام) خدا در زمین خدا». [۴]
فرود فرشتگان برای یاری امام زمان (عج)
امام صادق علیهالسلام فرمودند: «هنگامیکه قائم علیهالسلام قیام کند، فرشتگانی که بهصورت گروه پنجهزارنفری در بدر به یاری پیامبر آمدند، فرود خواهند آمد». [۵]
دلدادگی مردم به حضرت مهدی (عج)
رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله: «امّت مهدی علیهالسلام آنطور بهسوی او جمع میشوند که زنبورعسل به دور پادشاه خود جمع شود». الملاحم و الفتن: 54.
پرشدن زمین از عدل و داد
پیامبر صلّی اللّه علیه و آله: «مژده باد شما را به ظهور مهدی علیهالسلام که او در آخرالزمان به هنگام سختی روزگار و فتنه و اختلاف و عدم امنیت میآید و خداوند بهوسیله او زمین را پر از قسط و عدل مینماید». [۶] امام صادق علیهالسلام فرمودند: «چون قائم به عدالت قیام کند، حکومت کند و در زمان او ستم ریشهکن شده و راهها امن میگردد ...». [۷]
امنیت عمومی حتی برای حیوانات
پس از ظهور حضرت، برنامهها و قوانین بهگونهای طرحریزی و اجرا میشود که مردم، خود را در امنیت کامل مالی و جانی میبینند. دزدی از جامعه رخت برمیبندد و امنیت مالی تا جایی فراگیر میشود که اگر کسی دست در جیب دیگری ببرد، هرگز احتمال دزدی داده نمیشود و کار او توجیه میگردد. ناامنی چنان جایش را به امنیت میدهد که حیوانات و جانداران را نیز در برمیگیرد؛ بهگونهای که گوسفند و گرگ در کنار هم زندگی میکنند. [۸]
ازبینرفتن همه معبودهای دروغین
امام باقر علیهالسلام فرمود: «در مکه تعداد بیعتکنندگان به دههزار نفر میرسند، و در سراسر زمین معبودی جز خدا یافت نمیشود و همه معبودهای باطل، آتش میگیرند ...». [۹]
طولانی شدن عمر و ازدیاد نیروی پیروان حضرت
- مردم در سایه فرمانروایی او، عمری دراز خواهند داشت، بهگونهای که توان و نیروی هریک از پیروان حضرت، برابر با نیروی چهل مرد میگردد [۱۰]و مؤمنان، مانند پارههای آهن میگردند. [۱۱]
محتوای بیعت نامه با امام مهدی (عج)
امیرالمؤمنین علی علیهالسلام در ضمن حدیثی طولانی، در وصف بیعت یاران حضرت مهدی علیهالسلام چنین میفرماید: ... با او بیعت میکنند که هرگز دزدی نکنند، مسلمانی را دشنام ندهند، خون کسی را بهناحق نریزند، به آبروی کسی لطمه نزنند، به خانه کسی هجوم نبرند، کسی را بهناحق نزنند، طلا و نقره و گندم و جو ذخیره نکنند، مال یتیم را نخورند، در مورد چیزی که یقین ندارند گواهی ندهند، مسجدی را خراب نکنند، مشروب نخورند، حریر خز نپوشند، در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند، راه را بر کسی نبندند، راه را ناامن نکنند، گرد همجنسبازی نگرایند، خوراکی را انبار نکنند، به کم قناعت کنند، طرفدار پاکی و از پلیدی گریزان باشند، به نیکی فرمان دهند، از زشتیها بازدارند، جامههای خشن بپوشند، خاک را متکای خود سازند، در راه خدا حقّ جهاد را ادا کنند و ... او نیز در حقّ خود تعهّد میکند که: از راه آنها برود، جامهای مثل جامه آنها بپوشند، مرکبی مانند مرکب آنها سوار شود، آنچنانکه آنها میخواهند باشد، به کم راضی و قانع باشد، زمین را به یاری خدا پر از عدالت کند، آنچنانکه پر از ستم شده است، خدا را آنچنانکه شایسته است بپرستند، برای خود دربان و نگهبان اختیار نکند و ... [۱۲]
رفتار با سیره نبوی و علوی
• امام صادق علیهالسلام درباره امام زمان علیهالسلام فرمودند: «در میان مردم با سیره رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله رفتار میکند و در میان آنها راه و روش او را انجام میدهد». [۱۳] • امام صادق علیهالسلام درباره امام زمان علیهالسلام فرمودند: «از سیره جدّش رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله پیروی میکند و شیوه زندگیاش همچون امیرالمؤمنین علیهالسلام است». [۱۴] •
احیای سنتهای متروک و نابودی بدعتهای موجود
• پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «خداوند بهوسیله امام زمان علیهالسلام بدعتها را نابود میسازد و گمراهیها را از بین میبرد و سنّتها را زنده میکند». [۱۵] • امام علی علیهالسلام درباره امام زمان علیهالسلام فرمودند: «او آنچه را از کتاب و سنّت متروک مانده، زنده خواهد کرد». [۱۶] • امام صادق علیهالسلام درباره امام زمان علیهالسلام فرمودند: «بدعتی نمیماند جز اینکه آن را از بین میبرد و سنّتی نمیماند جز اینکه آن را برپا میدارد». [۱۷]
• احیای دین و متدینین
• در دعای شریف ندبه میخوانیم: «این المومل لاحیاء الکتاب و حدوده، این محیی معالم الدین و اهله؛ کجا است آن مورد آرزو برای زنده کردن کتاب قرآن و حدود آن؟ کجا است زندهکننده نشانههای دین و اهل دین؟»
تفسیر کامل قرآن و بیان اسرار آن
در تفسیر قرآن، اسرار پنهانی و رموزی که بر مردم پنهان مانده را آشکار ساخته و درهای حکمت و معرفت را بر مردم میگشاید. تأویل قرآن و مصادیق بارز و پنهان آیات آن را بر مردم آشکار میسازد. [۱۸]
تربیت حکیمانه و حکومت عادلانه
امام علی علیهالسلام فرمودند: چون مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف ظهور کند، خواهشهای نفسانی را به هدایت آسمانی بازگرداند، پس از آنکه رستگاری را به هوای نفس بازگردانده باشند. آرا و افکار را پیرو قرآن کند، پس از آنکه قرآن را تابع رأی خود گردانده باشند ... کسی بر شما حکومت خواهد کرد که غیر از خاندان حکومتهای امروزی است، او مسئولان و کارگزاران را بر اعمال بدشان کیفر خواهد داد ... پس مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف به شما نشان خواهد داد که روش عادلانه در حکومت چگونه است و آنچه را که از کتاب و سنت متروک مانده، زنده خواهد ساخت». [۱۹]
حکمت آموزی عمومی
• در زمان حکومت مهدی علیهالسلام به همه مردم، حکمت و علم بیاموزند، تا آنجا که زنان در خانهها با کتاب خدا و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله قضاوت کنند. [۲۰] • امام باقر علیهالسلام فرمودند: در دولت مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف به همه مردم حکمت و علم بیاموزند. [۲۱] • آن دورهای که اوّلین مشخّصهاش این است که دوره حکومت عقل است؛ یعنی دورهای است که در آن، علم اسیر و برده نیست. امیرالمؤمنین علیهالسلام تعبیری درباره آن عصر دارد که میفرماید: و یغبقون کأس الحکمه بعد الصبوح [۲۲] در آن عصر، مردم صبحگاهان و شامگاهان جامی که مینوشند جام حکمت و معرفت است. جز جام حکمت و معرفت جام دیگری نمینوشند. • در عصر ظهور حضرت حجت، خدا دست خود را بر سر افراد بشر میگذارد و عقل مردم زیاد میشود. [۲۳]
تکمیل عقول مردم
• امام باقر علیهالسلام فرمود: «چون قائم ما قیام کند، دستش را بر سر بندگان میگذارد و عقول آنها را متمرکز ساخته و اخلاقشان را به کمال میرساند. در پرتوی عنایات و ارشادات حضرت مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف، مغزها و اندیشهها شکوفا میشود و بدینوسیله تمام کوتهبینیها، تنگنظریها و رذایل اخلاقی که منشأ بسیاری از درگیریهای اجتماعی است، از بین میرود». امام باقر علیهالسلام، [۲۴] لازم به یادآوری است که [۲۵] بهجای«اخلاقهم»«احلامهم» آورده شده است؛ یعنی حضرت قائم فرزانگی آنان را به تمامیّت میرساند. و [۲۶] از امام باقر علیه السّلام اینگونه روایت شده است: اذا قام قائمنا وضع اللّه یده علی رؤوس العباد فجمع بها عقولهم و کملت بها احلامهم. •
پایه اصلی ایجاد عدل حکمت آموزی است نه حذف فیزیکی
• وجود مبارک حضرت ولیعصر - ارواحنافداه - با چه وسیلهای پیروز میشوند و «یملاء الارض قسطا و عدلا» با فشار، با کشتن، یا با عدل و فهم و فرهنگ. معجزه اول آن است که مردم را عاقل میکنند، آدم میکنند آنوقت است که جامعه عاقل، عدلپرور است. [۲۷] •
عرضه عمومی ایمان و حذف غیر مؤمنین
• امام باقر علیهالسلام فرمودند: چون قائم، قیام کند، ایمان را بر هر ناصبی (دشمن اهلبیت) عرضه میکند، اگر بهراستی آن را بپذیرد از او میگذرد و اگر نپذیرد، گردنش را میزند. [۲۸]
الزام ثروتاندوزان بر دستگیری از محرومان
امام صادق علیهالسلام میفرمایند: به همه شیعیان ما اجازه داده شده از آنچه در دست دارند به شیوهای نیکو انفاق کنند، ولی هنگامیکه قائم ما علیهالسلام قیام کند بر همه ثروتاندوزان ثروتاندوزی را حرام میکند، بر صاحبان گنجهاست که گنجهای خود را پیش او بیاورند تا در راه بینیازی عمومی خرج شود. [۲۹]
کوتاه شدن دست مفسدان از بیتالمال و برگرداندن اموال به تاراج رفته
• حضرت، برای ایجاد عدالت عمومی، اموال نامشروع را مصادره میکند، قطعه زمینهایی که حکومتها به ناروا به افراد واگذار کردهاند، به بیتالمال برمیگرداند. [۳۰]دست حرامخواران را از اموال عمومی کوتاه میکند و راههای نامرئی به بیتالمال را مسدود میکند. [۳۱] • در اجرای عدالت، تا آنجا پیش میرود که راه را بر افرادی که به زیارت مستحبّی خانه خدا میروند بسته و حجّ واجب را در اولویت قرار میدهد. [۳۲] • پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «زمانی که قائم ما قیام کند، قطعه زمینهایی که زمامداران و حکام جور در مالکیت خود درآورده و یا واگذار کردهاند از بین میرود». [۳۳]
پرداخت بدهی و دیون افراد توسط امام
امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمودند: «... در حکومت مهدی ... بدهکاری برای مسلمانی نخواهد ماند مگر آنکه بدهی او را پرداخت خواهد نمود. مظلمه و حقّی به گردن و ذمّه هرکس که باشد آن را به صاحب حق بازخواهد گرداند. کسی کشته نمیشود مگر اینکه دیه آن را خواهد پرداخت. هیچکسی کشته نخواهد شد مگر اینکه بدهیهای او را آن حضرت پرداخت خواهد نمود و خانوادهاش را همانند سایر افراد جامعه اداره خواهد کرد تا زمین را از عدل و داد پر کند به همان صورتی که پیش از آن از ظلم و بیداد پر شده باشد ...». [۳۴]
رفاه عمومی و نبود فقیر و مسکین
• پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «در زمان ظهور امام عصر علیهالسلام امّت من چنان از نعمت برخوردار شوند که هرگز امّتی آنچنان از نعمت برخوردار نشده باشد، سرتاسر زمین محصول دهد و هیچچیز را از آنان دریغ ندارد و اموال، انبوه شود. هرکس نزد مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف آید و بگوید به من مالی ده، او بیدرنگ میگوید بگیر!» [۳۵] • امام صادق علیهالسلام فرمودند: «هنگامیکه حضرت قائم علیهالسلام قیام کند، به عدالت رفتار خواهد نمود ... و بهحکم حضرت داود و محمّد صلّی اللّه علیه و آله در میان مردم داوری خواهد کرد و در آن هنگام زمین گنجینههای خود را آشکار خواهد ساخت و برکات خود را بیرون خواهد فرستاد. در آن زمان، انسان برای صدقات و مبرّات خود، جایی پیدا نمیکند، زیرا بینیازی، همه مؤمنان را فرامیگیرد. [۳۶] • در روایات، سخن از کثرت مال، وفور نعمتها، بارانهای پیاپی، سبکباری و رهایی از بارهای سنگین زندگی، آسودگی از رنج طلب کردن و نیافتن، ادای قرض تمام مقروضین و ادای دین تمام صاحبان دین، و آبادی همه خرابیهاست. [۳۷]
حذف تزیینات از مساجد
شیوه تزیین مسجد را نمیپسندد و مساجد را از تزئینات غیرضروری پاک میسازد. [۳۸]
قضاوت داوودی
• در قضاوت، شیوه داوودی را پیش میگیرد و با معیارها و موازین نوینی که در اختیار دارد، کشف حقیقت میکند و تنها به شیوه قضایی گذشته، یعنی بینه و سوگند اکتفا نمیکند. [۳۹] • امام صادق علیهالسلام فرمودند: «... او بین مردم مانند حضرت داود؛ (برحسب باطن و واقع) قضاوت کند». [۴۰] • امام صادق علیهالسلام فرمودند: مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف بر اساس داوریهای حضرت داود و سلیمان داوری میکند و مطالبه گواه و دلیل نمیکند». [۴۱]
قضاوت به حق و با کتاب هر دین برای اهل آن
امام باقر علیهالسلام فرمود: وقتیکه قائم اهلبیت قیام کرد، بین اهل تورات با تورات، بین اهل انجیل با انجیل، بین اهل زبور با زبور و بین اهل قرآن با قرآن قضاوت خواهد کرد. [۴۲]
حذف ربا و رشوه و فساد و شراب
• امام صادق علیهالسلام فرمودند: «در دولت مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف رباخواری از بین میرود». [۴۳] • امام صادق علیهالسلام در احوالات امام زمان علیهالسلام هنگام ظهور فرمودند: «... در حکمش رشوه راه ندارد». [۴۴] • امام صادق علیهالسلام فرمودند: «روابط نامشروع، مشروبات الکلی و رباخواری از بین میرود، مردم به عبادت و اطاعت روی میآورند، امانتها را بهخوبی رعایت میکنند، مردمان شرور نابود میشوند و افراد صالح باقی میمانند». [۴۵]
عمران و آبادانی
• امام صادق علیهالسلام فرمودند که امام عصر علیهالسلام «به کارگزاران خود در تمامی بلاد فرمان میدهد که شهرها را آباد سازند». روزگار رهایی 2: 650. • امام باقر علیهالسلام فرمودند: «زمین بهوسیله مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف آباد، خرم و سرسبز میشود». [۴۶] • امام باقر علیهالسلام فرمودند: «تمام معادن و گنجهای زیرزمینی در حکومت امام عصر علیهالسلام آشکار و استخراج میشود و در روی زمین مخروبهای باقی نمیماند، مگر آنکه بهوسیله آن حضرت آباد میشود». [۴۷]
کثرت باران و گیاه
• پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «به هنگام ظهور آن حضرت، آسمان، باران فراوان دهد و زمین هیچ روییدنی را در دل نگاه نمیدارد». [۴۸] • پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند در زمان ظهور: «زمین همه نباتات خود را میرویاند و دامها فراوان میشوند». [۴۹]
ر
فع آفات و قوت قلوب
امام سجاد علیهالسلام فرمودند: «آنگاه که قائم ما قیام کند، خدا آفت را از شیعیان ما بزداید و دلهایشان را چون پارههای آهن (استوار) سازد». [۵۰]
ارتباط صوتی تصویری با وجود فاصله
• امام صادق علیهالسلام فرمودند: «هنگامیکه قائم ما قیام کند، خداوند آنچنان گوش و چشم شیعیان ما را تقویت میکند که میان آنها و قائم نامهرسان نخواهد بود. با آنها سخن میگوید و سخنش را میشنود و او را میبیند درحالیکه او در مکان خویش است و آنها در نقاط دیگر». [۵۱] • امام صادق علیهالسلام فرمودند: «مؤمن در زمان قائم درحالیکه در مشرق است، برادر خود را در مغرب میبیند، همچنین، کسی که در مغرب است، برادرش را در مشرق میبیند». [۵۲]
ابزارهای انبیا در دست خاتم اوصیا
• از پیامبر گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله نقل است که آنچه را خاندان موسی و هارون به یادگار گذاشتهاند، در آن تابوت موجود است و نیز الواح و عصای موسی و قبای هارون و ده ساع از غذایی که بر بنیاسرائیل فرود آمد و مرغهای بریانی که بنیاسرائیل، برای آیندگان خود ذخیره کردهاند، در آن میباشد. آنگاه به کمک آن تابوت، شهرها را میگشاید، همانگونه که پیش از او نیز چنین کردهاند[۵۳] • در روایتی آمده است: تابوت سکینه بهوسیله امام زمان علیهالسلام از دریاچه طبریه (در فلسطین) بیرون آورده میشود و همراه آن حضرت حمل گردیده، در بیتالمقدس در برابر او، گذاشته میشود. هنگامیکه یهودیان آن را ببینند همگی به اسلام مشرّف میشوند، بهجز تعدادی اندک که اسلام نمیآورند. [۵۴] • در سوره مبارکه بقره، آیه 247 آمده است: «وَ قالَ لَهُمْ نَبِیهُمْ إِنَّ آیةَ مُلْکهِ أَنْ یأْتِیکمُ التَّابُوتُ فِیهِ سَکینَةٌ مِنْ رَبِّکمْ وَ بَقِیةٌ مِمَّا تَرَک آلُ مُوسی وَ آلُ هارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِکةُ إِنَّ فِی ذلِک لَآیةً لَکمْ إِنْ کنْتُمْ مُؤْمِنِینَ؛ علّامه طباطبایی رحمهالله در تفسیر المیزان مینویسد: • تابوت عبارت است از صندوق. از ماده «یوب» به معنای رجوع است و به مناسبت اینکه پیدرپی به صندوق مراجعه میشود، به این نام نامیده شده است. «سکینه» از ماده «سکون» به معنای آرامش گرفته شده و به معنای آرامش دل استعمال میشود. یعنی انسان در عزم و اراده خود استقرار و آرامش داشته باشد و اضطرابی به خود راه ندهد. [۵۵] • تابوت سکینه، صندوقی است که حضرت موسی علیهالسلام به امر حقتعالی، از چوب شطیم ساخت. طول آن سه قدم و نه قیراط و عرض و ارتفاعش دو قدم و سه قیراط بود. بیرون و اندرونش را به طلا پوشیده کرد. آن تابوتی بود که به عدد هر پیغمبری خانهای از زبرجد سبز در آن بود، آخرین خانهها، خانه حضرت رسالت صلّی اللّه علیه و آله بود. آن تابوت را «تابوت شهادت» و «تابوت عهد» هم گفتهاند. [۵۶]
استقرار دولت فراگیر مهدوی
• امام باقر علیهالسلام فرمودند: «بدون تردید آیین محمّد صلّی اللّه علیه و آله به هر نقطهای که شب و روز میرسد، خواهد رسید و دیگر اثری از شرک روی زمین نمیماند». [۵۷] • امام باقر علیهالسلام فرمودند: «هنگامیکه قائم، قیام کند، هر دولت باطلی از بین میرود». [۵۸] • امام باقر علیهالسلام فرمودند: «در آن روز [هنگام ظهور] حکومتی، جز حکومت اسلامی نخواهد بود». [۵۹] • امام باقر علیهالسلام فرمودند: «دولت مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف، شرق و غرب جهان را فراخواند». [۶۰] • امام صادق علیهالسلام فرمودند: «هنگامیکه مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف قیام کند، زمینی باقی نمیماند، مگر آنکه گلبانگ اشهد ان لا اله الا اللّه و اشهد ان محمّدا رسول اللّه در آن طنینافکن میشود». [۶۱]
نشانههای پیش از ظهور
• رسول گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله وضعیت آن روزگار را از نظر عاطفی چنین بیان میدارد: در آن روزگار، بزرگتران به زیردستان و کوچکتران رحم نمیکنند و قوی بر ضعیف ترحّم نمینماید. در آن هنگام خداوند به او اذن قیام میدهد. [۶۲] • نیز آن حضرت میفرمایند: قیامت برپا نمیشود تا آنکه زمانی فرارسد که مردی از شدّت فقر به اقوام و بستگان خود مراجعه کند و آنان را به خویشاوندی سوگند دهد تا بلکه به او کمک کنند، ولی چیزی به او نمیدهند. • همسایه از همسایه خود کمک میطلبد و او را به حقّ همسایگی سوگند میدهد، ولی همسایه کمکش نمیکند. [۶۳] • محمّد بن مسلم میگوید: به امام باقر علیهالسلام عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! قائم شما چهوقت ظهور خواهد کرد؟ • امام فرمود: هنگامیکه مردها خود را شبیه زنان کنند و زنان شبیه مردان شوند. آنگاه که مردان به مردان اکتفا کنند و زنان به زنان. [۶۴]
معنویتگرایی عمومی پس از ظهور
• در حکومت حضرت مهدی علیهالسلام مردم بهگونه بیسابقهای به معنویت روی میآورند و در همهجا آوای اسلام طنینانداز است و آثار مذهب تجلّی میکند. به تعبیر برخی از روایات، اسلام در هر خانه، کوخ و چادری رخنه میکند؛ چنانکه سرما و گرما در آن نفوذ مینماید. در چنین شرایطی، استقبال و پذیرش مردم به مظاهر و شعارهای دینی، بیسابقه خواهد بود. استقبال مردم از آموزش قرآن[۶۵] چشمگیر خواهد شد و مساجد کنونی و حتی مساجدی که در آینده ساخته میشود، برطرفکننده نیاز آنان نخواهد بود. [۶۶] • روایت است که در حکومت حضرت مهدی علیهالسلام، در یک مسجد، دوازده بار نماز جماعت خوانده میشود[۶۷] و این دلیل روشنی بر اندازه پذیرش مردم، نسبت به معنویت و مظاهر دینی است. • امام صادق علیهالسلام میفرماید: «خانههای کوفه به رودخانه کربلا و حیره متّصل میشود؛ بهگونهای که فرد نمازگزار روز جمعه برای شرکت در نمازجمعه سوار بر مرکبی تیزرو میشود، ولی بدان نمیرسد». [۶۸] • پاره ای از روایات، سخن از زدوده شدن کینهها در بندگان، [۶۹] اصلاح منحرفان و فاسدان ازبینرفتن حرص و طمع، [۷۰] پدیدارشدن بینیازی در انسانها [۷۱] و بالاخره رشد معنویت به میان آمده است. • آنچه در روایت است مبنیبر اینکه در یک مسجد، دوازده بار نماز جماعت خوانده میشود، [۷۲] دلیل روشنی بر اندازه پذیرش مردم، نسبت به معنویت و مظاهر دینی است. امام صادق علیهالسلام میفرماید: «خانههای کوفه به رودخانه کربلا و حیره متّصل میشود؛ بهگونهای که فرد نمازگزار روز جمعه برای شرکت در نمازجمعه سوار بر مرکبی تیزرو میشود، ولی بدان نمیرسد». [۷۳] • رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمود: «خداوند مهدی علیهالسلام را میفرستد و بهوسیله او عظمت را به دین بازمیگرداند ... در آن روزگار کسی بر کره خاکی نیست، جز آنکه ذکر لا اله الا اللّه بر زبان دارد. [۷۴]
استغنای مردم
پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «زمانی که مهدی عجّلالله تعالی فرجه الشّریف قیام کند، خداوند در قلب بندگان بینیازی افکند». [۷۵]
بی کینه شدن دلها
حضرت علی علیهالسلام فرمود: اگر قائم ما قیام کند ... کینهها از سینهها بیرون رود. [۷۶]
منابع:
هزار و یک نکته پیرامون امام زمان (علیهالسلام)؛ ص480 اثبات الهداة. شیخ حرّ عاملی محمّد بن حسن (م 1104 ه)، قم: مطبعه علمیّه، بیتا. الاحتجاج علی أهل اللجاج. ابو منصور احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی (م 620 ه)، تحقیق: ابراهیم بهادری و محمّد هادی به، تهران: انتشارات اسوه، چاپ اوّل، 1413 ه. إحقاق الحقّ و إزهاق الباطل. شهید قاضی نور اللّه بن سیّد شریف شوشتری (م 1019 ه)، با تعلیقات آیة اللّهالعظمی سیّد شهابالدین مرعشی نجفی، قم: کتابخانه، آیة اللّه مرعشی نجفی، چاپ اوّل، 1411 ه. الإرشاد فی معرفة حجج اللّه علی العباد. ابو عبداللّه محمّد بن محمّد بن نعمان عکبری بغدادی، معروف به شیخ مفید (م 413 ه)، تحقیق: مؤسسه آل البیت علیهم السّلام، 1413 ه. الأمالی. ابوجعفر محمّد بن حسن معروف به شیخ طوسی (م 460 ه)، تحقیق: موسسه بعثت، قم: دار الثقافة، چاپ اوّل، 1414 ه. الأمالی. ابوجعفر محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی، معروف به شیخ صدوق (م 381 ه)، تحقیق: مؤسّسه بعثت، قم: موسّسه بعثت، چاپ اوّل، 1407 ه. الأمالی. ابو عبداللّه محمّد بن نعمان عکبری بغدادی، معروف به شیخ مفید (م 413 ه)، تحقیق: حسین استاد ولی و علی اکبر غفّاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404 ه. بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار علیهم السّلام. محمّد باقر بن محمّد تقی مجلسی (م 1110 ه)، بیروت:مؤسسه الوفاء، چاپ دوم، 1403 ه. الغیبة. ابوجعفر بن حسن بن علی بن حسن طوسی (م 460 ه)، تحقیق: عباد اللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم:موسسه معارف اسلامی، چاپ اول، 1411 ه. الغیبة. ابو عبداللّه محمّد بن ابراهیم بن جعفر کاتب نعمانی (م 350 ه)، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران: کتابفروشی صدوق، بیتا. الکافی. ابوجعفر ثقة الاسلام محمّد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی (م 329 ه)، تحقیق: علی اکبر غفاری، بیروت:دار صعب و دار التعارف، چاپ چهارم، 1401 ه. کفایة الأثر فی النّص علی الأئمّة الإثنی عشر. ابوالقاسم علی بن محمّد بن خزّاز قمی (قرن چهارم)، تحقیق: سیّد عبداللطیف حسینی کوهکمری، قم: انتشارات بیدار، 1401 ه. کمال الدین و تمام النعمة. ابوجعفر محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، معروف به شیخ صدوق (م 381 ه)، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1405 ه. نهجالبلاغه. ابوالحسن شریف رضی محمّد بن حسین بن موسی موسوی (م 406 ه)، شرح: محمّد عبده، بیروت:موسسة المعارف، 1416 ه.
- ↑ سوره مبارکه آل عمران، آیه 33
- ↑ الغیبة للنّعمانی: 121.
- ↑ سوره مبارکه نمل، آیه 62.
- ↑ تفسیر صافی ذیل آیه 86 سوره مبارکه هود.
- ↑ الغیبة للنّعمانی: 244؛ معجم الاحادیث الامام المهدی 4: 19.
- ↑ منتخب الاثر: 171.
- ↑ منتخب الاثر: 308؛ بحارالانوار 52: 338.
- ↑ الملاحم و الفتن: 152.
- ↑ کشف الغمة 3: 261.
- ↑ الغیبة للنّعمانی: 317؛ الخصال للصّدوق 2: 541.
- ↑ الخصال: 507.
- ↑ منتخب الاثر: 469؛ الملاحم و الفتن: 49؛ روزگار رهایی 1: 465.
- ↑ الارشاد: 391؛ سفینة البحار 2: 705.
- ↑ الغیبة للطّوسی: 277؛ بحار الانوار 52: 354.
- ↑ الکافی 1: 412.
- ↑ نهج البلاغة، خ 138.
- ↑ ینابیع المودّة 3: 62.
- ↑ بحارالانوار 52: 364- 336.
- ↑ نهج البلاغة: 138.
- ↑ بحارالانوار 52: 352
- ↑ بحارالانوار 52: 352؛ به نقل از: الغیبة نعمانی.
- ↑ نهجالبلاغه خطبه 148.
- ↑ شهید مطهری، اسلام و مقتضیات زمان 1: 50.
- ↑ بحارالانوار 52: 336؛ منتخب الاثر: 482.
- ↑ در کمال الدّین 2: 675؛ بحار الانوار 52: 338،
- ↑ در اصول کافی 1: 25
- ↑ بیانات آیتالله جوادی آملی حفظه اللّه در مسجد مقدّس جمکران، نیمه شعبان 1425.
- ↑ بشارة الاسلام: 239 و 261؛ به نقل از روزگار رهایی 2: 629.
- ↑ الکافی 3: 61؛ الزام النّاصب: 22.
- ↑ منتخب الاثر: 305.
- ↑ بحارالانوار 52: 338.
- ↑ فروع کافی 4: 427.
- ↑ بحارالانوار 52: 309.
- ↑ بحارالانوار 52: 224.
- ↑ سنن ابن ماجه، تحقیق: محمّد فؤاد عبدالباقی 2: 366؛ بحار الانوار 51: 88.
- ↑ الارشاد 2: 384؛ اعلام الوری 2: 290.
- ↑ کمال الدّین: 331.
- ↑ الغیبة للطّوسی: 473- 475.
- ↑ بحارالانوار 52: 338. الکافی 1: 397.
- ↑ بحارالانوار52: 338.
- ↑ بشارة الاسلام: 240 و 259؛ به نقل از: روزگار رهایی 2: 645.
- ↑ الغیبة للنّعمانی: 125؛ به نقل از آخرین امید: 299.
- ↑ منتخب الاثر: 474.
- ↑ بحار الانوار 52: 269.
- ↑ منتخب الاثر: 474.
- ↑ منتخب الاثر: 157.
- ↑ منتخب الاثر: 482.
- ↑ الزام النّاصب: 163؛ بحار الانوار 52: 83 با اندکی تفاوت.
- ↑ بحار الانوار 52: 315.
- ↑ الخصال 2: 541.
- ↑ بحار الانوار 52: 336.
- ↑ منتخب الاثر: 483.
- ↑ . اثبات الهداة 3: 489 و 541؛ الملاحم و الفتن: 66.
- ↑ الملاحم و الفتن: 150.
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان 2: 407.
- ↑ لغتنامه دهخدا 4: 5335.
- ↑ منتخب الاثر: 157؛ ینابیع المودّة 3: 78 و 132؛ روزگار رهایی 2: 602.
- ↑ الکافی 8: 278.
- ↑ الملاحم و الفتن: 66.
- ↑ کمال الدّین 1: 331.
- ↑ بحارالانوار 52: 340.
- ↑ بحار الانوار 52: 380.
- ↑ الامالی 2: 271.
- ↑ کمال الدّین 1: 331.
- ↑ ،بحار الانوار 52: 364.نماز جماعت، عقد الدرر: 159.نمازجمعه الغیبة للطّوسی: 295؛ الوافی 2: 112.
- ↑ الکافی 4: 427.
- ↑ ، الکافی 4: 427.
- ↑ الغیبة للطّوسی: 295.
- ↑ الملاحم و الفتن: 152.
- ↑ الملاحم و الفتن: 71؛ الشیعة و الرجعة 1: 27.
- ↑ الملاحم و الفتن: 71؛ الشیعة و الرجعة 1: 27.
- ↑ الملاحم و الفتن: 71؛ الشیعة و الرجعة 1: 27.
- ↑ الغیبة للطّوسی: 295.
- ↑ عیون اخبار الرضا علیه السّلام: 65؛ الشیعة و الرجعة 1: 218.
- ↑ الملاحم و الفتن: 71 و نیز ر. ک: بحار الانوار 51: 91
- ↑ منتخب الاثر: 473- 474.