سیمای جهان بعد از ظهور امام مهدی (مقاله)

از ویکی‌وحدت

جهان در پایان خود شاهد حضور امام مهدی علیه‌السلام از نوادگان پیامبر گرامی اسلام خواهد بود و ایشان بعد از ظهور جهان را پر از عدل و داد خواهند نمود همان گونه که قبل از آن از جور و ظلم ستم پر شده است، سیمای جهان در دوره ظهور بهشت زمین است و مطلوب دل هر انسان فهیم و عاقلی خواهد بود. پاره‌ای از سیمای جهان بعد از ظهور حضرت امام مهدی (عج) را بیان می‌‌کنیم:

سیمای جهان بعد از ظهور امام مهدی (عج)

خطبه‌خوانی حضرت در اولین روز ظهور

حضرت در روز موعود وارد مسجدالحرام می‌‏شود. دو رکعت نماز رو به کعبه و پشت به مقام ابراهیم به‌جای می‌‏آورد و پس از دعا به درگاه خداوند به نزدیک کعبه رفته و باتکیه‌بر حجرالاسود رو به جهانیان کرده و نخستین خطبه تاریخی خود را می‌‏خواند. حضرت پس از حمد و سلام‌وصلوات بر آستان پیامبر اکرم و خاندانش چنین می‌‏فرماید: ای مردم! ما برای خداوند - از شما - یاری می‌‏طلبیم و کیست که مرا یاری کند؟ آری، ما خاندان پیامبرتان محمّد مصطفی صلّی اللّه علیه و آله هستیم و سزاوارترین (و نزدیک‏ترین) مردم نسبت به خدا و ایشان. هرکس با من دررابطه‌با آدم بحث و گفتگو کند من سزاوارترین مردم نسبت به اویم و همین‏طور راجع به نوح و ابراهیم و محمّد علیهم‌السلام و دیگر پیامبران و کتاب خداوند که به هرکدام از دیگر مردم اولی هستم. مگر خداوند متعال در کتابش نفرموده است: به‌راستی که خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید، خاندانی که برخی از آنها از بعضی دیگرند و خداوند شنوا و داناست.. [۱] من بازمانده آدم و ذخیره نوح و برگزیده ابراهیم و عصاره وجود محمّد علیهم‌السلام هستم ... هرکس درباره سنّت رسول خدا با من بحث و گفتگو کند، من سزاوارترین مردم نسبت به آن هستم. هرکه امروز کلام مرا می‌‏شنود، او را به خداوند متعال قسم می‌‏دهم که به غایبان برساند، به حق خداوند متعال و رسول گرامی‏اش و حق خودم، از شما می‌‏خواهم (به ما رو کنید) که حق خویشاوندی رسول خدا را بر گردن شما دارم. شما ما را در مقابل آنها که به ما ظلم می‌‏کنند، حمایت کنید که اهل باطل به ما دروغ بستند ... از خدا بترسید و خدا را درباره ما در نظر داشته باشید. ما را خوار نکنید. یاری‌مان کنید تا خداوند متعال شما را یاری کند. [۲] سپس حضرت دست‏هایشان را به آسمان بلند کرده و با دعا و تضرّع، این آیه را به درگاه الهی عرضه می‌‏دارد: «أَمَّنْ یجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یکشِفُ السُّوءَ»[۳]

نخستین سخن در ظهور

مرحوم صدوق رحمه‌الله از امام باقر علیه‌السلام نقل می‌‏کند: نخستین سخنی که حضرت مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف پس از قیام خود می‌‏فرماید این است: من بقیةالله و حجت و خلیفه خدا بر شما هستم. سپس هیچ‏کس بر او سلام نمی‏کند مگر این‏که می‌‏گوید: «السلام علیک یا بقیةالله فی ارضه؛ سلام بر تو ای بقیه (ذخیره بادوام) خدا در زمین خدا». [۴]

فرود فرشتگان برای یاری امام زمان (عج)

امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «هنگامی‌که قائم علیه‌السلام قیام کند، فرشتگانی که به‌صورت گروه پنج‌هزارنفری در بدر به یاری پیامبر آمدند، فرود خواهند آمد». [۵]

دلدادگی مردم به حضرت مهدی (عج)

رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله: «امّت مهدی علیه‌السلام آن‏طور به‌سوی او جمع می‌‏شوند که زنبورعسل به دور پادشاه خود جمع شود». الملاحم و الفتن: 54.

پرشدن زمین از عدل و داد

پیامبر صلّی اللّه علیه و آله: «مژده باد شما را به ظهور مهدی علیه‌السلام که او در آخرالزمان به هنگام سختی روزگار و فتنه و اختلاف و عدم امنیت می‌‏آید و خداوند به‌وسیله او زمین را پر از قسط و عدل می‌‏نماید». [۶] امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «چون قائم به عدالت قیام کند، حکومت کند و در زمان او ستم ریشه‏کن شده و راه‌‏ها امن می‌‏گردد ...». [۷]

امنیت عمومی حتی برای حیوانات

پس از ظهور حضرت، برنامه‏‌ها و قوانین به‏گونه‏ای طرح‏ریزی و اجرا می‌‏شود که مردم، خود را در امنیت کامل مالی و جانی می‌‏بینند. دزدی از جامعه رخت برمی‏بندد و امنیت مالی تا جایی فراگیر می‌‏شود که اگر کسی دست در جیب دیگری ببرد، هرگز احتمال دزدی داده نمی‏شود و کار او توجیه می‌‏گردد. ناامنی چنان جایش را به امنیت می‌‏دهد که حیوانات و جانداران را نیز در برمی‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که گوسفند و گرگ در کنار هم زندگی می‌‏کنند. [۸]

ازبین‌رفتن همه معبودهای دروغین

امام باقر علیه‌السلام فرمود: «در مکه تعداد بیعت‏کنندگان به ده‌هزار نفر می‌‏رسند، و در سراسر زمین معبودی جز خدا یافت نمی‏شود و همه معبودهای باطل، آتش می‌‏گیرند ...». [۹]

طولانی شدن عمر و ازدیاد نیروی پیروان حضرت

  • مردم در سایه فرمانروایی او، عمری دراز خواهند داشت، به‌گونه‌ای که توان و نیروی هریک از پیروان حضرت، برابر با نیروی چهل مرد می‌‏گردد [۱۰]و مؤمنان، مانند پاره‏های آهن می‌‏گردند. [۱۱]

محتوای بیعت نامه با امام مهدی (عج)

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در ضمن حدیثی طولانی، در وصف بیعت یاران حضرت مهدی علیه‌السلام چنین می‌‏فرماید: ... با او بیعت می‌‏کنند که هرگز دزدی نکنند، مسلمانی را دشنام ندهند، خون کسی را به‌ناحق نریزند، به آبروی کسی لطمه نزنند، به خانه کسی هجوم نبرند، کسی را به‌ناحق نزنند، طلا و نقره و گندم و جو ذخیره نکنند، مال یتیم را نخورند، در مورد چیزی که یقین ندارند گواهی ندهند، مسجدی را خراب نکنند، مشروب نخورند، حریر خز نپوشند، در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند، راه را بر کسی نبندند، راه را ناامن نکنند، گرد همجنس‏بازی نگرایند، خوراکی را انبار نکنند، به کم قناعت کنند، طرف‌دار پاکی و از پلیدی گریزان باشند، به نیکی فرمان دهند، از زشتی‏‌ها بازدارند، جامه‏‌های خشن بپوشند، خاک را متکای خود سازند، در راه خدا حقّ جهاد را ادا کنند و ... او نیز در حقّ خود تعهّد می‌‏کند که: از راه آنها برود، جامه‏ای مثل جامه آنها بپوشند، مرکبی مانند مرکب آنها سوار شود، آن‏‌چنان‏‌که آنها می‌‏خواهند باشد، به کم راضی و قانع باشد، زمین را به یاری خدا پر از عدالت کند، آن‏چنان‏که پر از ستم شده است، خدا را آن‏چنان‏که شایسته است بپرستند، برای خود دربان و نگهبان اختیار نکند و ... [۱۲]

رفتار با سیره نبوی و علوی

• امام صادق علیه‌السلام درباره امام زمان علیه‌السلام فرمودند: «در میان مردم با سیره رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله رفتار می‌‏کند و در میان آنها راه و روش او را انجام می‌‏دهد». [۱۳] • امام صادق علیه‌السلام درباره امام زمان علیه‌السلام فرمودند: «از سیره جدّش رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله پیروی می‌‏کند و شیوه زندگی‏اش همچون امیرالمؤمنین علیه‌السلام است». [۱۴]

احیای سنت‌های متروک و نابودی بدعت‌های موجود

• پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «خداوند به‌وسیله امام زمان علیه‌السلام بدعت‏‌ها را نابود می‌‏سازد و گمراهی‌‏ها را از بین می‌‏برد و سنّت‏‌ها را زنده می‌‏کند». [۱۵] • امام علی علیه‌السلام درباره امام زمان علیه‌السلام فرمودند: «او آنچه را از کتاب و سنّت متروک مانده، زنده خواهد کرد». [۱۶] • امام صادق علیه‌السلام درباره امام زمان علیه‌السلام فرمودند: «بدعتی نمی‏ماند جز این‏که آن را از بین می‌‏برد و سنّتی نمی‏ماند جز این‏که آن را برپا می‌‏دارد». [۱۷]

• احیای دین و متدینین

• در دعای شریف ندبه می‌‏خوانیم: «این المومل لاحیاء الکتاب و حدوده، این محیی معالم الدین و اهله؛ کجا است آن مورد آرزو برای زنده کردن کتاب قرآن و حدود آن؟ کجا است زنده‏کننده نشانه‏های دین و اهل دین؟»

تفسیر کامل قرآن و بیان اسرار آن

در تفسیر قرآن، اسرار پنهانی و رموزی که بر مردم پنهان مانده را آشکار ساخته و درهای حکمت و معرفت را بر مردم می‌‏گشاید. تأویل قرآن و مصادیق بارز و پنهان آیات آن را بر مردم آشکار می‌‏سازد. [۱۸]

تربیت حکیمانه و حکومت عادلانه

امام علی علیه‌السلام فرمودند: چون مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف ظهور کند، خواهش‌‏های نفسانی را به هدایت آسمانی بازگرداند، پس از آنکه رستگاری‏ را به هوای نفس بازگردانده باشند. آرا و افکار را پیرو قرآن کند، پس از آنکه قرآن را تابع رأی خود گردانده باشند ... کسی بر شما حکومت خواهد کرد که غیر از خاندان حکومت‏‌های امروزی است، او مسئولان و کارگزاران را بر اعمال بدشان کیفر خواهد داد ... پس مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف به شما نشان خواهد داد که روش عادلانه در حکومت چگونه است و آنچه را که از کتاب و سنت متروک مانده، زنده خواهد ساخت». [۱۹]

حکمت آموزی عمومی

• در زمان حکومت مهدی علیه‌السلام به همه مردم، حکمت و علم بیاموزند، تا آنجا که زنان در خانه‏‌ها با کتاب خدا و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله قضاوت کنند. [۲۰] • امام باقر علیه‌السلام فرمودند: در دولت مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف به همه مردم حکمت و علم بیاموزند. [۲۱] • آن دوره‏ای که اوّلین مشخّصه‏اش این است که دوره حکومت عقل است؛ یعنی دوره‏ای است که در آن، علم اسیر و برده نیست. امیرالمؤمنین علیه‌السلام تعبیری درباره آن عصر دارد که می‌‏فرماید: و یغبقون کأس الحکمه بعد الصبوح [۲۲] در آن عصر، مردم صبحگاهان و شامگاهان جامی که می‌‏نوشند جام حکمت و معرفت است. جز جام حکمت و معرفت جام دیگری نمی‏نوشند. • در عصر ظهور حضرت حجت، خدا دست خود را بر سر افراد بشر می‌‏گذارد و عقل مردم زیاد می‌‏شود. [۲۳]

تکمیل عقول مردم

• امام باقر علیه‌السلام فرمود: «چون قائم ما قیام کند، دستش را بر سر بندگان می‌‏گذارد و عقول آنها را متمرکز ساخته و اخلاقشان را به کمال می‌‏رساند. در پرتوی عنایات و ارشادات حضرت مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف، مغزها و اندیشه‏‌ها شکوفا می‌‏شود و بدین‌وسیله تمام کوته‌‏بینی‏‌ها، تنگ‌‏نظری‏‌ها و رذایل اخلاقی که منشأ بسیاری از درگیری‏‌های اجتماعی است، از بین می‌‏رود». امام باقر علیه‌السلام، [۲۴] لازم به یادآوری است که [۲۵] به‌جای«اخلاقهم»«احلامهم» آورده شده است؛ یعنی حضرت قائم فرزانگی آنان را به تمامیّت می‏رساند. و [۲۶] از امام باقر علیه السّلام این‏گونه روایت شده است: اذا قام قائمنا وضع اللّه یده علی رؤوس العباد فجمع بها عقولهم و کملت بها احلامهم. •

پایه اصلی ایجاد عدل حکمت آموزی است نه حذف فیزیکی

• وجود مبارک حضرت ولی‌عصر - ارواحنافداه - با چه وسیله‏ای پیروز می‌‏شوند و «یملاء الارض قسطا و عدلا» با فشار، با کشتن، یا با عدل و فهم و فرهنگ. معجزه اول آن است که مردم را عاقل می‌‏کنند، آدم می‌‏کنند آن‏وقت است که جامعه عاقل، عدل‏پرور است. [۲۷]

عرضه عمومی ایمان و حذف غیر مؤمنین

• امام باقر علیه‌السلام فرمودند: چون قائم، قیام کند، ایمان را بر هر ناصبی (دشمن اهل‌بیت) عرضه می‌‏کند، اگر به‌راستی آن را بپذیرد از او می‌‏گذرد و اگر نپذیرد، گردنش را می‌‏زند. [۲۸]

الزام ثروت‌اندوزان بر دستگیری از محرومان

امام صادق علیه‌السلام می‌‏فرمایند: به همه شیعیان ما اجازه داده شده از آنچه در دست دارند به شیوه‏ای نیکو انفاق کنند، ولی هنگامی‌که قائم ما علیه‌السلام قیام کند بر همه ثروت‏اندوزان ثروت‏اندوزی را حرام می‌‏کند، بر صاحبان گنج‌‏هاست که گنج‏‌های خود را پیش او بیاورند تا در راه بی‏نیازی عمومی خرج شود. [۲۹]

کوتاه شدن دست مفسدان از بیت‌المال و برگرداندن اموال به تاراج رفته

• حضرت، برای ایجاد عدالت عمومی، اموال نامشروع را مصادره می‌‏کند، قطعه زمین‌‏هایی که حکومت‏‌ها به ناروا به افراد واگذار کرده‏اند، به بیت‌المال برمی‏گرداند. [۳۰]دست حرام‌خواران را از اموال عمومی کوتاه می‌‏کند و راه‌های نامرئی به بیت‌المال را مسدود می‌‏کند. [۳۱] • در اجرای عدالت، تا آنجا پیش می‌‏رود که راه را بر افرادی که به زیارت مستحبّی خانه خدا می‌‏روند بسته و حجّ واجب را در اولویت قرار می‌‏دهد. [۳۲] • پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «زمانی که قائم ما قیام کند، قطعه زمین‏‌هایی که زمامداران و حکام جور در مالکیت خود درآورده و یا واگذار کرده‏اند از بین می‌‏رود». [۳۳]

پرداخت بدهی و دیون افراد توسط امام

امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند: «... در حکومت مهدی ... بدهکاری برای مسلمانی نخواهد ماند مگر آنکه بدهی او را پرداخت خواهد نمود. مظلمه و حقّی به گردن و ذمّه هرکس که باشد آن را به صاحب حق بازخواهد گرداند. کسی کشته نمی‏شود مگر این‏که دیه آن را خواهد پرداخت. هیچ‏کسی کشته نخواهد شد مگر این‏که بدهی‌‏های او را آن حضرت پرداخت خواهد نمود و خانواده‏اش را همانند سایر افراد جامعه اداره خواهد کرد تا زمین را از عدل و داد پر کند به همان صورتی که پیش از آن از ظلم و بیداد پر شده باشد ...». [۳۴]

رفاه عمومی و نبود فقیر و مسکین

• پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «در زمان ظهور امام عصر علیه‌السلام امّت من چنان از نعمت برخوردار شوند که هرگز امّتی آن‏چنان از نعمت برخوردار نشده باشد، سرتاسر زمین محصول دهد و هیچ‏چیز را از آنان دریغ ندارد و اموال، انبوه شود. هرکس نزد مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف آید و بگوید به من مالی ده، او بی‏درنگ می‌‏گوید بگیر!» [۳۵] • امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «هنگامی‌که حضرت قائم علیه‌السلام قیام کند، به عدالت رفتار خواهد نمود ... و به‌حکم حضرت داود و محمّد صلّی اللّه علیه و آله در میان مردم داوری خواهد کرد و در آن هنگام زمین گنجینه‌‏های خود را آشکار خواهد ساخت و برکات خود را بیرون خواهد فرستاد. در آن زمان، انسان برای صدقات و مبرّات خود، جایی پیدا نمی‏کند، زیرا بی‏نیازی، همه مؤمنان را فرامی‏گیرد. [۳۶] • در روایات، سخن از کثرت مال، وفور نعمت‌‏ها، باران‏‌های پیاپی، سبک‌باری و رهایی از بارهای سنگین زندگی، آسودگی از رنج طلب کردن و نیافتن، ادای قرض تمام مقروضین و ادای دین تمام صاحبان دین، و آبادی همه خرابی‏‌هاست. [۳۷]

حذف تزیینات از مساجد

شیوه تزیین مسجد را نمی‏پسندد و مساجد را از تزئینات غیرضروری پاک می‌‏سازد. [۳۸]

قضاوت داوودی

• در قضاوت، شیوه داوودی را پیش می‌‏گیرد و با معیارها و موازین نوینی که در اختیار دارد، کشف حقیقت می‌‏کند و تنها به شیوه قضایی گذشته، یعنی بینه و سوگند اکتفا نمی‏کند. [۳۹] • امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «... او بین مردم مانند حضرت داود؛ (برحسب باطن و واقع) قضاوت کند». [۴۰] • امام صادق علیه‌السلام فرمودند: مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف بر اساس داوری‏‌های حضرت داود و سلیمان داوری می‌‏کند و مطالبه گواه و دلیل نمی‏کند». [۴۱]

قضاوت به حق و با کتاب هر دین برای اهل آن

امام باقر علیه‌السلام فرمود: وقتی‌که قائم اهل‌بیت قیام کرد، بین اهل تورات با تورات، بین اهل انجیل با انجیل، بین اهل زبور با زبور و بین اهل قرآن با قرآن قضاوت خواهد کرد. [۴۲]

حذف ربا و رشوه و فساد و شراب

• امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «در دولت مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف رباخواری از بین می‌‏رود». [۴۳] • امام صادق علیه‌السلام در احوالات امام زمان علیه‌السلام هنگام ظهور فرمودند: «... در حکمش رشوه راه ندارد». [۴۴] • امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «روابط نامشروع، مشروبات الکلی و رباخواری از بین می‌‏رود، مردم به عبادت و اطاعت روی می‌‏آورند، امانت‏ها را به‌خوبی رعایت می‌‏کنند، مردمان شرور نابود می‌‏شوند و افراد صالح باقی می‌‏مانند». [۴۵]

عمران و آبادانی

• امام صادق علیه‌السلام فرمودند که امام عصر علیه‌السلام «به کارگزاران خود در تمامی بلاد فرمان می‌‏دهد که شهرها را آباد سازند». روزگار رهایی 2: 650. • امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «زمین به‌وسیله مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف آباد، خرم و سرسبز می‌‏شود». [۴۶] • امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «تمام معادن و گنج‌‏های زیرزمینی در حکومت امام عصر علیه‌السلام آشکار و استخراج می‌‏شود و در روی زمین مخروبه‏ای باقی نمی‏ماند، مگر آنکه به‌وسیله آن حضرت آباد می‌‏شود». [۴۷]

کثرت باران و گیاه

• پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «به هنگام ظهور آن حضرت، آسمان، باران فراوان دهد و زمین هیچ روییدنی را در دل نگاه نمی‏دارد». [۴۸] • پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند در زمان ظهور: «زمین همه نباتات خود را می‌‏رویاند و دام‌‏ها فراوان می‌‏شوند». [۴۹]

ر

فع آفات و قوت قلوب

امام سجاد علیه‌السلام فرمودند: «آن‏گاه که قائم ما قیام کند، خدا آفت را از شیعیان ما بزداید و دل‏‌هایشان را چون پاره‏‌های آهن (استوار) سازد». [۵۰]

ارتباط صوتی تصویری با وجود فاصله

• امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «هنگامی‌که قائم ما قیام کند، خداوند آن‌چنان گوش و چشم شیعیان ما را تقویت می‌‌کند که میان آنها و قائم نامه‏رسان نخواهد بود. با آنها سخن می‌‏گوید و سخنش را می‌‏شنود و او را می‌‏بیند درحالی‏که او در مکان خویش است و آنها در نقاط دیگر». [۵۱] • امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «مؤمن در زمان قائم درحالی‏که در مشرق است، برادر خود را در مغرب می‌‏بیند، همچنین، کسی که در مغرب است، برادرش را در مشرق می‌‏بیند». [۵۲]

ابزارهای انبیا در دست خاتم اوصیا

• از پیامبر گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله نقل است که آنچه را خاندان موسی و هارون به یادگار گذاشته‏اند، در آن تابوت موجود است و نیز الواح و عصای موسی و قبای هارون و ده ساع از غذایی که بر بنی‌اسرائیل فرود آمد و مرغ‏های بریانی که بنی‌اسرائیل، برای آیندگان خود ذخیره کرده‏اند، در آن می‌‏باشد. آن‏گاه به کمک آن تابوت، شهرها را می‌‏گشاید، همان‏گونه که پیش از او نیز چنین کرده‏اند[۵۳] • در روایتی آمده است: تابوت سکینه به‌وسیله امام زمان علیه‌السلام از دریاچه طبریه (در فلسطین) بیرون آورده می‌‏شود و همراه آن حضرت حمل گردیده، در بیت‌المقدس در برابر او، گذاشته می‌‏شود. هنگامی‌که یهودیان آن را ببینند همگی به اسلام مشرّف می‌‏شوند، به‏جز تعدادی اندک که اسلام نمی‏آورند. [۵۴] • در سوره مبارکه بقره، آیه 247 آمده است: «وَ قالَ لَهُمْ نَبِیهُمْ إِنَّ آیةَ مُلْکهِ أَنْ یأْتِیکمُ التَّابُوتُ فِیهِ سَکینَةٌ مِنْ رَبِّکمْ وَ بَقِیةٌ مِمَّا تَرَک آلُ مُوسی وَ آلُ هارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِکةُ إِنَّ فِی ذلِک لَآیةً لَکمْ إِنْ کنْتُمْ مُؤْمِنِینَ؛ علّامه طباطبایی رحمه‌الله در تفسیر المیزان می‌‏نویسد: • تابوت عبارت است از صندوق. از ماده «یوب» به معنای رجوع است و به مناسبت این‏که پی‏درپی به صندوق مراجعه می‌‏شود، به این نام نامیده شده است. «سکینه» از ماده «سکون» به معنای آرامش گرفته شده و به معنای آرامش دل استعمال می‌‌‏شود. یعنی انسان در عزم و اراده خود استقرار و آرامش داشته باشد و اضطرابی به خود راه ندهد. [۵۵] • تابوت سکینه، صندوقی است که حضرت موسی علیه‌السلام به امر حق‌تعالی، از چوب شطیم ساخت. طول آن سه قدم و نه قیراط و عرض و ارتفاعش دو قدم و سه قیراط بود. بیرون و اندرونش را به طلا پوشیده کرد. آن تابوتی بود که به عدد هر پیغمبری خانه‏ای از زبرجد سبز در آن بود، آخرین خانه‏ها، خانه حضرت رسالت صلّی اللّه علیه و آله بود. آن تابوت را «تابوت شهادت» و «تابوت عهد» هم گفته‏اند. [۵۶]

استقرار دولت فراگیر مهدوی

• امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «بدون تردید آیین محمّد صلّی اللّه علیه و آله به هر نقطه‏ای که شب و روز می‌‌‏رسد، خواهد رسید و دیگر اثری از شرک روی زمین نمی‏ماند». [۵۷] • امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «هنگامی‌که قائم، قیام کند، هر دولت باطلی از بین می‌‌‏رود». [۵۸] • امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «در آن روز [هنگام ظهور] حکومتی، جز حکومت اسلامی نخواهد بود». [۵۹] • امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «دولت مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف، شرق و غرب جهان را فراخواند». [۶۰] • امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «هنگامی‌که مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف قیام کند، زمینی باقی نمی‏ماند، مگر آنکه گلبانگ اشهد ان لا اله الا اللّه و اشهد ان محمّدا رسول اللّه در آن طنین‏افکن می‌‌‏شود». [۶۱]

نشانه‌های پیش از ظهور

• رسول گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله وضعیت آن روزگار را از نظر عاطفی چنین بیان می‌‌‏دارد: در آن روزگار، بزرگ‌تران به زیردستان و کوچک‏تران رحم نمی‏کنند و قوی بر ضعیف ترحّم نمی‏نماید. در آن هنگام خداوند به او اذن قیام می‌‌‏دهد. [۶۲] • نیز آن حضرت می‌‌‏فرمایند: قیامت برپا نمی‏شود تا آنکه زمانی فرارسد که مردی از شدّت فقر به اقوام و بستگان خود مراجعه کند و آنان را به خویشاوندی سوگند دهد تا بلکه به او کمک کنند، ولی چیزی به او نمی‏دهند. • همسایه از همسایه خود کمک می‌‌‏طلبد و او را به حقّ همسایگی سوگند می‌‌‏دهد، ولی همسایه کمکش نمی‏کند. [۶۳] • محمّد بن مسلم می‌‌‏گوید: به امام باقر علیه‌السلام عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! قائم شما چه‏وقت ظهور خواهد کرد؟ • امام فرمود: هنگامی‌که مردها خود را شبیه زنان کنند و زنان شبیه مردان شوند. آن‏گاه که مردان به مردان اکتفا کنند و زنان به زنان. [۶۴]

معنویت‌گرایی عمومی پس از ظهور

• در حکومت حضرت مهدی علیه‌السلام مردم به‏گونه بی‏سابقه‏ای به معنویت روی می‌‌‏آورند و در همه‏جا آوای اسلام طنین‏انداز است و آثار مذهب تجلّی می‌‌‏کند. به تعبیر برخی از روایات، اسلام در هر خانه، کوخ و چادری رخنه می‌‌‏کند؛ چنان‏که سرما و گرما در آن نفوذ می‌‌‏نماید. در چنین شرایطی، استقبال و پذیرش مردم به مظاهر و شعارهای دینی، بی‏سابقه خواهد بود. استقبال مردم از آموزش قرآن[۶۵] چشمگیر خواهد شد و مساجد کنونی و حتی مساجدی که در آینده ساخته می‌‌‏شود، برطرف‏کننده نیاز آنان نخواهد بود. [۶۶] • روایت است که در حکومت حضرت مهدی علیه‌السلام، در یک مسجد، دوازده بار نماز جماعت خوانده می‌‏شود[۶۷] و این دلیل روشنی بر اندازه پذیرش مردم، نسبت به معنویت و مظاهر دینی است. • امام صادق علیه‌السلام می‌‏فرماید: «خانه‏‌های کوفه به رودخانه کربلا و حیره متّصل می‌‏شود؛ به‌گونه‌ای که فرد نمازگزار روز جمعه برای شرکت در نمازجمعه سوار بر مرکبی تیزرو می‌‏شود، ولی بدان نمی‏رسد». [۶۸] • پاره‏ ای از روایات، سخن از زدوده شدن کینه‌‏ها در بندگان، [۶۹] اصلاح منحرفان و فاسدان‏ ازبین‌رفتن حرص و طمع، [۷۰] پدیدارشدن بی‏نیازی در انسان‏ها [۷۱] و بالاخره رشد معنویت به میان آمده است. • آنچه در روایت است مبنی‌بر این‏که در یک مسجد، دوازده بار نماز جماعت خوانده می‌‏شود، [۷۲] دلیل روشنی بر اندازه پذیرش مردم، نسبت به معنویت و مظاهر دینی است. امام صادق علیه‌السلام می‌‏فرماید: «خانه‌‏های کوفه به رودخانه کربلا و حیره متّصل می‌‏شود؛ به‏گونه‏ای که فرد نمازگزار روز جمعه برای شرکت در نمازجمعه سوار بر مرکبی تیزرو می‌‏شود، ولی بدان نمی‏رسد». [۷۳] • رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمود: «خداوند مهدی علیه‌السلام را می‌‏فرستد و به‌وسیله او عظمت را به دین بازمی‌گرداند ... در آن روزگار کسی بر کره خاکی نیست، جز آنکه ذکر لا اله الا اللّه بر زبان دارد. [۷۴]

استغنای مردم

پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «زمانی که مهدی عجّل‌الله تعالی فرجه الشّریف قیام کند، خداوند در قلب بندگان بی‏نیازی افکند». [۷۵]

بی‏ کینه شدن دل‏‌ها

حضرت علی علیه‌السلام فرمود: اگر قائم ما قیام کند ... کینه‏‌ها از سینه‌‏ها بیرون رود. [۷۶]

منابع:

هزار و یک نکته پیرامون امام زمان (علیه‌السلام)؛ ص480 اثبات الهداة. شیخ حرّ عاملی محمّد بن حسن (م 1104 ه)، قم: مطبعه علمیّه، بی‏تا. الاحتجاج علی أهل اللجاج. ابو منصور احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی (م 620 ه)، تحقیق: ابراهیم بهادری و محمّد هادی به، تهران: انتشارات اسوه، چاپ اوّل، 1413 ه. إحقاق الحقّ و إزهاق الباطل. شهید قاضی نور اللّه بن سیّد شریف شوشتری (م 1019 ه)، با تعلیقات آیة اللّه‌العظمی سیّد شهاب‌الدین مرعشی نجفی، قم: کتابخانه، آیة اللّه مرعشی نجفی، چاپ اوّل، 1411 ه. الإرشاد فی معرفة حجج اللّه علی العباد. ابو عبداللّه محمّد بن محمّد بن نعمان عکبری بغدادی، معروف به شیخ مفید (م 413 ه)، تحقیق: مؤسسه آل البیت علیهم السّلام، 1413 ه. الأمالی. ابوجعفر محمّد بن حسن معروف به شیخ طوسی (م 460 ه)، تحقیق: موسسه بعثت، قم: دار الثقافة، چاپ اوّل، 1414 ه. الأمالی. ابوجعفر محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی، معروف به شیخ صدوق (م 381 ه)، تحقیق: مؤسّسه بعثت، قم: موسّسه بعثت، چاپ اوّل، 1407 ه. الأمالی. ابو عبداللّه محمّد بن نعمان عکبری بغدادی، معروف به شیخ مفید (م 413 ه)، تحقیق: حسین استاد ولی و علی اکبر غفّاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404 ه. بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار علیهم السّلام. محمّد باقر بن محمّد تقی مجلسی (م 1110 ه)، بیروت:مؤسسه الوفاء، چاپ دوم، 1403 ه. الغیبة. ابوجعفر بن حسن بن علی بن حسن طوسی (م 460 ه)، تحقیق: عباد اللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم:موسسه معارف اسلامی، چاپ اول، 1411 ه. الغیبة. ابو عبداللّه محمّد بن ابراهیم بن جعفر کاتب نعمانی (م 350 ه)، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران: کتاب‏فروشی صدوق، بی‏تا. الکافی. ابوجعفر ثقة الاسلام محمّد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی (م 329 ه)، تحقیق: علی اکبر غفاری، بیروت:دار صعب و دار التعارف، چاپ چهارم، 1401 ه. کفایة الأثر فی النّص علی الأئمّة الإثنی عشر. ابوالقاسم علی بن محمّد بن خزّاز قمی (قرن چهارم)، تحقیق: سیّد عبداللطیف حسینی کوه‏کمری، قم: انتشارات بیدار، 1401 ه. کمال الدین و تمام النعمة. ابوجعفر محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، معروف به شیخ صدوق (م 381 ه)، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1405 ه. نهج‌البلاغه. ابوالحسن شریف رضی محمّد بن حسین بن موسی موسوی (م 406 ه)، شرح: محمّد عبده، بیروت:موسسة المعارف، 1416 ه.

  1. سوره مبارکه آل عمران، آیه 33
  2. الغیبة للنّعمانی: 121.
  3. سوره مبارکه نمل، آیه 62.
  4. تفسیر صافی ذیل آیه 86 سوره مبارکه هود.
  5. الغیبة للنّعمانی: 244؛ معجم الاحادیث الامام المهدی 4: 19.
  6. منتخب الاثر: 171.
  7. منتخب الاثر: 308؛ بحارالانوار 52: 338.
  8. الملاحم و الفتن: 152.
  9. کشف الغمة 3: 261.
  10. الغیبة للنّعمانی: 317؛ الخصال للصّدوق 2: 541.
  11. الخصال: 507.
  12. منتخب الاثر: 469؛ الملاحم و الفتن: 49؛ روزگار رهایی 1: 465.
  13. الارشاد: 391؛ سفینة البحار 2: 705.
  14. الغیبة للطّوسی: 277؛ بحار الانوار 52: 354.
  15. الکافی 1: 412.
  16. نهج البلاغة، خ 138.
  17. ینابیع المودّة 3: 62.
  18. بحارالانوار 52: 364- 336.
  19. نهج البلاغة: 138.
  20. بحارالانوار 52: 352
  21. بحارالانوار 52: 352؛ به نقل از: الغیبة نعمانی.
  22. نهج‌البلاغه خطبه 148. ‏
  23. شهید مطهری، اسلام و مقتضیات زمان 1: 50.
  24. بحارالانوار 52: 336؛ منتخب الاثر: 482.
  25. در کمال الدّین 2: 675؛ بحار الانوار 52: 338،
  26. در اصول کافی 1: 25
  27. بیانات آیت‌الله جوادی آملی حفظه اللّه در مسجد مقدّس جمکران، نیمه شعبان 1425.
  28. بشارة الاسلام: 239 و 261؛ به نقل از روزگار رهایی 2: 629.
  29. الکافی 3: 61؛ الزام النّاصب: 22.
  30. منتخب الاثر: 305.
  31. بحارالانوار 52: 338.
  32. فروع کافی 4: 427.
  33. بحارالانوار 52: 309.
  34. بحارالانوار 52: 224.
  35. سنن ابن ماجه، تحقیق: محمّد فؤاد عبدالباقی 2: 366؛ بحار الانوار 51: 88.
  36. الارشاد 2: 384؛ اعلام الوری 2: 290.
  37. کمال الدّین: 331.
  38. الغیبة للطّوسی: 473- 475.
  39. بحارالانوار 52: 338. الکافی 1: 397.
  40. بحارالانوار52: 338.
  41. بشارة الاسلام: 240 و 259؛ به نقل از: روزگار رهایی 2: 645.
  42. الغیبة للنّعمانی: 125؛ به نقل از آخرین امید: 299.
  43. منتخب الاثر: 474.
  44. بحار الانوار 52: 269.
  45. منتخب الاثر: 474.
  46. منتخب الاثر: 157.
  47. منتخب الاثر: 482.
  48. الزام النّاصب: 163؛ بحار الانوار 52: 83 با اندکی تفاوت.
  49. بحار الانوار 52: 315.
  50. الخصال 2: 541.
  51. بحار الانوار 52: 336.
  52. منتخب الاثر: 483.
  53. . اثبات الهداة 3: 489 و 541؛ الملاحم و الفتن: 66.
  54. الملاحم و الفتن: 150.
  55. ترجمه تفسیر المیزان 2: 407.
  56. لغت‏نامه دهخدا 4: 5335.
  57. منتخب الاثر: 157؛ ینابیع المودّة 3: 78 و 132؛ روزگار رهایی 2: 602.
  58. الکافی 8: 278.
  59. الملاحم و الفتن: 66.
  60. کمال الدّین 1: 331.
  61. بحارالانوار 52: 340.
  62. بحار الانوار 52: 380.
  63. الامالی 2: 271.
  64. کمال الدّین 1: 331.
  65. ،بحار الانوار 52: 364.نماز جماعت، عقد الدرر: 159.نمازجمعه الغیبة للطّوسی: 295؛ الوافی 2: 112.
  66. الکافی 4: 427.
  67. ، الکافی 4: 427.
  68. الغیبة للطّوسی: 295.
  69. الملاحم و الفتن: 152.
  70. الملاحم و الفتن: 71؛ الشیعة و الرجعة 1: 27.
  71. الملاحم و الفتن: 71؛ الشیعة و الرجعة 1: 27.
  72. الملاحم و الفتن: 71؛ الشیعة و الرجعة 1: 27.
  73. الغیبة للطّوسی: 295.
  74. عیون اخبار الرضا علیه السّلام: 65؛ الشیعة و الرجعة 1: 218.
  75. الملاحم و الفتن: 71 و نیز ر. ک: بحار الانوار 51: 91
  76. منتخب الاثر: 473- 474.