confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''سوره سجده''' یا '''الم سجده''' یا '''الم تنزیل'''، سی و دومین سوره و از سورههای مکی [[قرآن]] است. | '''سوره سجده''' یا '''الم سجده''' یا '''الم تنزیل'''، سی و دومین سوره و از سورههای مکی [[قرآن]] است. | ||
این سوره به سبب آیه پانزدهم که قرائت یا شنیدن آن باعث [[سجده]] [[واجب]] میشود، سجده نام گرفته است. سوره سجده درباره [[معاد]]، خلقت هستی در شش زمان و خلقت انسان از گِل سخن میگوید و به منکرانِ [[قیامت]] هشدار عذاب میدهد و [[ثواب]] مؤمنان را پاداشی معرفی میکند که برای انسان قابل تصور نیست. آیات شانزدهم و هجدهم این سوره را نازل شده در شأن [[امیرالمؤمنین]] دانستهاند. در فضیلت تلاوت سوره سجده آمده است هر کس این سوره را هر [[شب جمعه]] بخواند، خداوند نامه اعمال او را به دست راستش میدهد و گذشته او را میبخشد و از دوستان [[حضرت محمد]] و [[اهلبیت]] خواهد بود. | این سوره به سبب آیه پانزدهم که قرائت یا شنیدن آن باعث [[سجده]] [[واجب]] میشود، سجده نام گرفته است. سوره سجده درباره [[معاد]]، خلقت هستی در شش زمان و خلقت انسان از گِل سخن میگوید و به منکرانِ [[قیامت]] هشدار عذاب میدهد و [[ثواب]] مؤمنان را پاداشی معرفی میکند که برای انسان قابل تصور نیست. آیات شانزدهم و هجدهم این سوره را نازل شده در شأن [[امیرالمؤمنین]] دانستهاند. در فضیلت تلاوت سوره سجده آمده است هر کس این سوره را هر [[شب جمعه]] بخواند، خداوند نامه اعمال او را به دست راستش میدهد و گذشته او را میبخشد و از دوستان [[حضرت محمد |حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم]] و [[اهلبیت]] خواهد بود. | ||
=سجده= | =سجده= | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
نشانههای | * نشانههای توحید؛ | ||
* یادآوری رستاخیز؛ | |||
مراحل | * مراحل آفرینش انسان و جهان<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 16، ص 261.</ref>. | ||
=اسامی سوره= | =اسامی سوره= | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
#الم سجده، | #الم سجده، | ||
#مضاجع، | #مضاجع، | ||
#الم | #الم تنزیل، | ||
#سجده لقمان، | #سجده لقمان، | ||
#جُرُز<ref>همان، ص 263.</ref>. | #جُرُز<ref>همان، ص 263.</ref>. | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
=علت نامگذاری= | =علت نامگذاری= | ||
*«سوره سجده»؛ سبب نامگذاری | *«سوره سجده»؛ سبب نامگذاری این سوره به سجده، آیۀ پانزدهم آن است که دستور سجده در برابر خدا را داده است. | ||
*«سوره الم سجده»؛ از آن جا که با [[حروف مقطعه]] الم شروع میشود، به نام الم سجده | *«سوره الم سجده»؛ از آن جا که با [[حروف مقطعه]] الم شروع میشود، به نام الم سجده نامیده میشود. | ||
*«سوره مضاجع»؛ سبب نامگذاری آن به مضاجع | *«سوره مضاجع»؛ سبب نامگذاری آن به مضاجع آیۀ شانزده آن است که در آن سخن از بسترهای خواب شده است. | ||
*«سوره الم تنزیل»؛ به خاطر شروع سوره با این عبارت به این نام نامیده شده است و تنها در این سوره بعد از الم عبارت تنزیل آمده است. | *«سوره الم تنزیل»؛ به خاطر شروع سوره با این عبارت به این نام نامیده شده است و تنها در این سوره بعد از الم عبارت تنزیل آمده است. | ||
*«سوره سجده لقمان»؛ سبب نامگذاری آن به سجد ۀ لقمان آن است که از [[سوره حم سجده]] ( | *«سوره سجده لقمان»؛ سبب نامگذاری آن به سجد ۀ لقمان آن است که از [[سوره حم سجده]] (یعنی سوره فصلت) باز شناخته شود. | ||
*«سوره جُرُز»؛ در | *«سوره جُرُز»؛ در آیۀ بیستوهفت آن سخن از زمین جرز (بایر) گفته شده است و بدین مناسبت این سوره را «جرز» هم گفته اند<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 16، ص 263.</ref>. | ||
* | * | ||
=تعداد آیات و کلمات و حروف= | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
#سوره سجده سی آیه دارد<ref>الكشف و | #سوره سجده سی آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 7، ص 325.</ref>. | ||
#سوره سجده سیصدوهشتاد کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است) | #سوره سجده سیصدوهشتاد کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است) | ||
#سوره سجده هزاروپانصد وهجده حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است) | #سوره سجده هزاروپانصد وهجده حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است) | ||
# | # | ||
سوره سجده هزاروپانصد وهجده حرف دارد. | سوره سجده هزاروپانصد وهجده حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است) | ||
=اهداف و آموزهها= | =اهداف و آموزهها= | ||
هدفهای اساسی سوره سجده | هدفهای اساسی سوره سجده عبارتاند از: | ||
# | #یادآوری [[توحید]] و نشانههای خدا؛ | ||
# | #یادآوری [[قیامت]]<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 16، ص 264.</ref>. | ||
# | # | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
سوره سجده به حکم آنکه از سورههای مکی است خطوط اصلی [[سوره هاى مكى|سورههای مکی]] | سوره سجده به حکم آنکه از سورههای مکی است خطوط اصلی [[سوره هاى مكى|سورههای مکی]] یعنی بحث از مبدء و [[معاد]] و بشارت و انذار را قویا تعقیب میکند و روی هم رفته در آن چند بخش جلب توجه میکند: | ||
قبل از هر | قبل از هر چیز سخن از عظمت قرآن، و نزول آن از سوی پروردگار عالمیان، و نفی اتهامات دشمنان از آن است؛ | ||
بحثی | بحثی پیرامون نشانههای خداوند در آسمان و زمین، و تدبیر این جهان دارد؛ | ||
بحث | بحث دیگری پیرامون آفرینش انسان از خاک و آب نطفه و روح الهی و اعطای وسائل فراگیری علم و دانش، یعنی چشم و گوش و خرد از سوی خداوند به او میباشد؛ | ||
از [[ | از [[رستاخیز]] و حوادث قبل از آن یعنی مرگ و بعد از آن یعنی سؤال و حساب سخن میگوید؛ | ||
بحثهای مؤثر و تکان دهنده ای از بشارت و انذار دارد مؤمنان را به جنةالماوی | بحثهای مؤثر و تکان دهنده ای از بشارت و انذار دارد مؤمنان را به جنةالماوی نوید میدهد و فاسقان را به عذاب آتش تهدید میکند؛ | ||
اشاره کوتاهی به | اشاره کوتاهی به تاریخ بنی اسرائیل و سرگذشت [[حضرت موسى|حضرت موسی]] و پیروزیهای این امت دارد؛ | ||
به تناسب بحث بشارت و انذار، اشاره ای به احوال گروهی | به تناسب بحث بشارت و انذار، اشاره ای به احوال گروهی دیگر از امتهای پیشین و سرنوشت دردناک آنها میکند؛ | ||
بار | بار دیگر به مسئله [[توحید]] و نشانههای عظمت خدا باز میگردد و با تهدید دشمنان لجوج سوره را پایان میدهد. | ||
به | به این ترتیب هدف اصلی سوره تقویت مبانی [[ایمان]] به مبدء و معاد و ایجاد موج نیرومندی از حرکت به سوی [[تقوا]]، و بازداری از سرکشی و طغیان و توجه به ارزش مقام والای انسان است که مخصوصا در آغاز حرکت اسلام و در محیط [[مكه|مکه]] فوق العاده لازم بوده<ref>تفسیر نمونه،ج17، ص105- 104.</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
[[ابىبنكعب|ابیبنکعب]] از | [[ابىبنكعب|ابیبنکعب]] از پیامبر روایت کرده که فرمود: «آنکه سوره الم تنزیل و سوره تبارک الذی ... ، را بخواند گویا شب قدر را احیاء گرفته است». | ||
[[ | [[لیثبنابىزبیر|لیثبنابیزبیر]] از [[جابر]] روایت کرده که [[رسول خدا|رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم]] شبها نمی خوابید تا این دو سوره «الم تنزیل و تبارک الذی ...» را قرائت مینمود. [[لیث]] میگوید: این روایت را برای طاوس گفتم سپس او گفت که این دو از تمامی سورههای قرآن ارجمندتر باشد و هر کس آن دو را بخواند شصت حسنه برای او نوشته شده و شصت گناه محو میگردد و منزلتش به شصت درجه بالا میرود. | ||
[[ | [[حسینبنابىالعلاء|حسینبنابیالعلاء]] از [[امام صادق]] روایت نموده که فرمود: «آنکه سوره سجده را در هر [[شب جمعه]] بخواند [[خداوند]] در قیامت نامه عملش را به دست راستش داده و او را به مرحله حساب گناهان نیاورد و از دوستان محمد و اهل بیتش خواهد بود»<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج 19، ص 203</ref>. | ||
=محل و زمان نزول= | =محل و زمان نزول= | ||
سوره سجده باتفاق تمامی | سوره سجده باتفاق تمامی مفسرین در [[مكه|مکه]] نازل شده بجز سه آیه که در [[مدینه]] آمده و آن «أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لا یَسْتَوُونَ» تا آخر آیه سوم میباشد<ref>همان.</ref>. | ||
سوره سجده اندکی قبل از هجرت نازل شده است<ref> | سوره سجده اندکی قبل از هجرت نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 16، ص 263.</ref>. | ||
=فضای نزول= | =فضای نزول= | ||
فضای نزول سوره سجده همانند بعضی دیگر از سورههای مکی پاسخ به شبهات و سم پاشیهای [[مشرکان]] است علت نزول | فضای نزول سوره سجده همانند بعضی دیگر از سورههای مکی پاسخ به شبهات و سم پاشیهای [[مشرکان]] است علت نزول این سوره و فحوای آیات آن این بوده که به مردم بفهماند هدایت و فرستادن پیامبران لازمه خلقت بشر است و اگر تبشیر و انذار نبود، خلقت انسان و هدفداری آن ناقص میماند. | ||
توضیح اینکه در آیۀ سوم این سوره آمده که مشرکان میگویند: [[حضرت محمد]] قرآن را به خدا بسته است و از جانب خدا نیست». در جواب میگوید: نه، بلکه قرآن برای انذار آمده است آن گاه از خلقت آسمانها و زمین و تدبیر امر و خلقت انسان و تقسیم شدن مردم به هدایت یافته و گمراه، سخن رفته است، از این، به نظر میآید که نظر عمده در سوره مبارکه به هدایت مردم است و اگر این حقائق به انسانها تذکر داده نمی شد در کار خلقت نقص لازم میآمد، و نیز اشکال مشرکان درباره معاد از اسباب نزول این سوره است<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 8، ص 274 با اندکی تصرف.</ref>. | |||
=ویژگی= | =ویژگی= | ||
سوره سجده | سوره سجده نیز با حروف مقطعۀ الم شروع شده این سوره از [[سور عزائم]] است و آیۀ پانزده آن سجدۀ واجب دارد که هرکسی این آیه را بشنود یا بخواند، [[واجب]] است یک سجده به جا آورد<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 16، ص 264.</ref>. سور عزائم عبارتند از سورههای سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در نماز [[جائز]] نیست. | ||
=منبع= | =منبع= |