۸۵٬۹۶۳
ویرایش
طریقت چشتیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'کتابها' به 'کتابها'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'کتابها' به 'کتابها') |
||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۳۳: | ||
طبق سنّتی، مریدان برجسته در مجالس پیران خود حضور می‌یافتند و سخنان آنان را یادداشت می‌کردند. | طبق سنّتی، مریدان برجسته در مجالس پیران خود حضور می‌یافتند و سخنان آنان را یادداشت می‌کردند. | ||
این ملفوظات، علاوه بر جنبه ادبی و عرفانی، از نظر تاریخی نیز حائز اهمیت و بیانگر افکار و اعمال مشایخ چشتیه‌اند. | این ملفوظات، علاوه بر جنبه ادبی و عرفانی، از نظر تاریخی نیز حائز اهمیت و بیانگر افکار و اعمال مشایخ چشتیه‌اند. | ||
از جمله این ملفوظات است: انیس‌الارواح یا انیس دولت، کلمات خواجه‌عثمان، که از قدیم‌ترین ملفوظات موجود و منسوب به خواجه‌عثمان هاروَنی است و خواجه معین‌الدین چشتی، خلیفه وی، آن را گردآورده است <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص ۱۲۹۴ـ ۱۲۹۵، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref><ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص۱۰۰ـ۱۰۱، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> دلیل‌العارفین، سخنان خواجه معین‌الدین چشتی، که خواجه‌قطب‌الدین بختیار آنها را به‌صورت کتابی تدوین کرده است <ref>سعید نفیسی، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، ج ۱، ص ۱۵۴، تهران ۱۳۴۴ ش.</ref><ref>عارف نوشاهی، فهرست | از جمله این ملفوظات است: انیس‌الارواح یا انیس دولت، کلمات خواجه‌عثمان، که از قدیم‌ترین ملفوظات موجود و منسوب به خواجه‌عثمان هاروَنی است و خواجه معین‌الدین چشتی، خلیفه وی، آن را گردآورده است <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص ۱۲۹۴ـ ۱۲۹۵، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref><ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص۱۰۰ـ۱۰۱، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> دلیل‌العارفین، سخنان خواجه معین‌الدین چشتی، که خواجه‌قطب‌الدین بختیار آنها را به‌صورت کتابی تدوین کرده است <ref>سعید نفیسی، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، ج ۱، ص ۱۵۴، تهران ۱۳۴۴ ش.</ref><ref>عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، ج ۱، ص ۱۶۳، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ.</ref> فوائدالسالکین، سخنان خواجه‌قطب‌الدین بختیار، که بابافریدالدین گنج شکر آنها را گردآورده است <ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص ۱۰۸، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref><ref>خلیق احمد نظامی، تاریخ مشایخ چشت، ج۱، ص ۱۵۷، ج ۱، دهلی ۱۹۸۰.</ref> اسرارالاولیاء، ملفوظات بابافرید، که یکی از مریدان وی به‌نام بدراسحاق آنها را گردآوری کرده است <ref>عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، ج ۱، ص ۱۵۹، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ.</ref><ref>خلیق احمد نظامی، تاریخ مشایخ چشت، ج۱، ص ۱۵۷، ج ۱، دهلی ۱۹۸۰.</ref> فوائدالفؤاد، که یکی از مهم‌ترین ملفوظات موجود از امیرحسنِ دهلوی، شاعر معروف پارسی‌گوی هند و مرید خواجه نظام‌الدین اولیاء، است که سخنان پیر خود را گردآورده است <ref>عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، ج ۱، ص۱۶۵، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ.</ref><ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص۱۴۴، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> افضل‌الفواید، سخنان خواجه‌نظام‌الدین، که امیرخسرو دهلوی آنها را جمع کرده است <ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص ۱۴۲، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> خیرالمجالس، از شیخ‌نصیرالدین محمود چراغ دهلی، که شاعری به نام حمید قلندر آنها را گردآوری کرده است <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص ۱۴۴۳ـ۱۴۴۴، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref><ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص ۱۳۷، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> جوامع‌الکلم، از ملفوظات سیدمحمد گیسودراز، که آن را فرزند و مریدش، سید محمد اکبر حسینی، جمع‌آوری کرده است. <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص ۱۳۸۸، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref><ref>غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص ۱۷۹، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
به‌طور کلی، گردآوری ملفوظات، که بیشتر به فارسی بود، پس از پایان دوره اعتلای چشتیه و تا این اواخر، روشی معمول بود، اما به‌تدریج گردآوری ملفوظات به‌زبان فارسی از رونق افتاد و اگر هم ملفوظاتی باشد به زبان اردوست. | به‌طور کلی، گردآوری ملفوظات، که بیشتر به فارسی بود، پس از پایان دوره اعتلای چشتیه و تا این اواخر، روشی معمول بود، اما به‌تدریج گردآوری ملفوظات به‌زبان فارسی از رونق افتاد و اگر هم ملفوظاتی باشد به زبان اردوست. | ||
==مکتوبات== | ==مکتوبات== | ||
صحائف‌السلوک، رقعات منسوب به شیخ نصیرالدین چراغ‌دهلی <ref>عارف نوشاهی، فهرست | صحائف‌السلوک، رقعات منسوب به شیخ نصیرالدین چراغ‌دهلی <ref>عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، ج ۱، ص ۱۶۹، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ.</ref> بحرالمعانی، نامه‌های محمدبن نصیرالدین جعفر مکی مرادآبادی <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص ۱۳۱۵، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref> مکتوبات اشرفی، نامه‌های سید اشرف جهانگیر سمنانی <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص ۱۹۷۹، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref> مکتوبات عبدالقدوس گَنگوَهی <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص ۱۹۹۶، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref> و مکتوبات کلیمی، از شیخ‌کلیم‌اللّه جهان‌آبادی. <ref>عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، ج ۱، ص۱۷۷ـ ۱۷۸، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ.</ref> | ||
درباره آداب و اعمال عرفانی نیز | درباره آداب و اعمال عرفانی نیز کتابها و رساله‌های متعددی تألیف شده، که از آن جمله است: رساله‌ای در تصوف از معین‌الدین چشتی، <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۳، ص۱۴۸۲ـ۱۴۸۳، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref> ملهمات شیخ جمال‌الدین هانسوی، مخّ المعانی امیرحسن دهلوی، و اصول‌السماع فخرالدین زرّادی در شرح مجالس سماع. <ref>احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، ج ۱۳، ص ۲۵۵۹، اسلام‌آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.</ref> | ||
==تذکره‌ها== | ==تذکره‌ها== | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۴۷: | ||
==آثار منظوم مشایخ چشتیه== | ==آثار منظوم مشایخ چشتیه== | ||
دیوانهایی به خواجه معین‌الدین چشتی و خواجه قطب‌الدین بختیار نسبت داده‌اند که در صحت انتساب آنها تردید وجود دارد <ref>عارف نوشاهی، فهرست | دیوانهایی به خواجه معین‌الدین چشتی و خواجه قطب‌الدین بختیار نسبت داده‌اند که در صحت انتساب آنها تردید وجود دارد <ref>عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، ج ۲، ص۱۳۰۰، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ.</ref><ref>صباح‌الدین عبدالرحمان، بزم‌صوفیه، چاپ مسعود علی‌صاحب ندوی، اعظم گره ۱۳۶۹/۱۹۴۹.</ref> دیوان مسعود بک؛ تحفه النصائح، از یوسف گدا؛ و دیوان نیاز از شاه نیاز احمد. <ref>عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، ج ۲، ص ۱۳۰۲، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ.</ref> | ||
=فهرست منابع= | =فهرست منابع= | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۱۶۹: | ||
(۱۷) سعید نفیسی، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، تهران ۱۳۴۴ ش. | (۱۷) سعید نفیسی، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، تهران ۱۳۴۴ ش. | ||
(۱۸) شریف احمد شرافت نوشاهی، شریف التواریخ، ج ۱: تاریخ الاقطاب، گجرات ۱۳۹۹/۱۹۷۹. | (۱۸) شریف احمد شرافت نوشاهی، شریف التواریخ، ج ۱: تاریخ الاقطاب، گجرات ۱۳۹۹/۱۹۷۹. | ||
(۱۹) عارف نوشاهی، فهرست | (۱۹) عارف نوشاهی، فهرست کتابهای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانه گنج‌بخش، اسلام‌آباد ۱۳۶۵ ش ـ. | ||
(۲۰) جامی، نفحات‌الانس، چاپ محمود عابدی، تهران۱۳۷۰ ش. | (۲۰) جامی، نفحات‌الانس، چاپ محمود عابدی، تهران۱۳۷۰ ش. | ||
(۲۱) رضوی. | (۲۱) رضوی. | ||