عز بن عبدالسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

==حافظ ذهبی==

'''حافظ ذهبی''' در مورد او می‌گوید: او با زهد و تقوا و امر به معروف و نهی از منکر و استحکام در دین به درجه اجتهاد رسید و امامت مذهب به او رسید و توسط بزرگان به این درجات نائل شد.

==ابن عماد حنبلی==

العز بن عبدالسلام در سال 577 هجری قمری (1181م) در [[دمشق]] به دنیا آمد و در آنجا بزرگ شد و به فراگیری علوم شریعت و زبان عربی پرداخت و خطیب مسجد اموی شده و در زاویه غزالی آن به تدریس پرداخت.

العز بن عبدالسلام در ربع آخر قرن ششم هجری و بیش از نیمه اول قرن هفتم (577-660 هجری قمری) و معاصر دولت ایوبی و ممالیک در شام می‌زیست. و مصر این دوره زمانی یکی از پرتلاطم ترین و پر اضطراب ترین دوران‌های تاریخ اسلام به شمار می‌رود. از آنجا که اقتدار [[خلافت عباسی]] و دولت‌های موجود تحت نفوذ آن به طور مطلق در حال افزایش و سقوط بودند.  

او به دنبال [[اتحاد]] [[کشورهای اسلامی]] و جمع آوری صفوف آنان در برابر دشمنان اسلام بود تا اینکه در سال 569 هجری قمری درگذشت.  

پس [[صلاح الدین ایوبی]] که نماینده او در حکومت [[مصر]] حاکم بود، جانشین او شد، دولت ایوبی را تأسیس کرد و اصلاحات سیاسی، علمی، اجتماعی و نظامی را آغاز نمود.  

پس از مرگ صلاح الدین ایوبی، اختلاف بین حاکمان امارات و شهرها از فرزندان و برادران صلاح الدین رخ داد، بنابراین دولت ایوبی به ایالت‌هایی تقسیم شد که حاکمان آنها علیه یکدیگر توطئه می‌کنند و با یکدیگر می‌جنگند. ضعفشان فزونی گرفت و چهره و شخصیتشان در برابر صلیبیون از مغرب و تاتارها از مشرق متزلزل شد و کار به آنها رسید که بعضی از آنها با صلیبیون متحد شوند و از برادران یا برادرزاده‌هایشان کمک بگیرند و زمین‌هاو قلعه‌هاو دژها را به آنها تحویل دهید.  

مفاسد اجتماعی و از هم گسیختگی اخلاقی در بین مردم بر علم و علما تأثیر داشت، بسیاری از آنها کناره گیری از جامعه، کناره گیری از علم و عبادت و دوری از حاکمان و امیران را ترجیح دادند.  

قرن هفتم هجری قمری شاهد بزرگ‌ترین مصیبتی بود که بر ثروت علمی و میراث عظیم اسلامی وارد شد، تعداد زیادی از علما کشته شدند، کتاب‌هاو کتابخانه‌هاسوختند و بسیاری از علما از کشورهای خود به مکان دیگری مهاجرت کردند تا از دین و علم خود حفاظت کنند. و فعالیت‌هاو درس‌های خود را ادامه دهند،و بر تحقیق و تألیف متمرکز شدند.  

در همین عصر، رنسانس علمی بزرگی در شام، مصر و اندلس پدیدار شد و بسیاری از فرمانروایان و شاهزادگان دانش را پذیرفتند، علما را تشویق کردند و مساجد ساختند و در ساختن مدارس معروفی که به عنوان دانشگاه عمل می‌کردند، به رقابت پرداختند. مانند المستنصریه که در سال 631 هجری قمری در بغداد،الکاملیه در قاهره. (621 هجری قمری)، الصالحیه در مصر (639 ق)، و الظاهریه در دمشق (661 ق)المنصوریه، قاهره (679ق)ساخته شد.  

[[فخرالدین رازی|فخرالدین الرازی]] (المتوفى عام 606هـ)،المبارک بن الأثیر الجزری المحدث اللغوی (606هـ)،موفق الدین بن قدامة الحنبلی (620هـ)،التبریزی الأصولی (621هـ) أبوالقاسم الرافعی القزوینی الفقیه الشافعی (623هـ)،عزالدین علی بن الأثیر الجزری المؤرخ الأدیب (630هـ)،سیف الدین الآمدی الأصولی (631هـ)،شهاب‌الدین عمرالسهروردی الواعظ المتصوف، که به دمشق آمد و با العز بن عبدالسلام (632هـ)دیدار کرد.  

محیی الدین بن عربی المتصوف (638هـ)،ابن أبی الدم الحموی القاضی الفقیه (642هـ)،ابن الصلاح المحدث (643هـ)،الحافظ ابن النجار المؤرخ (643هـ)،ابن الحاجب الأصولی النحوی الفقیه المالکی (646هـ)،مجد الدین بن تیمیة الفقیه (652هـ)،الحافظ عبدالعظیم المنذری (656هـ)،العز بن عبدالسلام (660هـ)،ابن مالک النحوی (672هـ)،محیی الدین یحیى بن شرف النووی المحدث الفقیه (676هـ)،ابن خلِّکان المؤرخ (684هـ)،القاضی البیضاوی الأصولی المفسر (685هـ)،عبدالرحمن الفزاری الفقیه المعروف بالفرکاح (690هـ).  

الدمشقی؛نسبتش به دمشق از آن جهت بود که العز در آنجا به دنیا آمد، رشد کرد و تحصیل نمود و در مناصب و مشاغل مختلف مشغول شد و بیشتر عمر خود را در آنجا گذراند.  

شافعی؛منسوب به مکتب و مذهب محمد بن ادریس شافعی در [[فقه اسلامی]] است و او به این مذهب نسبت داده می‌شود زیرا این عقیده را درک کرده، مطالعه نموده و بر اساس آن فتوا داده است.  

و کنیه اش نیز ابو محمد بود.  

==القاب==

و اما لقب «سلطان العلماء» را شاگرد اولش ابن دقیق العید بیان کرده است، چنانکه ابن السبکی گفته است: «و اوست که شیخ عزالدین را لقب داد. سلطان علما. » دلیل این لقب آن است که «مقام علما را تصدیق کرد و ذکر آنها را در زمان خود مطرح کرد و این را در مناصب خود مجسم کرد.  

==تولد و تربیت==

العز بن عبدالسلام بنا به توافق منابع و مراجعی که شرح حال او را ارائه کرده اند در دمشق به دنیا آمد. در تاریخ ولادت او اختلاف بود، بسیاری تاریخ ولادت او را در سال 577 هجری قمری مشخص کردند و برخی دیگر سال 578 هجری قمری را معین کردند. گروه سومی که بین این دو مورد تشکیک داشته اند برخی از محققین مورد اول را ترجیح دادند و برخی دومی را ترجیح دادند و گروهی به دلیل عدم اطمینان و نبود متن قطعی یا احتمالی در آن مورد از تایید هر دو مورد صرف نظر کردند.  

و طلاب از هر سو راهی دمشق و مسجد اموی که دانشگاه علم و دانش برای طلاب بود؛می شدند.  

شبی در مسجد این ندا را شنید: «ای پسر عبدالسلام! دانش می‌خواهی یا تجارت؟» شیخ عزالدین فرمود: «علم; زیرا منجر به به ثروت می‌شود. »

پس بامدادان «التنبیه» نوشته أبی إسحاق الشیرازی که از فقهای شافعی است را گرفت و در مدت کوتاهی حفظ کرد و به راه علم قدم نهاد، پس داناترین مردم زمان خود و از عابدترین خلق خدا بود<ref>طبقات الشافعیة الکبرى، ج8 ص212</ref>. "

در مورد سفر او به بغداد، تراجمی که او را ذکر کرده اند که او به علم و کسب آن علاقه‌مند شد و در اوج جوانی به بغداد، پایتخت خلافت عباسی، زیستگاه علم و دانش رفت که مقصد طلاب از همه ممالک اسلامی در آن دوران بود زیرا سرمایه ثروت علمی و کتابخانه‌های فراوان و امکان تحصیل در پاره‌ای از علوم و معارف در آنجا وجود داشت، از این رو از ابوحفص بن طبرزد و حنبل بن عبدالله الرصافی کسب علم کرد. ابن رفیع سلامی می‌گوید: از برخی از اهل حدیث شنیدم که می‌گفتند: او برای طلب علم وارد بغداد شد و روز ورودش مصادف با وفات حافظ ابوالفرج بن جوزی در سال 597 هجری قمری بود. پس از آنکه به شکوهی که می‌خواست رسید به دمشق بازگشت.  

«وقتی به پادشاهی رسید، چون شیخ عزالدین را اهل حرکت برای خدا و علم و دین مى‌دانست، او را دوست داشت و شروع به تعریف نسبت به او کرد و ملاقات با او را دستور داد، ولی شیخ اجابت نکرد. گروهی از حنابله که از جوانی با سلطان همراهی می‌کردند، از شیخ عزالدین بیزاری جستند و او را به چالش کشیدند... وقتی سلطان شروع به گرایش به شیخ عزالدین کرد این گروه شروع به تخریب العز کردند و گفتند: «او از عقاید اشعری پیروی می‌کند.» و آن را بدعت دانسته و فتوا بر علیه او داده لذا مقامش نزد سلطان تنزل نمود. وقتی خبر فتوا بر علیه شیخ به گوش خودش رسید گفت:این فتوا در حکم آزمایش من است در حالی که من حرفی جز حق نزدم و العقیده المشوره را به رشته تحریر درآورد. و در حمایت از ابوالحسن اشعری گفت که سخنان او برگرفته از متاب سنت است پس چرا او را متهم می‌کنید؟وقتی نوشتن کتاب تمام شد، آن را برای مخالفان فرستاد و آنها به سرعت به مطالعه کتاب پرداختند زیرا معتقد بودند که یکی از فرصت‌های بزرگی را که می‌خواستند بدست آورده اند و بدین وسیله نابودی و ریشه کنی او حتمی‌خواهد بود. این رفتار باعث ناراحتی شیخ شد و آنان را فاسق بلکه کافر خواند و این خبر در شهر پیچید تا اینکه با وساطت و توضیحات بزرگانی همچون جمال الدین أبو عمرو بن الحاجب برای پادشاه اثبات کردند که عقیده شیخ حق است.  

پس قرار نوشتند و خواستند که مجلس مناظره‌ای بین العز و مخالفانش تشکیل شود و اهل مذاهب اربعه حضور یابند. مجلس در حضور پادشاه خشمگین انجام می‌شد و به سلطان گفتند:اگر حق بر او ظاهر شود به سوی او گرایش یافته و دروغ گویان را مجازات نماید. »

و چون نامه به دست شیخ رسید؛اوآن را خواند و شدیدتر از آن و رساتر از قبل و آنچه در آن آمده بود پاسخ داد: «اما از درخواست مناظره در جمع علما انگیزه‌ای جز نصیحت به سلطان و عموم مسلمانان نداشتم... رد و باطل کردن بدعتها، فتنه انگیزى نیست، زیرا خداوند متعال علما را به آن امر فرموده و به آنها امر کرده که آنچه را مى دانند بیان کنند، و هر که امر خدا را اطاعت کند و از دین خدا حمایت کند، رسول خدا او را لعنت نخواهد کرد.  

و اما آنچه در مورد اجتهاد و مذهب پنجم ذکر شد، اصول دین دارای مذهب نیست، زیرا اصل یکی است. و اختلاف در فروع است... من مدعی ام که از گروه حزب الله و طرفداران و سربازان آن هستم. و هر سربازی که خود را به خطر نمی اندازد، سرباز نیست. »و چون رسول نزد سلطان برگشت و نامه را خواند، خشمش شدید شد و خشمش فزونی گرفت و حنبلیان یقین یافتند که شیخ آسیب دیده و مفسده شده است و صاحب خانه را احضار کرد و نامه‌ای بر او برد. به شیخ که «سه شرط برای او قائل شدیم: فتوا ندهد، با کسی ملاقات نکند و در خانه بماند». شیخ العز از پیام خشنود شد و در خانه خود ماند و سه روز ماند تا شیخ علامه جمال الدین حصیری که شیخ حنفیان در زمان خود بود. نزد شاه آمد، پس بر او وارد شد و برای او توضیح دادو از فضیلت شیخ و صحت گفته‌های او که عقیده همه مسلمین است، و همه آنچه را که در دو نامه قبل گفته درست بوده است.  

و چون ملک الکامل از سرزمین مصر رسید، و آنچه را که در دمشق اتفاق افتاد شنید، تصمیم گرفت با شیخ العز ملاقات کند و از او عذرخواهی کرد و دستور داد که آنچه در این مورد اتفاق افتاده را بنویسد تا بررسی شود. و شیخ به او گفت: «آیا برابر است با پسر اهل حق و باطل؟و اهل حق را از امر به معروف و نهی از منکر باز می‌دارد... راه این بود که اهل سنت حجت خود را انشاء کنند، و دین خدا را تجلی دهند... ». موضوع برای سلطان مالک اشرف روشن شد و حیای خود را از شیخ اعلام کرد و گفت: ما در برابر ابن عبدالسلام اشتباه بزرگی کرده ایم<ref>طبقات الشافعیة الکبرى، ج8 ص218-241</ref>.  

زمانی که سلطان کامل ایوبی محمد بن العادل درگذشت، بر سر جانشینی او اختلافی پیش آمد و حکومت با پسر بزرگش ایوب نیکوکار پایان یافت، الصالح ایوب «از ترس اینکه او را از خواب و خوردن و آشامیدن باز داشت. اسماعیل از متوسل شدن به صلیبیون، دشمنان مسلمانان، خجالت نمی‌کشید، از این رو با آنان هم پیمان شد تا او را از دست صالح ایوب نجات دهند و او را به او یاری دهند. علاوه بر این، اسماعیل به صلیبیون اجازه داد تا برای خرید اسلحه برای جنگ با مسلمانان مصر وارد دمشق شوند.  

 

شیخ (یعنی از زندان) پس از بحث و بازنگری اخراج شد، پس مدتی در دمشق ماند، سپس از آنجا به بیت‌المقدس گریخت. برادر ملک اسماعیل) او را در دره ملاقات کرد، پس راه او را بست و او را گرفت، پس مدتی در نابلس نزد او ماند و آن واقع شد، و با او خطبه‌هایی داشت، سپس به بیت‌العجل رفت. مقدس و مدتی در آنجا ماند… سپس صالح اسماعیل، ملک المنصور، صاحب حمص، و پادشاهان فرانک با سربازان و لشکریان خود به بیت‌المقدس آمدند و به سوی سرزمین‌های مصر حرکت کردند. -صالح اسماعیل مقداری از اموال خود را با دستمال به شیخ تقدیم کرد و به او گفت: تو دستمال مرا به شیخ می‌پردازی و به او بسیار مهربانی و او را پایین می‌آوری و به او قول می‌دهی که به مناصب خود برگردد. بهترین حالت بین تو و بازگشت به مواضعت و آنچه بر آن بودی و بیش از آن که به سلطان بشکنی و دست او را ببوسی. دستم را ببوس، بگذار دست او را ببوسم، ای مردم، تو در وادی و من در وادی. » و سپاس خدای را که مرا از آنچه تو را گرفتار نجات داد، گفت: برای من مقرر شده است، اگر با آنچه از تو می‌خواهند موافقت نکنی وگرنه دستگیرت می‌کنم. » فرمود: هر چه می‌خواهی بکن. » پس او را گرفت و در خیمه‌ای در کنار خیمه سلطان دستگیر کرد.  

و اسماعیل می‌خواست در برابر صلیبیان به آنچه با جلال کرده بود لاف بزند و جلال قرآن می‌خواند و سلطان گوش می‌داد پس به پادشاهان صلیبیان گفت: آیا این را می‌شنوید. شیخی که قرآن می‌خواند؟ گفتند: «آری. » گفت: «این بزرگ‌ترین کاهنان مسلمان است و من او را به خاطر انکار من از تسلیم قلعه‌های مسلمانان به زندان انداختم و او را از سخنان عمومی در دمشق و از مقام‌هایش منزوی کردم. پاهایش را شستیم و آبگوشت آن را نوشیدیم. » العز در بازداشت ماند تا اینکه سربازان مصری آمدند و آنها پیروز شدند و سربازان فرانک را در اورشلیم کشتند و حامیان آنها شکست خوردند.  

الصالح ایوب را جاه طلب توصیف می‌کنند، هنگامی که می‌خواست ارتش خود را تقویت کند، رهبران آن را انتخاب کند و از خود محافظت کند، ممالیک ترکیه را (از پول دولت) خرید و از آسیای مرکزی و غربی آورد و آنها را در زمینه سوارکاری آموزش داد. قلدری و جنگیدن تا لشکر به دست آوردند تا اینکه اعتمادشان را جلب کردند و اعتمادشان را جلب کردند و یکی از آنها به مقام نایب سلطانی مستقیم رسید. این شاهزادگان همچنان در حکومت بردگی بیت المال مسلمین هستند و شیخ آزاد بودن آنها را ثابت نکرده است و لذا حکم شرعی بطلان مأموریت آنها از یک طرف و عدم نفوذ است. اقدامات خصوصی و عمومی آنها از سوی دیگر. با وجود این، جلال از سوی آنها علنی نشد و او پرچم شورش مسلحانه را بر ضد آنها برافراشت، بلکه اولاً آن را به آنها ابلاغ کرد و ثانیاً از اعمال آنها جلوگیری کرد، «و آنها را با فروش، خرید یا ازدواج اصلاح نکرد. و مصلحتشان به آن برهم خورد و از میان آنان نایب سلطان بود. » سخنان بر آنان بود و کارشان آشفته شد و به خشم آمدند و طغیانشان برخاست، ولی خشم را فرو نشاندند و آنان را فرو بردند. با نیکی و معامله به شرف آمدند و با او ملاقات کردند تا به نظر او از سرنوشت آنان جویا شوند، پس حکم شرع و فروختن آنها را به نفع بیت المال قطع کرد، سپس آزاد شدند تا آزاد شوند. و سپس امور مبادله را به عهده می‌گیرند و صریح و صریح به آنها می‌گوید: «برای شما مجلسی می‌گذاریم و به بیت المال مسلمین خوانده می‌شوید و از راه مشروع آزاد می‌شوید. آنها امتناع کردند و مغرور شدند و در تصمیم‌گیری در مورد جلال تنها نبودند، پس موضوع را به سلطان ایوب در میان گذاشتند، پس نزد او فرستاد و بررسی کرد، ولی او برنگشت، سلطان کلمه تند است. در شرف، و نتیجه آن انکار شیخ از دخالت او در این امر است که به او مربوط نمی‌شود و به او مربوط نمی‌شود.  

در این هنگام، العز متوجه شد که شاهزادگان از او تبعیت کرده اند و در برابر آنچه به اعتقاد او حقیقت و اجرای قانون است، ایستاد، بنابراین اعلام عقب‌نشینی کرد و خود را از دستگاه قضایی منزوی کرد و تصمیم گرفت. رفت و تصمیم خود را فوراً اجرا کرد و خانواده و وسایل خود را سوار بر الاغ کرد و سوار بر الاغ دیگری شد و قاهره را ترک کرد. به محض انتشار این خبر در میان مردم، مردم اعلام کردند که در کنار جلال ایستادند و با پیوستن به جلال تصمیم به نافرمانی غیرمسلح گرفتند، پس شکوه جز اندکی به خارج از قاهره نرسید تا اینکه اکثر مسلمانان از علما. صالحان و بازرگانان، حتی زنان و پسران به او پیوستند. شخصی به سلطان گفت: «پادشاه خود را بشناس وگرنه با شیخ خواهد رفت. » پس سلطان خود سوار شد و به شیخ رسید و از او دلجویی کرد و دلش را شیرین کرد و از او خواست که برگردد و به قاهره بازگردد. پس جلال با شرط او موافقت کرد که شاهزادگان را با فراخواندن آنها بفروشند و همه به قاهره بازگشتند.  

پس از آن نایب السلطنه با ملایمت و سپس با تهدید و تهدید و سپس با تلاش برای خلاصی از شر شیخ و کشتن وی تلاش کرد و چون تلاش وی ناکام ماند، شاهزادگان دستور را اجرا کردند و تسلیم حکومت شرع شدند. و حراج عمومی اعلام شد و شکوه و جلال ایستاد و شاهزادگان مملکت را یکی پس از دیگری فراخواند و در قیمت آنها اغراق کرد و مردم در مناقصه دخالت کردند، حتی اگر قیمت به حداکثر هدف خود برسد و افراد نتوانند به آن دست یابند. سلطان ایوب بهای آن را از مال خود پرداخت تا بردگان امیران را در اختیار داشته باشد، نیکی‌هاانواع مختلفی دارد. او را رحمت کن و از او راضی باش. »

این اقدام طنین انداز و تأثیر شگفت انگیزی داشت و مردم از تسلط حاکمان و ارتکاب تخلفات و تخلفات قانونی نفس راحتی کشیدند. این خبر در افق پخش شد تا اینکه در بغداد به خلیفه عباسی رسید، ابن السبکی گفت: توافق شد که سلطان، پادشاه عادل، رسولی از او برای خلیفه المستعصم در بغداد آماده کرد. پیام سلطان؟ گفت: نه، بلکه به دستور سلطان معین الدین بن شیخ الشیوخ، صاحب خانه اش، آن را نزد من برد. سلام، و ما روایت او را قبول نداریم. » پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نزد سلطان (در مصر) بازگشت تا آن حضرت را با نامه دید، سپس به بغداد بازگشت و آن را به جا آورد.  

العز بن عبدالسلام عملاً در جهاد و جنگ با صلیبیون که پس از رسیدن به منصوره به سوی دمیطه و بقیه مصر رهسپار شدند و از مسلمانان حمایت کردند شرکت کرد، لذا لشکر مسلمانان در مصر به مقابله برخاستند. متجاوزان و باد قوت گرفت و شیخ چون وضع مسلمین را دید با صدای بلند ندا داد و با دست به باد اشاره کرد: ای باد آنها را بگیر. محمد صلی الله علیه و آله مردی است که باد را مسخر او کرده است. » و پیروزی آشکاری برای مسلمانان بود و مورخان این فریاد را از افتخارات فرزند بزرگوار عبدالسلام مى‌دانستند.  

و به چند شهر آن روی آوردند، تا راه مصر را ادامه دهند، و جوانی بر تخت مصر بود و پادشاه حلب، النصیر یوسف را فرستاد، برای جنگ با تاتارها کمک خواست، مشکل مطرح شد. در تصرف هلاکو بر کشور و اینکه بیت المال بی پول است و سلطان جوان است، ابن تغری بردی گفت: در حدیث تفصیل کردند، پس تکیه بر آنچه ابن عبدالسلام گفته بود بود. شاهزادگان، قضات و علما ساکت ماندند و هیچ کس جرأت اعتراض نکرد. فتوای عزل سلطان جوان و جواز نصب پادشاهی قوی به جای او که قطوز باشد سپس در امر مالیات و دفاع از مردم و روشن ساختن حق به او نصیحت کرد و فرمود: «اگر دشمن. به سرزمین‌های اسلام هجوم آورد، دنیا باید با آنهابجنگد و جایز است آنچه را که می‌توانید در جهاد خود به کار ببرید، از مردم بگیرید، مشروط بر اینکه چیزی در خزانه اسلحه و زین‌های طلا و نقره و شنل‌های براق و ریخته شده باقی نماند. شمشیر، نقره و غیره و اینکه پول خود را از پول بفروشید. خصوصیات طلا و ماشین‌های قیمتی و هر سربازی محدود به سلاح و وسیله نقلیه خود است و آنها و مردم عادی برابرند و در مورد گرفتن پول از مردم عادی با پسماندهای در دست سربازان از پول و ماشین‌های لوکس.، نه. "

عموم مسلمانان نیز از مرگ العز متاثر شدند; به سبب فضیلت و علم و رفتارش در تشییع جنازه او بیرون رفتند و در تمام سرزمین‌های مصر و کشورهای آن و کشورهای شام تا فرات و البیره و البیره بر او نماز غیبت برپا کردند. رحبه، سپس در مدینه، مکه و یمن. مردم دمشق مخصوصاً برای فرزند و عالم و قاضی خود اندوهگین شدند، لذا روز جمعه در مسجد اموی و سایر مساجد برای او دعا کردند و پس از اتمام نماز جمعه، النصیر مؤذن را ندا داد: برای امام دعا کن. شیخ عزالدین بن عبدالسلام. » در مسجد التوبه روز دوشنبه 25 جمادی الاول 660 هجری قمری.  

==افتاء==

این فتوا در حکومت اسلامی جایگاه رسمی و کارکردی نداشت و اولین چیزی بود که در مقام رسمی و حکومتی در دولت عثمانی ظاهر شد و علما به عقیده خودشان به تنهایی این سمت را انجام می‌دادند. هرکس علم پیدا کرد و به مرحله تشخیص صحیح احکام رسید، شرع و دین را برای مردم توضیح دهد. العز بن عبدالسلام در سوریه فتوا داد و او را «مفتی شام» نامیدند و من از آن متنفرم و معتقدم که مفتی در لبه جهنم است و اگر نبود. که معتقدم خداوند آن را بر من واجب کرده است; آن را در این هنگام که به آن آلوده شدم و اینک حق مرا معذور کرد، بر من نازل شد و تکلیفم برطرف شد و حمد و فضل خداست. العز سه روز در آن حالت باقی ماند تا اینکه شیخ حنفی جمال الدین حصیری مداخله کرد و سلطان را انکار کرد، بنابراین سلطان کاملاً از موضع و عقیده خود عقب‌نشینی کرد و العز به فتوا بازگشت، اما او از ارتباط شاه و پولش امتناع کرد. شهرت او از شام فراتر رفت و از کشورهای مختلف برای او فتوا فرستادند، ابن کثیر گفت: مقصود او فتواهای آفاق بود تا اینکه اهل موصل از عراق در یک استفتاء در یک سلسله سؤالات او را طلبیدند و او. به آنها پاسخ داد و در کتاب‌هایش با نام «فتاوای موصلی» جمع آوری شد.  

العز در فتاوای خود جسور بود، مثلاً زمانی که مالک الکامل (سلطان مصر) در دمشق بود و پس از مرگ اشرف موسی و روی کار آمدن ملک صالح اسماعیل با العز ملاقات کرد. الکامل العز پرسید که برادرش ملک اسماعیل در حضور او از سرگرمی فندق انداختن چه چیزی را صادر می‌کند و آیا این کار جایز است؟ جلال از تبیین حق و حکم شرعی ترسی نداشت، گفت: «بر او حرام است، برای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نهی کرد و فرمود: چشم را بیرون می‌آورد و می‌شکند. استخوان. " العز از فتوا وحشت داشت و اگر معلوم شد که اشتباه کرده است، جرأت می‌کرد که به حقیقت بازگردد. قاضی عزالدین باکری گفت: «شیخ عزالدین بن عبدالسلام. یک بار در مورد چیزی فتوا داد، سپس به نظرش رسید که اشتباه کرده است، پس در مصر و قاهره به خود ندا داد: هر که فتوا داد ابن عبدالسلام چنین و چنان دارد، پس به آن عمل نکن. زیرا این یک اشتباه است. »

==تدریس==

مکتب غزالی: گوشه غربی مسجد اموی است و به دلیل خلوت زیاد ابوحامد غزالی در آنجا و تدریس و تألیف در مدت اقامتش در دمشق به آن منسوب بوده و سپس توسط ارشد در آنجا تدریس کرده است. عالمان. منابع بیان کردند که وقتی ملک الکامل در سال 635 هجری قمری به دمشق آمد، العز را مأمور تدریس در این مدرسه کرد، ابن السبکی گفت: مالک الکامل رحمه الله شیخ را منصوب کرد. به تدریس گوشه غزالی در مسجد دمشق و یادآوری آن به مردم. » العز تا پایان اقامت در دمشق و هجرت به بیت‌المقدس و مصر در این گوشه به تدریس ادامه داد.  

و آوازه جلال متداول شد و شهرت آن به طور کلی و در اکثر کتب تراجم بر جمله «و مراد از شاگردان آفاق و ائمه با او فارغ‌التحصیل شدند» و «طلاب از همه بلاد نزد او رفتند» تأکید داشتند. " قطب الدین یونینی در مورد تدریس خود می‌گوید: «با شدتش سخنرانی خوبی با حکایات و شعر داشت. » شکوه و جلال تحت تأثیر کیفیت تدریس و بلاغت و بیان نیکو شیخ العمیدی ​​او بود. ابن کثیر و همچنین قاسم بن عساکر در سرگرمی با درس و استفاده از مسخره و تفریق محبت گفت: «و مهربان بود. » اشعار خنده‌دار را نقل می‌کند.  

زمانی که الممالک الظاهر بایبارس مدرسه «الظهیریه» خود را در قاهره ساخت، از العز خواست که در آنجا معلم شود و او پاسخ داد: «من الصالحیه را تدریس کرده ام، پس بر کسی سخت نخواهم گرفت. دیگر. " و چون العز مریض شد، ملک الظاهر بایبارس او را فرستاد و به او گفت: منصب خود را به هر یک از فرزندانت که می‌خواهی واگذار کن، گفت: در میان آنان احدی نیست. و این مکتب صالح برای قاضی تاج الدین بن بنت العزیز» یکی از شاگردانش مناسب است، پس آن را به او تفویض کردم.  

==خطابه==

العز خطیبی متهور بود پس احکام را بیان می‌کرد و چون مردم گوش دادن را فراموش کردند و شروع به باطل کردن بدعت‌هاکرد و آنچه را که به دین وابسته بود از مبلغان و ائمه و دیگران زدودن کرد، مانند چکش زدن شمشیر بر منبر و سیاه پوشیدن و خطبه و مداحی زیاد حاکمان، پس شرف را سیاه نمی پوشید خطبه او و قافیه نمی‌کرد و در خلوت می‌گفت و از مدح پرهیز می‌کرد. از پادشاهان، ولى در صورت صالح بودن و تا زمانى که بر حق بودند، براى آنها دعا مى کرد، چنان که جلال در بلاغت امر به معروف و نهى از منکر مى کرد، لذا نماز غائب را عملاً باطل مى کرد، زیرا به نظر او دلیل شرعی در آن نبود، سپس به همین دلیل نماز نیمه شعبان را باطل کرد، پس ابن صلاح با او مخالفت کرد و نامه‌ای در تأیید آن و دفاع از صحت آن تنظیم کرد.  

==سفر==

==قضاء==

===قاضی القضات===

«هدف از انتصاب قضات: انصاف مظلوم از ظالم، احقاق حق برای مستحقان و در نظر گرفتن کسانی که برای خود قابل توجه نیستند، مانند کودکان، مجنونان، اسراف کنندگان و غایبان.، پیمودن نزدیکترین مسیر به قوه قضائیه بلافاصله واجب شد. زیرا حق را به مستحقان می‌رساند و مفاسد را از ستمگران و باطل کنندگان دفع می‌کند، قبلاً گفته شد که امر به معروف و نهی از منکر فوراً واجب است و یکی از دو مخالف در اینجا ظالم یا باطل است و ظلم و باطل باید. فوراً برکنار شود، هر چند از روی نادانی گناهکار نباشد. زیرا مقصود دفع فساد است، خواه مرتکب گناه شده باشد یا نه. »

عز بن عبدالسلام به دنبال عدالت نبود. بر اساس نظر اکثریت فقیهان در مورد بیزاری از عدالت خواهی ایستاد، ولی پادشاهان بودند که برای نصب او در قضاوت و قضاوت پیشقدم شدند و جلال با پذیرش عدلیه نظر خود را اعلام کرد و این که این است که «قضا و قدر اللّه و الذین رضای الله فیه» و می‌سرود که:

عز بن عبدالسلام در اجرای احکام و مصالحه بین مردم سخت گیر بود و به حق و شرع به عنوان بدیل قانع نبود، هر چند یک تار مو باشد، و هر چقدر هم که خطرناک باشد. و این موضوع حتی برای سلطان، شاهزادگان و دستیارانش شرم آور بود. این تصویر مایه خستگی، به خطر افتادن، تهدید، اخراج و زندانی شدن قاضی محترم بود و بارها برای حمایت از قضاوت خود دست به انزوا زد و سه دلیل را بیان کرد.  

===دلایل عزل او از قضاوت===

==تقوا و زهد==

معاصران جلیل و شاگردان و علما و گردآورندگان بعد از آنان متفق القول به وصف جلال متقی و متقی بودند، بلکه با تمسک به حلال و دوری از حرام و دوری از شبهات در اعمال و کردار خود بسیار پرهیزگار بود.، در مناصب و مناصب او و در کسب و معیشت و انفاق و در عبادات و معاملاتش. آنچه دلالت بر تقوا و زهد او دارد این است که از دنیا اندکی جمع کرده و اگر به او عرضه شود از آن روی برگرداند و داستان‌هایش در آن بسیار است. از جمله: چون مصیبت او با ملک الاشراف در دمشق تمام شد و شاه به عقیده جلال یقین یافت، خواست از او دلجویی کند و با وصلت و پول جبران کند و گفت: به خدا قسم او را می‌سازم. ثروتمندترین عالمان. » بلکه از ملاقات با او برای امور شخصی یا ادب رسمی امتناع ورزید و از ملاقات با مالک کمیل نیز که به دمشق آمد و از او درخواست کرد عذرخواهی کرد.  

و چون ملک الاشراف مریض شد و با جلّه ملاقات خواست تا او را دعا کند و نصیحت کند، جلالی آن را هدیه‌ای به خداوند متعال دانست و گفت: آری این عبادت از بهترین عبادات است. به سبب منفعت متجاوزانه‌ای که در آن است، خدای تعالی. » او رفت و سلطان را دعا کرد: «آنچه در صلاح اوست از صلاح مسلمین و اسلام است. » و او را به زدودن منکرات امر کرد و پادشاه درخواست کرد. او را عفو کند و آنچه را که در مصیبت رخ داده است ببخشد و بگوید: ای عزت دین، مرا حلال کن و آن بزرگوار فرمود: حلال تو هر شب مردم را مجبور می‌کنم و می‌مانم و ندارم. در پایان جلسه سلطان هزار دینار مصری از او آزاد کرد و آن را به او برگرداند و گفت: این ملاقات خداست. من آن را با هیچ چیز در جهان تحقیر نمی کنم. و چون جلال در شصت سالگی از دمشق هجرت کرد، هیچ مال و پولی با خود نداشت. و هنگامی که العز به هنگام فتوای فروش شاهزادگان از قضاوت استعفا داد، قاهره را ترک کرد و تمام وسایل زندگی خود را با خانواده خود یک الاغ حمل کرد که اندکی حاکی از محکومیت او و زهد او است.

زمانی که العز مریض شد و مرگ را احساس کرد، مالک الظاهر بایبارس او را فرستاد تا فرزندانش را به مناصب خود منصوب کند و پسرش عبداللطیف را به تدریس در مدرسه صالحیه بگمارد. فرمود: «از جانب الله تعالی. » به او گفت: «مزدی به او بدهیم؟» گفت: این برای توست. حقیقت این است که عبداللطیف بن عز، عالم و فقیه و شایستگی برای تدریس بود، اما تقوا و زهد او مانع از آن شد که منصب تدریس را به ارث فرزندانش ببخشد. الداودی گفت: همه زهد و علم را سرمشق قرار می‌دادند.  

==راستگویی==

قاضی القضات بدرالدین بن جماعت گفت: هنگامی که جلال در دمشق بود، یک بار بهای گرانی رخ داد، به طوری که باغات به بهای ناچیزی فروخته شد، پس همسرش برای او جواهراتی به او داد و گفت: فرمود: «با آن نصف آن باغی برای ما بخر. » پس آن جواهر را گرفت و فروخت و قیمتش را بخشید و گفت: «آقا، ما را خریدی؟» فرمود: آرى باغبانى در بهشت، مردمى را در تنگنا یافتم، بهای آن را صدقه دادم، زن به او گفت: خداوند به تو جزاى خیر بدهد.  

و چون استاد اهل بیت «الغوراز خلیل» به نامه شاه بزرگوار در دمشق به شیخ العزی رسید تا او را از صدور فتوا منزوی کند و با کسی ملاقات نکند و در خانه اش بماند. عزت با دلی باز این امور را پذیرفت و آن را هدیه‌ای از جانب خداوند متعال دانست، ای غرض، اگر در این نامه که حاوی این مژده است، لباسی مناسب تو داشتم، تا زمانی که هستیم، بر تو می‌پوشانم. در فتح این فرش را بردار و برای آن دعا کن، سپس آن را ببوس و ببوس، با او وداع کن و نزد سلطان برو و آنچه را که میان او و او گذشت ذکر کن، پس سلطان به حاضران گفت: به من بگویید چه آیا با آن کار کنم؟ این مردی است که عذاب را نعمت می‌بیند، او را بین ما و خدا رها کن. »

ابن السبکی در حب جلال صدقه می‌گوید: «روایت شده است که با وجود فقر، صدقه بسیار داشت و عمامه خود را قطع کند و به فقیری بدهد که از او بپرسد که آیا می‌خواهی. با او جز عمامه اش چیزی نمی یابد. »

==جرات==

عز در حق جسور بود و در هر مناسبتی آن را اعلام می‌کرد و در خطبه‌هاو درس‌های خود بیان می‌کرد و در فتواها و احکام آن را بیان می‌کرد، نمونه‌هاو حالات زیادی در زندگی او وجود دارد، از جمله آنچه ابن السبکی نقل کرده است. به نقل از پدرش که از شیخ باجی (شاگرد جلال) شنید که می‌گفت: شیخ ما العز ظهور کرد این قرض یک بار در روز ضیافت به قلعه به سلطان (الصالح ایوب) رسید، پس او. نظاره کرد که سربازان در دستان او و مجلس پادشاهی و سلطان در آن در روز عید فطر صف آرایی کرده بودند، سپس شیخ رو به سلطان کرد و او را صدا زد: ای ایوب، اگر حجتت با خدا چیست. به تو می‌گوید: آیا من سلطنت مصر را به تو ندادم و سپس مشروبات الکلی حلال شد؟ گفت: آیا این اتفاق افتاده است؟ گفت: آری، این میخانه مشروبات الکلی و منکرات دیگر می‌فروشد و شما در نعمت این ملکوت در نوسان هستید.  

==مبارزه او با بدعت==

ابوشامع مقدسی، مورخ، العز شیخ خود را این گونه توصیف کرده است: «پهلوان سنت و سرکوب کننده بدعت. » جلال به مبارزه با بدعت‌هاو بدعت‌هامعروف بود، از این رو بسیاری از آنچه را بدعت می‌دید که توسط مسلمانان عادی انجام می‌شد حذف کرد. بنی امیه، «زیرا سنت صحیحی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نبود. » درود خدا بر او دروغ گفت. بدعتی که در سینه اول مرسوم نبود. » جلال نیز بدعت‌های واعظان در مساجد را از میان برداشته است، مانند سیاه پوشیدن، شمشیر زدن بر منبر، مناجات خوانی و پرهیز از مدح پادشاهان و امرا.  

در حالی که سربازان ایستاده اند او را با صدای بلند صدا می‌کند، پس می‌گوید: «آقا این کار را کردم، این از زمان پدرم است. » گفت: «شما از کسانی هستید که بگو: (ما پدران خود را بر امتى یافتیم) پس سلطان حکم به لغو آن میخانه داد، باجى گفت: از شیخ پرسیدم که وقتى از جانب سلطان آمد و خبر منتشر شد: «آقا، چطورى. شما؟" گفت: پسرم، من او را در آن عظمت دیدم، خواستم به او دشنام دهم که پیر نشود و به او آسیبی نرساند، گفتم: ای آقا، از او نمی ترسیدی؟ گفت: به خدا سوگند پسرم، من به حیثیت خدای تعالی استناد کردم، پس سلطان در برابر من تضعیف شد.  

==نصیحت حکام==

هنگامی که ملک اشرف موسی در دمشق به بیماری مرگ مبتلا شد، از عز بن عبدالسلام خواست که نزد او برگردد و برای او دعا کند و او را نصیحت کند، پس عزت وظیفه مداوای بیماران را به جا آورد و گفت: پادشاه: «اما دعای من برای سلطان، زیاد بر او دعا می‌کنم، آنچه به صلاح اوست از صلاح مسلمین و اسلام». مقرر شد که او را بپذیرد و شکایت کند. » قبل از بیماری سلطان در زمانی که تاتارها در مشرق ظاهر شدند بین او و برادرش سلطان کامل مصر افتاده بود شیخ به سلطان گفت: برادر بزرگ و رحمتت و تو معروف به فتوحات و غلبه تو بر دشمنان، و تاتارها با کشورهای مسلمان جنگیده اند... » و به او دستور داد که با برادرش پیوند داشته باشد و در برابر تاتارها با او همکاری کند و مظاهر بیگانگی و دشمنی را از بین ببرد. فرمود: «در این صورت پیوند خویشاوندی خود را قطع نکنید و با خدا پیروزی دین او و تکریم کلامش را اراده کنید، و اگر خدای تعالی حکم انتقال او به او را می‌داد، سلطان بر نیت او مسلط بود. به او فرمود: «خداوند به تو به خاطر راهنمایی و نصیحتت جزای خیر بدهد» و دستور داد (و شیخ در آن زمان حاضر است) آن را اجرا کنند، سپس به او فرمود: «مرا از نصیحتت زیاد کن و پس شیخ نصیحت کرد و به او دستور داد که منکرات را برطرف کند و از تابوها جلوگیری کند و مالیات مسلمانان را بالا ببرد و پلیدی را باطل کند و نارضایتی کند. خداوند تو را به دین و نصیحتت و مسلمانان پاداش دهد و من و تو را با مهربانی و سخاوت خود در بهشت ​​گرد آورد. » شیخ سلطان را وداع گفت و به دیار رفت و تصویر مجلس شد. در میان مردم منتشر شد و باطل شد بدی‌هاو خود شیخ شروع به باطل کردن برخی از آنها کرد.  

==امر به معروف و نهی از منکر==

عز بن عبدالسلام در [[امر به معروف و نهی از منکر]] شهرت داشت و این خصلت مهم‌ترین صفت او و ممتازترین او بر سایر علما بود و از این رو گردآورندگان متفق القول در وصف او به این صفت موافقت کردند. سرزنش سرزنش کنندگان بر خداست. » ابن عماد در وصف جلال در دمشق گفت: این با زهد و تقوا و امر به معروف و نهی از منکر و استقامت در دین است سپس درباره او در مصر می‌گوید: سیوطی درباره او می‌گوید: او به مصر آمد و بیش از بیست سال در آنجا زندگی کرد و امر به معروف و نهی از منکر را تبلیغ می‌کرد و پادشاهان و غیر آنها را موعظه می‌کرد. ابن السبکی می‌گوید: امام زمان خود بدون مدافع، امر به معروف و نهی از منکر در زمان خود.  

علما و نویسندگان و گردآورندگان قدیم و متجدد در وصف العز بن عبدالسلام به عرفان یا برائت او از او اختلاف زیادی داشتند و در این زمینه اقوال تقسیم شده است. صوفیان عصر او مانند ابوی الحسن شاذلی و شهاب‌الدین عمر سهروردی در مجالس آنها شرکت می‌کردند و کتب صوفیانه را می‌خواندند و برخی از آثار آنها را تمرین می‌کردند. ابن السبکى مى گوید: شیخ عزالدین از شیخ سهروردى پارچه عرفانى پوشید و از او گرفت و اظهار داشت که در دست او رساله القشیرى را مى خواند، سپس ابن ال سابکی گفت: «شیخ عزالدین در عرفان برتری داشت و تألیفات او قاضی است. » بدین ترتیب سیوطی گفت: «او کرامات بسیار دارد و از شهاب سهروردی پارچه عارف بر تن کرده است. شعرانی می‌گوید: «شیخ عزالدین رضی الله عنه پس از ملاقات با شیخ ابوالحسن شاذلی و تحویل او به مردم می‌فرمود: یکی از بزرگترین گواه بر اینکه صوفیه. فرقه بر بزرگ‌ترین پایه دین نشسته است، آن چیزی است که کرامت و معجزه به دستشان می‌رسد و هیچ‌یک از آنها برای فقیهی اتفاق نمی‌افتد، مگر اینکه راه آنها را آن‌طور که دیده می‌شود طی کند.» پیش از آن شیخ عزالدین ممکن است خداوند از او راضی بود، مردم را نکوهش می‌کرد و می‌گفت: «آیا ما راهی جز کتاب و سنت داریم؟» چون طعم آنها را چشید و زنجیر آهنین جزوه را برید، با تمام وجود شروع به تعریف و تمجید از آنها کرد. ستایش. »

گروهی از معاصران به نفی تصوف در باب جلال رفتند و آن اینکه «تصوف با ذهنیت عقلی و فقهی جلال که مبتنی بر تحقق عقل در متون است، ناسازگار است و با سیره جلال در زندگی، مواضع و فتاوای آن منافات دارد. کتاب‌هاو آثار. » برخی دیگر واسطه شناخت تصوف العز «به روش خود و پیشینیان که علم و عمل را در هم می‌آمیزد» کردند. العز آنچه را که برخی از صوفیه درباره رقص و استماع می‌گویند انکار کرده است، پس می‌فرماید:«اما رقص و کف زدن، سبکی و سبکی است که شبیه اهانت خداوند است.  

اناث که با احمق و دروغ گو نمی کند و چگونه رقصی متعادل با وزنه‌های آواز از کسی که دلش به بیراهه رفته و دلش رفته است و او علیه السلام می‌فرماید. فرمود: «بهترین قرنها نسل من است، سپس کسانی که از آنها پیروی می‌کنند، سپس کسانی که از آنها پیروی می‌کنند. » و هیچ یک از کسانی که از آنها پیروی می‌کنند چنین نمی کند، بلکه شیطان گروهی را تصرف کرده است که فکر می‌کنند از آنها لذت می‌برند. می‌شنوند که مربوط به خدای متعال است و به گفته‌هایشان ایمان آوردند و به آنچه ادعا می‌کردند دروغ می‌گفتند... و رقص فقط از احمق نادان است و از عاقل و نیکوکار نیست. »

«رقص بدعتی است، تنها کسی که عقلش کم باشد می‌تواند به آن بپردازد و فقط برای زنان مناسب است، اما شنیدن رقصی که موجب ایجاد انگیزه در کشورهای اهل سنت در مورد آخرت می‌شود، اشکالی ندارد، بلکه اشکالی ندارد. مستحب آن است که دل ضعیف و دلشکسته باشد، زیرا وسیله به نماینده مستحب است و سعادت همه در پیروی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و پیروی از اصحاب اوست. بهترین نسل‌ها و کسی که در دلش هوس شیطانی در شنیدن نباشد، زیرا شنیدن آنچه را در دل است به هوس‌های منفور یا محبوب برمی انگیزد، و شنیدن بر حسب تفاوت بین شنوندگان و شنوندگانشان فرق می‌کند. دسته بندی هستند…”

العز بن عبدالسلام تا زمان مرگش به تدریس و تدریس در مدارس و مساجد و خانه‌هاپرداخت و در محافل و دروس او جمعیت زیادی از مردم دمشق و قاهره گرد آمدند... و شافعی‌هاصدارت با او تمام شد و مراد او فتاوای آفاق بود. » ابن عماد حنبلی می‌گوید: «به درجه اجتهاد رسید و شاگردانی از سراسر کشور به سوی او رفتند. » نزد ائمه فارغ‌التحصیل شد و او. فتواهای درستی دارد. » و اما مشهورترین شاگردان او عبارتند از:إبراهیم بن العز بن عبدالسلام.  

==تفسیر و علوم قرآن==

==الحدیث والسیرة والأخبار==

==الفقه والفتاوى==

==أصول الفقه==

==الزهد والتصوف والتربیة والأخلاق وفضائل الأعمال==

علما و محققان قدیم و جدید به ترجمه العز بن عبدالسلام اهتمام داشته اند و بیش از یک نفر این ترجمه را در کتب مستقل از جمله:

دکتر عبدالله بن ابراهیم الوهیبی در پایان نامه دکتری خود با عنوان «العز بن عبدالسلام: سیره و آثار و رویکرد او به تفسیر».  

دکتر علی الفقیر در پایان نامه دکتری خود با عنوان «امام العز بن عبدالسلام و رویکرد اصولی ایشان».  

عبدالعظیم فودا در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «عزالدین بن عبدالسلام و تأثیر آن در فقه و اصول».  

[[رده: تصوف]]