۴٬۹۳۳
ویرایش
بیت المعمور: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بیت المعمور''' از نام‌های [[کعبه]] یا مکانی مقابل آن در آسمان است. این اصطلاح فقط در [[قرآن]] آمده است.«وَالْبَيْتِ الْمَعْمُورِ» <ref>سوره طور، آیه 4</ref> و پیش از آن در میان [[زبان عربی|زبان و فرهنگ عرب]] سابقه‌ای نداشته است. | '''بیت المعمور''' از نام‌های [[کعبه]] یا مکانی مقابل آن در آسمان است. این اصطلاح فقط در [[قرآن]] آمده است. «وَالْبَيْتِ الْمَعْمُورِ» <ref>سوره طور، آیه 4</ref> و پیش از آن در میان [[زبان عربی|زبان و فرهنگ عرب]] سابقه‌ای نداشته است. | ||
== بیت المعمور در لغت== | == بیت المعمور در لغت == | ||
بیت المعمور ترکیبی وصفی از «بیت» و «معمور» است. «بیت» در لغت به معنای منزل و مسکن است.این ترکیب قرآنی به معناي «سرای آباد» بوده و در نگاه بیشتر مفسران، همطراز بیت الله الحرام است. <ref>فیّومی احمد بن محمد، المصباح المنیر، ص۶۸</ref> <ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج۲، ص۱۷۵</ref> | بیت المعمور ترکیبی وصفی از «بیت» و «معمور» است. «بیت» در لغت به معنای منزل و مسکن است. این ترکیب قرآنی به معناي «سرای آباد» بوده و در نگاه بیشتر مفسران، همطراز بیت الله الحرام است. <ref>فیّومی احمد بن محمد، المصباح المنیر، ص۶۸</ref> <ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج۲، ص۱۷۵</ref> | ||
==بیت المعمور در اصطلاح== | == بیت المعمور در اصطلاح == | ||
بیت المعمور، خانه‌ای در آسمان چهارم یا هفتم، مُحاذی(برابر یا مقابلِ) خانۀ کعبه است که فرشتگان در آنجا همواره مشغول عبادت و طواف‌اند. <ref>طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر ناصر خسرو، سال 1372 خورشیدی، ج۹، ۲۴۷</ref>؛ <ref>فخر رازی، تفسیر مفاتیح | بیت المعمور، خانه‌ای در آسمان چهارم یا هفتم، مُحاذی(برابر یا مقابلِ) خانۀ کعبه است که فرشتگان در آنجا همواره مشغول عبادت و طواف‌اند. <ref>طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر ناصر خسرو، سال 1372 خورشیدی، ج۹، ۲۴۷</ref>؛ <ref>فخر رازی، تفسیر مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، سوم، بیروت، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۴۶</ref> | ||
==تاریخچه== | == تاریخچه == | ||
فلسفه وجودی بیت المعمور به درستی واضح نیست، ولی مطابق با برخی از روایات، فرشتگان پس از اعتراض به آفرینش آدم، از نور الهی محجوب شدند، آنها برای بخشش به عرش الهی پناه بردند و خداوند آنها را بخشید و در آسمان چهارم بیت المعمور را برای آنها | فلسفه وجودی بیت المعمور به درستی واضح نیست، ولی مطابق با برخی از روایات، فرشتگان پس از اعتراض به آفرینش آدم، از نور الهی محجوب شدند، آنها برای بخشش به عرش الهی پناه بردند و خداوند آنها را بخشید و در آسمان چهارم بیت المعمور را برای آنها بنا کرد. | ||
<ref>شیخ کلینی محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۴، ص ۱۸۷ و 188</ref> <ref>علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۱، ص ۳۷.</ref> | <ref>شیخ کلینی محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۴، ص ۱۸۷ و 188</ref> <ref>علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۱، ص ۳۷.</ref> | ||
در منابع کهن و تفاسیر اصحاب پیامبر و تابعان هر روز هفتاد هزار فرشته در بیت المعمور نماز می خوانند و چون خارج شوند، دیگر تا روز قیامت به آن باز نمی گردند و آبادانی این خانه به دلیل فراوانی فرشتگانی است که در آن ذکر خدا می‌گویند و او را عبادت می‌کنند. <ref>طباطبایی سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، بی‌تا، | در منابع کهن و تفاسیر اصحاب پیامبر و تابعان هر روز هفتاد هزار فرشته در بیت المعمور نماز می خوانند و چون خارج شوند، دیگر تا روز قیامت به آن باز نمی گردند و آبادانی این خانه به دلیل فراوانی فرشتگانی است که در آن ذکر خدا می‌گویند و او را عبادت می‌کنند. <ref>طباطبایی سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، بی‌تا، ج۱۹، ص۸</ref> <ref>سیوطی عبدالرحمن بن ابوبکر، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، نشر کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۱۷.</ref> رأی دیگری نیز وجود دارد که مراد از بیت المعمور خود کعبه در زمین است که در طول سال، آباد و معمور به زائران است. | ||
شیخ طوسی، التبیان، ج ۹، ص۴۰۲. با این حال شیخ طبرسی و علامه طباطبائی این قول را که بیت العمور خانه کعبه است، ضعیف شمرده‌اند.<ref>شیخ طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر ناصر خسرو، سال 1372 خورشیدی، ج۹، ص۲۴۷.</ref> و علامه طباطبایی بیان کرده است که در روایات ماثور، بیت المعمور، خانه‌ای است در آسمان. <ref>طباطبایی سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، بی‌تا، ج۱۹، ص۶.</ref> | شیخ طوسی، التبیان، ج ۹، ص۴۰۲. با این حال شیخ طبرسی و علامه طباطبائی این قول را که بیت العمور خانه کعبه است، ضعیف شمرده‌اند.<ref>شیخ طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر ناصر خسرو، سال 1372 خورشیدی، ج۹، ص۲۴۷.</ref> و علامه طباطبایی بیان کرده است که در روایات ماثور، بیت المعمور، خانه‌ای است در آسمان. <ref>طباطبایی سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، بی‌تا، ج۱۹، ص۶.</ref> | ||
وی معتقد است که مقابل و روبرو بودن بیت المعمور با کعبه، به لحاظ معنی است نه مادی و حسّی.<ref>طباطبایی سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، بی‌تا، ج۸، ۱۷۱.</ref> در تفاسیری که گرایش های عرفانی دارد، تاویل‌های متفاوتی از بیت المعمور به دست داده شده است. برای نمونه، ابن عربی اندلسی بیت المعمور را قلب عالم یا نفس ناطقه کلّیه خوانده است <ref>ابن عربی، تفسیر القرآن، ج ۲، ص۵۴۷ ۵۴۸</ref> <ref>ابن عربی، الفتوحات المکیة، ج ۴، ص۸.</ref>و قشیری از آن با تعابیری مانند قلوب عابدان عارف یاد کرده است. <ref>قشیری لطائف الاشارات، ج ۳، ص۴۷۲</ref>.فخر رازی بیت المعمور را همراه بیت المقدس، کعبه، عرش و حضرت جلال اللّه، یکی از پنج قبله دو جهان دانسته است.<ref>فخر رازی، تفسیر مفاتیح | وی معتقد است که مقابل و روبرو بودن بیت المعمور با کعبه، به لحاظ معنی است نه مادی و حسّی.<ref>طباطبایی سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، بی‌تا، ج۸، ۱۷۱.</ref> در تفاسیری که گرایش های عرفانی دارد، تاویل‌های متفاوتی از بیت المعمور به دست داده شده است. برای نمونه، ابن عربی اندلسی بیت المعمور را قلب عالم یا نفس ناطقه کلّیه خوانده است <ref>ابن عربی، تفسیر القرآن، ج ۲، ص۵۴۷ ۵۴۸</ref> <ref>ابن عربی، الفتوحات المکیة، ج ۴، ص۸.</ref>و قشیری از آن با تعابیری مانند قلوب عابدان عارف یاد کرده است. <ref>قشیری لطائف الاشارات، ج ۳، ص۴۷۲</ref>.فخر رازی بیت المعمور را همراه بیت المقدس، کعبه، عرش و حضرت جلال اللّه، یکی از پنج قبله دو جهان دانسته است.<ref>فخر رازی، تفسیر مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، سوم، بیروت، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> | ||
==دلیل نامگذاری== | == دلیل نامگذاری == | ||
گفته شده است که دلیل نامگذاری بیت المعمور آن است که به ذکر و طاعت خداوند آباد و زنده است. | گفته شده است که دلیل نامگذاری بیت المعمور آن است که به ذکر و طاعت خداوند آباد و زنده است. | ||
<ref>مصطفوی حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سال ۱۳۷۳ش، ج۸، ص۲۲۶.</ref> <ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ناصر خسر، تهران، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۴۷.</ref> | <ref>مصطفوی حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سال ۱۳۷۳ش، ج۸، ص۲۲۶.</ref> <ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ناصر خسر، تهران، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۴۷.</ref> | ||
==نام‌های دیگر== | == نام‌های دیگر == | ||
بیت‌المعمور در برخی از روایات به نام ضراح <ref>طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر ناصر خسرو، سال 1372 خورشیدی، ج۱، ص۳۸۹.</ref> <ref>ابوجعفر محمد بن جرير طبری، جامع البیان، ج۱۳، ص۲۳.</ref> <ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۲۵۶.</ref> ضریح <ref>ابوجعفر محمد بن جرير طبری، جامع‌البیان، ج۱۳، ص۲۳.</ref> <ref>حقی بروسوی اسماعیل، روح‌البیان، ج۹، ص۱۸۵.</ref> و عروبا <ref>حقی بروسوی اسماعیل، روح‌البیان، ج۹، ص۱۸۵</ref> نیز تعبیر شده است. | بیت‌المعمور در برخی از روایات به نام ضراح <ref>طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، نشر ناصر خسرو، سال 1372 خورشیدی، ج۱، ص۳۸۹.</ref> <ref>ابوجعفر محمد بن جرير طبری، جامع البیان، ج۱۳، ص۲۳.</ref> <ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۲۵۶.</ref> ضریح <ref>ابوجعفر محمد بن جرير طبری، جامع‌البیان، ج۱۳، ص۲۳.</ref> <ref>حقی بروسوی اسماعیل، روح‌البیان، ج۹، ص۱۸۵.</ref> و عروبا <ref>حقی بروسوی اسماعیل، روح‌البیان، ج۹، ص۱۸۵</ref> نیز تعبیر شده است. | ||
==عظمت بيت المعمور== | == عظمت بيت المعمور == | ||
اين خانه آباد و نورانی به قدری با عظمت است كه قرآن در شب قدر بر اين بيت معمور نازل شده است. | اين خانه آباد و نورانی به قدری با عظمت است كه قرآن در شب قدر بر اين بيت معمور نازل شده است. | ||
حفص بن غياث به امام صادق عليه السلام عرض كرد، از كلام خدا خبر بده، امام عليه السلام فرمود: ماه رمضان ماهی است كه قرآن در او نازل شده است. | حفص بن غياث به امام صادق عليه السلام عرض كرد، از كلام خدا خبر بده، امام عليه السلام فرمود: ماه رمضان ماهی است كه قرآن در او نازل شده است. | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
یعنی ای كسی كه زيبايی ها را ظاهر می‌كنی و زشتی ها را می‌پوشانی، ای كسی كه مؤاخذه نمی كنی به گناهان ما و پرده دری نمی كنی. ای بزرگ بخشنده، ای نيكوترين گذشت كننده، ای كسی كه دست های رحمتت بر امت گشاده است، ای صاحب هر حاجتی، ای دارنده مغفرت گسترده، ای گشايش دهنده هر اندوه و مشتقی، ای جبران كننده لغزش ها. ای بزرگوار چشم پوش، ای بزرگ احسان، ای آغاز كننده هر نعمت پيش از لياقت آن، ای پروردگار!، ای آقا!، ای نهايت خواسته ها!، از تو می خواهم به حق محمد و علی و فاطمه و حسن و حسين و علی بن الحسين و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و مهدی عليهم السلام، اين امامان هدايت كننده، اين كه درود بفرستی بر محمد و آل محمد عليهم السلام، و از تو می خواهم ای خدا، ای خدا، كه زشت نگردانی خلق را به واسطه آتش و انجام دهی برای من آنچه را كه خود صلاح می‌دانی. | یعنی ای كسی كه زيبايی ها را ظاهر می‌كنی و زشتی ها را می‌پوشانی، ای كسی كه مؤاخذه نمی كنی به گناهان ما و پرده دری نمی كنی. ای بزرگ بخشنده، ای نيكوترين گذشت كننده، ای كسی كه دست های رحمتت بر امت گشاده است، ای صاحب هر حاجتی، ای دارنده مغفرت گسترده، ای گشايش دهنده هر اندوه و مشتقی، ای جبران كننده لغزش ها. ای بزرگوار چشم پوش، ای بزرگ احسان، ای آغاز كننده هر نعمت پيش از لياقت آن، ای پروردگار!، ای آقا!، ای نهايت خواسته ها!، از تو می خواهم به حق محمد و علی و فاطمه و حسن و حسين و علی بن الحسين و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و مهدی عليهم السلام، اين امامان هدايت كننده، اين كه درود بفرستی بر محمد و آل محمد عليهم السلام، و از تو می خواهم ای خدا، ای خدا، كه زشت نگردانی خلق را به واسطه آتش و انجام دهی برای من آنچه را كه خود صلاح می‌دانی. | ||
==پی نوشت ها== | == پی نوشت ها == | ||
{{پانویس رنگی}} | {{پانویس رنگی}} | ||
[[رده: اصطلاحات قرآنی]] | [[رده:اصطلاحات قرآنی]] | ||
[[رده: تفاسیر قرآن]] | [[رده:تفاسیر قرآن]] | ||