۴٬۹۳۳
ویرایش
جعفریه (پیروان ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۲:۰۶
، ۵ دسامبر ۲۰۲۲تمیزکاری
جز (Hadifazl صفحهٔ جعفریه ( پیروان ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی) را به جعفریه (پیروان ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی) منتقل کرد) |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جعفریه''' پیروان ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی هستند. | '''جعفریه''' پیروان ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی هستند. | ||
==شرح حال== | == شرح حال == | ||
جعفر بن حرب متکلم معتزلی قرن دوم و سوم بود. وی در طبقه هفتم [[معتزله|معتزله]] و از رؤسای معتزلیان بغداد و از شاگردان عیسی بن صبیح مردار و [[ابوالهذیل علاف]] به شمار می‌رفت و در سال 236 هجری قمری درگذشت. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 138</ref> وی را از زمره عابدان و زاهدان معرفی کرده‌اند و دارای روابطی با واثق عباسی (م: 232هـ. ق) بوده است.<ref>زرکلی خیر الدین، الاعلام قاموس التراجم، ج2، ص123</ref> <ref>ذهبی محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج9، ص219</ref> <ref>مقریزی احمد بن علی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج2، ص 346</ref> | جعفر بن حرب متکلم معتزلی قرن دوم و سوم بود. وی در طبقه هفتم [[معتزله|معتزله]] و از رؤسای معتزلیان بغداد و از شاگردان عیسی بن صبیح مردار و [[ابوالهذیل علاف]] به شمار می‌رفت و در سال 236 هجری قمری درگذشت. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 138</ref> وی را از زمره عابدان و زاهدان معرفی کرده‌اند و دارای روابطی با واثق عباسی (م: 232هـ. ق) بوده است.<ref>زرکلی خیر الدین، الاعلام قاموس التراجم، ج2، ص123</ref> <ref>ذهبی محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج9، ص219</ref> <ref>مقریزی احمد بن علی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج2، ص 346</ref> | ||
==تاریخچه== | == تاریخچه == | ||
نوشته‌اند که: جعفر بن حرب در [[بصره]] نزد [[ابوالهذیل علاف]] کلام معتزلی را آموخت و در بغداد به شاگردی ابوموسی مردار درآمد که به سبب زهدورزی‌اش به راهب‌المعتزله شهرت داشت. وی و جعفر بن مبشر، شاگرد دیگر ابوموسی... در دنیاگریزی از مردار پیروی می‌کردند.... از جمله شاگردان جعفر، ابوجعفر اسکافی، عیسی بن هیثم صوفی و ابومجالد بغدادی می‌باشند».<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج10، ص 410</ref> | نوشته‌اند که: جعفر بن حرب در [[بصره]] نزد [[ابوالهذیل علاف]] کلام معتزلی را آموخت و در بغداد به شاگردی ابوموسی مردار درآمد که به سبب زهدورزی‌اش به راهب‌المعتزله شهرت داشت. وی و جعفر بن مبشر، شاگرد دیگر ابوموسی... در دنیاگریزی از مردار پیروی می‌کردند.... از جمله شاگردان جعفر، ابوجعفر اسکافی، عیسی بن هیثم صوفی و ابومجالد بغدادی می‌باشند».<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج10، ص 410</ref> | ||
شرح مناظره او با «زادان بخت» ثنوی که ظاهرا مانوی یا زردشتی بوده، در کتاب «المنیه و الامل» آمده‌است. او میگفت که پارهای از جزء مرکب، غیر از خود مرکب است و نیز کسی را از کاری منع کردند، قادر بر انجام آن کار نیز هست که ممنوع از کردن کاری است، ولی توانایی بر کار دیگر ندارد. عبدالقاهر بغدادی بر کتابی که «جعفر بن حرب» نوشته است ردیهای به نام «الحرب علی ابن حرب» نوشته است.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 139</ref> | شرح مناظره او با «زادان بخت» ثنوی که ظاهرا مانوی یا زردشتی بوده، در کتاب «المنیه و الامل» آمده‌است. او میگفت که پارهای از جزء مرکب، غیر از خود مرکب است و نیز کسی را از کاری منع کردند، قادر بر انجام آن کار نیز هست که ممنوع از کردن کاری است، ولی توانایی بر کار دیگر ندارد. عبدالقاهر بغدادی بر کتابی که «جعفر بن حرب» نوشته است ردیهای به نام «الحرب علی ابن حرب» نوشته است.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 139</ref> | ||
==آرای اعتقادی== | == آرای اعتقادی == | ||
''' صفات الهی''' | ''' صفات الهی''' | ||
رأی جعفر بن حرب درباره صفات الهی، همانند سایر معتزله است یعنی او نیز به [[عینیت صفات و ذات]] معتقد است و بر همین مبنا منکر آن بود که خداوند از ازل سمیع و بصیر است، چرا که صفات سمع و بصر مستلزم وجود مسموع و مبصَر در ازل‌است، امری که با حدوث جهان منافات دارد. | رأی جعفر بن حرب درباره صفات الهی، همانند سایر معتزله است یعنی او نیز به [[عینیت صفات و ذات]] معتقد است و بر همین مبنا منکر آن بود که خداوند از ازل سمیع و بصیر است، چرا که صفات سمع و بصر مستلزم وجود مسموع و مبصَر در ازل‌است، امری که با حدوث جهان منافات دارد. | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
''' اختیار انسان'''' | ''' اختیار انسان'''' | ||
جعفر مانند سایر معتزله، مدافع [[اختیار]] انسان بوده و [[جبر]] را به شدت رد می‌کرد و معتقد بود که رای معتقدان به جبر از همه [[مذاهب | جعفر مانند سایر معتزله، مدافع [[اختیار]] انسان بوده و [[جبر]] را به شدت رد می‌کرد و معتقد بود که رای معتقدان به جبر از همه [[مذاهب اسلامی]] و [[ادیان]] دیگر بدتر است. زیرا که همه فِرق فقط افعال نیک را به معبود خود نسبت می‌دهند و تنها اهل جبر هستند که از نسبت دادن افعال زشت به خداوند ابایی ندارند. <ref>قاضی عبدالجبار بن احمد، شرح الاصول الخمسة، قاهره، نشر عبدالکریم عثمان، سال 1408 قمری و 1988 میلادی، ج۱، ص ۷۷۷ـ ۷۷۸</ref> | ||
'''حسن و قبح عقلی''' | '''حسن و قبح عقلی''' | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
<ref> شهرستانی محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت، چاپ محمد سید کیلانی، سال 1404 قمری و سال 1986 میلادی، ج ۱، ص۱۶۰</ref>. | <ref> شهرستانی محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت، چاپ محمد سید کیلانی، سال 1404 قمری و سال 1986 میلادی، ج ۱، ص۱۶۰</ref>. | ||
==آرای تفسیری و فقهی== | == آرای تفسیری و فقهی == | ||
جعفر بن حرب در تفسیر و [[فقه]] نیز آرایی داشته است.<ref> علم‌الهدی علی بن حسین، امالی السیدالمرتضی، قاهره، چاپ شنقیطی احمد بن امین سال 1325 قمری، ج۲، جزء۴، ص۱۵۶ </ref><ref> طوسی | جعفر بن حرب در تفسیر و [[فقه]] نیز آرایی داشته است.<ref> علم‌الهدی علی بن حسین، امالی السیدالمرتضی، قاهره، چاپ شنقیطی احمد بن امین سال 1325 قمری، ج۲، جزء۴، ص۱۵۶ </ref><ref> طوسی محمد بن حسن، العدة فی اصول الفقه، قم، چاپ انصاری قمی محمد رضا، سال 1376 شمسی، ج۲، ص۶۰۱ </ref> <ref>طبرسی، تفسیر مجمع‌البیان، سوره اعراف: ۸۹، ۱۰۱، سوره آل‌عمران: ۱۵۲،.</ref> <ref>اشعری علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن، سال ۱۴۰۰ قمری، ج۱، ص ۲۰۳، </ref> <ref> مفید محمد بن محمد، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، تهران، چاپ مهدی محقق، سال 1372 شمسی، ج۱، ص ۱۰۲و ۱۰۳</ref> <ref> خیاط عبدالرحیم بن محمد، الانتصار و الرد علی‌ابن الراوندی الملحد، قاهره، سال 1988 میلادی، چاپ محمد حجازی، ج۱، ص ۱۵۳</ref> | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
[[رده: فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] | ||