۴٬۹۳۳
ویرایش
شیخ محمد رضا مظفر اصلاح گر حوزه ها (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
شیخ محمد رضا مظفر اصلاح گر حوزه ها (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۱۳
، ۵ دسامبر ۲۰۲۲تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:Jeld4.jpg|بندانگشتی|فصلنامه چهارم اندیشه تقریب ]] | [[پرونده:Jeld4.jpg|بندانگشتی|فصلنامه چهارم اندیشه تقریب]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:right" |+ | | ||
!فصلنامه | !فصلنامه | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
=ضرورت دگرگونى در شیوه‌هاى آموزشى مدارس علمیه= | =ضرورت دگرگونى در شیوه‌هاى آموزشى مدارس علمیه= | ||
استاد مظفر که اکنون داراى موقعیت ممتازى در حوزه علمیه نجف شده بود و مى‌توانست مانند مجتهدان دیگر با برپایى بحث‌ها و درس‌هاى گوناگون و گام نهادن در مسیر اجتهاد و مرجعیت، شهرت بالایى کسب کند، از این کار دست کشید و با فدا کردن موقعیت سنتى حوزوى، در پى اصلاح حوزه با استفاده از شیوه‌هاى بهینه آموزشى برآمد. به اعتراف بسیارى از شخصیت‌هاى علمى و دینى، اگر آیت‌الله مظفر سرمایه عمر خود را در پى اصلاح حوزه نمى‌گذاشت، بى‌شک جزو مراجع تقلید مى‌بود. به هر حال، وى اوضاع حوزه نجف را از همه جوانب مطالعه، و نواقص آن را تجزیه و تحلیل کرد؛ ولى با این حال مى‌دانست که فقط بررسى مشکل، آشفتگى حوزه را سامان نمى‌دهد و باید در عمل، کوشش‌هاى صادقانه و مخلصانه‌اى در راه جبران این نواقص و حل نارسایى‌هاى موجود انجام دهد. به همین منظور، در سال 1349 قمرى هنگام هجوم فرهنگى کتاب‌هاى دشمنان، به همراه چند تن از شخصیت هاى بزرگ مانند شیخ محمدجواد حجامى، شیخ محمدحسین مظفر، سیدعلى بحر العلوم و شیخ على ثامر، هیأتى تشکیل داد و به تأسیس جمعیتى دست زد که در آغاز کار، نشر و تألیف کتاب‌هاى درسى و اسلامى را جزو اهداف این جمعیت قرار داد و تألیف کتاب تفسیر آلاء الرحمن به وسیله شیخ محمدجواد بلاغى، از ابتکارات همین جمع بوده است.<br> | استاد مظفر که اکنون داراى موقعیت ممتازى در حوزه علمیه نجف شده بود و مى‌توانست مانند مجتهدان دیگر با برپایى بحث‌ها و درس‌هاى گوناگون و گام نهادن در مسیر اجتهاد و مرجعیت، شهرت بالایى کسب کند، از این کار دست کشید و با فدا کردن موقعیت سنتى حوزوى، در پى اصلاح حوزه با استفاده از شیوه‌هاى بهینه آموزشى برآمد. به اعتراف بسیارى از شخصیت‌هاى علمى و دینى، اگر آیت‌الله مظفر سرمایه عمر خود را در پى اصلاح حوزه نمى‌گذاشت، بى‌شک جزو مراجع تقلید مى‌بود. به هر حال، وى اوضاع حوزه نجف را از همه جوانب مطالعه، و نواقص آن را تجزیه و تحلیل کرد؛ ولى با این حال مى‌دانست که فقط بررسى مشکل، آشفتگى حوزه را سامان نمى‌دهد و باید در عمل، کوشش‌هاى صادقانه و مخلصانه‌اى در راه جبران این نواقص و حل نارسایى‌هاى موجود انجام دهد. به همین منظور، در سال 1349 قمرى هنگام هجوم فرهنگى کتاب‌هاى دشمنان، به همراه چند تن از شخصیت هاى بزرگ مانند شیخ محمدجواد حجامى، شیخ محمدحسین مظفر، سیدعلى بحر العلوم و شیخ على ثامر، هیأتى تشکیل داد و به تأسیس جمعیتى دست زد که در آغاز کار، نشر و تألیف کتاب‌هاى درسى و اسلامى را جزو اهداف این جمعیت قرار داد و تألیف کتاب تفسیر آلاء الرحمن به وسیله شیخ محمدجواد بلاغى، از ابتکارات همین جمع بوده است.<br> | ||
=تأسیس جمعیت «منتدى النشر»= | =تأسیس جمعیت «منتدى النشر» = | ||
منتدى از ریشه «نداء» به معناى فریاد است و زمانى که در قالب باب افتعال در آید، به معناى فراخوانى همدیگر است.<ref>اسماعیل بن حماد جوهرى، ج6، ص2505، ذیل ماده ندا</ref>؛ بنابراین، «منتدى النشر» به معناى فراخوانى یک دیگر در گسترش فرهنگ و علوم اسلامى است. مرحوم مظفر با تشکیل جمعیت «منتدى النشر» کم کم به اهداف اصلاحى خود نزدیک تر شد. این نهاد کاملا علمى و مذهبى در سال 1353 قمرى، مجوز تأسیس را از دولت عراق گرفت و بهترین حرکت اصلاحى در حوزه‌هاى علمیه بود. آیت‌الله مظفر و همفکران او، خطر تهاجم فرهنگى غرب را دریافته بودند و براى سالم نگهداشتن جوانان و پیشگیرى از شبیخون دشمن، آنان را زیر چتر اندیشه‌هاى ناب اسلام جاى دادند و مراکز عالى آموزشى را تأسیس کردند. در ماده 4اساسنامه جمعیت چنین آمده است:<br> | منتدى از ریشه «نداء» به معناى فریاد است و زمانى که در قالب باب افتعال در آید، به معناى فراخوانى همدیگر است.<ref>اسماعیل بن حماد جوهرى، ج6، ص2505، ذیل ماده ندا</ref>؛ بنابراین، «منتدى النشر» به معناى فراخوانى یک دیگر در گسترش فرهنگ و علوم اسلامى است. مرحوم مظفر با تشکیل جمعیت «منتدى النشر» کم کم به اهداف اصلاحى خود نزدیک تر شد. این نهاد کاملا علمى و مذهبى در سال 1353 قمرى، مجوز تأسیس را از دولت عراق گرفت و بهترین حرکت اصلاحى در حوزه‌هاى علمیه بود. آیت‌الله مظفر و همفکران او، خطر تهاجم فرهنگى غرب را دریافته بودند و براى سالم نگهداشتن جوانان و پیشگیرى از شبیخون دشمن، آنان را زیر چتر اندیشه‌هاى ناب اسلام جاى دادند و مراکز عالى آموزشى را تأسیس کردند. در ماده 4اساسنامه جمعیت چنین آمده است:<br> | ||
اهداف منتدى النشر عبارت است از عمومیت دادن فرهنگ اسلامى و علمى، و اصلاح اجتماعى به وسیله نشر، تألیف، و آموزش، با استفاده از شیوه‌هاى مشروع.<br> | اهداف منتدى النشر عبارت است از عمومیت دادن فرهنگ اسلامى و علمى، و اصلاح اجتماعى به وسیله نشر، تألیف، و آموزش، با استفاده از شیوه‌هاى مشروع.<br> | ||
استاد محمدرضا مظفر ریاست این جمعیت را به عهده داشت و حمایت آیت‌الله العظمى سیدابوالحسن اصفهانى از این نهاد نوپا، بسیار راهگشا بود. برنامه‌ها و فعالیت‌هاى اصلاحى | استاد محمدرضا مظفر ریاست این جمعیت را به عهده داشت و حمایت آیت‌الله العظمى سیدابوالحسن اصفهانى از این نهاد نوپا، بسیار راهگشا بود. برنامه‌ها و فعالیت‌هاى اصلاحى استاد مظفر در این جمعیت، نام او را در زمره یکى از احیاگران عصر حاضر در تاریخ کهن حوزه علمیه نجف در آورد. وى با گردآوردن مشاوران و متخصصان توانست شاخه‌هاى متعددى براى این مرکز علمى تشکیل دهد و با تأسیس دانشکده‌هاى فقه و تبلیغ، و ساخت مدارس علمیه و تدوین کتاب‌هاى درسى براى آنها، دگرگونى بزرگى را در نظام حوزه نجف پدید آورد.<br> | ||
=دانشکده منتدى= | =دانشکده منتدى= | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
=تدوین کتاب‌هاى درسى= | =تدوین کتاب‌هاى درسى= | ||
در قرن اخیر، گروهى از اندیشه‌وران حوزه، تغییر برخى متون درسى و کوتاه کردن طول مدت آموزش را به منظور دستیابى سریع به اهداف متعالى پیشنهاد کرده، و برخى از مصلحان نیز تحدید بناى علمى و تدوین کتاب‌هاى روزآمد را (با حفظ اصالت مطالب آنها) وجهه نظر خود قرار داده‌اند که این تغییر و جایگزینى، همواره با مقاومت برخى دیگر مواجه بوده است.<br> | در قرن اخیر، گروهى از اندیشه‌وران حوزه، تغییر برخى متون درسى و کوتاه کردن طول مدت آموزش را به منظور دستیابى سریع به اهداف متعالى پیشنهاد کرده، و برخى از مصلحان نیز تحدید بناى علمى و تدوین کتاب‌هاى روزآمد را (با حفظ اصالت مطالب آنها) وجهه نظر خود قرار داده‌اند که این تغییر و جایگزینى، همواره با مقاومت برخى دیگر مواجه بوده است.<br> | ||
آیت‌الله مظفر، میان دو دوره سطح و خارج، دوره نخست را به دلیل نقص در مواد درسى و سبک تحصیل و تدریس، نیازمند اصلاح مى‌دانست؛ از این‌رو در پى تأسیس منتدى النشر و دانشکده فقه، تنظیم وضعیت آموزشى و افزودن متون آموزشى جدید را هدف کار خویش قرار داد. تدوین کتاب‌هاى المنطق، اصول الفقه و عقاید الامامیه گونه اى نوسازى در نگارش کتاب‌هاى درسى است که هم اکنون این کتاب‌ها از متون درسى حوزه‌هاى علمیه به ویژه حوزه مقدسه قم به شمار مى‌آید.<ref> | آیت‌الله مظفر، میان دو دوره سطح و خارج، دوره نخست را به دلیل نقص در مواد درسى و سبک تحصیل و تدریس، نیازمند اصلاح مى‌دانست؛ از این‌رو در پى تأسیس منتدى النشر و دانشکده فقه، تنظیم وضعیت آموزشى و افزودن متون آموزشى جدید را هدف کار خویش قرار داد. تدوین کتاب‌هاى المنطق، اصول الفقه و عقاید الامامیه گونه اى نوسازى در نگارش کتاب‌هاى درسى است که هم اکنون این کتاب‌ها از متون درسى حوزه‌هاى علمیه به ویژه حوزه مقدسه قم به شمار مى‌آید.<ref>همان، ص119و120.</ref><br> | ||
=ترمیم امر تبلیغ= | =ترمیم امر تبلیغ= | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
=استادان و شاگردان او= | =استادان و شاگردان او= | ||
علامه مظفر در مدت حیات علمى خود، استادان بسیارى را دیده و در حلقه درس آنها حاضر شده؛ اما نزد برخى از آنان بیشتر درنگ داشته است. وى چنان‌که پیش از این گفته شد، دروس مقدماتى و ادبیات عرب را نزد استاد، شیخ محمد طه حویزى فراگرفت؛ سپس به اتفاق برادرش شیخ محمدحسین مظفر و هم‌بحثان دیگرش، نزد برادر بزرگ ترش، شیخ محمدحسن مظفر دروس سطح فقه و اصول را پشت سر گذاشت و پس از آن در درس خارج فقه و اصول شرکت کرد و در حلقه درس بزرگانى چون میرزا محمد نائینى (1355ق)، شیخ آقا ضیاءالدین عراقى (1361ق)، میرزا عبدالهادى شیرازى (1382ق)، سیدعلى قاضى طباطبایى (م1366ق) و شیخ محمدحسین اصفهانى (م1361ق) حضور یافت. وى همچنین افزون بر فقه و اصول، ریاضیات و علوم غریبه را از شیخ محمدحسین اصفهانى فرا گرفت و جزو شاگردان موفق وى به شمار مى‌آمد.<br> | علامه مظفر در مدت حیات علمى خود، استادان بسیارى را دیده و در حلقه درس آنها حاضر شده؛ اما نزد برخى از آنان بیشتر درنگ داشته است. وى چنان‌که پیش از این گفته شد، دروس مقدماتى و ادبیات عرب را نزد استاد، شیخ محمد طه حویزى فراگرفت؛ سپس به اتفاق برادرش شیخ محمدحسین مظفر و هم‌بحثان دیگرش، نزد برادر بزرگ ترش، شیخ محمدحسن مظفر دروس سطح فقه و اصول را پشت سر گذاشت و پس از آن در درس خارج فقه و اصول شرکت کرد و در حلقه درس بزرگانى چون میرزا محمد نائینى (1355ق)، شیخ آقا ضیاءالدین عراقى (1361ق)، میرزا عبدالهادى شیرازى (1382ق)، سیدعلى قاضى طباطبایى (م1366ق) و شیخ محمدحسین اصفهانى (م1361ق) حضور یافت. وى همچنین افزون بر فقه و اصول، ریاضیات و علوم غریبه را از شیخ محمدحسین اصفهانى فرا گرفت و جزو شاگردان موفق وى به شمار مى‌آمد.<br> | ||
علامه مظفر که اکنون به مقام استادى رسیده بود و بیان شیوایى نیز داشت، کرسى تدریس راه انداخت و شاگردان متعددى دور او حلقه زدند که ذکر نام همه آنها با هدف این مقاله سازگار نیست. از شاگردان متعددى که او تربیت کرده مى‌توان کسانى چون شیخ احمد قبیسى، شیخ احمد وائلى، سیدجواد شبر، شیخ جواد قسام، سیدحسین خرسان، شیخ عبدالهادى فضلى، شیخ غلامرضا عرفانیان، دکتر سیدمحمد بحرالعلوم، شیخ محمدحسن طریحى، سیدمحمد صدر، شیخ محمدعلى | علامه مظفر که اکنون به مقام استادى رسیده بود و بیان شیوایى نیز داشت، کرسى تدریس راه انداخت و شاگردان متعددى دور او حلقه زدند که ذکر نام همه آنها با هدف این مقاله سازگار نیست. از شاگردان متعددى که او تربیت کرده مى‌توان کسانى چون شیخ احمد قبیسى، شیخ احمد وائلى، سیدجواد شبر، شیخ جواد قسام، سیدحسین خرسان، شیخ عبدالهادى فضلى، شیخ غلامرضا عرفانیان، دکتر سیدمحمد بحرالعلوم، شیخ محمدحسن طریحى، سیدمحمد صدر، شیخ محمدعلى تسخیرى، شیخ محمدمهدى آصفى، دکتر محمود مظفر و دکتر محمود بستانى را نام برد.<br> | ||
=شعر سرایى استاد مظفر= | =شعر سرایى استاد مظفر= | ||
استاد مظفر از جوانى به شعر روى آورد و جرقه‌هاى آغازین آن نزد شیخ محمد طه حویزى زده شد. او در پرتو راهنمایى‌هاى استادش به سرودن شعر پرداخت و به خوبى از عهده ظرافت‌ها و نکات دقیق آن بر آمد. هر کس به سروده‌هاى مظفر نظرى کند، در آن فنون شعرى لطیف و ظریفى مى‌یابد و به افق‌هاى ادبى روشنى بر مى‌خورد. در «دیوان شعر» وى حدود پنج هزار بیت وجود دارد<ref>دیوان شعر او به همت آقاى محمدرضا قاموسى گردآورى و تنظیم شده؛ ولى هنوز به چاپ نرسیده است.</ref> که برخى از آنها در کتاب‌هاى شعراء الغرى، مدرسة النجف و أدب الطف آمده است.<ref>شعراء الغرى، ج8، ص461ـ484؛ محمدمهدى آصفى، ص70ـ73؛ سیدجواد شبر، ج170 10.</ref><br> | استاد مظفر از جوانى به شعر روى آورد و جرقه‌هاى آغازین آن نزد شیخ محمد طه حویزى زده شد. او در پرتو راهنمایى‌هاى استادش به سرودن شعر پرداخت و به خوبى از عهده ظرافت‌ها و نکات دقیق آن بر آمد. هر کس به سروده‌هاى مظفر نظرى کند، در آن فنون شعرى لطیف و ظریفى مى‌یابد و به افق‌هاى ادبى روشنى بر مى‌خورد. در «دیوان شعر» وى حدود پنج هزار بیت وجود دارد<ref>دیوان شعر او به همت آقاى محمدرضا قاموسى گردآورى و تنظیم شده؛ ولى هنوز به چاپ نرسیده است.</ref> که برخى از آنها در کتاب‌هاى شعراء الغرى، مدرسة النجف و أدب الطف آمده است.<ref>شعراء الغرى، ج8، ص461ـ484؛ محمدمهدى آصفى، ص70ـ73؛ سیدجواد شبر، ج170 10.</ref><br> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
این نکته نیز نباید فراموش شود که ریشه جدایى بین صفوف مسلمانان صرفاً به سبب رویایى و برخورد افکار در داخل مجتمع اسلامى نیست؛ بلکه از روزگاران پیشین، استعمار و استکبار جهانى در صدد تفرقه بین مذاهب اسلامى بوده و در این راه کامیابى‌هایى هم کسب کرده است. جامعه اسلامى نیز در این مدت نتوانسته مردان مصلحى براى درمان درست این معضل تربیت، و راه حل درستى ارائه کند. با نگاهى گذرا به تاریخ تفکر اسلامى درمى‌یابیم که متفکران اسلامى در برابر مشکلات فرقه‌اى و اختلاف‌هاى مذهبى، دو راه را پیش گرفتند یا دست‌کم دو نوع عقیده دراین‌باره ابراز کرده‌اند:<br> | این نکته نیز نباید فراموش شود که ریشه جدایى بین صفوف مسلمانان صرفاً به سبب رویایى و برخورد افکار در داخل مجتمع اسلامى نیست؛ بلکه از روزگاران پیشین، استعمار و استکبار جهانى در صدد تفرقه بین مذاهب اسلامى بوده و در این راه کامیابى‌هایى هم کسب کرده است. جامعه اسلامى نیز در این مدت نتوانسته مردان مصلحى براى درمان درست این معضل تربیت، و راه حل درستى ارائه کند. با نگاهى گذرا به تاریخ تفکر اسلامى درمى‌یابیم که متفکران اسلامى در برابر مشکلات فرقه‌اى و اختلاف‌هاى مذهبى، دو راه را پیش گرفتند یا دست‌کم دو نوع عقیده دراین‌باره ابراز کرده‌اند:<br> | ||
برخى معتقدند که در برابر مذاهب منحرف اسلامى باید مقاومت کرد و کوتاهى یا هر نوع مدارا هیچ نتیجه‌اى نخواهد بخشید. اینان اعتقاد دارند که باید به حقیقت اسلام چنان‌که پیامبر(صلى الله علیه وآله)و قرآن کریم عرضه کرده، به صورت تعصب‌آمیز ایمان داشت و مخالفان را در برابر نقدهاى شدید و کوبنده قرار داد.<br> | برخى معتقدند که در برابر مذاهب منحرف اسلامى باید مقاومت کرد و کوتاهى یا هر نوع مدارا هیچ نتیجه‌اى نخواهد بخشید. اینان اعتقاد دارند که باید به حقیقت اسلام چنان‌که پیامبر(صلى الله علیه وآله)و قرآن کریم عرضه کرده، به صورت تعصب‌آمیز ایمان داشت و مخالفان را در برابر نقدهاى شدید و کوبنده قرار داد.<br> | ||
در برابر این دسته، گروهى دیگر راه تفریط و سهل‌انگارى را پیش گرفتند و معتقدند که معالجه اصلى اختلاف‌هاى مذهبى، از طریق اغفال و نادیده گرفتن برخى مسائل اعتقادى است. اگر ملل مسلمان، اختلاف‌هاى رایج بین خود را فراموش کنند و براى وحدت کلمه از اعتقاداتشان کوتاه بیایند، تنش‌هاى موجود از بین خواهد رفت و جوامع اسلامى، یکپارچه | در برابر این دسته، گروهى دیگر راه تفریط و سهل‌انگارى را پیش گرفتند و معتقدند که معالجه اصلى اختلاف‌هاى مذهبى، از طریق اغفال و نادیده گرفتن برخى مسائل اعتقادى است. اگر ملل مسلمان، اختلاف‌هاى رایج بین خود را فراموش کنند و براى وحدت کلمه از اعتقاداتشان کوتاه بیایند، تنش‌هاى موجود از بین خواهد رفت و جوامع اسلامى، یکپارچه با آرامش و مسالمت زندگى خواهند کرد.<br> | ||
بدیهى است که هیچ یک از راه‌حل‌هاى ارائه شده عملى نیست؛ چرا که در راه حل اول، تجربه نشان داده هر گونه کوشش ستیزجویانه و تعصب‌آمیز، جز افتراق و به بار آوردن مشکلات جدید، ثمره‌اى دیگر نداشته است؛ زیرا بسیارى از فتنه‌هایى که اکنون در کشورهاى اسلامى مانند هند، پاکستان، ایران و عراق مشاهده مى‌کنیم، از تعصب و جمود فکرى فرقه‌هاى مسلمان در این کشورها سرچشمه مى‌گیرد. همچنین در راه حل دوم نیز هیچ‌گاه نباید از کسى که به چیزى ایمان دارد، انتظار داشته باشیم به آسانى از آن دست بردارد و آن را به ورطه فراموشى بسپارد؛ زیرا عقیده و تفکر چیزى نیست که انسان در برابر آن، به راحتى کوتاه بیاید و کیان فکرى خود را با اعتقادات منحرف دیگران درهم آمیزد. تحقق این موضوع، ممکن است در کوتاه مدت میسر باشد؛ اما تجربه نشان داده که هیچ‌گاه مستدام نخواهد ماند.<br> | بدیهى است که هیچ یک از راه‌حل‌هاى ارائه شده عملى نیست؛ چرا که در راه حل اول، تجربه نشان داده هر گونه کوشش ستیزجویانه و تعصب‌آمیز، جز افتراق و به بار آوردن مشکلات جدید، ثمره‌اى دیگر نداشته است؛ زیرا بسیارى از فتنه‌هایى که اکنون در کشورهاى اسلامى مانند هند، پاکستان، ایران و عراق مشاهده مى‌کنیم، از تعصب و جمود فکرى فرقه‌هاى مسلمان در این کشورها سرچشمه مى‌گیرد. همچنین در راه حل دوم نیز هیچ‌گاه نباید از کسى که به چیزى ایمان دارد، انتظار داشته باشیم به آسانى از آن دست بردارد و آن را به ورطه فراموشى بسپارد؛ زیرا عقیده و تفکر چیزى نیست که انسان در برابر آن، به راحتى کوتاه بیاید و کیان فکرى خود را با اعتقادات منحرف دیگران درهم آمیزد. تحقق این موضوع، ممکن است در کوتاه مدت میسر باشد؛ اما تجربه نشان داده که هیچ‌گاه مستدام نخواهد ماند.<br> | ||
مرحوم مظفر که از شیوه‌هاى افراطى و تفریطى یادشده، به طور کامل آگاهى داشت، کوشید راه معتدلى را در حل اختلاف‌هاى مذهبى و وحدت بین شیعه و سنى پیش گیرد و خود در مناظره‌اى با دکتر احمد امین که در مجله الرساله نیز چاپ شد، تصریح کرد که نادیده گرفتن اعتقادات و کوتاه‌آمدن از شؤون مذهبى چیزى‌است که نمى‌توان با آن موافقت کرد. در این دیدار، مرحوم مظفر یادآور شد که حتى اگر بپذیریم این سهل‌انگارى و تنازل، بین اندیشه‌وران شیعه و سنى ممکن است، چه کسى این موضوع را بین توده مردم و آراى عمومى تضمین مى‌کند؟ <ref>[[محمدمهدى آصفى]]، ص142.</ref><br> | مرحوم مظفر که از شیوه‌هاى افراطى و تفریطى یادشده، به طور کامل آگاهى داشت، کوشید راه معتدلى را در حل اختلاف‌هاى مذهبى و وحدت بین شیعه و سنى پیش گیرد و خود در مناظره‌اى با دکتر احمد امین که در مجله الرساله نیز چاپ شد، تصریح کرد که نادیده گرفتن اعتقادات و کوتاه‌آمدن از شؤون مذهبى چیزى‌است که نمى‌توان با آن موافقت کرد. در این دیدار، مرحوم مظفر یادآور شد که حتى اگر بپذیریم این سهل‌انگارى و تنازل، بین اندیشه‌وران شیعه و سنى ممکن است، چه کسى این موضوع را بین توده مردم و آراى عمومى تضمین مى‌کند؟ <ref>[[محمدمهدى آصفى]]، ص142.</ref><br> | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
آیت‌الله شیخ محمدرضا مظفر، یکى از نویسندگان چیره دست و نامدار معاصر است که زیبایى تعبیر، رسایى متن، حسن انسجام و بیان جذاب همراه با استحکام مطالب و دقت نظر در نوشته‌هایش آشکار است. این امتیاز مرهون کوشش‌هاى دوران جوانى او در آشنا شدن با متون ادبى و ادبیات معاصر و ممارست بر روزآمد کردن تألیفات خود است. ساده‌نویسى در مطالب علمى از هنرهاى ادبى او است و آن بر بال قلم نشسته، شیفتگان علم را به آسمان فلسفه و منطق و اصول و کلام پرواز مى‌داد و دانش‌هاى دقیق را به شیوه‌اى روان به ایشان عرضه مى‌کرد و بر خلاف دیگران که با شیوه سنتى انس داشتند، مرحله جدید تدوین آثار اسلامى را با بهره‌گیرى از اسلوب نثر فنى جدید، به حوزه ارائه داد. از میان نوشته‌هاى ارزنده او سه اثر مهم، نظر بزرگان حوزه را به خود جلب کرده و هم اکنون جزو کتاب‌هاى درسى حوزه است. این کتاب‌ها عبارتند از:<br> | آیت‌الله شیخ محمدرضا مظفر، یکى از نویسندگان چیره دست و نامدار معاصر است که زیبایى تعبیر، رسایى متن، حسن انسجام و بیان جذاب همراه با استحکام مطالب و دقت نظر در نوشته‌هایش آشکار است. این امتیاز مرهون کوشش‌هاى دوران جوانى او در آشنا شدن با متون ادبى و ادبیات معاصر و ممارست بر روزآمد کردن تألیفات خود است. ساده‌نویسى در مطالب علمى از هنرهاى ادبى او است و آن بر بال قلم نشسته، شیفتگان علم را به آسمان فلسفه و منطق و اصول و کلام پرواز مى‌داد و دانش‌هاى دقیق را به شیوه‌اى روان به ایشان عرضه مى‌کرد و بر خلاف دیگران که با شیوه سنتى انس داشتند، مرحله جدید تدوین آثار اسلامى را با بهره‌گیرى از اسلوب نثر فنى جدید، به حوزه ارائه داد. از میان نوشته‌هاى ارزنده او سه اثر مهم، نظر بزرگان حوزه را به خود جلب کرده و هم اکنون جزو کتاب‌هاى درسى حوزه است. این کتاب‌ها عبارتند از:<br> | ||
# اصول الفقه: این اثر زیبا که سال‌ها جزو متون درسى حوزه‌هاى علمیه است،<ref>و هم اكنون این كتاب براى طلاب سال پنجم و ششم حوزه تدریس مى‌شود.</ref> به حقیقت نوعى نوسازى در نگارش کتاب‌هاى درسى دوره سطح شمرده مى‌شود و مؤلف فرزانه، آن را به منظور تدریس در دانشکده فقه نجف نوشته است. نوآورى علمى، اتقان و عمق مطالب، اصول فقه را اثرى جاودان ساخته و استاد به منظور رفع خلأ موجود بین دو کتاب معالم<ref>كتاب معالم الدین در زمان علامه مظفر جزو كتاب‌هاى دوره مقدماتى حوزه بود كه براى طلاب سال سوم تدریس مى‌شد؛ ولى اكنون از متون درسى حوزه حذف شده و به جاى آن كتاب الموجز قرار گرفته است.</ref> و کفایه <ref>كتاب كفایه الاصول، جزو متون سطح عالى حوزه است كه براى طلاب و فضلاى سال نهم و دهم حوزه تدریس مى شود و نویسنده آن از شاگردان ممتاز شیخ انصارى بوده است.</ref> و با تأسى از ابتکار استاد خویش، شیخ محمدحسین اصفهانى در دسته‌بندى مطالب، آن را تنظیم کرده است. تاکنون شرح‌هاى بسیارى به ویژه به زبان فارسى بر این کتاب نوشته شده است. | # اصول الفقه: این اثر زیبا که سال‌ها جزو متون درسى حوزه‌هاى علمیه است،<ref>و هم اكنون این كتاب براى طلاب سال پنجم و ششم حوزه تدریس مى‌شود.</ref> به حقیقت نوعى نوسازى در نگارش کتاب‌هاى درسى دوره سطح شمرده مى‌شود و مؤلف فرزانه، آن را به منظور تدریس در دانشکده فقه نجف نوشته است. نوآورى علمى، اتقان و عمق مطالب، اصول فقه را اثرى جاودان ساخته و استاد به منظور رفع خلأ موجود بین دو کتاب معالم<ref>كتاب معالم الدین در زمان علامه مظفر جزو كتاب‌هاى دوره مقدماتى حوزه بود كه براى طلاب سال سوم تدریس مى‌شد؛ ولى اكنون از متون درسى حوزه حذف شده و به جاى آن كتاب الموجز قرار گرفته است.</ref> و کفایه <ref>كتاب كفایه الاصول، جزو متون سطح عالى حوزه است كه براى طلاب و فضلاى سال نهم و دهم حوزه تدریس مى شود و نویسنده آن از شاگردان ممتاز شیخ انصارى بوده است.</ref> و با تأسى از ابتکار استاد خویش، شیخ محمدحسین اصفهانى در دسته‌بندى مطالب، آن را تنظیم کرده است. تاکنون شرح‌هاى بسیارى به ویژه به زبان فارسى بر این کتاب نوشته شده است. | ||
# المنطق: این اثر، مجموعه درس‌هاى ارائه شده استاد از سال 1357 قمرى در دانشکده منتدى النشر است و در جایگاه متن مهم درسى، مقامى ویژه را به خود اختصاص داده. این کتاب هم اکنون براى طلاب سال دوم و سوم حوزه تدریس مى‌شود. | # المنطق: این اثر، مجموعه درس‌هاى ارائه شده استاد از سال 1357 قمرى در دانشکده منتدى النشر است و در جایگاه متن مهم درسى، مقامى ویژه را به خود اختصاص داده. این کتاب هم اکنون براى طلاب سال دوم و سوم حوزه تدریس مى‌شود. | ||
# عقاید الامامیه: این کتاب مجموعه‌اى از عقاید اسلامى است که بر پایه تفکر شیعى نوشته، و به صورتى فشرده و رسا تنظیم شده است. این اثر بر خلاف کتاب‌هاى کلامى پیشینیان، از هرگونه پیچیدگى عارى، و براى همگان قابل فهم است. استاد مظفر پیش‌تر، این مطالب را در سال 1363 قمرى در دانشکده منتدى النشر ارائه کرده بود؛ سپس آن را با این نام و همچنین با نام عقاید الشیعه چاپ کرد و هدف عالى او از نگارش آن، تقریب بین مذاهب اسلامى بود.<ref>گلشن ابرار، ج2، ص684.</ref> کتاب حاضر را ناشران گوناگونى در کشورهاى مختلف اسلامى چاپ کرده‌اند؛ اما در بعضى از این چاپ‌ها که در قاهره به وسیله انتشارات مطبوعات النجاح در 1381 قمرى و همچنین در ایران به وسیله انتشارات انصاریان و انتشارات رضى در قم و انتشارات مکتبة النینوى در تهران صورت گرفته، مقدمه حامد حفنى داوود در آن درج شده که بسیار سودمند است. مقدمه‌اى که محمدجواد طریحى | # عقاید الامامیه: این کتاب مجموعه‌اى از عقاید اسلامى است که بر پایه تفکر شیعى نوشته، و به صورتى فشرده و رسا تنظیم شده است. این اثر بر خلاف کتاب‌هاى کلامى پیشینیان، از هرگونه پیچیدگى عارى، و براى همگان قابل فهم است. استاد مظفر پیش‌تر، این مطالب را در سال 1363 قمرى در دانشکده منتدى النشر ارائه کرده بود؛ سپس آن را با این نام و همچنین با نام عقاید الشیعه چاپ کرد و هدف عالى او از نگارش آن، تقریب بین مذاهب اسلامى بود.<ref>گلشن ابرار، ج2، ص684.</ref> کتاب حاضر را ناشران گوناگونى در کشورهاى مختلف اسلامى چاپ کرده‌اند؛ اما در بعضى از این چاپ‌ها که در قاهره به وسیله انتشارات مطبوعات النجاح در 1381 قمرى و همچنین در ایران به وسیله انتشارات انصاریان و انتشارات رضى در قم و انتشارات مکتبة النینوى در تهران صورت گرفته، مقدمه حامد حفنى داوود در آن درج شده که بسیار سودمند است. مقدمه‌اى که محمدجواد طریحى بر آن نگاشته و انتشارات مؤسسه [[امام على(ع)|امام على(علیه السلام)]] در قم آن را چاپ کرده نیز بسیار مفید است. گفتنى است کتاب حاضر با مقدمه حامد حفنى داوود را کاظم خلخالى به زبان فارسى ترجمه، و انتشارات حضور آن را در قم چاپ کرده است. '''از آثار دیگر او که به صورت کتاب و مقاله چاپ شده‌اند، عبارتند از:''' | ||
# احلام الیقظه؛ | # احلام الیقظه؛ | ||
# تاریخ الاسلام؛ | # تاریخ الاسلام؛ | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۸: | ||
# الفلسفه الاسلامیه: کتاب حاضر را محمد محمدرضایى و ابوالفضل محمودى به زبان فارسى ترجمه کرده‌اند و دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، آن را در سال 1375 در 215 صفحه چاپ کرده است؛ | # الفلسفه الاسلامیه: کتاب حاضر را محمد محمدرضایى و ابوالفضل محمودى به زبان فارسى ترجمه کرده‌اند و دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، آن را در سال 1375 در 215 صفحه چاپ کرده است؛ | ||
# فلسفه الامام على(علیه السلام)؛ | # فلسفه الامام على(علیه السلام)؛ | ||
# النجف بعد نصف قرن<ref>براى اطلاع از بقیه آثار او، ر.ک: نقباء البشر، ج2، ص773.</ref> | # النجف بعد نصف قرن<ref>براى اطلاع از بقیه آثار او، ر. ک: نقباء البشر، ج2، ص773.</ref> | ||
# تألیف این کتاب‌ها و مقالات با موضوعاتى متنوع، حاکى از وسعت بینش و نشان از درک او درباره نیازمندى‌هاى جامعه علمى معاصر است. | # تألیف این کتاب‌ها و مقالات با موضوعاتى متنوع، حاکى از وسعت بینش و نشان از درک او درباره نیازمندى‌هاى جامعه علمى معاصر است. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۰۹: | ||
سرانجام، آیت‌الله شیخ محمدرضا مظفر پس از عمرى خدمت خالصانه در شانزدهم ماه مبارک رمضان سال 1383 قمرى در 62سالگى مرگ را در آغوش کشید و پرستوى آسمان شد و به سوى حق پرواز کرد. پیکر مطهر او با حضور مراجع بزرگ، عالمان و مردم نجف تشییع شد و در مقبره خانوادگى واقع در جاده کوفه کنار مرقد برادرش، شیخ محمدحسن مظفر به خاک سپرده شد.<ref>نقباء البشر، ج2، ص773.</ref> | سرانجام، آیت‌الله شیخ محمدرضا مظفر پس از عمرى خدمت خالصانه در شانزدهم ماه مبارک رمضان سال 1383 قمرى در 62سالگى مرگ را در آغوش کشید و پرستوى آسمان شد و به سوى حق پرواز کرد. پیکر مطهر او با حضور مراجع بزرگ، عالمان و مردم نجف تشییع شد و در مقبره خانوادگى واقع در جاده کوفه کنار مرقد برادرش، شیخ محمدحسن مظفر به خاک سپرده شد.<ref>نقباء البشر، ج2، ص773.</ref> | ||
امید است حرکت اسلامى استاد را اندیشه‌وران مصلح و پرتوان حوزه‌ها ادامه دهند.<br> | امید است حرکت اسلامى استاد را اندیشه‌وران مصلح و پرتوان حوزه‌ها ادامه دهند.<br> | ||
=منابع و مآخذ= | =منابع و مآخذ= | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۲۸: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: مقالات]] | [[رده:مقالات]] | ||
[[رده: مجله‌ها]] | [[رده:مجله‌ها]] | ||
[[رده: فصلنامه اندیشه تقریب]] | [[رده:فصلنامه اندیشه تقریب]] | ||
[[رده: کتاب‌های تقریبی]] | [[رده:کتاب‌های تقریبی]] | ||
[[رده: منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]][[رده: عالمان]] | [[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]][[رده:عالمان]] | ||
[[رده: عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده: عالمان وحدت‌گرا]] | [[رده:عالمان وحدت‌گرا]] | ||