۴٬۹۳۳
ویرایش
عجلیه (زیدیه): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - '=پانویس=↵↵[[رده:' به '== پانویس == {{پانویس}} [[رده:') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''عجلیه''' از فرق «[[زیدیه|زیدیه]]» و پیروان هارون بن سعید عجلی بودند. | '''عجلیه''' از فرق «[[زیدیه|زیدیه]]» و پیروان هارون بن سعید عجلی بودند. | ||
==شرح حال موسس== | == شرح حال موسس == | ||
رهبر فرقه عجلیه فردی به نام هارون بن سعد (سعید) العجلی الکوفی <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، | رهبر فرقه عجلیه فردی به نام هارون بن سعد (سعید) العجلی الکوفی <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، قم، نشر مکتبة الفقیه، ص۶۹</ref> | ||
<ref>علامه حلی، رجال العلام، قم، نشر دار الذخایر، سال 1411 هجری قمری، ص 263</ref> <ref>شیخ طوسی، رجال، قم، نشر جامعه مدرسین، سال 1415 قمری، ص 318</ref> بود. از این جهت فرقه منسوب به نام اوست. او مذهبش زیدی بوده و بنابرنقل‌ها از شاگردان امام صادق علیه السلام به حساب می‌آمد. <ref>مشکور محمد جواد، | <ref>علامه حلی، رجال العلام، قم، نشر دار الذخایر، سال 1411 هجری قمری، ص 263</ref> <ref>شیخ طوسی، رجال، قم، نشر جامعه مدرسین، سال 1415 قمری، ص 318</ref> بود. از این جهت فرقه منسوب به نام اوست. او مذهبش زیدی بوده و بنابرنقل‌ها از شاگردان امام صادق علیه السلام به حساب می‌آمد. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 323 | ||
</ref> <ref>رجال کشى (فهرست)، ص 303.</ref> <ref>اشعری قمی سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، تحقیق دکتر محمد جواد مشکور، تهران، | </ref> <ref>رجال کشى (فهرست)، ص 303.</ref> <ref>اشعری قمی سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، تحقیق دکتر محمد جواد مشکور، تهران، سال 1963میلادی، ص 73 و 204.</ref> <ref>حلی ابن داود، رجال ابن داود، تهران، نشر دانشگاه تهران، سال ۱۳۸۳ هجری قمری، ص۵۳۵</ref> زیدیه او را از بهترین و با فضیلت‌ترین رجال خود می‌دانستند. <ref>مجلسی محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، نشر موسسة الوفا، سال ۱۴۰۴ هجری قمری، ج۴۹ ص 18</ref> امام صادق علیه السلام از او به عنوان سر کرده عجیله نام می‌برد. <ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، نشر موسسة الوفا، سال ۱۴۰۴ هجری قمری، ج۴۹ ص 18</ref> از مقدار سن او اطلاع دقیقی موجود نیست، اما در زمان مرگ او مرگ اسماعیل فرزند امام جعفر صادق علیه السلام حاضر بوده و همین امر موجب شد تا درسیر امامت شبهه کند، ولی با پاسخ قاطع امام صادق علیه السلام، حرکت او خنثی می‌شود. <ref>مجلسی محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، نشر موسسه الوفاء، سال 1404 قمری، ج۷۲، ص۱۸۰</ref> | ||
==جایگاه علمی== | == جایگاه علمی == | ||
اعضای این فرقه چون آثار قابل توجه علمی قابل ارایه‌ای نداشتند، از این جهت نمی‌توان آنان را با سران زیدیه قیاس کرد. عجلیه در محافل آن روز به عنوان ضعفای زیدیه مشهور بودند. <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، | اعضای این فرقه چون آثار قابل توجه علمی قابل ارایه‌ای نداشتند، از این جهت نمی‌توان آنان را با سران زیدیه قیاس کرد. عجلیه در محافل آن روز به عنوان ضعفای زیدیه مشهور بودند. <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، قم، مکتبة الفقیه، ص۶۹</ref> | ||
مشی کورکورانه عجلیه در تقلید از مبانی زیدیه همراه با عدم احاطه علمی ایشان در قیاس با دیگر فرقه‌های منحرف امری ثابت شده بود، زیرا در فرق زیر شاخه زیدیه کم نبودند افرادی که مدعی علم، اجتهاد و فتوا بودند. از این رو می‌بینیم که رهبران‌شان، از [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل بیت (علیهم‌السّلام)]] و خاندان ایشان) استفاده علمی می‌بردند، ولی این مسئله در این مکتب کمرنگ و نادیدنی بود. این ادعا در روایتی که ابوعمرو کشی در رجال خویش نقل می‌کند، روشن می‌شود. | مشی کورکورانه عجلیه در تقلید از مبانی زیدیه همراه با عدم احاطه علمی ایشان در قیاس با دیگر فرقه‌های منحرف امری ثابت شده بود، زیرا در فرق زیر شاخه زیدیه کم نبودند افرادی که مدعی علم، اجتهاد و فتوا بودند. از این رو می‌بینیم که رهبران‌شان، از [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل بیت (علیهم‌السّلام)]] و خاندان ایشان) استفاده علمی می‌بردند، ولی این مسئله در این مکتب کمرنگ و نادیدنی بود. این ادعا در روایتی که ابوعمرو کشی در رجال خویش نقل می‌کند، روشن می‌شود. | ||
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: ما احد اجهل منهم یعنی العجلیة ان فی المرجئة فتیا و علما و فی‌الخوارج فتیا و علما و ما احد اجهل منه | امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: ما احد اجهل منهم یعنی العجلیة ان فی المرجئة فتیا و علما و فی‌الخوارج فتیا و علما و ما احد اجهل منه | ||
هیچ کس از ایشان (عجلیه) نادان‌تر نیست. در فرقه مرجئه و خوارج (با تمام کج‌روی‌های خود) علم و عالم وجود دارد در حالی که نادان‌تری از این فرقه نیست. <ref>حمدویه کشی محمد بن عمر، رجال کشی، مشهد، نشر دانشگاه مشهد، سال | هیچ کس از ایشان (عجلیه) نادان‌تر نیست. در فرقه مرجئه و خوارج (با تمام کج‌روی‌های خود) علم و عالم وجود دارد در حالی که نادان‌تری از این فرقه نیست. <ref>حمدویه کشی محمد بن عمر، رجال کشی، مشهد، نشر دانشگاه مشهد، سال ۱۳۴۸ هجری شمسی، ص 229</ref> | ||
بنابراین، حاصل مطالعات مربوط به این گروه نشان می‌دهد که عجلیه افرادی عوام و مقلد بوده‌اند و تنها تلاش می‌کردند تا خود را با وضعیت انقلابی زیدیه همراه کنند. این همرنگی تا زمان شهادت زیدبن علی وجود داشت و پس از آن عجلیه از زیدیه فاصله گرفتند و البته مطابق با عادت سابق خود، از تقلید عوامانه اشان دست برنداشته مدافع نهضت فرزندان امام حسن علیه‌السلام شدند و مهدویت از جمله محمد بن عبدالله را باور کردند. | بنابراین، حاصل مطالعات مربوط به این گروه نشان می‌دهد که عجلیه افرادی عوام و مقلد بوده‌اند و تنها تلاش می‌کردند تا خود را با وضعیت انقلابی زیدیه همراه کنند. این همرنگی تا زمان شهادت زیدبن علی وجود داشت و پس از آن عجلیه از زیدیه فاصله گرفتند و البته مطابق با عادت سابق خود، از تقلید عوامانه اشان دست برنداشته مدافع نهضت فرزندان امام حسن علیه‌السلام شدند و مهدویت از جمله محمد بن عبدالله را باور کردند. | ||
==عقاید عجلیه== | == عقاید عجلیه == | ||
عجلیه چون از زیدیه بودند و یا خود را از حامیان این فرقه می‌دانستند، از این جهت دارای همان عقاید بودند. | عجلیه چون از زیدیه بودند و یا خود را از حامیان این فرقه می‌دانستند، از این جهت دارای همان عقاید بودند. | ||
شیعیان معقتدند که شمشیر و زره... پیامبر اکرم نزد امام (علیه‌السّلام) می‌باشد و کسی که این اشیاء نزد اوست، وارث امامت است. <ref>صفار قمی محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، نشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، سال 1404 قمری، | شیعیان معقتدند که شمشیر و زره... پیامبر اکرم نزد امام (علیه‌السّلام) می‌باشد و کسی که این اشیاء نزد اوست، وارث امامت است. <ref>صفار قمی محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، نشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، سال 1404 قمری، ص۱۷۵</ref> اما عجلیه می‌گویند که سلاح پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نزد فرزندان امام حسن (علیه‌السّلام) است. <ref>صفار قمی، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، نشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، سال 1404 قمری، ص۱84</ref> و عبدالله بن حسن شمشیر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را در اختیار دارد. <ref>صفار قمی، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، نشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، سال 1404 قمری، ص175 - 177 | ||
</ref> و یا خود او مدعی چنین ارثی است. <ref>صفار قمی، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، نشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، سال 1404 قمری، | </ref> و یا خود او مدعی چنین ارثی است. <ref>صفار قمی، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، نشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، سال 1404 قمری، ص۱84</ref> عجلیه با این عقیده زمینه را برای امامت محمد بن عبدالله بن حسن محض آماده می‌کردند و با این حیله در برابر امامت به حق اهل بیت علیهم السلام قرار می‌گرفتند تا آن جا که این نوع ادعاها به اطلاع امام جعفر صادق علیه السلام رسید و حضرت شدیدا آن را انکار کرده فرمودند به خدا سوگند که او دروغ می‌گوید و او هرگز شمشیر پیامبر را ندیده چه رسد که ادعا بکند که شمشیر نزد اوست نه خودش (عبدالله محض) آن را دارد و نه پدرش (حسن مثنی) آن را داشت، مگر اینکه او (حسن) آن را نزد علی بن الحسین زین‌العابدین (علیه‌السّلام) دیده باشد <ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، موسسة الوفا، ۱۴۰۴، ج۲۶، ص۲۰۴</ref> و در روایت دیگر، آن را نزد امام حسین بن علی (علیه‌السّلام) دیده باشد. ص<ref>فار قمی، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، نشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، سال 1404 قمری، ص۱۷۵</ref> | ||
سپس می‌افزایند: والله اگر اهل زمین جمع شوند تا امامت را از مسیر حقیقی‌اش خارج کنند، نمی‌توانند و اگر همه خلایق کافر شوند و حتی یک نفر-در مسیر امامت حقه- باقی نماند، خداوند این امر را با اهلش می‌آورد.<ref>مجلسی محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسة الوفا، ۱۴۰۴، ج۲۶، ص۲۰۴</ref> در روایتی دیگر به هدایت شیعه پرداخته تا از این ادعاهای بی‌جا نهراسند. به این مضمون فرمودند که باید از علائمی که در طرف راست و چپ شمشیر است باخبر باشند اگر راست می‌گویند و از ایشان در این مورد سوال کنید. (که در جوابش می‌مانند) <ref>صفار قمی محمد بن حسن، بصائر الدرجات، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، سال ۱۴۰۴ هجری قمری، ص۱۷۵،</ref> بنابراین، عجلیه فرقه‌ای است که در مسیر انحراف از امامیه قرار داشته و به رهبری شخصی جاهل و شبهه پراکن درغگو تن داده بودند و این گونه در پیروی از او ممحض شده و گمراهی را برای خویش خریده بودند. چنانچه امام صادق (علیه‌السّلام) راه این فرقه را به رهبری هارون بن سعد با تاویل به این آیه بیان فرمود: ان الذین اتخذوا العجل سینالهم غضب من ربهم و ذلة فی الحیاة الدنیا و کذلک نجزی المفترین. سوره اعراف(7) آیه 152 یعنی آنان که گوساله را به پرستش گرفتند، به زودی برای شان غضبی از جانب خداوند ایشان و ذلت و خواری در دنیا به آنان می‌رسد و این چنین دروغ‌گویان را کیفر می‌دهیم. | سپس می‌افزایند: والله اگر اهل زمین جمع شوند تا امامت را از مسیر حقیقی‌اش خارج کنند، نمی‌توانند و اگر همه خلایق کافر شوند و حتی یک نفر-در مسیر امامت حقه- باقی نماند، خداوند این امر را با اهلش می‌آورد.<ref>مجلسی محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسة الوفا، ۱۴۰۴، ج۲۶، ص۲۰۴</ref> در روایتی دیگر به هدایت شیعه پرداخته تا از این ادعاهای بی‌جا نهراسند. به این مضمون فرمودند که باید از علائمی که در طرف راست و چپ شمشیر است باخبر باشند اگر راست می‌گویند و از ایشان در این مورد سوال کنید. (که در جوابش می‌مانند) <ref>صفار قمی محمد بن حسن، بصائر الدرجات، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، سال ۱۴۰۴ هجری قمری، ص۱۷۵،</ref> بنابراین، عجلیه فرقه‌ای است که در مسیر انحراف از امامیه قرار داشته و به رهبری شخصی جاهل و شبهه پراکن درغگو تن داده بودند و این گونه در پیروی از او ممحض شده و گمراهی را برای خویش خریده بودند. چنانچه امام صادق (علیه‌السّلام) راه این فرقه را به رهبری هارون بن سعد با تاویل به این آیه بیان فرمود: ان الذین اتخذوا العجل سینالهم غضب من ربهم و ذلة فی الحیاة الدنیا و کذلک نجزی المفترین. سوره اعراف(7) آیه 152 یعنی آنان که گوساله را به پرستش گرفتند، به زودی برای شان غضبی از جانب خداوند ایشان و ذلت و خواری در دنیا به آنان می‌رسد و این چنین دروغ‌گویان را کیفر می‌دهیم. | ||
==سر انجام== | == سر انجام == | ||
هارون بن سعد همراه با ابراهیم بن عبداللّه بن حسن محض در سال 145 هجری کشته شد<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، | هارون بن سعد همراه با ابراهیم بن عبداللّه بن حسن محض در سال 145 هجری کشته شد<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 323</ref> <ref>رجال کشى (فهرست)، ص 303.</ref><ref>شعری قمی سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، تحقیق دکتر محمد جواد مشکور، تهران، سال 1963 میلادی، ص 73 و 204.</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] | ||
<references /> | <references /> | ||