پرش به محتوا

سوره فاطر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' پى گير ' به ' پى‌گير ')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:


== مفهوم کلی سوره ==
== مفهوم کلی سوره ==
* يادآورى مبدأ و [[معاد]]؛
* يادآوری مبدأ و [[معاد]]؛
* طرح رهبرى [[حضرت محمد (ص)|پيامبرصلی الله علیه]]؛
* طرح رهبری [[حضرت محمد (ص)|پيامبرصلی الله علیه]]؛
* آفرينش [[فرشتگان]] به صورت هاى مختلف؛
* آفرينش [[فرشتگان]] به صورت‌های مختلف؛
* مراحل آفرينش [[انسان]]<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 21.</ref>.
* مراحل آفرينش [[انسان]]<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 21.</ref>.


خط ۴۳: خط ۴۳:


== علت نام‌گذاری ==
== علت نام‌گذاری ==
* «سوره فاطر»؛ اين واژه در اولين آيۀ اين سوره به عنوان يكى از صفات [[خداوند]] جل شأنه آمده است.
* «سوره فاطر»؛ اين واژه در اولين آيۀ اين سوره به عنوان يکی از صفات [[خداوند]] جل شأنه آمده است.
*  
*  
* «سوره ملائکه»؛ به خاطر آمدن وصف و صفات [[ملائكه]] در آيۀ اول، این سوره به این نام عنوان شده است<ref>همان.</ref>.  
* «سوره ملائکه»؛ به خاطر آمدن وصف و صفات [[ملائكه|ملائکه]] در آيۀ اول، این سوره به این نام عنوان شده است<ref>همان.</ref>.  
== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
* سوره فاطر چهل‌وپنج آیه دارد<ref>التفسير الكبير: تفسير القرآن العظيم (الطبرانى)، ج 5، ص252.</ref>.
* سوره فاطر چهل‌وپنج آیه دارد<ref>التفسير الكبير: تفسير القرآن العظيم (الطبرانى)، ج 5، ص252.</ref>.
*
* سوره فاطر هفت صدوهفتاد دارد<ref>اللباب فى علوم الكتاب، ج 16، ص97.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
* سوره فاطر هفت صدوهفتاد دارد<ref>اللباب فى علوم الكتاب، ج 16، ص97.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
* سوره فاطرسه هزاروصدوسی حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
*
* سوره فاطرسه هزاروصدوسی حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)


== اهداف و آموزه‌ها ==
== اهداف و آموزه‌ها ==
در سوره فاطر اهداف اساسى زير پى گيرى مى شود:
در سوره فاطر اهداف اساسی زير پی‌گيری می‌شود:
*  
* يادآوری [[توحيد]]؛
* يادآورى [[توحيد]]؛  
* یادآوری [[معاد]]؛
* یادآورى [[معاد]]؛  
* طرح رهبری پيامبر صلی الله علیه<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 86.</ref>.
* طرح رهبرى پيامبرصلی الله علیه<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 86.</ref>.


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
محتوای آيات سوره فاطر را در پنج بخش مى توان خلاصه كرد.
محتوای آيات سوره فاطر را در پنج بخش می‌توان خلاصه کرد.


بخش مهمى از آيات اين سوره پيرامون نشانه هاى عظمت [[خداوند]] در عالم هستى و دلائل توحيد سخن مى گويد؛
بخش مهمی از آيات اين سوره پيرامون نشانه‌های عظمت [[خداوند]] در عالم هستی و دلائل توحيد سخن می‌گويد؛


بخش ديگرى از آن از ربوبيت پروردگار و تدبير او نسبت به عموم جهان و خصوص [[انسان]] و خالقيت و رازقيت او و آفرينش انسان از خاك و مراحل تكامل او بحث مى كند؛
بخش ديگری از آن از ربوبيت پروردگار و تدبير او نسبت به عموم جهان و خصوص [[انسان]] و خالقيت و رازقيت او و آفرينش انسان از خاک و مراحل تکامل او بحث می‌کند؛


بخش ديگر پيرامون معاد و نتائج اعمال در [[آخرت]]، و رحمت گسترده الهى در اين جهان، و سنت تخلف‌ناپذير او در باره مستكبران است؛
بخش ديگر پيرامون معاد و نتائج اعمال در [[آخرت]] و رحمت گسترده الهی در اين جهان و سنت تخلف‌ناپذير او در باره مستکبران است؛


قسمتى از آيات آن نيز اشاره به مساله رهبرى [[پیامبران|انبيا]] و مبارزه پى‌گير و مستمرشان با دشمنان لجوج و سرسخت و دلدارى پيامبر اسلام صلی الله علیه در اين زمينه مى باشد؛
قسمتی از آيات آن نيز اشاره به مساله رهبری [[پیامبران|انبيا]] و مبارزه پی‌گير و مستمرشان با دشمنان لجوج و سرسخت و دلداری پيامبر اسلام صلی الله علیه در اين زمينه میباشد؛


سرانجام بخشى از آن بيان مواعظ و اندرزهاى الهى در زمينه هاى مختلف است كه مكمل بحث‌هاى گذشته مى باشد.
سرانجام بخشی از آن بيان مواعظ و اندرزهای الهی در زمينه‌های مختلف است که مکمل بحث‌های گذشته می‌باشد.


بعضى از مفسران تمام اين سوره را در يك حلقه خلاصه كرده‌اند و آن مساله قاهريت خداوند در تمام زمينه هاست<ref>تفسير «فى ظلال‌القرآن» آغاز سوره فاطر.</ref>. اين سخن گرچه با توجه به قسمت قابل توجهى از آيات سوره متناسب به نظر مى رسد، ولى در عين حال وجود بخش‌هاى مختلف ديگر را در اين سوره نمى توان انكار كرد<ref>تفسير نمونه، ج 18، ص 162-161.</ref>.
بعضی از مفسران تمام اين سوره را در يک حلقه خلاصه کرده‌اند و آن مساله قاهريت خداوند در تمام زمينه‌هاست<ref>تفسير «فى ظلال‌القرآن» آغاز سوره فاطر.</ref>. اين سخن گرچه با توجه به قسمت قابل توجهی از آيات سوره متناسب به نظر می‌رسد، ولی در عين حال وجود بخش‌های مختلف ديگر را در اين سوره نمی‌توان انکار کرد<ref>تفسير نمونه، ج 18، ص 162-161.</ref>.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابى‌بن‌كعب]] از پيامبرصلی الله علیه روايت كرده كه فرمود: «هر كس سوره [[ملائکه|ملائكه]] را قرائت كند روز قيامت سه در از درهاى [[بهشت]] او را صدا میزند كه از هر كدام از اين سه در كه خواستى وارد شو»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 20، ص 299.</ref>.
[[ابى‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پيامبرصلی الله علیه روايت کرده که فرمود: «هر کس سوره [[ملائکه]] را قرائت کند روز قيامت سه در از درهای [[بهشت]] او را صدا می‌زند که از هر کدام از اين سه در که خواستی وارد شو»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 20، ص 299.</ref>.


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
# سوره فاطر در [[مكه]] بر پيامبر اسلام صلی الله علیه نازل شده است<ref>همان.</ref>.
# سوره فاطر در [[مكه|مکه]] بر پيامبر اسلام صلی الله علیه نازل شده است<ref>همان.</ref>.
#
# سوره فاطر بين [[هجرت]] به [[حبشه]] تا زمان [[معراج]] بر پيامبر نازل شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 85.</ref>.
# سوره فاطر بين [[هجرت]] به [[حبشه]] تا زمان [[معراج]] بر پيامبر نازل شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 17، ص 85.</ref>.


== فضای نزول ==
== فضای نزول ==
فضای نزول سوره فاطر همچون برخی از سوره‌های مکی [[اعتقادی]] است و بیشتر در مقابل جبهه‌گیری‌ها و شبه‌افکنی‌های مشرکان مکه نازل شده است. زیرا که بیش از نصف سوره در مورد توحید خداوند متعال و تدبیر و اداره کننده امور دنیاست. و همچنین مسأله [[نبوت]] و معاد نیز از مسائلی بود که در آن روز بیشترین بحث‌ها پیرامون آنها بوده است و خداوند در این سوره به آن‌ها پرداخته است.
فضای نزول سوره فاطر همچون برخی از سوره‌های مکی اعتقادی است و بیشتر در مقابل جبهه‌گیری‌ها و شبه‌افکنی‌های مشرکان مکه نازل شده است. زیرا که بیش از نصف سوره در مورد توحید خداوند متعال و تدبیر و اداره کننده امور دنیاست و همچنین مسأله [[نبوت]] و معاد نیز از مسائلی بود که در آن روز بیشترین بحث‌ها پیرامون آنها بوده است و خداوند در این سوره به آن‌ها پرداخته است.


== ویژگی ==
== ویژگی ==
سوره فاطر یکی از پنج سوره‌ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره ها عبارتند از فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر که همه آن‌ها جزو سور مکی هستند.
سوره فاطر یکی از پنج سوره‌ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره‌ها عبارتند از فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر که همه آن‌ها جزو سور مکی هستند.


همچنین سوره فاطر از [[سور مثانی]] می‌باشد مثانی سوره هایی هستند که بعد از [[سور مئین]] قرار گرفته اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141.</ref>.
همچنین سوره فاطر از [[سور مثانی]] می‌باشد مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از [[سور مئین]] قرار گرفته اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141.</ref>.


سوره های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.


روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
روايتی است که از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئين را به جای انجيل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


بعضى از مفسران تمام سوره فاطر را در يك حلقه خلاصه كرده‌اند و آن مسالۀ قاهريت خداوند در تمام زمينه هاست<ref>تفسير نمونه، ج 18، ص 162 به نقل از تفسير" فى ظلال" آغاز سوره فاطر.</ref>.
بعضی از مفسران تمام سوره فاطر را در يک حلقه خلاصه کرده‌اند و آن مسالۀ قاهريت خداوند در تمام زمينه‌هاست<ref>تفسير نمونه، ج 18، ص 162 به نقل از تفسير" فى ظلال" آغاز سوره فاطر.</ref>.


== منبع ==
== منبع ==
خط ۱۰۲: خط ۹۸:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
 
[[رده:قرآن]]
[[رده:قرآن‌شناسی]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های دارای آیه مشهور]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۶۵۹

ویرایش