۸۸٬۱۶۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' نامیده اند' به ' نامیدهاند') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
*«سوره علق»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم سوره میباشد. | *«سوره علق»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم سوره میباشد. | ||
*«سوره إقرا باسم ربک»؛ اولین آیۀ این سوره که در لسان [[پیامبر(ص)]]<ref>تفسیر النسائی، ج2،ص518.</ref> و [[صحابه]]<ref>الدر المنثور فى التفسير بالماثور، ج 6، ص 368.</ref> در [[صدر اسلام]] استفاده میشد. | *«سوره إقرا باسم ربک»؛ اولین آیۀ این سوره که در لسان [[پیامبر(ص)]]<ref>تفسیر النسائی، ج2،ص518.</ref> و [[صحابه]]<ref>الدر المنثور فى التفسير بالماثور، ج 6، ص 368.</ref> در [[صدر اسلام]] استفاده میشد. | ||
*«سوره إقرا»؛ اولین کلمۀ این سوره میباشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند، [[ابن جوزی]]<ref>زادالمسیر فی علمالتفسیر، ج4، ص 466.</ref>، [[آلوسی]]<ref>روح المعانی، ج15، ص 399.</ref> و [[ماتریدی]]<ref>تاویلات اهل سنت جلد 10، ص 575.</ref> و ... استفاده شده است. | *«سوره إقرا»؛ اولین کلمۀ این سوره میباشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند، [[ابن جوزی]]<ref>زادالمسیر فی علمالتفسیر، ج4، ص 466.</ref>، [[آلوسی]]<ref>روح المعانی، ج15، ص 399.</ref> و [[ماتریدی]]<ref>تاویلات اهل سنت جلد 10، ص 575.</ref> و ... استفاده شده است. | ||
*«سوره قلم»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ چهارم این سوره میباشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند [[ابنالنحاس]]<ref>اعرابالقرآن، ج5، ص 162.</ref>، ابنجوزی<ref>زادالمسیر فی علمالتفسیر، ج4 ،466.</ref> و رسعنی<ref>رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب العزیز، ج 8، ص 680.</ref> و ... استفاده شده است. | *«سوره قلم»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ چهارم این سوره میباشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند [[ابنالنحاس]]<ref>اعرابالقرآن، ج5، ص 162.</ref>، ابنجوزی<ref>زادالمسیر فی علمالتفسیر، ج4 ،466.</ref> و رسعنی<ref>رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب العزیز، ج 8، ص 680.</ref> و ... استفاده شده است. | ||
خط ۵۴: | خط ۵۱: | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
# | # یادآوری [[توحيد|توحید]]؛ | ||
# پاس داشت مقام علم و قلم؛ | # پاس داشت مقام علم و قلم؛ | ||
# رابطۀ سرمایه | # رابطۀ سرمایه داری و سرکشی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 22، ص: 267.</ref>. | ||
=تعداد آیات و کلمات و حروف= | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
خط ۶۶: | خط ۶۳: | ||
=اهداف و آموزهها= | =اهداف و آموزهها= | ||
* | * یادآوری توحید و آفریدگار هستی؛ | ||
* | * آگاهی بخشی نسبت به راههای نیک و بدی که فرا روی انسان است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 22، ص 368.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
* سوره علق در آغاز به [[پيغمبر اكرم(ص)|پیغمبر اکرم(ص)]] دستور قرائت و تلاوت | * سوره علق در آغاز به [[پيغمبر اكرم(ص)|پیغمبر اکرم(ص)]] دستور قرائت و تلاوت میدهد. | ||
* و سپس از آفرینش این انسان با عظمت، از یک قطعه خون بیارزش، سخن میگوید: | |||
* و سپس از آفرینش این انسان با عظمت، از یک قطعه خون | * و در مرحله بعد از تکامل انسان در پرتو لطف و کرم پروردگار، و آشنایی او به علم و دانش و قلم بحث میکند. | ||
* در مرحله بعد از انسانهای ناسپاسی که علیرغم این همه موهبت و اکرام الهی راه طغیان را پیش میگیرند سخن به میان میآورد. | |||
* و در مرحله بعد از تکامل انسان در پرتو لطف و کرم پروردگار، و | * و سرانجام اشاره به مجازات دردناک کسانی که مانع هدایت مردم و اعمال نیک اند میکند. | ||
* و سوره را با دستور [[سجده]] و تقرب به درگاه پروردگار پایان میدهد<ref>تفسیر نمونه، ج 27، ص 150.</ref>. | |||
* در مرحله بعد از | |||
* و سرانجام اشاره به مجازات دردناک | |||
* و سوره را با دستور [[سجده]] و تقرب به درگاه پروردگار پایان | |||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
[[ابىبنكعب| | [[ابىبنكعب|ابیبنکعب]] از پیامبر(ص) روایت کرده که فرمود: «کسی که سوره علق را قرائت کند مانند آن است که تمام سورههای مفصّله را قرائت کرده»<ref>ترجمه مجمعالبيان في تفسيرالقرآن، ج 27، ص 173.</ref>. | ||
محمدبنحسان از [[امام صادق(ع)]] روایت نموده که: «هر کس در روز یا شبش اقراء باسم ربک را قرائت کند و آن گاه بمیرد در روز یا شب آن شهید مرده، و خدا او را شهید برانگیزاند و او را زنده کند مانند | محمدبنحسان از [[امام صادق(ع)]] روایت نموده که: «هر کس در روز یا شبش اقراء باسم ربک را قرائت کند و آن گاه بمیرد در روز یا شب آن شهید مرده، و خدا او را شهید برانگیزاند و او را زنده کند مانند کسی که در راه خدا با [[رسول اللَّه(ص)]] شمشیر زده است»<ref>همان.</ref>. | ||
از پیامبر اسلام مروی است که «هر کسی این سوره را قرائت کند مانند آن است که سورههای مفصل را قرائت کرده است و در اجر همانند کسی است که در راه خدا شمشیر کشیده است و کسی که این سوره را در روی دریا بخواند خداوند او را غرق شدن نجات میدهد»<ref>البرهان في تفسير القرآن، ج 5، ص 695.</ref>. | از پیامبر اسلام مروی است که «هر کسی این سوره را قرائت کند مانند آن است که سورههای مفصل را قرائت کرده است و در اجر همانند کسی است که در راه خدا شمشیر کشیده است و کسی که این سوره را در روی دریا بخواند خداوند او را غرق شدن نجات میدهد»<ref>البرهان في تفسير القرآن، ج 5، ص 695.</ref>. | ||
خط ۹۱: | خط ۸۳: | ||
از [[رسول خدا]] مروی است که «هر کس این سوره را بر در انبار بخواند خداوند متعال آن را از هر آفت و سرقتی برای صاحبش ایمن نگه میدارد»<ref>همان.</ref>. | از [[رسول خدا]] مروی است که «هر کس این سوره را بر در انبار بخواند خداوند متعال آن را از هر آفت و سرقتی برای صاحبش ایمن نگه میدارد»<ref>همان.</ref>. | ||
از امام صادق(ص) روایت شده است «هر کس موقع سفر این سوره را بخواند از سختی سفر در امان | از امام صادق(ص) روایت شده است «هر کس موقع سفر این سوره را بخواند از سختی سفر در امان میماند و هر کس در روی دریا این سوره را بخواند از رنج سفر دریایی ایمن میماند»<ref>همان.</ref>. | ||
=محل و زمان نزول= | =محل و زمان نزول= | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۰۳: | ||
=ویژگی= | =ویژگی= | ||
مشهور در میان مفسران این است که سوره علق نخستین | مشهور در میان مفسران این است که سوره علق نخستین سورهای است که بر پیامبر اسلام(ص) و آله نازل شده و محتوای آن نیز مؤید همین معنی است<ref>تفسير نمونه، ج 27، ص150.</ref>. | ||
سوره علق از سور مفصلات میباشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref> [[ابن قتیبه]] میگوید: ... مفصلات سورههای کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمدهاند اینکه چرا این سورهها را مفصل نامیدهاند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شدهاند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | سوره علق از سور مفصلات میباشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref> [[ابن قتیبه]] میگوید: ... مفصلات سورههای کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمدهاند.پ اینکه چرا این سورهها را مفصل نامیدهاند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شدهاند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
روایتی است که از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سورههای مئین را به جای انجیل و سورههای مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>. | |||
این سوره از سور عزائم است و آیۀ نوزده آن سجدۀ واجب دارد که | این سوره از سور عزائم است و آیۀ نوزده آن سجدۀ واجب دارد که هرکسی این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یک سجده به جا آورد. سور عزائم عبارتند از سورههای سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در نماز جائز نیست. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:قرآن]] | ||
[[رده:سورههای | [[رده:سورههای قرآن]] | ||
[ | |||
=منابع= | |||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/96/ برگرفته از سایت معرفی سوره علق - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir] |