پرش به محتوا

سوره علق: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' نامیده اند' به ' نامیده‌اند')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۳: خط ۴۳:


*«سوره علق»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم سوره می‌باشد.
*«سوره علق»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم سوره می‌باشد.
*
*«سوره إقرا باسم ربک»؛ اولین آیۀ این سوره که در لسان [[پیامبر(ص)]]<ref>تفسیر النسائی، ج2،ص518.</ref> و [[صحابه]]<ref>الدر المنثور فى التفسير بالماثور، ج 6، ص 368.</ref> در [[صدر اسلام]] استفاده می‌شد.
*«سوره إقرا باسم ربک»؛ اولین آیۀ این سوره که در لسان [[پیامبر(ص)]]<ref>تفسیر النسائی، ج2،ص518.</ref> و [[صحابه]]<ref>الدر المنثور فى التفسير بالماثور، ج 6، ص 368.</ref> در [[صدر اسلام]] استفاده می‌شد.
*
*«سوره إقرا»؛ اولین کلمۀ این سوره می‌باشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند، [[ابن جوزی]]<ref>زادالمسیر فی علم‌التفسیر، ج4، ص 466.</ref>، [[آلوسی]]<ref>روح المعانی، ج15، ص 399.</ref> و [[ماتریدی]]<ref>تاویلات اهل سنت جلد 10، ص 575.</ref> و ... استفاده شده است.
*«سوره إقرا»؛ اولین کلمۀ این سوره می‌باشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند، [[ابن جوزی]]<ref>زادالمسیر فی علم‌التفسیر، ج4، ص 466.</ref>، [[آلوسی]]<ref>روح المعانی، ج15، ص 399.</ref> و [[ماتریدی]]<ref>تاویلات اهل سنت جلد 10، ص 575.</ref> و ... استفاده شده است.
*
*«سوره قلم»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ چهارم این سوره می‌باشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند [[ابن‌النحاس]]<ref>اعراب‌القرآن، ج5، ص 162.</ref>، ابن‌جوزی<ref>زادالمسیر فی علم‌التفسیر، ج4 ،466.</ref> و رسعنی<ref>رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب‌ العزیز، ج 8، ص 680.</ref> و ... استفاده شده است.
*«سوره قلم»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ چهارم این سوره می‌باشد، این اسم توسط برخی از مفسرین همانند [[ابن‌النحاس]]<ref>اعراب‌القرآن، ج5، ص 162.</ref>، ابن‌جوزی<ref>زادالمسیر فی علم‌التفسیر، ج4 ،466.</ref> و رسعنی<ref>رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب‌ العزیز، ج 8، ص 680.</ref> و ... استفاده شده است.


خط ۵۴: خط ۵۱:
=مفهوم کلی سوره=
=مفهوم کلی سوره=


# یادآورى [[توحيد|توحید]]؛
# یادآوری [[توحيد|توحید]]؛
# پاس داشت مقام علم و قلم؛
# پاس داشت مقام علم و قلم؛
# رابطۀ سرمایه دارى و سرکشى<ref>تفسير قرآن مهر، ج 22، ص: 267.</ref>.
# رابطۀ سرمایه داری و سرکشی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 22، ص: 267.</ref>.


=تعداد آیات و کلمات و حروف=
=تعداد آیات و کلمات و حروف=
خط ۶۶: خط ۶۳:
=اهداف و آموزه‌ها=
=اهداف و آموزه‌ها=


* یادآورى توحید و آفریدگار هستى؛
* یادآوری توحید و آفریدگار هستی؛
* آگاهى بخشى نسبت به راه‌هاى نیک و بدى که فرا روى انسان است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 22، ص 368.</ref>.
* آگاهی بخشی نسبت به راه‌های نیک و بدی که فرا روی انسان است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 22، ص 368.</ref>.
=محتوا و موضوعات=
=محتوا و موضوعات=


* سوره علق در آغاز به [[پيغمبر اكرم(ص)|پیغمبر اکرم(ص)]] دستور قرائت و تلاوت مى‌دهد.
* سوره علق در آغاز به [[پيغمبر اكرم(ص)|پیغمبر اکرم(ص)]] دستور قرائت و تلاوت می‌دهد.
*
* و سپس از آفرینش این انسان با عظمت، از یک قطعه خون بی‌ارزش، سخن می‌گوید:
* و سپس از آفرینش این انسان با عظمت، از یک قطعه خون بى‌ارزش، سخن مى گوید:
* و در مرحله بعد از تکامل انسان در پرتو لطف و کرم پروردگار، و آشنایی او به علم و دانش و قلم بحث می‌کند.
*
* در مرحله بعد از انسان‌های ناسپاسی که علی‌رغم این همه موهبت و اکرام الهی راه طغیان را پیش می‌گیرند سخن به میان می‌آورد.
* و در مرحله بعد از تکامل انسان در پرتو لطف و کرم پروردگار، و آشنایى او به علم و دانش و قلم بحث مى‌کند.
* و سرانجام اشاره به مجازات دردناک کسانی که مانع هدایت مردم و اعمال نیک اند می‌کند.
*
* و سوره را با دستور [[سجده]] و تقرب به درگاه پروردگار پایان می‌دهد<ref>تفسیر نمونه، ج 27، ص 150.</ref>.
* در مرحله بعد از انسان‌هاى ناسپاسى که على‌رغم این همه موهبت و اکرام الهى راه طغیان را پیش مى‌گیرند سخن به میان مى‌آورد.
*
* و سرانجام اشاره به مجازات دردناک کسانى که مانع هدایت مردم و اعمال نیک اند مى کند.
*
* و سوره را با دستور [[سجده]] و تقرب به درگاه پروردگار پایان مى‌دهد<ref>تفسیر نمونه، ج 27، ص 150.</ref>.
=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
=فضائل، خواص و ثواب قرائت=


[[ابى‌بن‌كعب|ابى‌بن‌کعب]] از پیامبر(ص) روایت کرده که فرمود: «کسى که سوره علق را قرائت کند مانند آن است که تمام سوره‌هاى مفصّله را قرائت کرده»<ref>ترجمه مجمع‌البيان في تفسيرالقرآن، ج 27، ص 173.</ref>.
[[ابى‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پیامبر(ص) روایت کرده که فرمود: «کسی که سوره علق را قرائت کند مانند آن است که تمام سوره‌های مفصّله را قرائت کرده»<ref>ترجمه مجمع‌البيان في تفسيرالقرآن، ج 27، ص 173.</ref>.


محمدبن‌حسان از [[امام صادق(ع)]] روایت نموده که: «هر کس در روز یا شبش اقراء باسم ربک را قرائت کند و آن گاه بمیرد در روز یا شب آن شهید مرده، و خدا او را شهید برانگیزاند و او را زنده کند مانند کسى که در راه خدا با [[رسول اللَّه(ص)]] شمشیر زده است»<ref>همان.</ref>.
محمدبن‌حسان از [[امام صادق(ع)]] روایت نموده که: «هر کس در روز یا شبش اقراء باسم ربک را قرائت کند و آن گاه بمیرد در روز یا شب آن شهید مرده، و خدا او را شهید برانگیزاند و او را زنده کند مانند کسی که در راه خدا با [[رسول اللَّه(ص)]] شمشیر زده است»<ref>همان.</ref>.


از پیامبر اسلام مروی است که «هر کسی این سوره را قرائت کند مانند آن است که سوره‌های مفصل را قرائت کرده است و در اجر همانند کسی است که در راه خدا شمشیر کشیده است و کسی که این سوره را در روی دریا بخواند خداوند او را غرق شدن نجات می‌دهد»<ref>البرهان في تفسير القرآن، ج 5، ص 695.</ref>.
از پیامبر اسلام مروی است که «هر کسی این سوره را قرائت کند مانند آن است که سوره‌های مفصل را قرائت کرده است و در اجر همانند کسی است که در راه خدا شمشیر کشیده است و کسی که این سوره را در روی دریا بخواند خداوند او را غرق شدن نجات می‌دهد»<ref>البرهان في تفسير القرآن، ج 5، ص 695.</ref>.
خط ۹۱: خط ۸۳:
از [[رسول خدا]] مروی است که «هر کس این سوره را بر در انبار بخواند خداوند متعال آن را از هر آفت و سرقتی برای صاحبش ایمن نگه می‌دارد»<ref>همان.</ref>.
از [[رسول خدا]] مروی است که «هر کس این سوره را بر در انبار بخواند خداوند متعال آن را از هر آفت و سرقتی برای صاحبش ایمن نگه می‌دارد»<ref>همان.</ref>.


از امام صادق(ص) روایت شده است «هر کس موقع سفر این سوره را بخواند از سختی سفر در امان می‌ماند، و هر کس در روی دریا این سوره را بخواند از رنج سفر دریایی ایمن می‌ماند»<ref>همان.</ref>.  
از امام صادق(ص) روایت شده است «هر کس موقع سفر این سوره را بخواند از سختی سفر در امان می‌ماند و هر کس در روی دریا این سوره را بخواند از رنج سفر دریایی ایمن می‌ماند»<ref>همان.</ref>.  


=محل و زمان نزول=
=محل و زمان نزول=
خط ۱۱۱: خط ۱۰۳:
=ویژگی=
=ویژگی=


مشهور در میان مفسران این است که سوره علق نخستین سوره اى است که بر پیامبر اسلام(ص) و آله نازل شده، و محتواى آن نیز مؤید همین معنى است<ref>تفسير نمونه، ج 27، ص150.</ref>.
مشهور در میان مفسران این است که سوره علق نخستین سوره‌ای است که بر پیامبر اسلام(ص) و آله نازل شده و محتوای آن نیز مؤید همین معنی است<ref>تفسير نمونه، ج 27، ص150.</ref>.


سوره علق از سور مفصلات می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
سوره علق از سور مفصلات می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌انداینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


روایتى است که از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره‌هاى مئین را به جاى انجیل و سوره‌هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>همان.</ref>.
روایتی است که از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.


این سوره از سور عزائم است و آیۀ نوزده آن سجدۀ واجب دارد که هرکسى این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یک سجده به جا آورد. سور عزائم عبارتند از سوره‌های سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در نماز جائز نیست.
این سوره از سور عزائم است و آیۀ نوزده آن سجدۀ واجب دارد که هرکسی این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یک سجده به جا آورد. سور عزائم عبارتند از سوره‌های سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در نماز جائز نیست.


=منبع=


[https://quran.inoor.ir/fa/surah/96/ برگرفته از سایت معرفی سوره علق - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:قرآن‌شناسی]]
[[رده:قرآن]]
[[رده:سوره‌های مکی]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های عزائم]]
[[رده:سوره‌های مفصلات]]
=منابع=
 
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/96/ برگرفته از سایت معرفی سوره علق - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۸۸۶

ویرایش