confirmed، مدیران
۳۷٬۱۸۲
ویرایش
جز (تمیزکاری) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
|- | |- | ||
|زاده | |زاده | ||
|213 ق/828 م • بغداد یا کوفه | |213 ق/828 م • [[بغداد]] یا [[کوفه]] | ||
|- | |- | ||
|درگذشت | |درگذشت | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
|- | |- | ||
|دین و مذهب | |دین و مذهب | ||
|اسلام • اهل | |اسلام • [[اهل سنت و جماعت|اهلتسنن]] | ||
|- | |- | ||
|فعالیتها | |فعالیتها | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''ابومحمد عبدﷲ بن مسلم دینِوَری مروزی''' یا '''ابیمحمد جبلی''' شناختهشده به ابن '''قُتیبهٔ دینوری''' از نویسندگان، تاریخنگار و دانشمندان بزرگ عصر عباسی است که کتابهای متعددی تألیف کرده است. وی در سال ۲۷۰ یا ۲۷۶ قمری از دنیا رفت. اگرچه وی معاصر با [[محدثان]] بزرگی از [[اهل سنت]] بود، ولی شهرتش مدیون روایتگری و حدیثنگاری نیست؛ بلکه بیشتر شهرت او به خاطر کتابهای فراوانی است که در علوم مختلف نوشته است. | '''ابومحمد عبدﷲ بن مسلم دینِوَری مروزی''' یا '''ابیمحمد جبلی''' شناختهشده به ابن '''قُتیبهٔ دینوری''' از نویسندگان، تاریخنگار و دانشمندان بزرگ عصر عباسی است که کتابهای متعددی تألیف کرده است. وی در سال ۲۷۰ یا ۲۷۶ قمری از دنیا رفت. اگرچه وی معاصر با [[محدثان]] بزرگی از [[اهل سنت]] بود، ولی شهرتش مدیون روایتگری و حدیثنگاری نیست؛ بلکه بیشتر شهرت او به خاطر کتابهای فراوانی است که در علوم مختلف نوشته است. | ||
=ابن قتیبه دینوری کیست= | == ابن قتیبه دینوری کیست == | ||
ابومحمد عبدﷲ بن مسلم دینِوَری مروزی (213 - 276ق) یا ابیمحمد جبلی مشهور به ابن قُتیبه دینوری، نویسنده و دانشمند بزرگ عصر عباسی است. از زندگی وی، به رغم شهرت عظیمی که از زمان حیات کسب کرده بود، اطلاعات بسیار اندکی در دست است و منابع در این باب به گفتاری مختصر و گاه ضد و نقیض بسنده کردهاند. برخی از نویسندگان، محل ولادتش را شهر [[کوفه]] و برخی نیز وی را متولد [[بغداد]] دانستهاند. | ابومحمد عبدﷲ بن مسلم دینِوَری مروزی (213 - 276ق) یا ابیمحمد جبلی مشهور به ابن قُتیبه دینوری، نویسنده و دانشمند بزرگ عصر عباسی است. از زندگی وی، به رغم شهرت عظیمی که از زمان حیات کسب کرده بود، اطلاعات بسیار اندکی در دست است و منابع در این باب به گفتاری مختصر و گاه ضد و نقیض بسنده کردهاند. برخی از نویسندگان، محل ولادتش را شهر [[کوفه]] و برخی نیز وی را متولد [[بغداد]] دانستهاند. | ||
=اساتید= | == اساتید == | ||
ابن قتیبه در بغداد از اسحاق بن راهویه سماع حدیث داشت و علوم لغت و زبان را از ابو حاتم سجستانی فرا گرفت<ref> ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو بن کثیر، البدایه و النهایه، ج 11، ص 48، بیروت، دار الفکر، 1407ق.</ref>. | ابن قتیبه در بغداد از اسحاق بن راهویه سماع حدیث داشت و علوم لغت و زبان را از ابو حاتم سجستانی فرا گرفت<ref> ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو بن کثیر، البدایه و النهایه، ج 11، ص 48، بیروت، دار الفکر، 1407ق.</ref>. | ||
=شاگردان= | == شاگردان == | ||
از شاگردان وی میتوان به فرزندش قاضی أحمد بن عبدالله، عبیدالله سکّری، عبیدالله بن أحمد بن بکر و عبدالله بن جعفر بن رستویه نحوی، اشاره کرد<ref> عکری حنبلی، ابن عماد شهاب الدین، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق، الأرناؤوط، ج 1، ص 25، دمشق، بیروت، دار ابن کثیر، 1406ق.</ref>. | از شاگردان وی میتوان به فرزندش قاضی أحمد بن عبدالله، عبیدالله سکّری، عبیدالله بن أحمد بن بکر و عبدالله بن جعفر بن رستویه نحوی، اشاره کرد<ref> عکری حنبلی، ابن عماد شهاب الدین، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق، الأرناؤوط، ج 1، ص 25، دمشق، بیروت، دار ابن کثیر، 1406ق.</ref>. | ||
=آثار= | == آثار == | ||
اگرچه وی معاصر با محدّثان بزرگی از [[اهل سنت]] بود، ولی شهرتش مدیون روایتگری و حدیثنگاری نیست، بلکه بیشتر شهرت او به خاطر کتابهای فراوانی است که در علوم مختلف نگاشته که در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود: | اگرچه وی معاصر با محدّثان بزرگی از [[اهل سنت]] بود، ولی شهرتش مدیون روایتگری و حدیثنگاری نیست، بلکه بیشتر شهرت او به خاطر کتابهای فراوانی است که در علوم مختلف نگاشته که در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود: | ||
کتاب الوزراء. | # کتاب الوزراء. | ||
# کتاب صناعة الکتابة | # کتاب صناعة الکتابة | ||
# کتاب الوحش | # کتاب الوحش | ||
# کتاب الصیام | # کتاب الصیام | ||
# کتاب غریب الحدیث | # کتاب غریب الحدیث | ||
# کتاب معانی القرآن | # کتاب معانی القرآن | ||
# کتاب القراءات | # کتاب القراءات | ||
# کتاب المعارف | # کتاب المعارف | ||
# کتاب عیون الأخبار | # کتاب عیون الأخبار | ||
# کتاب دلائل النبوة | # کتاب دلائل النبوة | ||
# کتاب جامع الفقه | # کتاب جامع الفقه | ||
# کتاب الفقیه | # کتاب الفقیه | ||
# کتاب تقویم اللسان | # کتاب تقویم اللسان | ||
# کتاب التسویة بین العرب و العجم | # کتاب التسویة بین العرب و العجم | ||
# کتاب القلم | # کتاب القلم | ||
# تاریخ ابن قتیبة | # تاریخ ابن قتیبة | ||
# کتاب معانی القرآن | # کتاب معانی القرآن | ||
# الإمامة و السیاسة<ref>دینوری، عبد الله بن مسلم ابن قتیبه، الامامه و السیاسة، تحقیق، شیری، علی، ج 1، ص 13، بیروت، دار الاضواء، 1410ق.</ref>. | # الإمامة و السیاسة<ref>دینوری، عبد الله بن مسلم ابن قتیبه، الامامه و السیاسة، تحقیق، شیری، علی، ج 1، ص 13، بیروت، دار الاضواء، 1410ق.</ref>. | ||
در این بین چند مورد از مهمترین کتابهای وی به طور اجمالی معرفی میشود. | در این بین چند مورد از مهمترین کتابهای وی به طور اجمالی معرفی میشود. | ||
== المعارف == | == المعارف == | ||
این کتاب در واقع یک دائرة المعارف تاریخی در عصر خود محسوب میشود و در آن از سرگذشت [[رجال]] قرن اول تا نیمه اول قرن سوم هجری، که هر کدام به نحوی در حیات سیاسی و علمی آن ایام مؤثّر بودهاند، سخن رفته است. در این کتاب از [[پیامبر اکرم(ص)]] و اصحابش و از خلفا، اشراف، فرماندهان بزرگ، رهبران قیامها، تابعان، [[محدثان]]، [[فقها]]، راویان اشعار و... یاد شده است. | این کتاب در واقع یک دائرة المعارف تاریخی در عصر خود محسوب میشود و در آن از سرگذشت [[رجال]] قرن اول تا نیمه اول قرن سوم هجری، که هر کدام به نحوی در حیات سیاسی و علمی آن ایام مؤثّر بودهاند، سخن رفته است. در این کتاب از [[پیامبر اکرم(ص)]] و اصحابش و از خلفا، اشراف، فرماندهان بزرگ، رهبران قیامها، تابعان، [[محدثان]]، [[فقها]]، راویان اشعار و... یاد شده است. | ||
خط ۱۰۰: | خط ۷۴: | ||
== عیون الاخبار == | == عیون الاخبار == | ||
کتاب «عیون الاخبار» در ده فصل(کتاب) جداگانه به ترتیب زیر تقسیم شده است: | کتاب «عیون الاخبار» در ده فصل(کتاب) جداگانه به ترتیب زیر تقسیم شده است: | ||
خط ۱۲۷: | خط ۱۰۰: | ||
== الامامة و السیاسة منسوب به ابن قتیبه == | == الامامة و السیاسة منسوب به ابن قتیبه == | ||
در میان آثار منسوب به ابن قتیبه از کتابی به نام «الامامة و السیاسة» یاد شده است. این کتاب که به «تاریخ الخلفاء» نیز شهرت دارد، درباره تاریخ خلفای بعد از پیامبر اسلام(ص) تا عهد امین و مأمون صحبت به میان آورده و از شروط خلافت و مباحث مرتبط به آن بحث کرده است. | در میان آثار منسوب به ابن قتیبه از کتابی به نام «الامامة و السیاسة» یاد شده است. این کتاب که به «تاریخ الخلفاء» نیز شهرت دارد، درباره تاریخ خلفای بعد از پیامبر اسلام(ص) تا عهد امین و مأمون صحبت به میان آورده و از شروط خلافت و مباحث مرتبط به آن بحث کرده است. | ||
این کتاب از دیدگاه تاریخی ارزشمند بوده و به مباحث مهمی چون [[واقعه حره]] در زمان [[یزید]] پرداخته، ولی برخی به دلایلی نسبت این کتاب به ابن قتیبه را مورد تردید قرار دادهاند؛ مانند اینکه کسانی که آثار او را نقل کردهاند از این اثر نام نبردهاند و نیز کتاب فاقد مقدمه است، در حالیکه معمولاً ابن قتیبه در آغاز کتابهایش مقدمهای میآورد<ref>الإمامة و السیاسة، ج 1، مقدمه محقق، ص 8.</ref>. | این کتاب از دیدگاه تاریخی ارزشمند بوده و به مباحث مهمی چون [[واقعه حره]] در زمان [[یزید]] پرداخته، ولی برخی به دلایلی نسبت این کتاب به ابن قتیبه را مورد تردید قرار دادهاند؛ مانند اینکه کسانی که آثار او را نقل کردهاند از این اثر نام نبردهاند و نیز کتاب فاقد مقدمه است، در حالیکه معمولاً ابن قتیبه در آغاز کتابهایش مقدمهای میآورد<ref>الإمامة و السیاسة، ج 1، مقدمه محقق، ص 8.</ref>. | ||
البته برخی از نویسندگان با بیان قرائن و شواهد دیگری در صدد اثبات این کتاب برای ابن قتیبه بوده و این نسبت را ثابت دانستهاند<ref>میلانی، سید علی، نفحات الازهار، ج 18، ص 254، قم، انتشارات مهر، 1414ق.</ref>. | البته برخی از نویسندگان با بیان قرائن و شواهد دیگری در صدد اثبات این کتاب برای ابن قتیبه بوده و این نسبت را ثابت دانستهاند<ref>میلانی، سید علی، نفحات الازهار، ج 18، ص 254، قم، انتشارات مهر، 1414ق.</ref>. | ||
=درگذشت= | == درگذشت == | ||
در سال وفات وی نیز اختلافاتی به چشم میخورد؛ برخی سال و ماه وفات او را [[ماه رجب]] سال 276 دانسته و برخی دیگر، [[ماه ذی القعده]] سال 270. ولی با توجه به برخی نشانهها، سال 276 صحیحتر به نظر میآید<ref>دینوری، ابن قتیبه، المعارف، مقدمه، تحقیق، ثروت عکاشة، ص 56، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1992م.</ref>. | در سال وفات وی نیز اختلافاتی به چشم میخورد؛ برخی سال و ماه وفات او را [[ماه رجب]] سال 276 دانسته و برخی دیگر، [[ماه ذی القعده]] سال 270. ولی با توجه به برخی نشانهها، سال 276 صحیحتر به نظر میآید<ref>دینوری، ابن قتیبه، المعارف، مقدمه، تحقیق، ثروت عکاشة، ص 56، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1992م.</ref>. | ||