۸۷٬۶۵۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' نام گذاری ' به ' نامگذاری ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''سوره اَنعام''' ششمین سوره [[قرآن کریم]]، در اجرا هفتم و هشتم [[قرآن]] واقع شده است و شامل 165 آیه است. این [[سوره مکی]]، دومین سوره از [[سوره های حامدات|سورههای حامدات]] است و حامدات به سورههایی گفته میشود که با حمد [[خداوند]] متعال آغاز میشوند. | '''سوره اَنعام''' ششمین سوره [[قرآن کریم]]، در اجرا هفتم و هشتم [[قرآن]] واقع شده است و شامل 165 آیه است. این [[سوره مکی]]، دومین سوره از [[سوره های حامدات|سورههای حامدات]] است و حامدات به سورههایی گفته میشود که با حمد [[خداوند]] متعال آغاز میشوند. | ||
سوره انعام، پنجاه و پنجمین سورهای است که پس از [[سوره حجر]] و قبل از [[سوره صافات]] بر [[نبی اکرم(ص)]] | سوره انعام، پنجاه و پنجمین سورهای است که پس از [[سوره حجر]] و قبل از [[سوره صافات]] بر [[نبی اکرم(ص)]] نازل شد. همچنین پس از [[سوره بقره]] و [[سوره نساء]] در رتبه سوم طولانیترین سورههای قرآن کریم است و از این رو در شمار سورههای سبح طوال یعنی هفت سوره طولانی قرآن کریم قرار دارد. | ||
«انعام» تنها نامی است که برای این سوره ذکر شده چرا که احکام و مسائل بسیاری درباره انعام (چهارپایان) در این سوره بیان شده است. در واقع این نامگذاری توجه و افکار انسانهای اندیشمند را به اهمیت جهان شگفت انگیز حیوانات و چهارپایان که برکات و منافع سرشاری برای بشر در بردارند، معطوف میکند. | «انعام» تنها نامی است که برای این سوره ذکر شده چرا که احکام و مسائل بسیاری درباره انعام (چهارپایان) در این سوره بیان شده است. در واقع این نامگذاری توجه و افکار انسانهای اندیشمند را به اهمیت جهان شگفت انگیز حیوانات و چهارپایان که برکات و منافع سرشاری برای بشر در بردارند، معطوف میکند. | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
# فراخوان به اصول | # فراخوان به اصول سیاسی دین؛ | ||
# | # ابراهیم بتشکن تاریخ؛ | ||
# | # احکام گوشتهای حلال و حرام؛ | ||
# ممنوعیت فرزندکشی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 6، ص 19.</ref>. | |||
# | |||
=اسامی سوره= | =اسامی سوره= | ||
خط ۵۲: | خط ۴۹: | ||
=علت نامگذاری= | =علت نامگذاری= | ||
#«سوره أنعام»؛ به خاطر | #«سوره أنعام»؛ به خاطر این که ذکر انعام و احکام آن در این سوره آمده است<ref>همان.</ref>. | ||
#«سوره حجت»؛ به خاطر ذکر حجت نبوت و اینکه این حجت تکرار شده است<ref>همان.</ref>. | |||
#«سوره حجت»؛ به خاطر ذکر حجت نبوت و | |||
=تعداد | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
سوره انعام صدوشصتوپنج | سوره انعام صدوشصتوپنج آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 4، ص 131.</ref>. | ||
سوره انعام سههزار وپنجاه و دو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است که اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است). | سوره انعام سههزار وپنجاه و دو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است که اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است). | ||
سوره انعام دوازده هزار وچهار صد و | سوره انعام دوازده هزار وچهار صد و بیست حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است که اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است). | ||
=اهداف و آموزهها= | =اهداف و آموزهها= | ||
همانند اکثر سورههای مکی اهداف | همانند اکثر سورههای مکی اهداف اساسی سوره انعام دعوت به اصول اساسی دین، یعنی توحید، [[نبوت]] و [[معاد]] است<ref>همان، ص 22.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
آیات نخست (اول تا هفتم) سوره انعام به حمد و ستایش پروردگار و اثبات یگانگی [[خداوند]] از طریق یادآوری خلقت آسمانها و زمین و چگونگی آفرینش انسان اختصاص دارد و میافزاید که دلایل روشن و غیرقابلانکاری بر برتری و حاکمیت خداوند بر جهان هستی دلالت میکند؛ اما [[كافران|کافران]] که جز بهانهجویی کاری ندارند از این نشانههای آشکار روی برتافته، پیامبران را استهزاء میکنند و از عذاب الهی که پیشینیان آنها را در بر گرفت غفلت میکنند، در حالی که آنان از قدرت و ثروتی بیش از [[مشركان|مشرکان]] [[مكه|مکه]] برخوردار بودند؛ اما به سبب رفتار ناشایستشان به عذاب الهی دچار شدند. | |||
پس از | پس از این مقدمه کوتاه سایر آیات این سوره به بیان انحرافات فکری و رفتاری مشرکان و پاسخگویی به شبهات آنان میپردازد و به مناسبت، اصولی از [[توحيد|توحید]] و هدایت را مطرح میکند، بر این اساس آیات هشتم تا یکصدوسیوپنجم انحرافات فکری و شبهات مطرح شده از سوی مشرکان را بررسی میکند و آیات یکصدوسیوششم تا یکصدوپنجاهودوم رفتارهای ناشایست و بدعتهایی را که در آیین ابراهیم پدید آورده بودند بیان و احکام الهی را تشریح میکند و در انتها با جمع بندی این مطالب در آیات یکصدوپنجاهوسوم تا یکصدوشصتوپنجم سوره به پایان میرسد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 550.</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
خط ۷۹: | خط ۷۴: | ||
'''همراهی هفتاد هزار [[فرشته]] هنگام [[نزول]]، [[صلوات]] فرشتگان؛''' | '''همراهی هفتاد هزار [[فرشته]] هنگام [[نزول]]، [[صلوات]] فرشتگان؛''' | ||
[[ابىّبنكعب]]، از [[پيامبر اسلام(ص)]] | [[ابىّبنكعب|ابیّبنکعب]]، از [[پيامبر اسلام(ص)|پیامبر اسلام(ص)]] روایت کرده است که فرمود: «سوره انعام یکجا بر من نازل شد، در حالی که هفتاد هزار فرشته با صدای حمد و تسبیح، سوره را همراهی میکردند. هر کس این سوره را بخواند، همین هفتاد هزار فرشته به عدد هر آیه ای یک شبانه روز بر او صلوات میفرستند» | ||
'''عبادت چهلهزار فرشته، دوری از وسوسههای [[شيطان]]؛''' | '''عبادت چهلهزار فرشته، دوری از وسوسههای [[شيطان|شیطان]]؛''' | ||
[[جابربنعبداللَّهانصارى]] | [[جابربنعبداللَّهانصارى|جابربنعبداللَّهانصاری]] روایت کرده است که [[حضرت رسول(ص)]] فرمود: «هر کس سه آیه اول سوره انعام را، تا «وَ یَعْلَمُ ما تَکْسِبُونَ» بخواند، خداوند چهلهزار فرشته، موکل او میسازد که مثل عبادت ایشان را تا [[روز قيامت|روز قیامت]]، برایش بنویسند و فرشته ای از آسمان هفتم با عصائی آهنین نازل میشود و هر گاه شیطان بخواهد در دلش وسوسه ای کند، با آن عصا بر سرش میکوبد...» | ||
'''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، برآورده شدن حاجت؛''' | '''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، برآورده شدن حاجت؛''' | ||
[[عياشى]] به اسناد خود از [[ابىبصير]] | [[عياشى|عیاشی]] به اسناد خود از [[ابىبصير|ابیبصیر]] روایت کرده است که [[امام صادق(ع)]] فرمود: «سوره انعام، یک جا نازل شد و هفتاد هزار [[ملك|ملک]]، سوره را با تعظیم همراهی کردند، زیرا در هفتاد جای آن نام خداوند آمده است. اگر مردم میدانستند در قرائت آن چقدر فضیلت است، آن را ترک نمیکردند»، سپس فرمود: «هر که را به خداوند حاجتی است که میخواهد بر آورده شود، چهار رکعت [[نماز]] با [[فاتحةالكتاب|فاتحةالکتاب]] و سوره انعام بخواند و بعد از آنکه از قرائت فارغ شد، بگوید: یا کریم یا کریم یا کریم، یا عظیم یا عظیم یا عظیم، یا اعظم من کل عظیم یا سمیع الدعاء، یا من لا تغیره اللیالی و الایام. صل علی محمد و آل محمد. و ارحم ضعفی و فقری و فاقتی و مسکنتی یا من رحم الشیخ یعقوب حین رد علیه یوسف قرة عینه. یا من رحم ایوب بعد طول بلائه. یا من رحم محمداً و من الیتم آواه و نصره علی جبابرة قریش و طواغیتها و امکنه منهم. یا مغیث یا مغیث یا مغیث .... به خدا قسم اگر این دعا را بخوانی و همه حوائج خود را از خدا بخواهی، به تو عطا میکند» | ||
'''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، | '''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، تسبیح فرشتگان؛''' | ||
''' | '''علیبنابراهیم''' نقل کرده است که [[حضرت رضا(ع)]] فرمود: «سوره انعام، یکجا نازل شد و هفتادهزار فرشته با صدای تسبیح و تهلیل و تکبیر سوره را همراهی کردند. هر کس این سوره را بخواند، فرشتگان تا روز قیامت، برایش تسبیح میکنند». | ||
''' | '''ایمنی از آتش؛''' | ||
[[ابوصالح]] نقل | [[ابوصالح]] نقل کرده است که [[ابنعباس]] میگفت: «هر کس سوره انعام را هر شب بخواند، روز قیامت از مردمی است که ایمن هستند و آتش را هرگز به چشم خود نمی بیند»<ref>ترجمه تقسير مجمعالبيان، ج8، ص 3.</ref>. | ||
=محل نزول و زمان= | =محل نزول و زمان= | ||
[[ابن عباس]] | [[ابن عباس]] میگوید: سوره انعام [[مكى|مکی]] است، بجز شش آیه: آن از آیه «وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ...» تا پایان سه آیه و از آیه: «قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ ...» تا پایان سه آیه، این شش آیه، در مدینه نازل شده اند. | ||
در | در روایت دیگر از وی نقل شده است که فقط سه آیه دوم در [[مدينه|مدینه]] نازل شده است<ref>همان.</ref>. | ||
تاریخ نزول سوره انعام در ما بین اسراء و [[هجرت پيامبر|هجرت پیامبر]] به مدینه است و بعد از [[سوره حجر]] نازل شده است<ref>حجة التفاسير و بلاغ الاکسير، مقدمه اول، ص 19.</ref>. | |||
=فضای نزول= | =فضای نزول= | ||
به احتمال | به احتمال قوی سوره انعام در سال چهارم یا پنجم بعثت، یعنی یک یا دو سال پس از آنکه [[پيامبر(ص)|پیامبر(ص)]] مأمور به آشکار کردن دعوت خود شد فرود آمده است. مشرکان که با سخنان و تعالیم جدیدی مواجه شده بودند و تأثیر شگرف آن را بر مردم مشاهده میکردند تلاش گستردهای را برای تخریب شخصیت پیامبر(ص) و رویاروئی با تعالیم حیاتبخش اسلام سامان دادند و با شبههافکنی درباره آموزههای قرآنی مانع از ایمان آوردن عموم مردم و گسترش دین اسلام در جامعه خود شدند. | ||
مشرکان [[مكه|مکه]] پیامبر اکرم(ص) را به دروغگویی متهم و اعلام کردند که پیامبران باید از فرشتگان باشند؛ نه از نوع انسان. آنان معاد را انکار کرده، آن را به سخره میگرفتند و [[شرك|شرک]] و [[بت پرستى|بتپرستی]] را برتر از یگانهپرستی میدانستند. آیات خدا را تکذیب میکردند، [[اعجاز قرآن]] را زیر سؤال برده و میگفتند: قرآن چیزی جز سخنان پیامبر صلیاللهعلیهوآله نیست و تقاضای معجزات دیگری میکردند. در چنین فضایی سوره مبارکه انعام نازل شد و ضمن ارائه پاسخهای منطقی و مستدل به شبهات [[مشركان|مشرکان]] و ابطال عقاید نادرست آنها اصول و بنیادهای دین اسلام را بیان کرد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 549.</ref>. | |||
= | =ویژگی= | ||
سوره انعام | سوره انعام یکی از پنج سورهای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سورهها عبارتند از فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر که همه آنها جزو سور مکی هستند. | ||
سوره انعام | سوره انعام یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) میباشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سورههای [[بقره]]، [[آل عمران]]، [[نساء]]، [[مائدة]]، انعام، [[اعراف]] و [[أنفال]] به همراه [[توبه]] را سبع طوال میگویند ولی برخی دیگر هفتمی را [[يونس|یونس]] میدانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول [[سعيد بن جبير|سعید بن جبیر]] میباشد)<ref>]المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز، ج 3، ص 373، مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
روایت از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سورههای مئین را به جای انجیل و سورههای مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
سوره انعام | سوره انعام اولین سوره مکی است که در میان هفت سوره طولانی قرآن قرار گرفته است<ref>الموسوعة القرآنية، خصائص السور، ج 3، ص 3.</ref>. | ||
از | از روایات [[اهل بيت(ع)|اهل بیت(ع)]] و سخنان مفسران استفاده میشود که این سوره یکباره بر پیامبر(ع) فرود آمده است. در این سوره، نام خدا هفتاد بار یاد شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج6، ص 22.</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == |