پرش به محتوا

جریان نوسلفی در عربستان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' چشم پوشی' به ' چشم‌پوشی'
جز (تمیزکاری)
جز (جایگزینی متن - ' چشم پوشی' به ' چشم‌پوشی')
خط ۲۷: خط ۲۷:
کتاب مشهور معالم فی‌الطریق، برای همیشه درس‌آموز ‏تقابل با حکومت‌های غیر ملتزم به شریعت است. ‏
کتاب مشهور معالم فی‌الطریق، برای همیشه درس‌آموز ‏تقابل با حکومت‌های غیر ملتزم به شریعت است. ‏


در جریان تقابل عربستان سعودی با جریان ناصریسم، محمدقطب مورد استقبال عربستان قرار گرفت و به این ‏کشور وارد شد. او توانست با تربیت شاگردانی چون سفر الحوالی و سلمان العوده نطفة جریان نوسلفی‌ را ایجاد ‏کند. مبارزه‌گرایی سیدقطب در مصر از گونة مبارزه‌جویی خوارج تلقی شد. خوارج از جهت باورهای دینی، ‏مرتکب کبیره را کافر می‌دانستند و بر این اساس، حکامی را که به شریعت التزام مناسبی نداشتند، به تیغ تکفیر ‏می‌راندند. اتهام خارجی‌گری به سیدقطب و پیروان او، جای تأمل خاصی دارد. اما طرح ضمنی این شائبه دربارة ‏نوسلفی‌ها نیز محوری است بدون تحلیل دقیق دربارة آن، نمی‌توان به کنه جریان نوسلفی پی برد. حتی اگر این ‏اتهام را دربارة آنان نپذیریم، اصل این مسأله قابل تأمل است که آموزة اطاعت کامل از حاکم و پادشاه در جریان ‏نوسلفی مورد تردید قرار گرفته است، بی‌آن‌که لزوماً آنان از دیگر اندیشه‌های وهابیت چشم پوشیده‌اند. چنان‌که، ‏پرداختن افراطی به مسألة توحید از طریق مذمت مقابله با زیارت قبور، در قالب تعبیر تحقیرآمیز توحید قبور، مورد ‏نکوهش آنان قرار گرفته و آنان مبارزه با مفاسد نظام سیاسی را به عنوان توحید قصور بر توحید قبور ترجیح ‏می‌دهند. در هر حال، محمدقطب که بیش از 60 کتاب عرضه کرده است، چنان تأثیری بر مخاطبان خود ‏می‌گذارد که توحید وهابیان برای آنها بی‌معنا جلوه می‌کند. ‏
در جریان تقابل عربستان سعودی با جریان ناصریسم، محمدقطب مورد استقبال عربستان قرار گرفت و به این ‏کشور وارد شد. او توانست با تربیت شاگردانی چون سفر الحوالی و سلمان العوده نطفة جریان نوسلفی‌ را ایجاد ‏کند. مبارزه‌گرایی سیدقطب در مصر از گونة مبارزه‌جویی خوارج تلقی شد. خوارج از جهت باورهای دینی، ‏مرتکب کبیره را کافر می‌دانستند و بر این اساس، حکامی را که به شریعت التزام مناسبی نداشتند، به تیغ تکفیر ‏می‌راندند. اتهام خارجی‌گری به سیدقطب و پیروان او، جای تأمل خاصی دارد. اما طرح ضمنی این شائبه دربارة ‏نوسلفی‌ها نیز محوری است بدون تحلیل دقیق دربارة آن، نمی‌توان به کنه جریان نوسلفی پی برد. حتی اگر این ‏اتهام را دربارة آنان نپذیریم، اصل این مسأله قابل تأمل است که آموزة اطاعت کامل از حاکم و پادشاه در جریان ‏نوسلفی مورد تردید قرار گرفته است، بی‌آن‌که لزوماً آنان از دیگر اندیشه‌های وهابیت چشم‌پوشیده‌اند. چنان‌که، ‏پرداختن افراطی به مسألة توحید از طریق مذمت مقابله با زیارت قبور، در قالب تعبیر تحقیرآمیز توحید قبور، مورد ‏نکوهش آنان قرار گرفته و آنان مبارزه با مفاسد نظام سیاسی را به عنوان توحید قصور بر توحید قبور ترجیح ‏می‌دهند. در هر حال، محمدقطب که بیش از 60 کتاب عرضه کرده است، چنان تأثیری بر مخاطبان خود ‏می‌گذارد که توحید وهابیان برای آنها بی‌معنا جلوه می‌کند. ‏


به گزارش دکتر عصام العماد (وهابی پیشین یمنی و تحصیل کردة دانشگاه محمد السعود که شیعه شده است) ‏جدا از اندیشه‌های سیدقطب و برادرش، انتشار اندیشه‌های ضد وهابی محمد غزالی و محمد سعید رمضان البوطی، ‏بیشترین تأثیر را در تقسیم وهابیت به دو شاخة درباری و انقلابی داشته است. در این میان، کسی مانند اسامه بن ‏لادن نیز نزد شاگردان محمدقطب درس خواند و از این طریق با کتاب‌های سیدقطب آشنا گردید. ‏
به گزارش دکتر عصام العماد (وهابی پیشین یمنی و تحصیل کردة دانشگاه محمد السعود که شیعه شده است) ‏جدا از اندیشه‌های سیدقطب و برادرش، انتشار اندیشه‌های ضد وهابی محمد غزالی و محمد سعید رمضان البوطی، ‏بیشترین تأثیر را در تقسیم وهابیت به دو شاخة درباری و انقلابی داشته است. در این میان، کسی مانند اسامه بن ‏لادن نیز نزد شاگردان محمدقطب درس خواند و از این طریق با کتاب‌های سیدقطب آشنا گردید. ‏
خط ۷۱: خط ۷۱:


==‏بازتاب اشغال عراق ==
==‏بازتاب اشغال عراق ==
با پیروزی امریکا در افغانستان در سال 2002م و سقوط امارت اسلامی طالبان، و پس از شکست ‏دولت صدام در 9 آوریل 2003م، القاعده تلاش کرد عراق را به صحنة جدیدی برای مبارزه‌جویی دینی خود تبدیل کند. از این ‏رو، القاعده در مارس 2007م، از دولت اسلامی عراق سخن گفت و به خاطر این مسأله که اطلاق عنوان امارت اسلامی عراق، ‏این شبهه شرعی پیش می‌آید که این حکومت از نوع حکومت خلافت بوده و نیاز به وجود خلیفه‌ای است که اجماع امت ‏پشتوانة او محسوب می‌شود، از به‌کارگیری دولت اسلامی عراق به جای امارت اسلامی عراق چشم پوشید. در حالی که به جای ‏تعبیر امیرالمؤمنین از واژة امیر، در این قسمت از جهان و دیگر مناطق تحت نفوذ خود استفاده می‌کند. به این معنا که سازمان ‏القاعده، تکثیر واحدهای سیاسی محدودی را که می‌توانند به بخشی از امارت اسلامی تبدیل شوند، مطمع نظر دارد. ‏
با پیروزی امریکا در افغانستان در سال 2002م و سقوط امارت اسلامی طالبان، و پس از شکست ‏دولت صدام در 9 آوریل 2003م، القاعده تلاش کرد عراق را به صحنة جدیدی برای مبارزه‌جویی دینی خود تبدیل کند. از این ‏رو، القاعده در مارس 2007م، از دولت اسلامی عراق سخن گفت و به خاطر این مسأله که اطلاق عنوان امارت اسلامی عراق، ‏این شبهه شرعی پیش می‌آید که این حکومت از نوع حکومت خلافت بوده و نیاز به وجود خلیفه‌ای است که اجماع امت ‏پشتوانة او محسوب می‌شود، از به‌کارگیری دولت اسلامی عراق به جای امارت اسلامی عراق چشم‌پوشید. در حالی که به جای ‏تعبیر امیرالمؤمنین از واژة امیر، در این قسمت از جهان و دیگر مناطق تحت نفوذ خود استفاده می‌کند. به این معنا که سازمان ‏القاعده، تکثیر واحدهای سیاسی محدودی را که می‌توانند به بخشی از امارت اسلامی تبدیل شوند، مطمع نظر دارد. ‏


در هر حال، فعالیت‌های دینی سیاسی تکفیری و خشونت‌آمیز القاعده تا اندازة زیادی ـ به صورت شفاف یا همراه با تقیه ـ ‏مورد حمایت جریان نوسلفی قرار گرفت. این مسأله دو جلوة برجسته یافته است. یکی، مقابله با امریکا و دیگری، مقابلة مذهبی ‏و تکفیری با شیعیان. پس از اشغال عراق و قدرت‌یابی شیعیان، حساسیت دینی و تکفیری وهابیت نسبت به شیعیان و ایران رو به ‏افزایش گذاشت. برخی از مصادیق این حساسیت عبارتند از: ‏
در هر حال، فعالیت‌های دینی سیاسی تکفیری و خشونت‌آمیز القاعده تا اندازة زیادی ـ به صورت شفاف یا همراه با تقیه ـ ‏مورد حمایت جریان نوسلفی قرار گرفت. این مسأله دو جلوة برجسته یافته است. یکی، مقابله با امریکا و دیگری، مقابلة مذهبی ‏و تکفیری با شیعیان. پس از اشغال عراق و قدرت‌یابی شیعیان، حساسیت دینی و تکفیری وهابیت نسبت به شیعیان و ایران رو به ‏افزایش گذاشت. برخی از مصادیق این حساسیت عبارتند از: ‏
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۹۶۳

ویرایش