confirmed، مدیران
۳۷٬۲۱۴
ویرایش
سوره قلم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''سوره قلم''' یا '''نون و القلم''' سوره ۶۸ از [[قرآن]] است و ۵۲ آیه دارد. قلم، زبان وبیان، عقل ومعرفت انسانیت است ،قلم بیان کننده فکر واندیشه وشخصیت صاحب قلم است. قلم زبان دوم انسان‌ها است، بیان‌گر فرهنگ وهویت ملت‌ها است، ترسیم کننده خطوط فکری وسیاسی و حلقه وصل فرهنگ‌ها واندیشه‌ها است، انتقال دهنده فکر وفرهنگ به نسل‌های حاضر وآینده است و در نهایت هدایت گر عقل‌ها ومغزها است. محتوای سوره قلم، دلداری [[پیامبر( | '''سوره قلم''' یا '''نون و القلم''' سوره ۶۸ از [[قرآن]] است و ۵۲ آیه دارد. قلم، زبان وبیان، عقل ومعرفت انسانیت است ،قلم بیان کننده فکر واندیشه وشخصیت صاحب قلم است. قلم زبان دوم انسان‌ها است، بیان‌گر فرهنگ وهویت ملت‌ها است، ترسیم کننده خطوط فکری وسیاسی و حلقه وصل فرهنگ‌ها واندیشه‌ها است، انتقال دهنده فکر وفرهنگ به نسل‌های حاضر وآینده است و در نهایت هدایت گر عقل‌ها ومغزها است. محتوای سوره قلم، دلداری [[پیامبر(صلی الله علیه)]] در مقابل تهمت‌های مشرکان و دعوت به صبر و نهی او از پیروی [[مشرکان]] و یادآوری عذاب مشرکان در [[روز قیامت]] است. از آیات مشهور این سوره، آیه «و ان یکاد» و آیه خُلق عظیم است که پیامبر(صلی الله علیه) را دارای اخلاقی والا معرفی می‌کند. | ||
سوره قلم جزو [[سوره های مکی|سوره‌های مکی]] [[قرآن کریم]] است که دومین سوره‌ای است که بر [[پیامبر اکرم( | سوره قلم جزو [[سوره های مکی|سوره‌های مکی]] [[قرآن کریم]] است که دومین سوره‌ای است که بر [[پیامبر اکرم(صلی الله علیه)]] [[نازل]] شده است و در چینش کنونی مُصحَف، شصت و هشتمین [[سوره]] است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد و به دلیل اینکه [[خداوند]] در آیه اول این سوره به قلم سوگند یاد کرده است، این سوره مبارکه، قلم نامیده شده است. | ||
== قلم == | == قلم == | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
== مفهوم کلی سوره == | == مفهوم کلی سوره == | ||
# دفاع از قرآن و [[پيامبر( | # دفاع از قرآن و [[پيامبر(صلی الله علیه)]] | ||
# صفات و اخلاق پيامبر( | # صفات و اخلاق پيامبر(صلی الله علیه) و دشمنان او؛ | ||
# ياداشت قلم و نوشتار<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 173</ref>. | # ياداشت قلم و نوشتار<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 173</ref>. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
اساسى ترين هدف سوره قلم عبارت است از: | اساسى ترين هدف سوره قلم عبارت است از: | ||
دفاع از [[پيامبر( | دفاع از [[پيامبر(صلی الله علیه)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان]]. | ||
== محتوا و موضوعات == | == محتوا و موضوعات == | ||
روي هم رفته مباحث سوره قلم را مى توان در هفت بخش خلاصه كرد: | روي هم رفته مباحث سوره قلم را مى توان در هفت بخش خلاصه كرد: | ||
# نخست به ذكر قسمتى از صفات ويژه [[رسول خدا( | # نخست به ذكر قسمتى از صفات ويژه [[رسول خدا(صلی الله علیه)]] مخصوصا اخلاق برجسته او مى پردازد، و آن را با قسمتهاى مؤكدى تاكيد مى كند؛ | ||
# | # | ||
# سپس قسمتى از صفات زشت و اخلاق نكوهيده دشمنان او را بازگو مى نمايد؛ | # سپس قسمتى از صفات زشت و اخلاق نكوهيده دشمنان او را بازگو مى نمايد؛ | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
# در بخش ديگرى انذارها و تهديدهايى نسبت به مشركان بازگو شده؛ | # در بخش ديگرى انذارها و تهديدهايى نسبت به مشركان بازگو شده؛ | ||
# | # | ||
# در بخش ديگرى به پيامبر اسلام( | # در بخش ديگرى به پيامبر اسلام(صلی الله علیه) دستور مى دهد كه در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛ | ||
# | # | ||
# سرانجام در پايان سوره نيز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌هاى مختلف دشمنان بر ضد [[پيامبر]] به ميان آورده. | # سرانجام در پايان سوره نيز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌هاى مختلف دشمنان بر ضد [[پيامبر]] به ميان آورده. | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ابى‌بن‌كعب]] گويد: پيامبر( | [[ابى‌بن‌كعب]] گويد: پيامبر(صلی الله علیه) فرمود: «هر كس سوره نون و القلم را قرائت كند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرمايد». | ||
[[على‌بن‌ميمون]] از [[امام صادق( | [[على‌بن‌ميمون]] از [[امام صادق(صلی الله علیه)]] روايت كرده كه فرمود: «هر كه سوره نون و القلم را در نماز واجب يا نافله بخواند خداوند او را در زندگانيش از فقر و نادارى امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>. | ||
== محل و زمان نزول == | == محل و زمان نزول == | ||
حسن و [[عكرمه]] و عطاء گويند كه سوره قلم [[مكى]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آيه سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ مكّى است و ما بعدش تا آيه لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ مدنى است، و ما بعدش تا آيه (يكتبون) مكّى و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنى]] است<ref>همان</ref>. | حسن و [[عكرمه]] و عطاء گويند كه سوره قلم [[مكى]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آيه سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ مكّى است و ما بعدش تا آيه لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ مدنى است، و ما بعدش تا آيه (يكتبون) مكّى و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنى]] است<ref>همان</ref>. | ||
تاريخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پيامبر( | تاريخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پيامبر(صلی الله علیه) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>. | ||
== فضای نزول == | == فضای نزول == | ||
سوره قلم رسول خدا( | سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال تهمت‌هاى ناروايى كه مشركين به وى زده و او را ديوانه خوانده بودند، تسليت و دلدارى مى دهد، و به وعده‌هاى جميل و پاسدارى از خلق عظيمش دلخوش مى سازد، و آن جناب را به شديدترين وجهى از اطاعت مشركين و مداهنه با آنان نهى نموده، امر اكيد مى كند كه در برابر حكم پروردگارش صبر كند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.</ref>. | ||
== ترتیب در مصحف == | == ترتیب در مصحف == | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
== ویژگی == | == ویژگی == | ||
# سوره قلم تنها سوره‌ای است که با حرف مقطعه «ن» و [[قسم]] به قلم آغاز شده است. اولین تحدی قرآن با توجه به امّی بودن پیامبر( | # سوره قلم تنها سوره‌ای است که با حرف مقطعه «ن» و [[قسم]] به قلم آغاز شده است. اولین تحدی قرآن با توجه به امّی بودن پیامبر(صلی الله علیه) در این سوره با عبارت «وَ الْقَلَمِ وَ ما يَسْطُرُون» آمده است. | ||
# | # | ||
# آيه معروف «وَ إِنْ يَكادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>. | # آيه معروف «وَ إِنْ يَكادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>. | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
# سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | # سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
# | # | ||
# روايتى است كه از رسول خدا( | # روايتى است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>همان.</ref>. | ||
# | # | ||
# سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | # سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | ||