پرش به محتوا

لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ دسامبر ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - ' الهام بخش' به ' الهام‌بخش'
جز (جایگزینی متن - ' سخت ترین' به ' سخت‌ترین')
جز (جایگزینی متن - ' الهام بخش' به ' الهام‌بخش')
خط ۸۷۸: خط ۸۷۸:
    
    


در چارچوب نظری پژوهش، به صورت تلفیقی از دیدگاه‌های نظری وروشی مقالات کتاب (انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن) بهره گرفته شده است. [[اسپوزیتو]] معتقد است که صدور انقلاب، هدف دوم نظام بوده است <ref>انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، جان. ال. اسپوزیتو، مترجم، محسن میرشانه چی، تهران مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 1382، ص 17</ref> و به شکل مستقیم یا الهام بخش عمل کرده است. روح الله رمضانی، سه گانه سیاست، اهداف و وسایل (ابزارها) را در طرح خود به کار برده است <ref>همان، ص 55</ref> که ما نیز ذیل این سه مفهوم، درباره لبنان به بحث خواهیم پرداخت.
در چارچوب نظری پژوهش، به صورت تلفیقی از دیدگاه‌های نظری وروشی مقالات کتاب (انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن) بهره گرفته شده است. [[اسپوزیتو]] معتقد است که صدور انقلاب، هدف دوم نظام بوده است <ref>انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، جان. ال. اسپوزیتو، مترجم، محسن میرشانه چی، تهران مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 1382، ص 17</ref> و به شکل مستقیم یا الهام‌بخش عمل کرده است. روح الله رمضانی، سه گانه سیاست، اهداف و وسایل (ابزارها) را در طرح خود به کار برده است <ref>همان، ص 55</ref> که ما نیز ذیل این سه مفهوم، درباره لبنان به بحث خواهیم پرداخت.
    
    
سیاست
سیاست
خط ۹۰۲: خط ۹۰۲:
وسایل (ابزارها و استراتژی‌ها)
وسایل (ابزارها و استراتژی‌ها)


رمضانی از دو مفهوم وسایل قهرآمیز و وسایل مسالمت‌آمیز بهره می‌جوید<ref>همان، ص 66ـ67</ref>؛ در حالی که اسپوزیتو از مفهوم تأثیر مستقیم و الهام بخش استفاده می‌کند که اشتراکات و اختلافاتی با هم دارند که ما از هر دومفهوم پردازی بهره خواهیم برد. رمضانی در میان راه‌های صدورمسالمت‌آمیز انقلاب، راهکارهایی را بر می‌شمارد که محمدی نیز به آنهااشاره دارد:
رمضانی از دو مفهوم وسایل قهرآمیز و وسایل مسالمت‌آمیز بهره می‌جوید<ref>همان، ص 66ـ67</ref>؛ در حالی که اسپوزیتو از مفهوم تأثیر مستقیم و الهام‌بخش استفاده می‌کند که اشتراکات و اختلافاتی با هم دارند که ما از هر دومفهوم پردازی بهره خواهیم برد. رمضانی در میان راه‌های صدورمسالمت‌آمیز انقلاب، راهکارهایی را بر می‌شمارد که محمدی نیز به آنهااشاره دارد:
1. الگوسازی از دو طریق اسلامی کردن نظام و حاکمیت ارزش‌های اسلامی، و اثبات توانمندی نظام اسلامی در دنیای مدرن.
1. الگوسازی از دو طریق اسلامی کردن نظام و حاکمیت ارزش‌های اسلامی، و اثبات توانمندی نظام اسلامی در دنیای مدرن.
2. تبلیغ و آگاه سازی که از طریق گفتار، رفتار و توسط رجال، سیاستمداران، علما، محققان داخلی و خارجی و مؤمنان معتقد به انقلاب ظهور می‌یابد.
2. تبلیغ و آگاه سازی که از طریق گفتار، رفتار و توسط رجال، سیاستمداران، علما، محققان داخلی و خارجی و مؤمنان معتقد به انقلاب ظهور می‌یابد.
خط ۹۷۹: خط ۹۷۹:
در زمینه صدور انقلاب چنان که محمدی نیز بدان اشاره می‌کند، سه پارادایم در میان انقلابیون ایران وجود داشته است که در طول تاریخ دیپلماسی انقلاب اسلامی، همواره در نوسان و تطور بوده است. افزون برآنکه در هر دوره پارادایم غالبی وجود داشته است. پارادایم نخست برارزش‌های انقلاب در درون مرزهای ملی و عدم تعرض به محیطپیرامون باور داشته است. پارادایم دوم بر عدم تقید به مرزهای ملی وهدم این مرزها و عدم تعهد به پذیرش قوانین بین المللی تأکید داشته است. پارادایم سوم، به ساختن امت نمونه و سیاست کلی مسالمت‌آمیز باجهان خارج، ضمن ضربه زدن به منافع استکبار در شرایط مناسب وحفظ مصالح نظام معتقد بوده است. در سال‌های ابتدایی انقلاب هنگام نخست‌وزیری [[بازرگان|مهندس بازرگان]]، پارادایم نخست بر دولت حاکم بوده است. افزون بر آنکه گروه‌های قومی خارج از دولت، بر پارادایم دوم و سوم تأکید می‌کرده اند. دیپلماسی دهه دوم انقلاب، تلفیقی از پارادایم دوم وسوم است که گاه یکی بر دیگری غلبه داشته است. پارادایم سوم را نیزمی توان، به دو استراتژی حفظ محور و رشد محور تقسیم کرد که استراتژی حفظ محور در دوره سوم جنگ تحمیلی و پارادایم رشد محورپس از جنگ پی گیری شده است.
در زمینه صدور انقلاب چنان که محمدی نیز بدان اشاره می‌کند، سه پارادایم در میان انقلابیون ایران وجود داشته است که در طول تاریخ دیپلماسی انقلاب اسلامی، همواره در نوسان و تطور بوده است. افزون برآنکه در هر دوره پارادایم غالبی وجود داشته است. پارادایم نخست برارزش‌های انقلاب در درون مرزهای ملی و عدم تعرض به محیطپیرامون باور داشته است. پارادایم دوم بر عدم تقید به مرزهای ملی وهدم این مرزها و عدم تعهد به پذیرش قوانین بین المللی تأکید داشته است. پارادایم سوم، به ساختن امت نمونه و سیاست کلی مسالمت‌آمیز باجهان خارج، ضمن ضربه زدن به منافع استکبار در شرایط مناسب وحفظ مصالح نظام معتقد بوده است. در سال‌های ابتدایی انقلاب هنگام نخست‌وزیری [[بازرگان|مهندس بازرگان]]، پارادایم نخست بر دولت حاکم بوده است. افزون بر آنکه گروه‌های قومی خارج از دولت، بر پارادایم دوم و سوم تأکید می‌کرده اند. دیپلماسی دهه دوم انقلاب، تلفیقی از پارادایم دوم وسوم است که گاه یکی بر دیگری غلبه داشته است. پارادایم سوم را نیزمی توان، به دو استراتژی حفظ محور و رشد محور تقسیم کرد که استراتژی حفظ محور در دوره سوم جنگ تحمیلی و پارادایم رشد محورپس از جنگ پی گیری شده است.


طبیعی است که در پارادایم دوم، تمامی ابزارهای قهرآمیز به کار برده می‌شود. پارادایم سوم تلفیقی از ابزار قهرآمیز و مسالمت‌آمیز است؛ البته استراتژی رشد محور ابزارهای مسالمت‌آمیز اولویت اساسی دارند. همچنین در نگاهی دیگر، همانند اسپوزیتو، می‌توان به دو گانه تأثیرمستقیم، اعم از فعالیت‌های سیاسی، دیپلماتیک، مالی و نظامی، وتأثیرات الهام بخش قائل شد. به نظر می‌رسد که مورد لبنان تنهاموضوعی است که بازتاب انقلاب بر آن، از تمامی شیوه‌ها و وسایل بهره برده است؛ بدین معنا که بازتاب انقلاب در لبنان هم مستقیم و هم الهام بخش و برانگیزاننده بوده است؛ هم از ابزار قهرآمیز و هم از ابزار مسالمت جویانه استفاده شده است.
طبیعی است که در پارادایم دوم، تمامی ابزارهای قهرآمیز به کار برده می‌شود. پارادایم سوم تلفیقی از ابزار قهرآمیز و مسالمت‌آمیز است؛ البته استراتژی رشد محور ابزارهای مسالمت‌آمیز اولویت اساسی دارند. همچنین در نگاهی دیگر، همانند اسپوزیتو، می‌توان به دو گانه تأثیرمستقیم، اعم از فعالیت‌های سیاسی، دیپلماتیک، مالی و نظامی، وتأثیرات الهام‌بخش قائل شد. به نظر می‌رسد که مورد لبنان تنهاموضوعی است که بازتاب انقلاب بر آن، از تمامی شیوه‌ها و وسایل بهره برده است؛ بدین معنا که بازتاب انقلاب در لبنان هم مستقیم و هم الهام‌بخش و برانگیزاننده بوده است؛ هم از ابزار قهرآمیز و هم از ابزار مسالمت جویانه استفاده شده است.


حضور الهام بخش ایران در لبنان درسیاست‌ها و روش‌های حزب الله لبنان تبلور یافته است. همچنین انقلاب اسلامی در ایدئولوژی جنبش توحید به رهبری شیخ سعیدشعبان که یک جنبش اسلام‌گرای سنی است، تأثیر عمیق داشته است. چنان که بر روحانیونی چون سید محمد حسین فضل الله نیز تأثیر داشته است. حضور مستقیم ایران در صحنه لبنان به سال 1361 و هنگام اشغال لبنان توسط اسرائیل باز می‌گردد. این حضور نخستین نقطه تماس مستقیم میان انقلاب اسلامی ایران و یک طایفه شیعه مذهب درجهان عرب به شمار می‌رود. بنابر نظر یکی از پژوهشگران، ایران ازطریق حضور در لبنان، می‌توانست در زمینه گسترش مرزهای تنگ ژئوپولتیکی جنگ با عراق و نیز در خصوص دستیابی و اثر گذاری برگروه‌های بیشتری در جهان عرب امیدوارانه قدم بردارد. از جلوه‌های دیگر حضور مستقیم ایران، باید به کمک‌های آموزشی در ابعاد نظامی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی و فنی به نیروهای مبارز لبنانی اشاره کرد. همچنین سفارت ایران در آن سال‌ها، مرکز حمایت و پشتیبانی ازنیروهای مبارز ضد اسرائیلی و امریکایی بود که به حملات علیه آنهاانجامید. در بعد مالی، تورتون از متوسط ماهانه 10 میلیون دلار و سپس کاهش آن به یک میلیون دلار در سال گزارش می‌دهد<ref>انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ص 141</ref>.
حضور الهام‌بخش ایران در لبنان درسیاست‌ها و روش‌های حزب الله لبنان تبلور یافته است. همچنین انقلاب اسلامی در ایدئولوژی جنبش توحید به رهبری شیخ سعیدشعبان که یک جنبش اسلام‌گرای سنی است، تأثیر عمیق داشته است. چنان که بر روحانیونی چون سید محمد حسین فضل الله نیز تأثیر داشته است. حضور مستقیم ایران در صحنه لبنان به سال 1361 و هنگام اشغال لبنان توسط اسرائیل باز می‌گردد. این حضور نخستین نقطه تماس مستقیم میان انقلاب اسلامی ایران و یک طایفه شیعه مذهب درجهان عرب به شمار می‌رود. بنابر نظر یکی از پژوهشگران، ایران ازطریق حضور در لبنان، می‌توانست در زمینه گسترش مرزهای تنگ ژئوپولتیکی جنگ با عراق و نیز در خصوص دستیابی و اثر گذاری برگروه‌های بیشتری در جهان عرب امیدوارانه قدم بردارد. از جلوه‌های دیگر حضور مستقیم ایران، باید به کمک‌های آموزشی در ابعاد نظامی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی و فنی به نیروهای مبارز لبنانی اشاره کرد. همچنین سفارت ایران در آن سال‌ها، مرکز حمایت و پشتیبانی ازنیروهای مبارز ضد اسرائیلی و امریکایی بود که به حملات علیه آنهاانجامید. در بعد مالی، تورتون از متوسط ماهانه 10 میلیون دلار و سپس کاهش آن به یک میلیون دلار در سال گزارش می‌دهد<ref>انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ص 141</ref>.


حضور عمرانی ایران نیز قابل توجه است و [[جهاد سازندگی]]، فعالیت گسترده‌ایرا در لبنان آغاز کرد که هم اکنون نیز ادامه دارد. [[کمیته امداد]] و[[بنیاد شهید]] نیز، از جمله بنیادهای فعال در عرصه لبنان به شمار می‌آیندکه خانواده‌ها را تحت پوشش گرفته اند. افزون بر آنکه نمی‌توان ازگزارش‌های مبتنی بر ارسال سلاح از سوی ایران برای حزب الله چشم‌پوشید.
حضور عمرانی ایران نیز قابل توجه است و [[جهاد سازندگی]]، فعالیت گسترده‌ایرا در لبنان آغاز کرد که هم اکنون نیز ادامه دارد. [[کمیته امداد]] و[[بنیاد شهید]] نیز، از جمله بنیادهای فعال در عرصه لبنان به شمار می‌آیندکه خانواده‌ها را تحت پوشش گرفته اند. افزون بر آنکه نمی‌توان ازگزارش‌های مبتنی بر ارسال سلاح از سوی ایران برای حزب الله چشم‌پوشید.
خط ۹۹۲: خط ۹۹۲:
همچنین بازتاب انقلاب اسلامی در لبنان، اهداف سه گانه‌ایرا برای انقلاب و جمهوری اسلامی، به طور نسبی تأمین می‌کند. دفاع ازجمهوری اسلامی به رهبری فقیه، تأمین امنیت بین المللی جمهوری اسلامی و استقرار نهایی نظم جهانی زیر چتر عدالت اسلامی، اگر چه تأمین این اهداف، به طور طبیعی هزینه‌هایی را بر ایران تحمیل کرده است.
همچنین بازتاب انقلاب اسلامی در لبنان، اهداف سه گانه‌ایرا برای انقلاب و جمهوری اسلامی، به طور نسبی تأمین می‌کند. دفاع ازجمهوری اسلامی به رهبری فقیه، تأمین امنیت بین المللی جمهوری اسلامی و استقرار نهایی نظم جهانی زیر چتر عدالت اسلامی، اگر چه تأمین این اهداف، به طور طبیعی هزینه‌هایی را بر ایران تحمیل کرده است.


ذیل مفهوم وسایل و استراتژی نیز مقاله بر آن است که تأثیر ایران در لبنان، هم الهام بخش و هم مستقیم بوده است. هم از وسایل مسالمت‌آمیز و هم از ابزار قهرآمیز بهره برده است. به گونه‌ای که شایدتنها موردی است که تمام این وسایل به نحو نسبتا موفقیت آمیزی تجمیع شده است و در مجموع توان سیاسی ـ امنیتی جمهوری اسلامی را افزایش داده است. نکته دیگری که مقاله، در صدد تبیین آن است، موضوع تأثیر تغییر پارادایم در ایران بر مسائل لبنان و رویکردهای جنبش حزب الله است؛ اگر چه تغییرات در حزب الله را عمدتا بایددرون زا دانست؛ اما تغییرات در ایران، به مثابه منبع الهام بخش و عامل پشتیبانی کننده و تأثیرات آن بر سیاست‌های حزب الله غیر قابل انکاراست. بر این پایه در دهه اول انقلاب اسلامی که سیاست خارجی ایران بسط محور و حفظ محور بوده است، در صحنه سیاسی لبنان و استراتژی حزب الله هم به صورت سیاست‌های مخالفت با نظم سیاسی موجودلبنان و مخالفت با دولت و استفاده از ابزارهای قهرآمیز تبلور داشته است. اما پس از سال 68 و تغییر استراتژی ایران به تدریج شاهد تأثیر این تغییر در حزب الله نیز هستیم؛ به گونه‌ای که شاهد سیاست درهای بازهمگرایی بیشتر با احزاب لبنانی، پذیرش ساخت دولت، و کاهش تنش‌ها با آن و استفاده از وسائل مسالمت‌آمیز توسط جنبش حزب اللهیم.
ذیل مفهوم وسایل و استراتژی نیز مقاله بر آن است که تأثیر ایران در لبنان، هم الهام‌بخش و هم مستقیم بوده است. هم از وسایل مسالمت‌آمیز و هم از ابزار قهرآمیز بهره برده است. به گونه‌ای که شایدتنها موردی است که تمام این وسایل به نحو نسبتا موفقیت آمیزی تجمیع شده است و در مجموع توان سیاسی ـ امنیتی جمهوری اسلامی را افزایش داده است. نکته دیگری که مقاله، در صدد تبیین آن است، موضوع تأثیر تغییر پارادایم در ایران بر مسائل لبنان و رویکردهای جنبش حزب الله است؛ اگر چه تغییرات در حزب الله را عمدتا بایددرون زا دانست؛ اما تغییرات در ایران، به مثابه منبع الهام‌بخش و عامل پشتیبانی کننده و تأثیرات آن بر سیاست‌های حزب الله غیر قابل انکاراست. بر این پایه در دهه اول انقلاب اسلامی که سیاست خارجی ایران بسط محور و حفظ محور بوده است، در صحنه سیاسی لبنان و استراتژی حزب الله هم به صورت سیاست‌های مخالفت با نظم سیاسی موجودلبنان و مخالفت با دولت و استفاده از ابزارهای قهرآمیز تبلور داشته است. اما پس از سال 68 و تغییر استراتژی ایران به تدریج شاهد تأثیر این تغییر در حزب الله نیز هستیم؛ به گونه‌ای که شاهد سیاست درهای بازهمگرایی بیشتر با احزاب لبنانی، پذیرش ساخت دولت، و کاهش تنش‌ها با آن و استفاده از وسائل مسالمت‌آمیز توسط جنبش حزب اللهیم.


نکته سوم که مقاله بدان اهتمام دارد، موضوع هویت جنبش حزب الله است. مقاله بر آن است که حزب الله دارای سه ضلع هویتی است: لبنانی بودن، اسلامی بودن و الهام گیری از انقلاب اسلامی ایران و ضدصهیونیستی بودن. بنابراین حفظ هر کدام از این سه ضلع و هر کدام آن نقش تعیین کننده‌ایدر پایداری این جنبش در آینده دارد. هنر مندی حزب الله آن است که بتواند ترکیب خوبی از این عناصر را حفظ کند تا درصحنه سیاسی لبنان، بازیگر پرقدرت و پر نفوذی به شمار آید[http://ensani.ir/fa/article/63759/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B2%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87 (برای مطالعه بیشتر به پرتال جامع علوم انسانی مراجعه کنید)].
نکته سوم که مقاله بدان اهتمام دارد، موضوع هویت جنبش حزب الله است. مقاله بر آن است که حزب الله دارای سه ضلع هویتی است: لبنانی بودن، اسلامی بودن و الهام گیری از انقلاب اسلامی ایران و ضدصهیونیستی بودن. بنابراین حفظ هر کدام از این سه ضلع و هر کدام آن نقش تعیین کننده‌ایدر پایداری این جنبش در آینده دارد. هنر مندی حزب الله آن است که بتواند ترکیب خوبی از این عناصر را حفظ کند تا درصحنه سیاسی لبنان، بازیگر پرقدرت و پر نفوذی به شمار آید[http://ensani.ir/fa/article/63759/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B2%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87 (برای مطالعه بیشتر به پرتال جامع علوم انسانی مراجعه کنید)].
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۲۵۵

ویرایش