لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها

در چارچوب نظری پژوهش، به صورت تلفیقی از دیدگاه‌های نظری وروشی مقالات کتاب (انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن) بهره گرفته شده است. [[اسپوزیتو]] معتقد است که صدور انقلاب، هدف دوم نظام بوده است <ref>انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، جان. ال. اسپوزیتو، مترجم، محسن میرشانه چی، تهران مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 1382، ص 17</ref> و به شکل مستقیم یا الهام بخش عمل کرده است. روح الله رمضانی، سه گانه سیاست، اهداف و وسایل (ابزارها) را در طرح خود به کار برده است <ref>همان، ص 55</ref> که ما نیز ذیل این سه مفهوم، درباره لبنان به بحث خواهیم پرداخت.

رمضانی از دو مفهوم وسایل قهرآمیز و وسایل مسالمت‌آمیز بهره می‌جوید<ref>همان، ص 66ـ67</ref>؛ در حالی که اسپوزیتو از مفهوم تأثیر مستقیم و الهام بخش استفاده می‌کند که اشتراکات و اختلافاتی با هم دارند که ما از هر دومفهوم پردازی بهره خواهیم برد. رمضانی در میان راه‌های صدورمسالمت‌آمیز انقلاب، راهکارهایی را بر می‌شمارد که محمدی نیز به آنهااشاره دارد:

طبیعی است که در پارادایم دوم، تمامی ابزارهای قهرآمیز به کار برده می‌شود. پارادایم سوم تلفیقی از ابزار قهرآمیز و مسالمت‌آمیز است؛ البته استراتژی رشد محور ابزارهای مسالمت‌آمیز اولویت اساسی دارند. همچنین در نگاهی دیگر، همانند اسپوزیتو، می‌توان به دو گانه تأثیرمستقیم، اعم از فعالیت‌های سیاسی، دیپلماتیک، مالی و نظامی، وتأثیرات الهام بخش قائل شد. به نظر می‌رسد که مورد لبنان تنهاموضوعی است که بازتاب انقلاب بر آن، از تمامی شیوه‌ها و وسایل بهره برده است؛ بدین معنا که بازتاب انقلاب در لبنان هم مستقیم و هم الهام بخش و برانگیزاننده بوده است؛ هم از ابزار قهرآمیز و هم از ابزار مسالمت جویانه استفاده شده است.

حضور الهام بخش ایران در لبنان درسیاست‌ها و روش‌های حزب الله لبنان تبلور یافته است. همچنین انقلاب اسلامی در ایدئولوژی جنبش توحید به رهبری شیخ سعیدشعبان که یک جنبش اسلام‌گرای سنی است، تأثیر عمیق داشته است. چنان که بر روحانیونی چون سید محمد حسین فضل الله نیز تأثیر داشته است. حضور مستقیم ایران در صحنه لبنان به سال 1361 و هنگام اشغال لبنان توسط اسرائیل باز می‌گردد. این حضور نخستین نقطه تماس مستقیم میان انقلاب اسلامی ایران و یک طایفه شیعه مذهب درجهان عرب به شمار می‌رود. بنابر نظر یکی از پژوهشگران، ایران ازطریق حضور در لبنان، می‌توانست در زمینه گسترش مرزهای تنگ ژئوپولتیکی جنگ با عراق و نیز در خصوص دستیابی و اثر گذاری برگروه‌های بیشتری در جهان عرب امیدوارانه قدم بردارد. از جلوه‌های دیگر حضور مستقیم ایران، باید به کمک‌های آموزشی در ابعاد نظامی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی و فنی به نیروهای مبارز لبنانی اشاره کرد. همچنین سفارت ایران در آن سال‌ها، مرکز حمایت و پشتیبانی ازنیروهای مبارز ضد اسرائیلی و امریکایی بود که به حملات علیه آنهاانجامید. در بعد مالی، تورتون از متوسط ماهانه 10 میلیون دلار و سپس کاهش آن به یک میلیون دلار در سال گزارش می‌دهد<ref>انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ص 141</ref>.

ذیل مفهوم وسایل و استراتژی نیز مقاله بر آن است که تأثیر ایران در لبنان، هم الهام بخش و هم مستقیم بوده است. هم از وسایل مسالمت‌آمیز و هم از ابزار قهرآمیز بهره برده است. به گونه‌ای که شایدتنها موردی است که تمام این وسایل به نحو نسبتا موفقیت آمیزی تجمیع شده است و در مجموع توان سیاسی ـ امنیتی جمهوری اسلامی را افزایش داده است. نکته دیگری که مقاله، در صدد تبیین آن است، موضوع تأثیر تغییر پارادایم در ایران بر مسائل لبنان و رویکردهای جنبش حزب الله است؛ اگر چه تغییرات در حزب الله را عمدتا بایددرون زا دانست؛ اما تغییرات در ایران، به مثابه منبع الهام بخش و عامل پشتیبانی کننده و تأثیرات آن بر سیاست‌های حزب الله غیر قابل انکاراست. بر این پایه در دهه اول انقلاب اسلامی که سیاست خارجی ایران بسط محور و حفظ محور بوده است، در صحنه سیاسی لبنان و استراتژی حزب الله هم به صورت سیاست‌های مخالفت با نظم سیاسی موجودلبنان و مخالفت با دولت و استفاده از ابزارهای قهرآمیز تبلور داشته است. اما پس از سال 68 و تغییر استراتژی ایران به تدریج شاهد تأثیر این تغییر در حزب الله نیز هستیم؛ به گونه‌ای که شاهد سیاست درهای بازهمگرایی بیشتر با احزاب لبنانی، پذیرش ساخت دولت، و کاهش تنش‌ها با آن و استفاده از وسائل مسالمت‌آمیز توسط جنبش حزب اللهیم.