confirmed، مدیران
۳۷٬۳۵۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''سوره انسان''' یا '''هَلْ أَتَیٰ''' یا '''دَهْر''' هفتاد و ششمین سوره و از [[سورههای مدنی]] [[قرآن]] است که در جزء ۲۹ جای دارد و دارای ۳۱ آیه است. سوره انسان درباره خلقت و هدایت انسان، اوصاف ابرار (نیکوکاران) و نعمتهایی که [[خداوند]] به آنان میدهد و همچنین اهمیت قرآن و مشیت پروردگار سخن میگوید. | '''سوره انسان''' یا '''هَلْ أَتَیٰ''' یا '''دَهْر''' هفتاد و ششمین سوره و از [[سورههای مدنی]] [[قرآن]] است که در جزء ۲۹ جای دارد و دارای ۳۱ آیه است. سوره انسان درباره خلقت و هدایت انسان، اوصاف ابرار (نیکوکاران) و نعمتهایی که [[خداوند]] به آنان میدهد و همچنین اهمیت قرآن و مشیت پروردگار سخن میگوید. | ||
برخی از مفسرین [[شیعه]] از جمله [[علامه طباطبایی]] بر اساس روایات متعدد معتقدند این سوره در شأن [[اهل بیت]] نازل شدهاست. | برخی از مفسرین [[شیعه]] از جمله [[علامه طباطبایی]] بر اساس روایات متعدد معتقدند این سوره در شأن [[اهل بیت]] نازل شدهاست. | ||
بنابر نظر برخی از مفسرین [[اهل سنت]] از جمله [[جلالالدین عبدالرحمان سیوطی|جلالالدین سیوطی]] در کتاب الاتقان فی علوم القرآن نقل میکند که آیه و یطعمون الطعام علی حبه… در شأن [[علی بن ابی طالب]] و [[فاطمه]] دختر رسولالله نازل شدهاست. | بنابر نظر برخی از مفسرین [[اهل سنت]] از جمله [[جلالالدین عبدالرحمان سیوطی|جلالالدین سیوطی]] در کتاب الاتقان فی علوم القرآن نقل میکند که آیه و یطعمون الطعام علی حبه… در شأن [[علی بن ابی طالب]] و [[فاطمه]] دختر رسولالله نازل شدهاست. | ||
=انسان= | == انسان == | ||
کلمۀ انسان شصتوپنج بار در [[قرآن مجيد|قرآن مجید]] به کار رفته است، با مراجعه به موارد آن معلوم میشود که از آن جسد ظاهری و صورت ظاهری مراد نیست چنانکه در بشر مراد است، بلکه باطن و نهاد و استعداد و انسانیت و عواطف او در نظر است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>. | کلمۀ انسان شصتوپنج بار در [[قرآن مجيد|قرآن مجید]] به کار رفته است، با مراجعه به موارد آن معلوم میشود که از آن جسد ظاهری و صورت ظاهری مراد نیست چنانکه در بشر مراد است، بلکه باطن و نهاد و استعداد و انسانیت و عواطف او در نظر است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>. | ||
=مفهوم کلی سوره= | == مفهوم کلی سوره == | ||
* یادآوری رستاخیز؛ | * یادآوری رستاخیز؛ | ||
* بهشت و نعمتهای آن؛ | * بهشت و نعمتهای آن؛ | ||
خط ۴۵: | خط ۴۲: | ||
سوره انسان، سوره دهر، سوره هل أتی، سوره ابرار<ref>همان، ص 363.</ref>، سوره امشاج<ref>دايرةالمعارف قرآن كريم، ج 4، ص 500.</ref>. | سوره انسان، سوره دهر، سوره هل أتی، سوره ابرار<ref>همان، ص 363.</ref>، سوره امشاج<ref>دايرةالمعارف قرآن كريم، ج 4، ص 500.</ref>. | ||
=علت نامگذاری= | == علت نامگذاری == | ||
# «سوره انسان»؛ به جهت ذکر نام انسان در آیۀ اول و بیان اینکه خداوند متعال انسان را از عدم خلق نموده است. | # «سوره انسان»؛ به جهت ذکر نام انسان در آیۀ اول و بیان اینکه خداوند متعال انسان را از عدم خلق نموده است. | ||
# «سوره دهر»؛ به خاطر وجود واژۀ دهر در آیۀ اول سوره به این نام مشهور شده است. | # «سوره دهر»؛ به خاطر وجود واژۀ دهر در آیۀ اول سوره به این نام مشهور شده است. | ||
خط ۵۳: | خط ۴۹: | ||
# «سوره امشاج»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم این سوره میباشد. این لفظ در هیچ جای دیگر قرآن وجود ندارد<ref>التحرير و التنوير، ج 29، ص 343.</ref>. | # «سوره امشاج»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ دوم این سوره میباشد. این لفظ در هیچ جای دیگر قرآن وجود ندارد<ref>التحرير و التنوير، ج 29، ص 343.</ref>. | ||
=تعداد آیات و کلمات و حروف= | == تعداد آیات و کلمات و حروف == | ||
* سوره انسان سیویک آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 10، ص 93.</ref>. | * سوره انسان سیویک آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 10، ص 93.</ref>. | ||
* سوره انسان دویستوچهل کلمه دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است) | * سوره انسان دویستوچهل کلمه دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سورههای قرآن مختلف است) | ||
* سوره انسان هزارچهارصد و پنجاه حرف دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است) | * سوره انسان هزارچهارصد و پنجاه حرف دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سورههای قرآن مختلف است) | ||
=اهداف و آموزهها= | == اهداف و آموزهها == | ||
اساسی ترین هدفهای سوره انسان عبارتاند از: | اساسی ترین هدفهای سوره انسان عبارتاند از: | ||
خط ۶۶: | خط ۶۰: | ||
# ارائۀ یک برنامۀ خودسازی همراه با ایثار و عبادت<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 364.</ref>. | # ارائۀ یک برنامۀ خودسازی همراه با ایثار و عبادت<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 364.</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ابىبنكعب|ابیبنکعب]] از [[پيامبر(ص)|پیامبر(ص)]] روایت نموده که فرمود: «هر کس سوره هل اتی را قرائت کند پاداش او بر خداوند [[بهشت]] و حریر است». | [[ابىبنكعب|ابیبنکعب]] از [[پيامبر(ص)|پیامبر(ص)]] روایت نموده که فرمود: «هر کس سوره هل اتی را قرائت کند پاداش او بر خداوند [[بهشت]] و حریر است». | ||
حضرت [[امام محمد باقر(ع)]] فرمود: «هر کس در هر [[نماز صبح]] (روز پنجشنبه) یا در صبح پنجشنبه سوره هل اتی را قرائت کند خداوند صد تا [[حورالعين|حورالعین]] باکره (دست نخورده) و چهار هزار حورالعین (دست خورده) به او تزویج نموده و با [[حضرت محمد رسول اللَّه(ص)]] بوده باشد»<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 26، ص 136-135.</ref>. | حضرت [[امام محمد باقر(ع)]] فرمود: «هر کس در هر [[نماز صبح]] (روز پنجشنبه) یا در صبح پنجشنبه سوره هل اتی را قرائت کند خداوند صد تا [[حورالعين|حورالعین]] باکره (دست نخورده) و چهار هزار حورالعین (دست خورده) به او تزویج نموده و با [[حضرت محمد رسول اللَّه(ص)]] بوده باشد»<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 26، ص 136-135.</ref>. | ||
=محل نزول= | == محل نزول == | ||
سوره انسان در [[مكه|مکه]] نازل شده مفسّرین اختلاف کردهاند بعضی گفتهاند تمام آن مکّی و مجاهد و [[قتاده]] گفتهاند. تمام آن مدنی حسن و عکرمه و کلبی گفتهاند مدنی است مگر آیه (وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ کَفُوراً) که آن مکیّست. | سوره انسان در [[مكه|مکه]] نازل شده مفسّرین اختلاف کردهاند بعضی گفتهاند تمام آن مکّی و مجاهد و [[قتاده]] گفتهاند. تمام آن مدنی حسن و عکرمه و کلبی گفتهاند مدنی است مگر آیه (وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ کَفُوراً) که آن مکیّست. | ||
و برخی گفتهاند: که از آیه (إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزِیلًا) تا آخر سوره مکّی که 8- آیه است و از اوّل سوره تا آیه مذکور که بیست و دو آیه است مدنی است<ref>همان، ص 135.</ref>. | و برخی گفتهاند: که از آیه (إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزِیلًا) تا آخر سوره مکّی که 8- آیه است و از اوّل سوره تا آیه مذکور که بیست و دو آیه است مدنی است<ref>همان، ص 135.</ref>. | ||
=زمان نزول= | == زمان نزول == | ||
تاریخ نزول سوره انسان ما بین [[صلح حديبيه|صلح حدیبیه]] و [[جنگ تبوك|جنگ تبوک]] است و بعد از [[سوره الرحمن]] نازل شده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغالإكسير، مقدمه اول، ص 31.</ref>. | تاریخ نزول سوره انسان ما بین [[صلح حديبيه|صلح حدیبیه]] و [[جنگ تبوك|جنگ تبوک]] است و بعد از [[سوره الرحمن]] نازل شده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغالإكسير، مقدمه اول، ص 31.</ref>. | ||
=فضای نزول= | == فضای نزول == | ||
سوره انسان در شهر [[مدینه]] و در جریان بیماری [[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهماالسلام نازل شده است، زیرا که [[پيامبر(ص)|پیامبر(ص)]] سفارش کردند که [[على(ع)|علی(ع)]] نذری برای شفای آنان بنماید و امام علی(ع) و [[حضرت فاطمه(س)]] و [[فضّه]] خادم آنان (و طبق برخی احادیث حسن و حسین علیهماالسلام) نذر کردند که پس از [[شفا]] سه روز [[روزه]] بگیرند. پس از شفای آن دو عزیز، همۀ خانواده روزه گرفتند و امام علی(ع) مقداری جو قرض کردند و نان پختند، ولی در هنگام افطار نیازمندی بر در خانه آمد و غذا خواست و آنان ثلث غذای خود را به او دادند، سپس یتیمی آمد و ثلث دیگر را به او دادند و بعد از آن اسیری آمد و ثلث آخر غذای خود را به او دادند. پیامبر(ص) از این جریان مطلع شدند و به خانه فاطمه(س) آمدند و در این هنگام سوره انسان (یا هجده آیۀ آن) نازل شد<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 369 با اندکی تغییر و تصرف.</ref>. | سوره انسان در شهر [[مدینه]] و در جریان بیماری [[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهماالسلام نازل شده است، زیرا که [[پيامبر(ص)|پیامبر(ص)]] سفارش کردند که [[على(ع)|علی(ع)]] نذری برای شفای آنان بنماید و امام علی(ع) و [[حضرت فاطمه(س)]] و [[فضّه]] خادم آنان (و طبق برخی احادیث حسن و حسین علیهماالسلام) نذر کردند که پس از [[شفا]] سه روز [[روزه]] بگیرند. پس از شفای آن دو عزیز، همۀ خانواده روزه گرفتند و امام علی(ع) مقداری جو قرض کردند و نان پختند، ولی در هنگام افطار نیازمندی بر در خانه آمد و غذا خواست و آنان ثلث غذای خود را به او دادند، سپس یتیمی آمد و ثلث دیگر را به او دادند و بعد از آن اسیری آمد و ثلث آخر غذای خود را به او دادند. پیامبر(ص) از این جریان مطلع شدند و به خانه فاطمه(س) آمدند و در این هنگام سوره انسان (یا هجده آیۀ آن) نازل شد<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص 369 با اندکی تغییر و تصرف.</ref>. | ||
=ویژگی= | == ویژگی == | ||
سوره انسان از [[سور مفصلات]] میباشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref> [[ابن قتیبه]] میگوید: ... مفصلات سورههای کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمدهاند. اینکه چرا این سورهها را مفصل نامیدهاند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شدهاند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | سوره انسان از [[سور مفصلات]] میباشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313</ref> [[ابن قتیبه]] میگوید: ... مفصلات سورههای کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمدهاند. اینکه چرا این سورهها را مفصل نامیدهاند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شدهاند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||