رمضان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''[[ماه رمضان]]''' نهمین ماه از ماه‌های قمری است. [[قرآن کریم]] در این ماه بر [[رسول اکرم(ص)]] نازل شده است. در شریعت اسلام، روزه در این ماه بر کسانی که توانایی بر آن دارند واجب است و این ماه در بین ماه‌های قمری از فضیلت خاص برخوردار است.

در بین ماه‌های سال قمری، ماه مبارک رمضان، از قداست و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است چنانکه در دعای مخصوص آن می‌خوانیم: «.. و هذا شهر عظمته و کرمته و شرفته و فضلته علی الشهور...»؛ <ref>اقبال الاعمال؛ ص۲۴.</ref> «و رمضان، ماهی است که او را عظمت و کرامت و شرافت، و فضیلت دادی، نسبت به ماه‌های دیگر.».

رسول خدا (ص) می‌فرماید: «اگر کسی در این ماه، یک آیه از قرآن، تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان، یک بار قرآن را ختم کرده باشد.» <ref>امالی صدوق؛ ص۹۳.</ref> از امام صادق (ع) نیز نقل شده است: «هرکس در ماه رمضان، صدقه‌ای بدهد خداوند هفتاد نوع، بلا را از او دور می‌کند.» <ref>بحار؛ ج۹۳ ص۳۱۶.</ref>

حضرت علی (ع) از پیامبر خاتم (ص) نقل می‌فرماید: «هیچ مؤمنی نیست که ماه رمضان را، به حساب خدا، [[روزه]] بگیرد، مگر آن که خدای تبارک و تعالی، هفت خصلت را برای او لازم گرداند، هرچه حرام در پیکرش باشد محو و ذوب گرداند. به رحمت خدای عزوجل نزدیک می‌شود. (با روزه خویش) خطای پدرش حضرت آدم را می‌پوشاند. خداوند لحظات جان دادن را، برای او، آسان کند. از گرسنگی و تشنگی روز قیامت در امان است. خدای عزوجل از خوراکی‌های لذیذ بهشتی او را نصیب دهد؛ و بالاخره خدای عزوجل، برائت و بیزاری از آتش دوزخ را به او عطا فرماید. (پرسش کننده در این حدیث مفصل، عالم یهودی بود) که عرض کرد راست گفتی‌ای محمد.» <ref>من لایحضر صدوق؛ ج۲ ص۷۴.</ref>

واژه رمضان از ریشه «رمض» و به معنای شدت تابش آفتاب بر خاک است. گفته می‌شود علت این تسمیه آنست که عرب ماه‌ها را با زمانی که در آن واقع شوند نامگذاری کرده‌ اند و در زمان نامگذاری رمضان گرما شدت داشته است. <ref>قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲۳.</ref> در برخی روایات رمضان یکی از اسمهای خداوند دانسته شده است. <ref>الکافی، ج‌۷، ص ۳۹۰</ref><br><br>

در بین ماه‌های قمری ماه رمضان برای مسلمانان از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ماه رمضان در روایات اسلامی برترین ماه <ref>بحارالانوار؛ ج۹۳، ص۳۴۹.</ref> و ماه خدا <ref>الکافی؛ ج‌۷، ص۳۷۹.</ref>و ماه میهمانی خدا ا<ref>مالی شیخ صدوق، ص۹۳.</ref>دانسته شده است. شب قدر که برترین شب سال است در این ماه قرار دارد سوره قدر، آیات: ۱ تا ۴ و قرآن کریم در این ماه به صورت دفعی بر رسول خدا(ص) نازل شده است: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ...». <ref>سورهٔ بقره:۱۸۵.</ref> همچنین در این ماه «روزه» بر مسلمانان واجب شده است. <ref>سورهٔ بقره: ۱۸۳.</ref> ماه رمضان ماه رحمت، مغفرت و اجابت دعا است. روزهای این ماه بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعات آن بهترین ساعات است. نفسهای مؤمنان روزه دار در این ماه تسبیح خدا و خواب ایشان عبادت و عملشان مورد قبول خداوند است <ref>امالی شیخ صدوق؛ ص۹۳.</ref> و پاداش آن در این ماه بسیار بیشتر از ماههای دیگر است. <ref>الکافی؛ ج‌۷، ص۳۸۱.</ref><br>

اولین ویژگی و امتیاز ماه مبارک رمضان، نزول قرآن کریم بر قلب نازنین پیامبر برای نجات و هدایت انسان‌ها در این ماه پربرکت است چنانکه خدای سبحان می‌فرماید: «ماه رمضان، ماهی است که قرآن به عنوان راهنمایی مردم و نشانه‌های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن، نازل شده است.» <ref>سورهٔ بقره:۱۸۵.</ref> در آیه دیگر می‌فرماید: «ما قرآن را در شب مبارک فرو فرستادیم.» <ref>سورهٔ دخان:۲.</ref><br>

دومین ویژگی که باعث فضیلت ماه مبارک رمضان شده است، قرارگرفتن شب قدر و تعیین سرنوشت، در این ماه نورانی است. چنانکه در سوره قدر می‌خوانیم: «ما آن]قرآن [را، در شب قدر، نازل کردیم؛ و تو، چه می‌دانی شب قدر چیست؟ شب قدر]در مقام و مرتبه [از هزار ماه، بهتر و بالاتر است. ظاهراً مراد از قدر، تقدیر و تعیین و اندازه‌گیری است، خدای تعالی در آن شب، حوادث یکسال]از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می‌نماید، زنگی و مرگ، رزق، سعادت و شقاوت و چیز‌هایی از این قبیل را مقدر می‌سازد. <ref>تفسیر المیزان ذیل آیه.</ref>

نزول قرآن، وقوع شب قدر، نزول ملائکه و روح، تقدیر سرنوشت و... هرکدام مائده‌های آسمانی و غذا‌های معنوی است و سبب شده که ماه مبارک رمضان، به عنوان ماه ضیافت و میهمانی الهی، نامگذاری شود؛ لذا پیامبر اکرم(ص) در آستانهٔ ماه مبارک رمضان، این‌گونه می‌فرماید: «ای مردم! ماه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روی آورده است، این ماه، نزد خدا بهترین ماه است و روزهایش، بهترین روز‌ها و شب‌هایش، بهترین شب‌ها، و ساعاتش بهترین ساعات. دراین ماه، شما به میهمانی خدا، دعوت شده‌اید و در زمزه بهره‌مندان از کرامت خداوند، قرارگرفته‌اید. دراین ماه نفس‌های شما، تسبیح خداست، و خواب شما، عبادت است و اعمال شما، پذیرفته، و دعایتان به اجابت می‌رسد.» <ref>المصباح کفعمی؛ ص ۳۳۶.</ref><br>

پیامبر(ص) خطاب به جابر می‌فرماید: «ای جابر! در ماه رمضان، هر کسی، روز آن را روزه بدارد و جزئی از شبش را به عبادت بپردازد، و شکم و شرمگاه خویش را، پاک نگه دارد، و زبانش را حفظ کند، همان طوری که از این ماه، خارج می‌شود از گناهان خویش خارج می‌شود. جابر عرض کرد:‌ای رسول خدا! این حدیث، چه زیباست! رسول خدا فرمود: و رعایت شروط آن، چه سخت است!» <ref>کافی؛ ج۴ ص۷۸.</ref><br>

امام سجاد(ع) در دعای خود، هنگام حلول ماه مبارک رمضان، این گونه مناجات می‌کند: «به وسیله روزه این ماه، یاریمان ده؛ تا اندام خود را، از معاصی تو، نگه داریم و آنها را به اعمالی واداریم که خشنودی تو را فراهم می‌آورد، تا با گوش‌هایمان، سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دیدن چیز‌های لهو نشتابیم و دستانمان را به سوی حرام، نگشاییم و با پاهایمان به سوی آنچه منع شده، ره نسپاریم و با شکم‌هایمان، جز آنچه را، تو حلال کرده‌ای، در خود جای ندهیم و زبان‌هایمان، جز به آنچه، تو خبر داده‌ای و بیان فرموده‌ای، گویا نشود، و رنج نکشیم، جز برای آنچه به پاداش تو، نزدیک می‌کند و به جا نیاوریم، مگر چیزی را که از کیفر تو، نگه می‌دارد.» صحیفه سجادیه؛ دعای ۴۴.