پرش به محتوا

سوره قلم: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۶ دسامبر ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی')
خط ۴۷: خط ۴۷:
#«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع کننده‌اش نامیده شده است.
#«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع کننده‌اش نامیده شده است.
#
#
#«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت می‌باشد. و از طرفی هم بعضى رواياتی كه در فضيلت اين سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف معصومین برای این سوره می‌باشد<ref>همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
#«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت می‌باشد. و از طرفی هم بعضی رواياتی كه در فضيلت اين سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف معصومین برای این سوره می‌باشد<ref>همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
#
#


خط ۵۸: خط ۵۸:


== اهداف و آموزه‌ها ==
== اهداف و آموزه‌ها ==
اساسى ترين هدف سوره قلم عبارت است از:
اساسی ترين هدف سوره قلم عبارت است از:


دفاع از [[حضرت محمد (ص)|پيامبر(صلی الله علیه)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان]].
دفاع از [[حضرت محمد (ص)|پيامبر(صلی الله علیه)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان]].


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
روي هم رفته مباحث سوره قلم را مى توان در هفت بخش خلاصه كرد:
روي هم رفته مباحث سوره قلم را می توان در هفت بخش خلاصه كرد:


# نخست به ذكر قسمتى از صفات ويژه [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] مخصوصا اخلاق برجسته او مى‌پردازد، و آن را با قسمت‌هاى مؤكدى تاكيد مى كند؛
# نخست به ذكر قسمتی از صفات ويژه [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] مخصوصا اخلاق برجسته او می‌پردازد، و آن را با قسمت‌های مؤكدی تاكيد می كند؛
#
#
# سپس قسمتى از صفات زشت و اخلاق نكوهيده دشمنان او را بازگو مى نمايد؛
# سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نكوهيده دشمنان او را بازگو می نمايد؛
#
#
# در بخش ديگرى داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» كه در حقيقت هشدارى است به مشركان زشت سيرت بيان شده؛
# در بخش ديگری داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» كه در حقيقت هشداری است به مشركان زشت سيرت بيان شده؛
#
#
# در قسمت ديگرى مطالب گوناگونى راجع به قيامت و عذاب كفار در آن روز آمده است؛
# در قسمت ديگری مطالب گوناگونی راجع به قيامت و عذاب كفار در آن روز آمده است؛
#
#
# در بخش ديگرى انذارها و تهديدهايى نسبت به مشركان بازگو شده؛
# در بخش ديگری انذارها و تهديدهايی نسبت به مشركان بازگو شده؛
#
#
# در بخش ديگرى به پيامبر اسلام(صلی الله علیه) دستور مى دهد كه در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛
# در بخش ديگری به پيامبر اسلام(صلی الله علیه) دستور می دهد كه در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛
#
#
# سرانجام در پايان سوره نيز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌هاى مختلف دشمنان بر ضد [[حضرت محمد (ص)|پيامبر]] به ميان آورده.
# سرانجام در پايان سوره نيز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌های مختلف دشمنان بر ضد [[حضرت محمد (ص)|پيامبر]] به ميان آورده.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابى‌بن‌كعب]] گويد: پيامبر(صلی الله علیه) فرمود: «هر كس سوره نون و القلم را قرائت كند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرمايد».
[[ابی‌بن‌كعب]] گويد: پيامبر(صلی الله علیه) فرمود: «هر كس سوره نون و القلم را قرائت كند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرمايد».


[[على‌بن‌ميمون]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(صلی الله علیه)]] روايت كرده كه فرمود: «هر كه سوره نون و القلم را در نماز واجب يا نافله بخواند خداوند او را در زندگانيش از فقر و نادارى امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
[[علی‌بن‌ميمون]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(صلی الله علیه)]] روايت كرده كه فرمود: «هر كه سوره نون و القلم را در نماز واجب يا نافله بخواند خداوند او را در زندگانيش از فقر و ناداری امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
حسن و [[عكرمه]] و عطاء گويند كه سوره قلم [[مكى]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آيه سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ مكّى است و ما بعدش تا آيه لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ مدنى است، و ما بعدش تا آيه (يكتبون) مكّى و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنى]] است<ref>همان</ref>.
حسن و [[عكرمه]] و عطاء گويند كه سوره قلم [[مكی]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آيه سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ مكّی است و ما بعدش تا آيه لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ مدنی است، و ما بعدش تا آيه (يكتبون) مكّی و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنی]] است<ref>همان</ref>.


تاريخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پيامبر(صلی الله علیه) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>.
تاريخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پيامبر(صلی الله علیه) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>.


== فضای نزول ==
== فضای نزول ==
سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال تهمت‌هاى ناروايى كه مشركين به وى زده و او را ديوانه خوانده بودند، تسليت و دلدارى مى دهد، و به وعده‌هاى جميل و پاسدارى از خلق عظيمش دلخوش مى سازد، و آن جناب را به شديدترين وجهى از اطاعت مشركين و مداهنه با آنان نهى نموده، امر اكيد مى كند كه در برابر حكم پروردگارش صبر كند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.</ref>.
سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال تهمت‌های ناروايی كه مشركين به وی زده و او را ديوانه خوانده بودند، تسليت و دلداری می دهد، و به وعده‌های جميل و پاسداری از خلق عظيمش دلخوش می سازد، و آن جناب را به شديدترين وجهی از اطاعت مشركين و مداهنه با آنان نهی نموده، امر اكيد می كند كه در برابر حكم پروردگارش صبر كند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.</ref>.


== ترتیب در مصحف ==
== ترتیب در مصحف ==
سوره قلم شصت‌وهشتمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می‌آید<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
سوره قلم شصت‌وهشتمين سوره در چينش كنونی قرآن به شمار می‌آید<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.


== ترتیب بر اساس نزول ==
== ترتیب بر اساس نزول ==
خط ۱۰۶: خط ۱۰۶:
# آيه معروف «وَ إِنْ يَكادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
# آيه معروف «وَ إِنْ يَكادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
#
#
# سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
# سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
#
#
# روايتى است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>همان.</ref>.
# روايتی است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئين را به جای [[انجيل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشيد<ref>همان.</ref>.
#
#
# سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
# سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۲۵۵

ویرایش