۸۷٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
#«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع کنندهاش نامیده شده است. | #«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع کنندهاش نامیده شده است. | ||
# | # | ||
#«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت میباشد. و از طرفی هم | #«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت میباشد. و از طرفی هم بعضی رواياتی كه در فضيلت اين سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف معصومین برای این سوره میباشد<ref>همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 25، ص202.</ref>. | ||
# | # | ||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
== اهداف و آموزهها == | == اهداف و آموزهها == | ||
اساسی ترين هدف سوره قلم عبارت است از: | |||
دفاع از [[حضرت محمد (ص)|پيامبر(صلی الله علیه)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان]]. | دفاع از [[حضرت محمد (ص)|پيامبر(صلی الله علیه)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان]]. | ||
== محتوا و موضوعات == | == محتوا و موضوعات == | ||
روي هم رفته مباحث سوره قلم را | روي هم رفته مباحث سوره قلم را می توان در هفت بخش خلاصه كرد: | ||
# نخست به ذكر | # نخست به ذكر قسمتی از صفات ويژه [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] مخصوصا اخلاق برجسته او میپردازد، و آن را با قسمتهای مؤكدی تاكيد می كند؛ | ||
# | # | ||
# سپس | # سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نكوهيده دشمنان او را بازگو می نمايد؛ | ||
# | # | ||
# در بخش | # در بخش ديگری داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» كه در حقيقت هشداری است به مشركان زشت سيرت بيان شده؛ | ||
# | # | ||
# در قسمت | # در قسمت ديگری مطالب گوناگونی راجع به قيامت و عذاب كفار در آن روز آمده است؛ | ||
# | # | ||
# در بخش | # در بخش ديگری انذارها و تهديدهايی نسبت به مشركان بازگو شده؛ | ||
# | # | ||
# در بخش | # در بخش ديگری به پيامبر اسلام(صلی الله علیه) دستور می دهد كه در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛ | ||
# | # | ||
# سرانجام در پايان سوره نيز سخن از عظمت قرآن و | # سرانجام در پايان سوره نيز سخن از عظمت قرآن و توطئههای مختلف دشمنان بر ضد [[حضرت محمد (ص)|پيامبر]] به ميان آورده. | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ | [[ابیبنكعب]] گويد: پيامبر(صلی الله علیه) فرمود: «هر كس سوره نون و القلم را قرائت كند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرمايد». | ||
[[ | [[علیبنميمون]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(صلی الله علیه)]] روايت كرده كه فرمود: «هر كه سوره نون و القلم را در نماز واجب يا نافله بخواند خداوند او را در زندگانيش از فقر و ناداری امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 25، ص202.</ref>. | ||
== محل و زمان نزول == | == محل و زمان نزول == | ||
حسن و [[عكرمه]] و عطاء گويند كه سوره قلم [[ | حسن و [[عكرمه]] و عطاء گويند كه سوره قلم [[مكی]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفتهاند از اولش تا آيه سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ مكّی است و ما بعدش تا آيه لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ مدنی است، و ما بعدش تا آيه (يكتبون) مكّی و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنی]] است<ref>همان</ref>. | ||
تاريخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پيامبر(صلی الله علیه) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغالإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>. | تاريخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پيامبر(صلی الله علیه) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغالإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>. | ||
== فضای نزول == | == فضای نزول == | ||
سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال | سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال تهمتهای ناروايی كه مشركين به وی زده و او را ديوانه خوانده بودند، تسليت و دلداری می دهد، و به وعدههای جميل و پاسداری از خلق عظيمش دلخوش می سازد، و آن جناب را به شديدترين وجهی از اطاعت مشركين و مداهنه با آنان نهی نموده، امر اكيد می كند كه در برابر حكم پروردگارش صبر كند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.</ref>. | ||
== ترتیب در مصحف == | == ترتیب در مصحف == | ||
سوره قلم شصتوهشتمين سوره در چينش | سوره قلم شصتوهشتمين سوره در چينش كنونی قرآن به شمار میآید<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>. | ||
== ترتیب بر اساس نزول == | == ترتیب بر اساس نزول == | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
# آيه معروف «وَ إِنْ يَكادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>. | # آيه معروف «وَ إِنْ يَكادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>. | ||
# | # | ||
# سوره قلم از [[سور مفصلات]] میباشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] میگوید: ... مفصلات سورههای کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمدهاند اینکه چرا این سورهها را مفصل نامیدهاند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شدهاند<ref>جامع البيان | # سوره قلم از [[سور مفصلات]] میباشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] میگوید: ... مفصلات سورههای کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمدهاند اینکه چرا این سورهها را مفصل نامیدهاند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شدهاند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
# | # | ||
# | # روايتی است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سورههای مئين را به جای [[انجيل]] و سورههای مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشيد<ref>همان.</ref>. | ||
# | # | ||
# سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | # سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. |