confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مفاتیح الجنان' به 'مفاتیحالجنان') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''دعا''' کلماتی است که در اوقات مختلف در مقام [[استغاثه]] از [[خداوند]] و طلب آمرزش یا درخواست خیر و برکت و برآورده شدن [[حاجت]] خوانده میشود. دعا میل و توجه به سوی [[خدا]] است. این درخواستِ حاجت از خداوند برای خود یا دیگری است. در [[روایات]] و [[قرآن]] این واژه تکرار شدهاست. دعاها خود به گونهای [[تفسیر قرآن]] و شرح معارف اسلامی هستند. به عنوان مثال کتاب [[صحیفه سجادیه]] از [[امام سجاد(ع)]] یک کتاب دعا است. | '''دعا''' کلماتی است که در اوقات مختلف در مقام [[استغاثه]] از [[خداوند]] و طلب آمرزش یا درخواست خیر و برکت و برآورده شدن [[حاجت]] خوانده میشود. دعا میل و توجه به سوی [[خدا]] است. این درخواستِ حاجت از خداوند برای خود یا دیگری است. در [[روایات]] و [[قرآن]] این واژه تکرار شدهاست. دعاها خود به گونهای [[تفسیر قرآن]] و شرح معارف اسلامی هستند. به عنوان مثال کتاب [[صحیفه سجادیه]] از [[امام سجاد(ع)]] یک کتاب دعا است. | ||
=معنای دعا در لغت= | == معنای دعا در لغت == | ||
دعا در لغت به معنای صدا زدن و یاری طلبیدن است و در اصطلاح [[شرع]] به معنای گفتگو کردن با حق تعالی به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشکلات از درگاه اوست. <ref>فیومی، احمد؛ المصباح المنیر، قم، انتشارات هجرت، ۱۴۱۴ق، چاپ دوم، ذیل ماده دعا</ref> در [[روایات]] آداب و شرایطی برای اجابت دعا و موانعی برای عدم اجابت آن بیان شده است. | دعا در لغت به معنای صدا زدن و یاری طلبیدن است و در اصطلاح [[شرع]] به معنای گفتگو کردن با حق تعالی به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشکلات از درگاه اوست. <ref>فیومی، احمد؛ المصباح المنیر، قم، انتشارات هجرت، ۱۴۱۴ق، چاپ دوم، ذیل ماده دعا</ref> در [[روایات]] آداب و شرایطی برای اجابت دعا و موانعی برای عدم اجابت آن بیان شده است. | ||
=جایگاه دعا در قرآن و روایات= | == جایگاه دعا در قرآن و روایات == | ||
[[قرآن کریم]] با تأکید فراوان و با بیانهای گوناگون مردم را بدان فرا میخواند و نسبت به سستی در عدم بهرهبرداری از این کلید رحمت و سعادت هشدار میدهد: | [[قرآن کریم]] با تأکید فراوان و با بیانهای گوناگون مردم را بدان فرا میخواند و نسبت به سستی در عدم بهرهبرداری از این کلید رحمت و سعادت هشدار میدهد: | ||
خط ۳۳: | خط ۳۰: | ||
[[حنان بن سدیر]] گوید، پدرم گفت: از [[امام باقر (ع)]]<ref>ر. ک:مقاله امام باقر(ع)</ref> پرسیدم: بهترین [[عبادت]] کدام است؟ فرمودند: هیچ چیز نزد خداوند از درخواست و طلب آنچه نزد خداوند است، بهتر نیست. <ref>عاملی، محمد بن حسن؛ وسائل الشیعه، بیروت - لبنان، احیاء تراث عربی، ۱۳۷۰، ج۷، ص۳۰</ref> | [[حنان بن سدیر]] گوید، پدرم گفت: از [[امام باقر (ع)]]<ref>ر. ک:مقاله امام باقر(ع)</ref> پرسیدم: بهترین [[عبادت]] کدام است؟ فرمودند: هیچ چیز نزد خداوند از درخواست و طلب آنچه نزد خداوند است، بهتر نیست. <ref>عاملی، محمد بن حسن؛ وسائل الشیعه، بیروت - لبنان، احیاء تراث عربی، ۱۳۷۰، ج۷، ص۳۰</ref> | ||
=آداب دعا در قرآن= | == آداب دعا در قرآن == | ||
# دعا باید همراه ایمان و عمل صالح باشد: «یستجیب الذّین آمنوا و عملوا الصالحات». <ref> شوری، آیه ٢۶</ref> | |||
# | |||
# از روی اخلاص باشد: «فادعوا اللّه مخلصین له الدین». <ref>مؤمن، آیه ١۴ | |||
# </ref> | |||
</ref> | # | ||
# همراه با تضرع و مخفیانه باشد: «ادعوا ربّکم تضرعاً و خُفیة». <ref>اعراف، آیه ۵۵</ref> | |||
# | |||
# توأم با بیم و امید باشد: «و ادعوه خوفاً و طمعاً». <ref>اعراف، آیه ۵۶</ref> | |||
# | |||
# در ساعاتی خاص باشد: «یدعون ربّهم بالغداة و العشی». <ref>انعام، آیه ۵٢</ref> | |||
=آ= داب دعا در روایات معصومان == | |||
# یکی از آداب دعا این است که دعا با ثنای خدا و [[صلوات]] آغاز شود. از [[امام علی(ع)]]<ref>ر. ک:مقاله امام علی (ع)</ref> روایت شده که اگر دوست داری حاجتت برآورده شود، اینگونه دعا را آغاز کن: «لا اله إلّا الله الحلیم الکریم، لا اله إلّا الله العلی العظیم، سبحان ألله رَبِّ السماواتِ السبعِ و ما فیهنّ و ربِّ العرشِ العظیمِ، والحمد لله رب العالمین، اللهم إنّی أسألک بأنّک ملِکٌ مقتدرٌ و انت علی کل شئءٍ قدیرٌ، ما تشاءُ مِن کلِ شئءٍ یکُونُ»؛ و آنگاه حاجت خود را بخواه. <ref>احمد بن محمد برقی، محاسن، ج ١، صص ٣۵-٣۵</ref> | |||
# | |||
# یکی از اموری که موجب [[استجابت]] دعا میشود، عبارت است از چشم امید پوشیدن از تمامی مردم و صرفاً امیدوار بودن به خداست. بر طبق روایتی از [[امام صادق(ع)]]<ref>ر. ک:مقاله امام صادق (ع)</ref>، «فإذا علم الله ذلک من قلبه، لم یسأل الله شیئاً إلّا أعطاه» (کافی، ج ٢، ص ١۴٨). و در روایت دیگر نیز بر «توجه قلبی» تأکید کردهاند: «همانا خدا دعایی را که در آن، روی دل به سوی خدا نیست و توأم با سهو و غفلت است، استجابت نمیکند؛ پس هنگامی که دعا میکنی، فأقبل بقلبک، ثم استیقن بالإجابة». <ref>کافی، ج ٢، ص ۴٧٣</ref> | |||
# | |||
# افزون بر این، از حضرت صادق (ع) روایت شده که قبل از دعا، سوره حمد، سوره توحید، آیةالکرسی و سوره قدر را بخوان که مشتمل بر [[اسم اعظم]] خدا هستند و بعد رو به [[قبله]] دعا کن. <ref>المصباح الکفعمی، فصل ٣١، ص ٣٠٨</ref> | |||
همچنین به نقل از امام صادق(ع)، یکی از آداب دعا، [[سجده]] کردن و در سجده هفت بار گفتن «یا ارحم الراحمین» قبل از بیان حاجت خود است. <ref>وسائل الشیعة، ج ٧، ص ٨٨، ح ٨٨١٠</ref> | همچنین به نقل از امام صادق(ع)، یکی از آداب دعا، [[سجده]] کردن و در سجده هفت بار گفتن «یا ارحم الراحمین» قبل از بیان حاجت خود است. <ref>وسائل الشیعة، ج ٧، ص ٨٨، ح ٨٨١٠</ref> | ||
خط ۵۸: | خط ۵۳: | ||
در برخی روایات دیگر نیز از ایشان نقل شده که اذکار زیر قبل از بیان حاجت گفته شود: ده بار «یا الله، یا الله»؛ و یا ده بار «یا ربّ، یا الله». <ref>کافی، ج٢، صص۵١٩ و ۵٢٠</ref> <ref>حاج سید احمد زنجانی (متوفای رمضان ١٣٩٣ ق/١٣۵٢ ش) آن فقیه پارسا و متخلق به اخلاق الاهی نکات</ref> | در برخی روایات دیگر نیز از ایشان نقل شده که اذکار زیر قبل از بیان حاجت گفته شود: ده بار «یا الله، یا الله»؛ و یا ده بار «یا ربّ، یا الله». <ref>کافی، ج٢، صص۵١٩ و ۵٢٠</ref> <ref>حاج سید احمد زنجانی (متوفای رمضان ١٣٩٣ ق/١٣۵٢ ش) آن فقیه پارسا و متخلق به اخلاق الاهی نکات</ref> | ||
=کیفیت دعا، و پرهیز از دعاهای بی مورد= | == کیفیت دعا، و پرهیز از دعاهای بی مورد == | ||
در آیه (74 فرقان) تصریح شده که بندگان ممتاز خدا اهل دعا هستند، و در دعا این سه خواسته را از درگاه خداوند دارند: | در آیه (74 فرقان) تصریح شده که بندگان ممتاز خدا اهل دعا هستند، و در دعا این سه خواسته را از درگاه خداوند دارند: | ||
# همسر شایسته | |||
# | |||
# فرزند صالح | |||
# | |||
# این که به مقامی برسد که پیشوا و الگو و راهنمای مردم شوند، یعنی به کیفیت دعا توجه دارند، امور مهم را از خدا میخواهند و برای تحقق آن، سعی مینمایند. | |||
# | |||
آنها میگویند: پروردگارا! همسر و فرزندانمان را نور چشم ما قرار بده، این تعبیر (نور چشم) رمز کمال و سعادت است، چرا که همسر و فرزند نیک موجب آرامش و سعادت انسان شده و روح و روان انسان را شاد نموده و در نتیجه باعث روشنی چشم خواهد شد، و به عبارت روشن تر، همسر و فرزندان شایسته، به زندگی انسان نور و صفا میبخشند و باعث آبرو و روسفیدی و سربلندی دنیا و آخرت خواهند شد. | آنها میگویند: پروردگارا! همسر و فرزندانمان را نور چشم ما قرار بده، این تعبیر (نور چشم) رمز کمال و سعادت است، چرا که همسر و فرزند نیک موجب آرامش و سعادت انسان شده و روح و روان انسان را شاد نموده و در نتیجه باعث روشنی چشم خواهد شد، و به عبارت روشن تر، همسر و فرزندان شایسته، به زندگی انسان نور و صفا میبخشند و باعث آبرو و روسفیدی و سربلندی دنیا و آخرت خواهند شد. | ||
خط ۷۶: | خط ۷۰: | ||
بر همین اساس امام صادق (ع) فرمود: دعای چهار گروه به استجابت نمیرسد: | بر همین اساس امام صادق (ع) فرمود: دعای چهار گروه به استجابت نمیرسد: | ||
* کسی که در خانه خود نشسته و میگوید: خدایا مرا روزی ده، به او گفته میشود آیا به تو دستور تلاش و کوشش ندادم؟ | |||
* | |||
* کسی که همسری (ناشایسته که دائما او را ناراحت میکند) دارد، و دعا میکند که از دست همسرش خلاص شود، به او گفته میشود مگر حق [[طلاق]] را به تو ندادم. | |||
* | |||
* کسی که اموالی داشته، و بدون گواه به دیگری وام داده (ولی وام گیرنده منکر آن است وام دهنده دعا میکند که خداوند دل وام گیرنده را نرم کند، و او را به ادای وام وادار نماید) به او گفته میشود مگر به تو دستور ندادم به هنگام وام دادن، شاهد و گواه بگیرید.» <ref> اصول کافی، ج 2، ص 511</ref> | |||
* | |||
ما وقتی که دعاهای [[پیامبران]]، [[امامان]] و [[اولیاء خدا]] را مورد بررسی قرار میدهیم، میبینیم خواستههای آنها هنگام دعا، بیشتر در محور امور بلندپایه معنوی، اجتماعی و سیاسی بود، | * ما وقتی که دعاهای [[پیامبران]]، [[امامان]] و [[اولیاء خدا]] را مورد بررسی قرار میدهیم، میبینیم خواستههای آنها هنگام دعا، بیشتر در محور امور بلندپایه معنوی، اجتماعی و سیاسی بود، | ||
مثلا دعای [[حضرت ابراهیم(ع)]] چنین بود: | مثلا دعای [[حضرت ابراهیم(ع)]] چنین بود: |