۸۷٬۷۷۵
ویرایش
تاثیر اندیشه‌های اخوان‌المسلمین مصر بر جهان اسلام پیش از انقلاب‌های عربی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
تاثیر اندیشه‌های اخوان‌المسلمین مصر بر جهان اسلام پیش از انقلاب‌های عربی (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۸
، ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'راهها' به 'راهها'
جز (جایگزینی متن - 'تفرقه افک' به 'تفرقه‌افک') |
جز (جایگزینی متن - 'راهها' به 'راهها') |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
'''اخوان‌المسلمین''' سازمان مذهبی - سیاسی که در 1307 هجری شمسی ۱۳۴۷ هجری قمری (سال ۱۹۲۸ میلادی) در مصر و به وسیلهٔ شیخ حسن بن احمد بن عبدالرحمن البنا معروف به [[حسن البنا]] (۱۹۰۶-۱۹۴۹)در شهر اسماعیلیه بنیان‌گذاری شد. | '''اخوان‌المسلمین''' سازمان مذهبی - سیاسی که در 1307 هجری شمسی ۱۳۴۷ هجری قمری (سال ۱۹۲۸ میلادی) در مصر و به وسیلهٔ شیخ حسن بن احمد بن عبدالرحمن البنا معروف به [[حسن البنا]] (۱۹۰۶-۱۹۴۹)در شهر اسماعیلیه بنیان‌گذاری شد. | ||
در کشورهای عربی و اسلامی به فعالیت پرداخت. این نهضت به تاءثیر از اندیشه‌های [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]] و در پاسخ به انحطاط داخلی [[مسلمانان]] و سلطه بیگانگان بر کشورهای اسلامی، به ویژه بر کشور [[مصر]] پدید آمد. اخوان‌المسلمین جهت رسیدن به اهدافش (چون زنده کردن شعائر اسلامی و برافکندن سلطه اجانب و برقراری حکومت اسلامی) در جبهه های مختلف فرهنگی، نظامی و سیاسی به مبارزه پرداخت، و در این رهگذر چند بار به دست حکومت ملک فاروق منحل شد و طی آن شمار زیادی از اعضای آن دستگیر و یا اعدام شدند. پس از ترور حسن البنا، بتدریج تحولی در جنبش [[اخوان‌المسلمین]] صورت گرفت. این تحول عبارت بود از جایگزین کردن | در کشورهای عربی و اسلامی به فعالیت پرداخت. این نهضت به تاءثیر از اندیشه‌های [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]] و در پاسخ به انحطاط داخلی [[مسلمانان]] و سلطه بیگانگان بر کشورهای اسلامی، به ویژه بر کشور [[مصر]] پدید آمد. اخوان‌المسلمین جهت رسیدن به اهدافش (چون زنده کردن شعائر اسلامی و برافکندن سلطه اجانب و برقراری حکومت اسلامی) در جبهه های مختلف فرهنگی، نظامی و سیاسی به مبارزه پرداخت، و در این رهگذر چند بار به دست حکومت ملک فاروق منحل شد و طی آن شمار زیادی از اعضای آن دستگیر و یا اعدام شدند. پس از ترور حسن البنا، بتدریج تحولی در جنبش [[اخوان‌المسلمین]] صورت گرفت. این تحول عبارت بود از جایگزین کردن راههای مسالمت‌آمیز به جای مبارزه مسلحانه علیه رژیم و سلطه بیگانگان. این اقدام که در پی ناامیدی از مؤ ثر بودن راه حل نظامی برگزیده شد، از محبوبیت و کارآیی اخوان کاست و گروه‌های جدید اسلامی (مانند جهاد اسلامی) که اغلب متاءثر از اخوان‌المسلمین بودند، امّا بر مبارزه نظامی پای می فشارند، پا به میدان گذاشتند. با این وصف، تاءثیر عمیقی که جنبش اخوان در روند مبارزات مردم مصر و [[جهان اسلام]] داشته است، غیر قابل انکار می‌باشد. | ||
[[جنبشهای اسلامی]] دارای دو بُعد اندیشهای و جامعه شناختی می‌باشند، برخی صاحب‌نظران، جنبش‌ها را از بُعد اندیشهای و بعضی از بُعد جامعه شناختی بررسی می‌کنند؛ اما برای مطالعة همه‌جانبه باید به هر دو بُعد آن پرداخت. چه بسا بتوان واکنش‌های مسلمانان در دو قرن اخیر را به دو جریان پیروی از تمدّن غرب و جریان احیا و بازسازی تفکّر دینی تقسیم کرد. هدف اصلی جریان اصلاح‌طلبی دینی در قرن 19 در جوامع اسلامی، عکس‌العملی در برابر خطر فرهنگی و سیاسی اروپا و رفع سلطة آنان در جوامع اسلامی بود. | [[جنبشهای اسلامی]] دارای دو بُعد اندیشهای و جامعه شناختی می‌باشند، برخی صاحب‌نظران، جنبش‌ها را از بُعد اندیشهای و بعضی از بُعد جامعه شناختی بررسی می‌کنند؛ اما برای مطالعة همه‌جانبه باید به هر دو بُعد آن پرداخت. چه بسا بتوان واکنش‌های مسلمانان در دو قرن اخیر را به دو جریان پیروی از تمدّن غرب و جریان احیا و بازسازی تفکّر دینی تقسیم کرد. هدف اصلی جریان اصلاح‌طلبی دینی در قرن 19 در جوامع اسلامی، عکس‌العملی در برابر خطر فرهنگی و سیاسی اروپا و رفع سلطة آنان در جوامع اسلامی بود. | ||
| خط ۲۰۸: | خط ۲۰۸: | ||
ب) پشتیبانی از افسران آزاد: اخوان‌المسلمین امید داشت که با به حکومت رسیدن افسران آزاد به رهبری جمال عبدالناصر، احکام اسلام در مصر پیاده شود. بر این اساس به همکاری با افسران آزاد برای انجام کودتا علیه ملک فاروق پرداخت. مؤ ثرترین کمک اخوان به کودتاگران در این جهت این بود که مردم را در زمان وقوع کودتا به حمایت و پشتیبانی از آن به خیابانها آورد، و در اثر همین حمایت مردمی، کودتای افسران آزاد با موفقیت تواءم گردید. اندکی بعد اخوان‌المسلمین دریافت که ناصر و گروه او تمایلی به پیاده کردن احکام اسلامی در مصر ندارند. در نتیجه بین اخوان‌المسلمین وافسران آزاد اختلاف پدید آمد. نقطه اوج این اختلاف، سوء قصد به جان عبدالناصر از سوی اخوان‌المسلمین در سال 1333 ه. ش. / 1954 م. بود. | ب) پشتیبانی از افسران آزاد: اخوان‌المسلمین امید داشت که با به حکومت رسیدن افسران آزاد به رهبری جمال عبدالناصر، احکام اسلام در مصر پیاده شود. بر این اساس به همکاری با افسران آزاد برای انجام کودتا علیه ملک فاروق پرداخت. مؤ ثرترین کمک اخوان به کودتاگران در این جهت این بود که مردم را در زمان وقوع کودتا به حمایت و پشتیبانی از آن به خیابانها آورد، و در اثر همین حمایت مردمی، کودتای افسران آزاد با موفقیت تواءم گردید. اندکی بعد اخوان‌المسلمین دریافت که ناصر و گروه او تمایلی به پیاده کردن احکام اسلامی در مصر ندارند. در نتیجه بین اخوان‌المسلمین وافسران آزاد اختلاف پدید آمد. نقطه اوج این اختلاف، سوء قصد به جان عبدالناصر از سوی اخوان‌المسلمین در سال 1333 ه. ش. / 1954 م. بود. | ||
ج) تاثیر اخوان بر دیگر گروه‌های اسلامی در مصر: اخوان‌المسلمین پس از ناکامیهای نظامی اش در دهه 30 ه. ش. / 50 م. (مانند ترور نافرجام ناصر)، فعالیت نظامی را کنار گذاشت. به بیان دیگر اخوان دیگر از مبارزه مسلحانه برای نیل به هدف‌هایش پیروی نمی‌کند، و در پی تغییر رژیم تنها از | ج) تاثیر اخوان بر دیگر گروه‌های اسلامی در مصر: اخوان‌المسلمین پس از ناکامیهای نظامی اش در دهه 30 ه. ش. / 50 م. (مانند ترور نافرجام ناصر)، فعالیت نظامی را کنار گذاشت. به بیان دیگر اخوان دیگر از مبارزه مسلحانه برای نیل به هدف‌هایش پیروی نمی‌کند، و در پی تغییر رژیم تنها از راههای مسالمت‌آمیز است، ولی گروه‌های اسلامی متاءثر و منشعب از داده‌اند که همان استراتژی دهه 1940 م. / دهه 1320 ه. ش. اخوان‌المسلمین مصر است. اتخاذ چنین شیوه ای با شدت عمل د افول اخوان و فقدان رهبری واحد: قبل از دهه 30 ه. ش. / 50 م. حسن البنا، نه تنها رهبر اخوان‌المسلمین بلکه رهبر حرکت اسلامی مصر به شمار می رفت. امّا پس از آن، به علت ناتوانی رهبران بعدی اخوان در پدیدآوردن وحدت رویه در مبارزه علیه رژیم و نیز به دلیل پدیدار شدن گروه‌های اسلامی مختلف که بطور عمده بر خلاف اخوان، بر مبارزه مسلحانه ضددولتی تکیه داشتند، وحدت رهبری حرکت اسلامی مصر از بین رفت. یکی از مبارزان مصری در‌این‌باره می‌گوید: | ||
(وضعیت ما طوری است که ایرانی‌ها باید [[امام خمینی]] [ره] را بصورت قرض الحسنه به مدت یکسال به مصریها تحویل دهند تا یک انقلاب سراسری به شیوه ایرانی، مصر را دگرگون سازد.) | (وضعیت ما طوری است که ایرانی‌ها باید [[امام خمینی]] [ره] را بصورت قرض الحسنه به مدت یکسال به مصریها تحویل دهند تا یک انقلاب سراسری به شیوه ایرانی، مصر را دگرگون سازد.) | ||
| خط ۲۵۶: | خط ۲۵۶: | ||
به دیگر سخن همه آنها دین و سیاست را به هم آمیخته اند، برای رهایی از وابستگی سیاسی و اقتصادی و فرهنگی (بویژه نوع غربی آن) می کوشند؛ بر بازگشت به اصول اوّلیّه اسلامی به عنوان تنها راه حل نیل به پیشرفت مادی و معنوی تاءکید دارند، و مبارزه با هر گونه اندیشه غیر دینی را ضروری و اجتناب‌ناپذیر دانسته‌اند. | به دیگر سخن همه آنها دین و سیاست را به هم آمیخته اند، برای رهایی از وابستگی سیاسی و اقتصادی و فرهنگی (بویژه نوع غربی آن) می کوشند؛ بر بازگشت به اصول اوّلیّه اسلامی به عنوان تنها راه حل نیل به پیشرفت مادی و معنوی تاءکید دارند، و مبارزه با هر گونه اندیشه غیر دینی را ضروری و اجتناب‌ناپذیر دانسته‌اند. | ||
با وجود شباهتهای مذکور، تفاوت‌هایی هم در آنها دیده می‌شود. به عنوان مثال، اگر چه تاءسیس یک [[دولت اسلامی]] مهمترین هدفِ همه آنهاست، امّا برخی از طریق | با وجود شباهتهای مذکور، تفاوت‌هایی هم در آنها دیده می‌شود. به عنوان مثال، اگر چه تاءسیس یک [[دولت اسلامی]] مهمترین هدفِ همه آنهاست، امّا برخی از طریق راههای مسالمت‌آمیز و برخی از طریق جهاد ضد دولتی می کوشند دولت موجود را سرنگون ساخته و [[حکومت اسلامی|حکومت اسلامی]] را جایگزین آن نمایند. | ||
آن دسته از گروه‌های اخوان‌المسلمین که معتقد به به کارگیری شیوه های صلح آمیزند، نیز با هم متفاوتند، بگونه‌ای که بعضی به همکاری مطلق با رژیم موجود کشیده شده‌اند، (مانند جنبش اخوان‌المسلمین در [[عراق]]) و تعدادی هم با تن دادن به مبارزه انتخاباتی، مشروعیت رژیم را پذیرفته‌اند. در حالی که گروه‌های جهادی جنبش اخوان‌المسلمین هیچ گونه، مشروعیتی را برای رژیمهای موجود قائل نیستند. با این وصف وجوه اشتراک جنبش اخوان‌المسلمین در کشورهای اسلامی بیش از وجوه افتراق آنهاست، امّا جنبش اخوان‌المسلمین نتوانسته است با تکیه و تاکید بر این وجوه مشترک و با دور ریختن عوامل تفرقه‌افکنانه ای چون گرایش‌های ملی‌گرایانه در نیل به اساسی‌ترین هدفش یعنی اسلامی کردن جامعه از طریق استقرار یک یافته است <ref>[https://www.khabaronline.ir/news/220305/%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B5%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C تاثیر اندیشه‌های اخوان‌المسلمین]</ref>. | آن دسته از گروه‌های اخوان‌المسلمین که معتقد به به کارگیری شیوه های صلح آمیزند، نیز با هم متفاوتند، بگونه‌ای که بعضی به همکاری مطلق با رژیم موجود کشیده شده‌اند، (مانند جنبش اخوان‌المسلمین در [[عراق]]) و تعدادی هم با تن دادن به مبارزه انتخاباتی، مشروعیت رژیم را پذیرفته‌اند. در حالی که گروه‌های جهادی جنبش اخوان‌المسلمین هیچ گونه، مشروعیتی را برای رژیمهای موجود قائل نیستند. با این وصف وجوه اشتراک جنبش اخوان‌المسلمین در کشورهای اسلامی بیش از وجوه افتراق آنهاست، امّا جنبش اخوان‌المسلمین نتوانسته است با تکیه و تاکید بر این وجوه مشترک و با دور ریختن عوامل تفرقه‌افکنانه ای چون گرایش‌های ملی‌گرایانه در نیل به اساسی‌ترین هدفش یعنی اسلامی کردن جامعه از طریق استقرار یک یافته است <ref>[https://www.khabaronline.ir/news/220305/%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B5%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C تاثیر اندیشه‌های اخوان‌المسلمین]</ref>. | ||