۸۷٬۶۳۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'صورت ها' به 'صورتها') |
جز (جایگزینی متن - 'فرض ها' به 'فرضها') |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
=غایت تناسخ= | =غایت تناسخ= | ||
علت و غایت و نحوه تحقق جریان تناسخ نیز متنوع است. در بعضی صورتهای تناسخ, تأکید بر انتقال روح انسان به جسم انسان دیگر است, اما صورتهای دیگری هم وجود دارد که انتقال به بدن حیوان یا گیاه یا جماد را در بر میگیرد. هم چنین به رغم آن چه در آغاز به نظر می رسد, تناسخ مستلزم وجود پیشین روح, یعنی قِدَم آن نیست; برخی معتقدان به تناسخ معتقد به حدوث روح بودهاند و حتی برخی از تناسخیان جهان اسلام به معاد جسمانی اعتقاد داشتهاند<ref>نک: ابن مرتضی, 74, فخر رازی, 1, 7/201</ref>. درباره زمان رخ دادن تناسخ عقیده رایج آن است که بلافاصله پس از مرگ صورت میگیرد, اما این امر به معنای رخ دادن آن بر روی زمین نیست, زیرا تناسخ میتواند در مکان دیگری مثل آسمان واقع شود. علاوه بر این, در مواردی یک دوره موقت میان لحظه مرگ و لحظه تناسخ فرض میشود. این | علت و غایت و نحوه تحقق جریان تناسخ نیز متنوع است. در بعضی صورتهای تناسخ, تأکید بر انتقال روح انسان به جسم انسان دیگر است, اما صورتهای دیگری هم وجود دارد که انتقال به بدن حیوان یا گیاه یا جماد را در بر میگیرد. هم چنین به رغم آن چه در آغاز به نظر می رسد, تناسخ مستلزم وجود پیشین روح, یعنی قِدَم آن نیست; برخی معتقدان به تناسخ معتقد به حدوث روح بودهاند و حتی برخی از تناسخیان جهان اسلام به معاد جسمانی اعتقاد داشتهاند<ref>نک: ابن مرتضی, 74, فخر رازی, 1, 7/201</ref>. درباره زمان رخ دادن تناسخ عقیده رایج آن است که بلافاصله پس از مرگ صورت میگیرد, اما این امر به معنای رخ دادن آن بر روی زمین نیست, زیرا تناسخ میتواند در مکان دیگری مثل آسمان واقع شود. علاوه بر این, در مواردی یک دوره موقت میان لحظه مرگ و لحظه تناسخ فرض میشود. این فرضها و امکانها فرضیه تناسخ را از ابطال پذیری تجربی مصون میدارد<ref>نک: دایرةالمعارف فلسفه, ذیل Reincarnation</ref>. | ||
=نظریه اصالت روح= | =نظریه اصالت روح= | ||
خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
استدلال بودایی به این ترتیب است: همه احوال, معلَّلْ به عللی مقدم بر خود هستند; برخی احوال نفسانی وجود دارد که علت آنها احوال جسمی نیست; بنابراین اولین حالت فاقد علت جسمانی می بایست علتی غیر جسمانی داشته باشد; این علت نمیتواند خدا باشد ـ زیرا در نظام بودایی خدا وجود ندارد ـ بنابراین, باید یک حالت آگاهی تجربی پیش از تولد وجود داشته باشد و تولدهای پیشین باید نامتناهی باشند. | استدلال بودایی به این ترتیب است: همه احوال, معلَّلْ به عللی مقدم بر خود هستند; برخی احوال نفسانی وجود دارد که علت آنها احوال جسمی نیست; بنابراین اولین حالت فاقد علت جسمانی می بایست علتی غیر جسمانی داشته باشد; این علت نمیتواند خدا باشد ـ زیرا در نظام بودایی خدا وجود ندارد ـ بنابراین, باید یک حالت آگاهی تجربی پیش از تولد وجود داشته باشد و تولدهای پیشین باید نامتناهی باشند. | ||
این استدلال پیش | این استدلال پیش فرضهایی دارد, همانند این پیش فرض این که هر حالتی باید معلل به علتی مقدم بر آن باشد, در حالی که میتوان در مقابل گفت که حالات ذهنی فاقد علت جسمی به راستی لایعلل اند<ref>نک: دایرةالمعارف فلسفه, ذیل Reincarnation</ref>. | ||
== استدلال غرب == | == استدلال غرب == |