پرش به محتوا

علوم اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:


=== دسته اول از علوم اسلامی ===
=== دسته اول از علوم اسلامی ===
با نظری به دانش‌های مختلف اسلامی بودن برخی از علوم به آسانی قابل تحلیل است. چرا که علومی همانند تفسیر [[قرآن]]، فقه، [[حدیث]]، قرائت، کلام نقلی و... علومی هستند که همه برای فهم آموزه‌های دین اسلام تدوین شده‌اند و همه بر اساس همان آموزه‌ها و تحت تأثیر هدایت و فرمایشات پیامبر ـ (صلی الله علیه) و ائمه اهل بیت (ع) شکل یافته‌اند. به تعبیری موضوع مسائل، غرض و منبع مطالعاتی این علوم همه در دوران خود دین اسلام می‌باشد و در این دسته همین است.
با نظری به دانش‌های مختلف اسلامی بودن برخی از علوم به آسانی قابل تحلیل است. چرا که علومی همانند تفسیر [[قرآن]]، فقه، [[حدیث]]، قرائت، کلام نقلی و... علومی هستند که همه برای فهم آموزه‌های دین اسلام تدوین شده‌اند و همه بر اساس همان آموزه‌ها و تحت تأثیر هدایت و فرمایشات پیامبر ـ (صلی الله علیه) و ائمه اهل بیت (علیه السلام) شکل یافته‌اند. به تعبیری موضوع مسائل، غرض و منبع مطالعاتی این علوم همه در دوران خود دین اسلام می‌باشد و در این دسته همین است.


با نگرشی اجمالی به سیر تدوین این علوم در سرزمین‌های اسلامی و مطالعه اولین جوانه‌های هر یک از این دانش‌ها، این نکته به خوبی آشکار می‌شود. گسترش اسلام به ممالک غیرعرب، ‌عدم آشنایی مردم آن کشورها و حتی خود مسلمانان عرب زبان [[مدینه]] و [[مکه]] با [[قرآن]] و حدیث و حتی زبان عربی، اختلاف قراءات و نسخه‌های دستنویس قرآن، در دهه‌های اول هجری، ‌نیاز مسلمین به دانستن احکام و عدم دسترسی آنها به پیامبر و ائمه و اصحاب ایشان و اختلافات گوناگون بر سر مسائل عقیدتی، همه و همه جزو علل تشکیل این علوم می‌باشند.
با نگرشی اجمالی به سیر تدوین این علوم در سرزمین‌های اسلامی و مطالعه اولین جوانه‌های هر یک از این دانش‌ها، این نکته به خوبی آشکار می‌شود. گسترش اسلام به ممالک غیرعرب، ‌عدم آشنایی مردم آن کشورها و حتی خود مسلمانان عرب زبان [[مدینه]] و [[مکه]] با [[قرآن]] و حدیث و حتی زبان عربی، اختلاف قراءات و نسخه‌های دستنویس قرآن، در دهه‌های اول هجری، ‌نیاز مسلمین به دانستن احکام و عدم دسترسی آنها به پیامبر و ائمه و اصحاب ایشان و اختلافات گوناگون بر سر مسائل عقیدتی، همه و همه جزو علل تشکیل این علوم می‌باشند.
و روشن است که نخستین و اصلی‌ترین منبع مطالعاتی و تحقیقاتی دانش‌ فقه، یا علوم قرآن و یا تفسیر و... خود قرآن کریم و سنت پیامبر (صلی الله علیه) و اهل بیت (ع) می‌باشد.
و روشن است که نخستین و اصلی‌ترین منبع مطالعاتی و تحقیقاتی دانش‌ فقه، یا علوم قرآن و یا تفسیر و... خود قرآن کریم و سنت پیامبر (صلی الله علیه) و اهل بیت (علیه السلام) می‌باشد.


علاوه بر نیاز مردم به ضرورت به کارگیری احکام اسلام (قرآن و سنت) برای بهتر زیستن در ابعاد مختلف زندگی (فردی، خانوادگی، اجتماعی) و مراحل آن، انگیزه و عامل اصلی تشویق مردم به فراگیری این علوم، آیات متعدد قرآن کریم و روایات فراوان از پیامبر اکرم (صلی الله علیه) و اهل‌بیت (ع) است. چنان که بارها در قرآن، دستور به تدبّر در قرآن و فهم آن آمده است. <ref> نساء/سوره۴،آیه۸۲.محمد/سوره۴۷،آیه۲۴. ص/سوره۳۸،آیه۲۹</ref>
علاوه بر نیاز مردم به ضرورت به کارگیری احکام اسلام (قرآن و سنت) برای بهتر زیستن در ابعاد مختلف زندگی (فردی، خانوادگی، اجتماعی) و مراحل آن، انگیزه و عامل اصلی تشویق مردم به فراگیری این علوم، آیات متعدد قرآن کریم و روایات فراوان از پیامبر اکرم (صلی الله علیه) و اهل‌بیت (علیه السلام) است. چنان که بارها در قرآن، دستور به تدبّر در قرآن و فهم آن آمده است. <ref> نساء/سوره۴،آیه۸۲.محمد/سوره۴۷،آیه۲۴. ص/سوره۳۸،آیه۲۹</ref>


و یا مردم به فراگیری دقیق و عمیق فقه یعنی همه آنچه در دین آمده است، ‌دعوت شده‌اند. <ref> توبه/سوره۹،آیه۱۲۲.</ref>
و یا مردم به فراگیری دقیق و عمیق فقه یعنی همه آنچه در دین آمده است، ‌دعوت شده‌اند. <ref> توبه/سوره۹،آیه۱۲۲.</ref>


در روایات اهل بیت (ع) نیز دستور به آموزش قرآن، <ref> ری شهری، محمد، ‌میزان الحکمه، دار‌الحدیث، ۱۴۱۹، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ج۶، ص۲۵۲۱.</ref>
در روایات اهل بیت (علیه السلام) نیز دستور به آموزش قرآن، <ref> ری شهری، محمد، ‌میزان الحکمه، دار‌الحدیث، ۱۴۱۹، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ج۶، ص۲۵۲۱.</ref>
آموزش فقه، <ref>ری شهری، محمد، ‌میزان الحکمه، دار‌الحدیث، ۱۴۱۹، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ج۶، ص۲۴۵۴.</ref>
آموزش فقه، <ref>ری شهری، محمد، ‌میزان الحکمه، دار‌الحدیث، ۱۴۱۹، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ج۶، ص۲۴۵۴.</ref>
ترویج و تعلیم حدیث <ref>ری شهری، محمد، ‌میزان الحکمه، دار‌الحدیث، ۱۴۱۹، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ج۲، ص۵۴۶ ـ۵۴۷</ref>
ترویج و تعلیم حدیث <ref>ری شهری، محمد، ‌میزان الحکمه، دار‌الحدیث، ۱۴۱۹، بیروت، لبنان، چاپ دوم، ج۲، ص۵۴۶ ـ۵۴۷</ref>
خط ۷۰: خط ۷۰:
علم طب نیز از جهتی جزو همین گروه از علوم است. در روایتی علم طب در کنار علم دین آمده است. <ref> میزان الحکمه، ج۵، ص۲۱۰۵</ref>
علم طب نیز از جهتی جزو همین گروه از علوم است. در روایتی علم طب در کنار علم دین آمده است. <ref> میزان الحکمه، ج۵، ص۲۱۰۵</ref>


در همان آدرس در کتاب میزان الحکمه روایت دیگری آمده که چهار علم را در کنار هم آورده است: امام علی (ع)فرمودند علوم چهار قسمند:
در همان آدرس در کتاب میزان الحکمه روایت دیگری آمده که چهار علم را در کنار هم آورده است: امام علی (علیه السلام)فرمودند علوم چهار قسمند:


* [[علم فقه]] برای دین‌شناسی
* [[علم فقه]] برای دین‌شناسی
خط ۸۸: خط ۸۸:
چنان که پیامبر اسلام اسیران کفّار را در ازای آموزش به مسلمانان آزاد کردند. <ref>میزان الحکمه، ج۵، ص۲۰۸۳، دار‌الحدیث</ref>
چنان که پیامبر اسلام اسیران کفّار را در ازای آموزش به مسلمانان آزاد کردند. <ref>میزان الحکمه، ج۵، ص۲۰۸۳، دار‌الحدیث</ref>


بسیاری علوم تجربی مثل شیمی، فیزیک، زیست شناسی، علوم ریاضی و... بدین صورت پاگرفته و نضج یافته‌اند. هر چند به شهادت تاریخ جوانه‌های ابتدایی همین علوم را نیز نزد اهل بیت (ع) باید ردیابی کرد.
بسیاری علوم تجربی مثل شیمی، فیزیک، زیست شناسی، علوم ریاضی و... بدین صورت پاگرفته و نضج یافته‌اند. هر چند به شهادت تاریخ جوانه‌های ابتدایی همین علوم را نیز نزد اهل بیت (علیه السلام) باید ردیابی کرد.
چنان که درباره طب و نجوم به آنها اشاره شده و نیز شاگردی جابر بن حیان شیمی دان نامی نزد [[امام صادق]] (ع) معروف است. پس اسلامی نامیدن این علوم به انگیزه دینی و نیز مسلمان بودن عالمان آنهاست.
چنان که درباره طب و نجوم به آنها اشاره شده و نیز شاگردی جابر بن حیان شیمی دان نامی نزد [[امام صادق]] (علیه السلام) معروف است. پس اسلامی نامیدن این علوم به انگیزه دینی و نیز مسلمان بودن عالمان آنهاست.


== علوم اسلامی از دیدگاه فارابی و خوارزمی ==
== علوم اسلامی از دیدگاه فارابی و خوارزمی ==
confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱

ویرایش