مکروه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مکروه''' اصطلاحی فقهی و دینی و دارای کاربردهای متفاوت و متغیر می‌باشد، ولی در تعریف رایج، به معنای عملی است که انجام آن نزد [[شارع]] اگر‌چه [[حرام]] نیست، اما ناخوشایند است. کراهت‌، گاهی مربوط به عبادات و گاهی مربوط به کسب و کار و معاملات است. کراهت در عبادات، به معنای کم شدن ثواب آن عبادت نسبت به عبادت‌های مشابه می‌باشد و کراهت در معامله به معنای ناخوشایندی شارع در انجام آن است.

2.<ref>پوشیدن لباس سیاه در نماز، فلاح‌زاده محمد حسین، آموزش فقه، قم، نشر الهادی، ص 22</ref>  

مکروه درباره عبادات با معانی متفاوتی به کار می‌رود. مثلا نماز‌ خواندن در حمام و قبرستان<ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۵۹۳.</ref> یا خواندن قرآن برای فرد جنب <ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۲.</ref> یا برای خانم‌هایی که در عادت ماهیانه هستند؛ <ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۹.</ref> مکروه است. البته کراهت در مثال‌های مورد نظر به این معنا نیست که بهتر است آن عمل ترک شود، بلکه به این معنا می‌باشد که انجام عمل مکروه، ثواب عبادت را کمتر می‌کند. یعنی ثواب [[نماز]] خواندن در حمام کمتر از نماز خواندن در غیر حمام است، و یا ثواب تلاوت قرآن برای فرد جنب، کمتر از فرد غیرجنب است.

همه کراهت‌ها در یک درجه و اندازه نیست، بلکه برخی نسبت به دیگری شدت بیشتری دارد. از جمله مواردی که جزء کراهت‌های شدید به‌شمار می‌رود، نزدیکی با همسر از پشت است.<ref>یزدی سید محمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، سال ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۰۸</ref>

مکروه تنزیهی، عملی است که انجامش هر چند مورد نهی شارع است، اما در باره اعمال مشابه، دارای کمترین ثواب است، مثل روزه گرفتن در عاشورا (زمانی که قصد توهین نداشته باشد و گرنه روزه‌اش باطل است.) و یا نماز خواندن در مکانی که روبروی نمازگزار عکس و مجسمه باشد. <ref>https://hadana.ir/%D9%85%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%87-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%AA/</ref>

مکروه مطلق، به فعلی گفته می‌‏شود که کراهت آن بر چیزی متوقف و مشروط نیست، مانند: خوردن گوشت اسب و تخم ‏مرغ. <ref>اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، قم، دار احیاء العلوم الاسلامیه، ۱۴۰۴ق، ص 82</ref> اما مکروه معلق، به فعلی گفته می‌‏شود که کراهت آن بر چیزی متوقف و مشروط است، مانند: نماز، به شرطی که در حمام خوانده شود.

مکروه اصلی به عملی گفته می‌شود که شارع به صورت مستقل، آن‌را مکروه معرفی کرده است؛ مانند نماز خواندن در حمام.

مکروه تبعی، به عملی گفته می‌‏شود که خطاب مستقلی بر کراهت آن دلالت نمی‌‎کند، بلکه کراهت شارع از راه‌های دیگری فهمیده می‌شود؛ مانند نهی از نماز خواندن در حمام که به صورت ضمنی، رفتن به حمام به قصد نماز خواندن را نیز نشان می‌دهد. <ref>فاضل لنکرانی، محمد، شرح کفایة الاصول، قم، نشر نوح، ۱۳۸۵ش، چاپ پنجم، ج۲، ص۴۲۱</ref>

مکروه نفسی عملی است که کراهتش ذاتی است نه که مقدمه انجام عمل مکروه دیگری باشد. مکروه غیری، عملی است که  انجامش به خودی خود کراهتی ندارد، اما از آنجا که انجامش مقدمه انجام مکروه دیگری است، آن‌را مکروه تبعی می‌گویند؛ مانند کراهت حمام رفتن برای خواندن نماز که حکم کراهت از جانب کراهت نماز خواندن برای رفتن به حمام نیز اثبات شده است.<ref>اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، قم، دار احیاء العلوم الاسلامیه، ۱۴۰۴ق، ص 82</ref>

مکروه معلق به فعلی گفته می‌‏شود که وجودش بر امر غیر مقدوری متوقف است، هرچند کراهت آن فعلی است. به بیان دیگر، مکروه معلق به عملی گفته می‏‌شود که کراهتش فعلی، ولی وجود مکروه استقبالی است.<ref>اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، قم، دار احیاء العلوم الاسلامیه، ۱۴۰۴ق، ص 82</ref>

عبادات معروف عباداتی است که انجام دادنش ثواب کمتری از عبادت‌های مشابهش دارد؛ به عنوان مثال، روزه در روز عاشورا، نسبت به روزه در روز‌های دیگر، ثواب کمتری دارد. اما کراهت در غیر عبادت، به معنای نقصانی است که در خود آن عمل وجود دارد و شارع دوست ندارد آن کار انجام شود، هرچند انجامش را ممنوع نکرده است. [۱۰] برخی از عبادات مکروه عبارتند از: