۸۸٬۱۷۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مجلس خبرگان رهبری''' مجلسی متشکل از فقیههای «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی [[ایران]] مسئولیت تعیین، ولی فقیه رهبر جمهوری اسلامی را دارد. مدت هر دوره این مجلس که اعضای آن به وسیله انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب میگردند، هشت سال میباشد. | '''مجلس خبرگان رهبری''' مجلسی متشکل از فقیههای «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی [[ایران]] مسئولیت تعیین، ولی فقیه رهبر جمهوری اسلامی را دارد. مدت هر دوره این مجلس که اعضای آن به وسیله انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب میگردند، هشت سال میباشد. | ||
تعیین [[آیتالله منتظری]] به عنوان قائم مقام رهبری در سال ۱۳۶۴ و انتخاب [[آیتالله خامنهای]] به عنوان رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]] در سال ۱۳۶۸ مهمترین تصمیمات این مجلس در دوران فعالیت خود بودهاست. | تعیین [[حسینعلی منتظری|آیتالله منتظری]] به عنوان قائم مقام رهبری در سال ۱۳۶۴ و انتخاب [[آیتالله خامنهای]] به عنوان رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]] در سال ۱۳۶۸ مهمترین تصمیمات این مجلس در دوران فعالیت خود بودهاست. | ||
== جایگاه قانونی == | == جایگاه قانونی == | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
مطابق با ماده ۱ قانون انتخابات و آییننامه داخلی مجلس خبرگان رهبری (اصلاحی ۱۱/ ۶/ ۱۳۹۴) تعداد نمایندگان مجلس خبرگان رهبری ۸۸ نفر است که پراکندگی آنان در سطح کشور به این شرح است: | مطابق با ماده ۱ قانون انتخابات و آییننامه داخلی مجلس خبرگان رهبری (اصلاحی ۱۱/ ۶/ ۱۳۹۴) تعداد نمایندگان مجلس خبرگان رهبری ۸۸ نفر است که پراکندگی آنان در سطح کشور به این شرح است: | ||
استان تهران ۱۶ نماینده؛ | استان تهران ۱۶ نماینده؛ | ||
استانهای خراسان رضوی و خوزستان هرکدام ۶ نماینده؛ | استانهای خراسان رضوی و خوزستان هرکدام ۶ نماینده؛ | ||
استانهای اصفهان، آذربایجان شرقی و فارس هرکدام ۵ نماینده؛ | استانهای اصفهان، آذربایجان شرقی و فارس هرکدام ۵ نماینده؛ | ||
استانهای گیلان و مازندران هرکدام ۴ نماینده؛ | استانهای گیلان و مازندران هرکدام ۴ نماینده؛ | ||
استانهای آذربایجان غربی و کرمان هرکدام ۳ نماینده؛ | استانهای آذربایجان غربی و کرمان هرکدام ۳ نماینده؛ | ||
استانهای اردبیل، البرز، سیستانوبلوچستان، قزوین، کردستان، کرمانشاه، گلستان، لرستان، مرکزی و همدان هرکدام ۲ نماینده؛ | استانهای اردبیل، البرز، سیستانوبلوچستان، قزوین، کردستان، کرمانشاه، گلستان، لرستان، مرکزی و همدان هرکدام ۲ نماینده؛ | ||
استانهای ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، قم، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد هرکدام ۱ نماینده.<br> | استانهای ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، قم، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد هرکدام ۱ نماینده.<br> | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
=== گزارش ادوار مجلس خبرگان === | === گزارش ادوار مجلس خبرگان === | ||
انتخابات برای تشکیل نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ش برگزار شد و مجلس خبرگان رهبری در ۲۴ مرداد ۱۳۶۲ش افتتاح شد. ریاست این دوره از مجلس را آیتالله علی مشکینی بر عهده داشت. | انتخابات برای تشکیل نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ش برگزار شد و مجلس خبرگان رهبری در ۲۴ مرداد ۱۳۶۲ش افتتاح شد. ریاست این دوره از مجلس را آیتالله علی مشکینی بر عهده داشت. | ||
=== انتخاب قائممقام رهبری === | === انتخاب قائممقام رهبری === | ||
مجلس خبرگان اول در سال ۱۳۶۲ش، و در زمان حیات [[امام خمینی]] بنیانگذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی، [[آیتالله حسینعلی منتظری]] را به عنوان قائممقام رهبری برگزید تا در صورت درگذشت [[امام خمینی]]، | مجلس خبرگان اول در سال ۱۳۶۲ش، و در زمان حیات [[امام خمینی]] بنیانگذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی، [[آیتالله حسینعلی منتظری]] را به عنوان قائممقام رهبری برگزید تا در صورت درگذشت [[امام خمینی]]، آیتالله منتظری جانشین او شود. آیتالله منتظری در سال ۱۳۶۸ دو ماه پیش از درگذشت [[امام خمینی]] از سمت خود استعفا کرد. مجلس خبرگان در جلسه ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ این استعفا را پذیرفت. | ||
=== انتخاب رهبر جدید === | === انتخاب رهبر جدید === | ||
پس از درگذشت امام خمینی که بنیانگذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی بود، مجلس خبرگان رهبری در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ هجری شمسی، آیتالله سید علی خامنهای را به عنوان رهبر جمهوری اسلامی انتخاب کرد. این انتخاب موقت بود. پس از تغییر قانون اساسی و انجام همهپرسی مربوط به آن، خبرگان رهبری در | پس از درگذشت امام خمینی که بنیانگذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی بود، مجلس خبرگان رهبری در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ هجری شمسی، آیتالله سید علی خامنهای را به عنوان رهبر جمهوری اسلامی انتخاب کرد. این انتخاب موقت بود. پس از تغییر قانون اساسی و انجام همهپرسی مربوط به آن، خبرگان رهبری در جلسهای آیتالله خامنهای را به عنوان رهبر دائمی جمهوری اسلامی برگزید. | ||
=== دوره دوم خبرگان رهبری === | === دوره دوم خبرگان رهبری === | ||
انتخابات دومین دوره خبرگان رهبری در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار شد و نخستین جلسهاین مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ تشکیل شد. آیتالله علی مشکینی در دوره دوم نیز به عنوان رییس مجلس خبرگان انتخاب شد. | انتخابات دومین دوره خبرگان رهبری در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار شد و نخستین جلسهاین مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ تشکیل شد. آیتالله علی مشکینی در دوره دوم نیز به عنوان رییس مجلس خبرگان انتخاب شد. | ||
=== دوره سوم خبرگان رهبری === | === دوره سوم خبرگان رهبری === | ||
انتخابات سومین دوره خبرگان رهبری در آبان ۱۳۷۷ برگزار شد و نخستین جلسهاین مجلس در در ۴ اسفند ۱۳۷۷ تشکیل شد. رییس سومین دوره خبرگان نیز آیتالله علی مشکینی بود. | انتخابات سومین دوره خبرگان رهبری در آبان ۱۳۷۷ برگزار شد و نخستین جلسهاین مجلس در در ۴ اسفند ۱۳۷۷ تشکیل شد. رییس سومین دوره خبرگان نیز آیتالله علی مشکینی بود. | ||
=== دوره چهارم خبرگان رهبری === | === دوره چهارم خبرگان رهبری === | ||
انتخابات دوره چهارم خبرگان رهبری در آذر ماه سال ۱۳۸۵ش برگزار شد. به دلیل تصویب هماهنگسازی انتخاباتها در جمهوری اسلامی ایران، این دوره از خبرگان ده سال طول کشید. نخستین رییس این دوره آیتالله علی مشکینی بود و بعد از درگذشت او نخست اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست رسید. آیتالله محمد رضا مهدوی کنی و آیتالله محمد یزدی دو رییس بعدی این دوره از خبرگان رهبری بودند. | انتخابات دوره چهارم خبرگان رهبری در آذر ماه سال ۱۳۸۵ش برگزار شد. به دلیل تصویب هماهنگسازی انتخاباتها در جمهوری اسلامی ایران، این دوره از خبرگان ده سال طول کشید. نخستین رییس این دوره آیتالله علی مشکینی بود و بعد از درگذشت او نخست اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست رسید. آیتالله محمد رضا مهدوی کنی و آیتالله محمد یزدی دو رییس بعدی این دوره از خبرگان رهبری بودند. | ||
=== دوره پنجم خبرگان رهبری === | === دوره پنجم خبرگان رهبری === | ||
انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار شد. نخستین جلسهاین مجلس نیز در ۴ خرداد ۱۳۹۵ تشکیل شد. در این جلسه احمد جنتی با ۵۱ رای به ریاست خبرگان انتخاب شد. | انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار شد. نخستین جلسهاین مجلس نیز در ۴ خرداد ۱۳۹۵ تشکیل شد. در این جلسه احمد جنتی با ۵۱ رای به ریاست خبرگان انتخاب شد. | ||
== اهمیّت مجلس خبرگان == | == اهمیّت مجلس خبرگان == | ||
این مجلس از | این مجلس از نهادهای ابتکاری در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران است که برای اوّلین بار، با تدوین قانون اساسیِ جمهوری اسلامی، در حقوق اساسی مطرح شد. | ||
* چون درباره بالاترین مقام کشور، | * چون درباره بالاترین مقام کشور، تصمیمگیری میکند، فراتر از نهادهای دیگر است؛ | ||
* از آن رو که در لحظات حسّاس فقدانِ | * از آن رو که در لحظات حسّاس فقدانِ رهبری، ایفای نقش میکند، در حساسترین موقعیت برای حفظ نظام است؛ | ||
* بدان جهت که تعیین رهبر را بر عهده دارد، جایگاه | * بدان جهت که تعیین رهبر را بر عهده دارد، جایگاه ویژهای در مشروعیّت حکومت دارد؛ | ||
* بالاخره چون به منزله برگزیدگان ملّت از سراسر کشور، باید از دانش عمیقِ | * بالاخره چون به منزله برگزیدگان ملّت از سراسر کشور، باید از دانش عمیقِ دینی (فقهی) و بینش قوی سیاسی و اجتماعی برخوردار باشند، نهادی از فرزانگان امّت است. | ||
نقش مجلسِ خبرگان هر چند در | نقش مجلسِ خبرگان هر چند در فعالیتهای خُرد کشور محسوس نیست، ولی حضور فعّال آن پشتوانه اطمینانبخشی در جهت صیانتِ نظام است. این مجلس از بحران خلأ رهبری در نظام پیشگیری میکند و نگاه هوشمندانهاش بر شیوه اداره کشور، سلامت نظام را تأمین میکند. از یک سو بر عدالت، فقاهت، شجاعت و تدبیرِ «رهبری امروز»، اِشراف دارد و از طرف دیگر هوشیارانه، در اندیشه رهبری فردا است. | ||
== ساختار مجلس خبرگان == | == ساختار مجلس خبرگان == | ||
خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
=== هیأت رئیسه === | === هیأت رئیسه === | ||
مجلس خبرگان، | مجلس خبرگان، دارای دو گونه هیأت رئیسه است: | ||
==== هیأت رئیسه | ==== هیأت رئیسه سِنّی ==== | ||
هیأت رئیسه | هیأت رئیسه سِنّی که در اوّلین جلسه مجلس خبرگان، بر اساس سنّ نمایندگان، تعیین میشود که مسنترین فرد از خبرگان حاضر، به عنوان رئیس سِنّی و فرد بعدی به منزله نایبرئیس و دو نفر از جوانترین خبرگان حاضر، به سِمَت منشی، معیَّن میشوند و در جایگاه مخصوص قرار میگیرند. | ||
===== وظائف ===== | ===== وظائف ===== | ||
هیأت رئیسه | هیأت رئیسه سنّی، وظایف زیر را بر عهده دارد: | ||
- اداره جلسه افتتاحیه؛ | - اداره جلسه افتتاحیه؛ | ||
انجام دادن مراسم تحلیف؛ | انجام دادن مراسم تحلیف؛ | ||
هیأت رئیسه | اجرای انتخابات هیئت رئیسه دائم.<br> | ||
هیأت رئیسه سِنّی، با انتخاب اعضای هیأت رئیسه دائم، به کار خود پایان میدهد. مدّت زمان هیأت رئیسه سِنّی، فقط در اوّلین جلسه هر دوره از مجلس خبرگان است. <br> | |||
==== هیئت رئیسه دائم ==== | ==== هیئت رئیسه دائم ==== | ||
هیأت رئیسه دوم، هیأت رئیسه دائم است. این هیأت، مرکَّب از رئیس، دو نایب رئیس، دو | هیأت رئیسه دوم، هیأت رئیسه دائم است. این هیأت، مرکَّب از رئیس، دو نایب رئیس، دو منشی و دو کارپرداز است که از میان اعضاء، برای مدّت دو سال و با رأی مخفی، انتخاب میشوند. | ||
انتخاب رئیس، با | انتخاب رئیس، با رأی اکثریّت مطلق حاضران و انتخاب نوّاب رئیس و منشیان و کارپردازان، هر کدام جداگانه و با اکثریّت نسبی و به صورت مخفی خواهد بود. در صورتی که در انتخاب رئیس، در مرحله اوّل، اکثریّت مطلق حاصل نشود، از بین دو نفری که بیشترین رأی را کسب کردهاند، با رأیگیری مجدّد و اکثریّت نسبی، رئیس، انتخاب میشود. | ||
ریاست مجلس خبرگان، علاوه بر اداره جلسات مجلس خبرگان، بر کلّیّه امور | ریاست مجلس خبرگان، علاوه بر اداره جلسات مجلس خبرگان، بر کلّیّه امور اداری، مالی، استخدامی و سازمانی مجلس خبرگان، نظارت دارد و باید با ارتباط منظَّم با رهبری، شرایط را برای انجام دادن وظایف مجلس خبرگان آسان کند. وی، مصوَّبات قانونی مجلس خبرگان را امضا و به مراجع ذیربط ابلاغ میکند. رئیس مجلس خبرگان، موظَّف است گزارشی سالانه از عملکرد و اقدامات هیأت رئیسه را به مجلس خبرگان ارائه کند. | ||
== انتخاب رهبری، مهمترین اقدام مجلس اول خبرگان == | == انتخاب رهبری، مهمترین اقدام مجلس اول خبرگان == | ||
مهمترین اقدام مجلس اول خبرگان را باید در انتخاب [[آیتالله خامنهای]] مقام معظم رهبری به عنوان رهبر، پس از رحلت [[امام خمینی(ره)]] دانست. [[آیتالله هاشمی رفسنجانی]] در خاطرات خود از ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ میگوید: حدود ساعت هشت و نیم صبح جلسه مجلس خبرگان آماده شد و رسمیت جلسه را به ریاست [[آیتالله مشکینی]] اعلان کردیم. ایشان صحبت کوتاهی کردند بحثهای زیادی شد. بعضیها طرفدار رهبری شورایی و بعضی خواهان رهبری فردی بودند. | مهمترین اقدام مجلس اول خبرگان را باید در انتخاب [[آیتالله خامنهای]] مقام معظم رهبری به عنوان رهبر، پس از رحلت [[امام خمینی(ره)]] دانست. [[آیتالله هاشمی رفسنجانی]] در خاطرات خود از ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ میگوید: حدود ساعت هشت و نیم صبح جلسه مجلس خبرگان آماده شد و رسمیت جلسه را به ریاست [[علی مشکینی|آیتالله مشکینی]] اعلان کردیم. ایشان صحبت کوتاهی کردند بحثهای زیادی شد. بعضیها طرفدار رهبری شورایی و بعضی خواهان رهبری فردی بودند. | ||
بعضی [[آیتالله خامنهای]] و بعضیها [[آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی]] را مطرح کردند و برای شورا هم اسمهایی برده شد. قبلا در مشورتهای سران قوا و جمعی دیگر از بزرگان به این نتیجه رسیده بودیم که شورایی مرکب از آیات خامنهای، موسوی اردبیلی و مشکینی رهبری را به عهده بگیرند ولی در مذاکرات، رهبری فردی رای بیشتری آورد. آیتالله خامنهای با رهبری فردی مخالفت کردند. من هم مخالف بودم. نوبت نرسید. ابتدا به پیشنهاد اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که عضو مجلس خبرگان بودند، آیتالله گلپایگانی مطرح شد. | بعضی [[آیتالله خامنهای]] و بعضیها [[آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی]] را مطرح کردند و برای شورا هم اسمهایی برده شد. قبلا در مشورتهای سران قوا و جمعی دیگر از بزرگان به این نتیجه رسیده بودیم که شورایی مرکب از آیات خامنهای، موسوی اردبیلی و مشکینی رهبری را به عهده بگیرند ولی در مذاکرات، رهبری فردی رای بیشتری آورد. آیتالله خامنهای با رهبری فردی مخالفت کردند. من هم مخالف بودم. نوبت نرسید. ابتدا به پیشنهاد اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که عضو مجلس خبرگان بودند، آیتالله گلپایگانی مطرح شد. |