فانیه: تفاوت میان نسخه‌ها

در منابع آمده است که جهمیه دوازده فرقه‌اند که عبارت است از: فانیه، [[معطله]]، [[مرّیسیّه]]، [[ملتزمه]]، [[واردیه]]، [[زنادقه]]، [[حرقیه]]، [[مخلوقیه]]، [[مغیریه]]، [[قبریه]]، [[واقفیه]]، [[لفظیه]]<ref>ابن جوزی ابوالفرج؛ تلبیس ابلیس؛ ص 41.</ref>.

'''فانیه''' معتقدند که نباید دربارۀ بقای [[خداوند]] و نیز [[بهشت]] و [[جهنم]] سخنی گفت؛ چون اگر قائل به بقای خداوند و بهشت و جهنم شویم، موجب [[شرک]] در اسم و معنا می‌گردیم، زیرا خداوند می‌فرماید: هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیًّا. سوره مریم، آیه 65؛ «آیا مثل و مانندی برای او می‌یابی؟» یعنی این‌که همنامی برای خداوند نیست. علاوه، [[پیامبر (ص)|پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] فرمود: «تغلق ابواب‏ الجحیم» <ref>بیهقی احمد بن حسین؛ فضائل الأوقات؛ بیروت، نشر دار العلمیه؛ ص 37-45.</ref>،<ref>شیخ مفید؛ الامالی؛ قم، نشر کنگره شیخ مفید؛ سال 1413 قمری؛ ص 230.</ref>؛ درهای دوزخ بسته می‌شود و هرگاه زمان به درازا انجامد، دوزخ خالی گردد و درهای آن بسته شود.

در برخی از منابع به وجه تسمیه این فرقه اشاره شده است. جدای از آن، در قرآن آمده است:‏ «وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ» سوره زمر، آیه 68؛ «و در صور دمیده می‌‏شود، پس همه کسانی که در آسمان‌ها و زمین‌اند می‌‏‌میرند». در این واقعۀ عظیم؛ بهشت و دوزخ نیز نابود خواهد شد مگر خداوند که حیّ و قیوم است؛ زیرا که خود فرمود: «کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ» سوره قصص، آیه 88؛«همه چیز جز ذات (پاک) او فانی می‌شود»<ref>مشکور محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی؛ ص .349</ref>،<ref>هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب؛ کتابى بی‌نام مربوط به قرن ششم هجری قمری؛ با تصحیح محمد جواد مشکور؛ تهران، سال 1341 هجری شمسی؛ ص 68.</ref>.