پرش به محتوا

مشکلات جهان اسلام و درمان آن در پرتو جهانی سازی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' آن‌ها' به ' آنها')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
'''مشکلات جهان اسلام و درمان آن در پرتو جهانی‌سازی''' عنوان مقاله‌ای از بخش اندیشه [[اندیشه تقریب (فصلنامه)|فصلنامه اندیشه تقریب]] در شماره هفتم می‌باشد که به قلم [[تسخیری|آیت‌الله محمدعلی تسخیری]]<ref>دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی</ref> و به اهتمام [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] تدوین و منتشر شده است. این مقاله در فصل تابستان سال 1385 منتشر شده است.</div>
'''مشکلات جهان اسلام و درمان آن در پرتو جهانی‌سازی''' عنوان مقاله‌ای از بخش اندیشه [[اندیشه تقریب (فصلنامه)|فصلنامه اندیشه تقریب]] در شماره هفتم می‌باشد که به قلم [[تسخیری|آیت‌الله محمدعلی تسخیری]]<ref>دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی</ref> و به اهتمام [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] تدوین و منتشر شده است. این مقاله در فصل تابستان سال 1385 منتشر شده است.</div>


=چکیده:=
==چکیده:==
جهانی‌سازی جنبش فراگیر است که همگان دیر یا زود با آن روبرو و وادار می‌شوند که در مواضع خود تجدیدنظر کنند، جهان اسلام نیز به عنوان بخش عظیمی از این جهان در معرض زیان این پدیده ساختگی دست آمریکا است.<br>
جهانی‌سازی جنبش فراگیر است که همگان دیر یا زود با آن روبرو و وادار می‌شوند که در مواضع خود تجدیدنظر کنند، جهان اسلام نیز به عنوان بخش عظیمی از این جهان در معرض زیان این پدیده ساختگی دست آمریکا است.<br>
نگارنده در این نوشتار به تعریف اجمالی از جهانی‌سازی خصوصاً تعریفی که غربی‌ها‌‌ و بالاخص آمریکا مبنی بر نفی هر تمدن غیرغربی و تلاش برای تحمیل مدل آمریکایی بر سایر تمدن‌ها‌‌ و زیر سلطه درآوردن جهان به دست داده، می‌پردازد و بدنبال آن پیامدهای منفی چنین جهانی‌سازی را برمی‌شمارد و موانع جدی که آمریکا در تحقق اهداف یک‌جانبه‌گرانه خود با آن روبرو است از جمله جهان اسلام که مدعی جهان‌مداری اسلامی است اشاره می‌کند. از این رو مشکلات جهان اسلام در رویارویی با این پدیده و درمان آن دغدغه اصلی نگارنده است و بدین منظور ابتداء وضعیت امروز امت اسلامی را مطرح نموده و سپس گام‌ها‌‌ و راهبردهای عملی که جهان اسلام باید در سطح کشورهای اسلامی و در سطح جهانی برای مقابله با جنبه‌ها‌‌ی منفی این تهاجم بزرگ بردارد را مورد بررسی قرار می‌دهد.<br>
نگارنده در این نوشتار به تعریف اجمالی از جهانی‌سازی خصوصاً تعریفی که غربی‌ها‌‌ و بالاخص آمریکا مبنی بر نفی هر تمدن غیرغربی و تلاش برای تحمیل مدل آمریکایی بر سایر تمدن‌ها‌‌ و زیر سلطه درآوردن جهان به دست داده، می‌پردازد و بدنبال آن پیامدهای منفی چنین جهانی‌سازی را برمی‌شمارد و موانع جدی که آمریکا در تحقق اهداف یک‌جانبه‌گرانه خود با آن روبرو است از جمله جهان اسلام که مدعی جهان‌مداری اسلامی است اشاره می‌کند. از این رو مشکلات جهان اسلام در رویارویی با این پدیده و درمان آن دغدغه اصلی نگارنده است و بدین منظور ابتداء وضعیت امروز امت اسلامی را مطرح نموده و سپس گام‌ها‌‌ و راهبردهای عملی که جهان اسلام باید در سطح کشورهای اسلامی و در سطح جهانی برای مقابله با جنبه‌ها‌‌ی منفی این تهاجم بزرگ بردارد را مورد بررسی قرار می‌دهد.<br>
'''واژگان کلیدی:''' جهانی‌سازی، جهانی‌سازی غربی، جهان‌مداری اسلامی، امت اسلامی، راهبرد عملی.<br>
'''واژگان کلیدی:''' جهانی‌سازی، جهانی‌سازی غربی، جهان‌مداری اسلامی، امت اسلامی، راهبرد عملی.<br>
=مقدمه=
 
==مقدمه==
همه جهان، از جمله جهان اسلام، در پرتو سیستم جهانی جدید که به نوبه خود مظهر عظیمی از جنبش فراگیر جهانی‌سازی بوده با حالت تازه‌ای از تعامل غرب و در رأس آن ایالات متحده آمریکا روبه‌رو گردیده است، که این مسأله همگان را وادار می‌کند نسبت به مواضع خود تجدید‌نظر کنند، زیرا زندگی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حتی فولکلورهای مردمی جهان به طور کلی در معرض خطر این خیزش بزرگ و فراگیر قرار گرفته است.<br>
همه جهان، از جمله جهان اسلام، در پرتو سیستم جهانی جدید که به نوبه خود مظهر عظیمی از جنبش فراگیر جهانی‌سازی بوده با حالت تازه‌ای از تعامل غرب و در رأس آن ایالات متحده آمریکا روبه‌رو گردیده است، که این مسأله همگان را وادار می‌کند نسبت به مواضع خود تجدید‌نظر کنند، زیرا زندگی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و حتی فولکلورهای مردمی جهان به طور کلی در معرض خطر این خیزش بزرگ و فراگیر قرار گرفته است.<br>
ما نیز بر این باوریم که جهان اسلام بیش از سایر بخش‌ها‌‌ی جهان در معرض زیان این پدیده قرار گرفته است، چون جهانی‌سازی وحشی ـ که خود غربی‌ها‌‌ این نام را بر آن گذاشته‌اند ـ روی آن تمرکز دارد. <br>استراتژی‌ها‌ی تهیه شده در پرتو این سیستم با صراحت به آن اشاره دارند (نظیر استراتژی آمریکا در سال 1997). بلکه ما تقریباً یقین داریم که این حمله در درجه نخست متوجه ما است و این امر از تمرکز فشارهای نظامی و فرهنگی و اقتصادی علیه ما و نیز اجرای پروژه‌ها‌ی استعماری نوین هم‌چون طرح خاورمیانه بزرگ که در بر گیرنده جهان اسلام و اطراف آن است استفاده می‌گردد.<br>
ما نیز بر این باوریم که جهان اسلام بیش از سایر بخش‌ها‌‌ی جهان در معرض زیان این پدیده قرار گرفته است، چون جهانی‌سازی وحشی ـ که خود غربی‌ها‌‌ این نام را بر آن گذاشته‌اند ـ روی آن تمرکز دارد. <br>استراتژی‌ها‌ی تهیه شده در پرتو این سیستم با صراحت به آن اشاره دارند (نظیر استراتژی آمریکا در سال 1997). بلکه ما تقریباً یقین داریم که این حمله در درجه نخست متوجه ما است و این امر از تمرکز فشارهای نظامی و فرهنگی و اقتصادی علیه ما و نیز اجرای پروژه‌ها‌ی استعماری نوین هم‌چون طرح خاورمیانه بزرگ که در بر گیرنده جهان اسلام و اطراف آن است استفاده می‌گردد.<br>
خط ۳۸: خط ۳۹:
جهان اسلام امروزه از جهانی‌سازی شدیدترین رنج را می‌برد و این رنج ناشی از این نیست که جهانی‌سازی یک حالت تمدنی طبیعی است که بشریت را از کثرت به وحدت و همبستگی در زمینه‌ها‌ی گوناگون پیش می‌برد، که چنین چیزی شایسته و بجا بوده و شکی در واقعیت آن نیست. بلکه این رنج ناشی از آن است که غرب تلاش دارد با سوار شدن بر ترک این اسب، راه آن را به سوی تحقق هدف‌ها‌ و منافع تنگ نظرانه مورد نظر خود کج نموده و زمام همه امور را در دست بگیرد و سلطه نظامی و اقتصادی و فرهنگی و غیره خود را تعریف نماید و این همان خطر بزرگ است که چنان‌چه بخواهیم از میراث تمدنی عظیم خود پاسداری نموده و در ساختن تمدن جهانی سهیم باشیم، باید برای مقابله با آن برنامه‌ریزی نماییم. از این‌رو باید به طور اجمال مفهوم جهانی‌سازی را شناخت تا برای مقابله با چالش‌ها‌ی آن برنامه‌ریزی نمود.<br>
جهان اسلام امروزه از جهانی‌سازی شدیدترین رنج را می‌برد و این رنج ناشی از این نیست که جهانی‌سازی یک حالت تمدنی طبیعی است که بشریت را از کثرت به وحدت و همبستگی در زمینه‌ها‌ی گوناگون پیش می‌برد، که چنین چیزی شایسته و بجا بوده و شکی در واقعیت آن نیست. بلکه این رنج ناشی از آن است که غرب تلاش دارد با سوار شدن بر ترک این اسب، راه آن را به سوی تحقق هدف‌ها‌ و منافع تنگ نظرانه مورد نظر خود کج نموده و زمام همه امور را در دست بگیرد و سلطه نظامی و اقتصادی و فرهنگی و غیره خود را تعریف نماید و این همان خطر بزرگ است که چنان‌چه بخواهیم از میراث تمدنی عظیم خود پاسداری نموده و در ساختن تمدن جهانی سهیم باشیم، باید برای مقابله با آن برنامه‌ریزی نماییم. از این‌رو باید به طور اجمال مفهوم جهانی‌سازی را شناخت تا برای مقابله با چالش‌ها‌ی آن برنامه‌ریزی نمود.<br>


=تعریف جهانی‌سازی=
==تعریف جهانی‌سازی==
تعریف جهانی‌سازی یک تعریف مبهم و پیچیده است و تعریف‌ها‌ی ارایه شده برای آن، متناقض و متنوع و گوناگون است و در واقع انسان با شناخت نوع تفسیرها و تعریف‌ها‌ی ارایه شده برای جهانی‌سازی پی می‌برد که جهانی‌سازی یک تلاش برای نفی تمدن‌ها‌ی غیر غربی و تحمیل سرمایه‌داری و تلاشی برای تحمیل مدل آمریکایی بر سایر تمدن‌ها‌ و زیر سلطه در آوردن جهان از سوی آمریکا است.<br>
تعریف جهانی‌سازی یک تعریف مبهم و پیچیده است و تعریف‌ها‌ی ارایه شده برای آن، متناقض و متنوع و گوناگون است و در واقع انسان با شناخت نوع تفسیرها و تعریف‌ها‌ی ارایه شده برای جهانی‌سازی پی می‌برد که جهانی‌سازی یک تلاش برای نفی تمدن‌ها‌ی غیر غربی و تحمیل سرمایه‌داری و تلاشی برای تحمیل مدل آمریکایی بر سایر تمدن‌ها‌ و زیر سلطه در آوردن جهان از سوی آمریکا است.<br>
ما در اینجا سه مورد از این‌گونه تلاش‌ها‌ را یاد‌آور می‌شویم:<br>
ما در اینجا سه مورد از این‌گونه تلاش‌ها‌ را یاد‌آور می‌شویم:<br>
خط ۵۳: خط ۵۴:
به این ترتیب، روند آماده سازی برای تئوری جهانی‌سازی و آمریکایی نمودن روش‌ها‌ی زندگی در بر گیرنده زمینه‌ها‌ی کامپیوتری و اینترنتی و ماهواره‌ای و به کنترل در آوردن سازمان‌ها‌ی بین‌المللی گردیده است. این‌گونه دستگاه‌ها‌ برای دسترسی به این هدف باید پاسخ مثبت دهند، زیرا در غیر این صورت یا نادیده گرفته می‌شوند و یا اینکه با موانعی روبه‌رو خواهند گردید، همان‌گونه که اخیراً ما شاهد تلاش سازمان ملل متحد برای تشکیل شورای حقوق بشر به جای کمیته بین‌المللی مأمور این مهم بوده‌ایم. هر چند که این مسئله تحقق بخش شعارهای آمریکا در این مورد بوده است ولی چون به این کشور مجال نفوذ در آن داده نمی‌شد، در برابر آن ایستاد. آمریکا با بهره‌برداری از رویدادهای 11 سپتامبر تلاش کرد خود را به عنوان نیروی اول جهان مطرح نماید و سرنوشت‌ها‌ی سیاسی همه کشورهای جهان را در کنترل خود درآورد. از این نمونه است طراحی این کشور برای به کنترل در آوردن فرهنگ‌ها‌ و ارزش‌ها‌ و دخالت در قانون‌گذاری‌ها‌ی اجتماعی دیگر کشورها، به صورتی که در کنفرانس‌ها‌ی خانواده در قاهره، کپنهاگ، مکزیکوسیتی، پکن و غیره شاهد آن بوده‌ایم که آمریکا با شعار حمایت از حقوق بشر و در قانون‌گذاری‌ها‌ی اجتماعی دیگر کشورها دخالت نموده و خواستار به رسمیت شناخته شدن حقوقی نظیر حقوق جنسی و حقوق زایمان و نظیر آن در قانون این کشورها شده است. (ر. ک: کنفرانس جمعیت و توسعه قاهره و پیامدهای آن، نوشته مؤلف).<br>
به این ترتیب، روند آماده سازی برای تئوری جهانی‌سازی و آمریکایی نمودن روش‌ها‌ی زندگی در بر گیرنده زمینه‌ها‌ی کامپیوتری و اینترنتی و ماهواره‌ای و به کنترل در آوردن سازمان‌ها‌ی بین‌المللی گردیده است. این‌گونه دستگاه‌ها‌ برای دسترسی به این هدف باید پاسخ مثبت دهند، زیرا در غیر این صورت یا نادیده گرفته می‌شوند و یا اینکه با موانعی روبه‌رو خواهند گردید، همان‌گونه که اخیراً ما شاهد تلاش سازمان ملل متحد برای تشکیل شورای حقوق بشر به جای کمیته بین‌المللی مأمور این مهم بوده‌ایم. هر چند که این مسئله تحقق بخش شعارهای آمریکا در این مورد بوده است ولی چون به این کشور مجال نفوذ در آن داده نمی‌شد، در برابر آن ایستاد. آمریکا با بهره‌برداری از رویدادهای 11 سپتامبر تلاش کرد خود را به عنوان نیروی اول جهان مطرح نماید و سرنوشت‌ها‌ی سیاسی همه کشورهای جهان را در کنترل خود درآورد. از این نمونه است طراحی این کشور برای به کنترل در آوردن فرهنگ‌ها‌ و ارزش‌ها‌ و دخالت در قانون‌گذاری‌ها‌ی اجتماعی دیگر کشورها، به صورتی که در کنفرانس‌ها‌ی خانواده در قاهره، کپنهاگ، مکزیکوسیتی، پکن و غیره شاهد آن بوده‌ایم که آمریکا با شعار حمایت از حقوق بشر و در قانون‌گذاری‌ها‌ی اجتماعی دیگر کشورها دخالت نموده و خواستار به رسمیت شناخته شدن حقوقی نظیر حقوق جنسی و حقوق زایمان و نظیر آن در قانون این کشورها شده است. (ر. ک: کنفرانس جمعیت و توسعه قاهره و پیامدهای آن، نوشته مؤلف).<br>


=پیامدهای منفی جهانی‌سازی=
==پیامدهای منفی جهانی‌سازی==
پیامدهای منفی این اندیشه خرابکارانه برای همه جهانیان آشکار شده است. از این‌رو جهانی‌سازی از اوصاف زیادی هم‌چون جهانی‌سازی دیوانه و جهانی‌سازی تله، و یا چیزی که یا می‌خورد و یا خورده می‌شود نامیده شده است. تحقیقات گوناگون انجام شده دراین‌باره، این پیامدهای منفی را یادآور شده است که ما در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:<br>
پیامدهای منفی این اندیشه خرابکارانه برای همه جهانیان آشکار شده است. از این‌رو جهانی‌سازی از اوصاف زیادی هم‌چون جهانی‌سازی دیوانه و جهانی‌سازی تله، و یا چیزی که یا می‌خورد و یا خورده می‌شود نامیده شده است. تحقیقات گوناگون انجام شده دراین‌باره، این پیامدهای منفی را یادآور شده است که ما در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:<br>
1ـ تسلط و سیطره قدرت‌ها‌ی بزرگ بر جریان اقتصادی جهانی و منابع تولیدی و مبادلات مالی و تجارت بین‌المللی؛ تا آن جا که گفته می‌شود در جهان 500 شرکت بزرگ وجود دارد که 70 درصد حجم تجارت بین‌المللی را در کنترل انحصاری خود دارند و تنها 20 درصد از جمعیت جهان در وضعیت خودکفایی به سر می‌برند، در حالی‌که 80 درصد ازجمعیت جهان در وضعیت دریافت کمک و اعانات از دیگر کشورها بوده و از این راه زندگی را سپری می‌نمایند. از زمان تشکیل سازمان تجارت جهانی تا سال 2005 میانگین سالانه در آمد ایالات متحده آمریکا دست کم 200 میلیارد دلار بوده است، در حالی‌که میزان زیان‌ها‌ی کشورهای آفریقایی در این سال‌ها‌ سالانه نزدیک به 209 میلیارد دلار بوده است. ا<ref>استاد ميناوندى، به نقل از گزارش شوراى ملى توليد و امور اقتصادى (مهر) که در تاريخ 17/3/2002 ارايه گرديد.</ref><br>
1ـ تسلط و سیطره قدرت‌ها‌ی بزرگ بر جریان اقتصادی جهانی و منابع تولیدی و مبادلات مالی و تجارت بین‌المللی؛ تا آن جا که گفته می‌شود در جهان 500 شرکت بزرگ وجود دارد که 70 درصد حجم تجارت بین‌المللی را در کنترل انحصاری خود دارند و تنها 20 درصد از جمعیت جهان در وضعیت خودکفایی به سر می‌برند، در حالی‌که 80 درصد ازجمعیت جهان در وضعیت دریافت کمک و اعانات از دیگر کشورها بوده و از این راه زندگی را سپری می‌نمایند. از زمان تشکیل سازمان تجارت جهانی تا سال 2005 میانگین سالانه در آمد ایالات متحده آمریکا دست کم 200 میلیارد دلار بوده است، در حالی‌که میزان زیان‌ها‌ی کشورهای آفریقایی در این سال‌ها‌ سالانه نزدیک به 209 میلیارد دلار بوده است. ا<ref>استاد ميناوندى، به نقل از گزارش شوراى ملى توليد و امور اقتصادى (مهر) که در تاريخ 17/3/2002 ارايه گرديد.</ref><br>
خط ۶۶: خط ۶۷:
البته پیامدهای منفی زیادی برای جهانی‌سازی وجود دارد که ما در اینجا از ذکر آن خودداری می‌نماییم.<br>
البته پیامدهای منفی زیادی برای جهانی‌سازی وجود دارد که ما در اینجا از ذکر آن خودداری می‌نماییم.<br>


=موانع موجود بر سر راه جهانی‌سازی یک‌جانبه‌ای آمریکا=
==موانع موجود بر سر راه جهانی‌سازی یک‌جانبه‌ای آمریکا==
ما اطمینان داریم آمریکا که این حرکت جهانی‌سازی را دنبال می‌کند به رغم امکانات زیادی که در اختیار دارد نخواهد توانست هدف‌ها‌ی خود را توسط آن تحقق بخشد، زیرا موانع زیادی در این راه وجود دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:<br>
ما اطمینان داریم آمریکا که این حرکت جهانی‌سازی را دنبال می‌کند به رغم امکانات زیادی که در اختیار دارد نخواهد توانست هدف‌ها‌ی خود را توسط آن تحقق بخشد، زیرا موانع زیادی در این راه وجود دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:<br>
1ـ ایستادگی کشورهای بزرگ و ائتلاف‌ها‌ی جهانی در برابر این جهانی‌سازی که با منافع آنها تعارض خواهد داشت؛<br>
1ـ ایستادگی کشورهای بزرگ و ائتلاف‌ها‌ی جهانی در برابر این جهانی‌سازی که با منافع آنها تعارض خواهد داشت؛<br>
خط ۷۵: خط ۷۶:
6ـ آگاهی مذهبی روبه افزایش ملت‌ها‌ی جهان که بزرگ‌ترین مانع در مقابل چنین طرح‌ها‌یی خواهد بود.<br>
6ـ آگاهی مذهبی روبه افزایش ملت‌ها‌ی جهان که بزرگ‌ترین مانع در مقابل چنین طرح‌ها‌یی خواهد بود.<br>


=جهان‌مداری اسلامی و جهانی‌سازی غربی=
==جهان‌مداری اسلامی و جهانی‌سازی غربی==
پیش از پرداختن به اقدامی که امت اسلامی باید در این رابطه انجام دهد سعی خواهیم کرد موارد تفاوت موجود میان جهان‌مداری اسلامی و جهانی‌سازی را به طور خلاصه یادآور شویم.<br>
پیش از پرداختن به اقدامی که امت اسلامی باید در این رابطه انجام دهد سعی خواهیم کرد موارد تفاوت موجود میان جهان‌مداری اسلامی و جهانی‌سازی را به طور خلاصه یادآور شویم.<br>
جهان‌مداری اسلامی از ویژگی‌ها‌ی زیر برخوردار است:<br>
جهان‌مداری اسلامی از ویژگی‌ها‌ی زیر برخوردار است:<br>
خط ۹۴: خط ۹۵:
اما درباره معیار عدالت و ارزیابی، هیچ معیار عدالت و ارزیابی جز قدرت و منافع تنگ نظرانه خود نمی‌شناسد. از این‌رو سیاست یک بام و دو هوا را در تعامل با دیگران به کار می‌گیرد؛ به این معنا که دیگران حق تعامل انسانی را ندارند ـ طبق نظریه‌ها‌بز در تقسیم‌بندی جوامع بر اساس مدرنیته که امروزه پیروان بیش‌تری از اندیشمندان غربی و به ویژه در انگلیس و آمریکا پیدا کرده است. و سرانجام ـ همان‌گونه که بیان شد ـ جهانی‌سازی غربی از شرایطی که برای خود مناسب می‌بیند بهره‌برداری می‌نماید بی آنکه به یک فلسفه واقعی که توجیه گر تهاجم وحشیانه‌اش باشد تکیه نماید.<br>
اما درباره معیار عدالت و ارزیابی، هیچ معیار عدالت و ارزیابی جز قدرت و منافع تنگ نظرانه خود نمی‌شناسد. از این‌رو سیاست یک بام و دو هوا را در تعامل با دیگران به کار می‌گیرد؛ به این معنا که دیگران حق تعامل انسانی را ندارند ـ طبق نظریه‌ها‌بز در تقسیم‌بندی جوامع بر اساس مدرنیته که امروزه پیروان بیش‌تری از اندیشمندان غربی و به ویژه در انگلیس و آمریکا پیدا کرده است. و سرانجام ـ همان‌گونه که بیان شد ـ جهانی‌سازی غربی از شرایطی که برای خود مناسب می‌بیند بهره‌برداری می‌نماید بی آنکه به یک فلسفه واقعی که توجیه گر تهاجم وحشیانه‌اش باشد تکیه نماید.<br>


=اوضاع امروز امت اسلامی:=
==اوضاع امروز امت اسلامی:==
امت اسلامی امروزه آثار یک نبرد درازمدت را که ده‌ها سال وشاید صدها سال ادامه داشت از خود زدوده است. برخی از موارد اشغال در برخی از مناطق جهان اسلامی هم‌چون اندونزی از سوی غرب بیش از سه قرن ادامه داشته است و این ملت‌ها‌ طی این مدت رنج‌ها‌ی بسیار و شکست‌ها‌ و غارت‌ها‌ی گوناگون و تجزیه جغرافیای و تاریخی و زبانی و غیره را متحمل و از هدایت دینی محروم گردیده و در معرض آموزه‌ها‌ی لائیکی و ستیزه جویانه و غیره غرب قرار گرفته و در پایان قرن بیستم در اثر غفلت و خیانت و عدم برنامه‌ریزی، دچار آسیب‌ها‌ی فراوان شده‌اند. در عین حال، این امت‌ها‌ هم اکنون در معرض خطرات بزرگتری قرار گرفته‌اند که همه موجودیت فرهنگی و تمدنی آنها را هدف قرار داده است.<br>
امت اسلامی امروزه آثار یک نبرد درازمدت را که ده‌ها سال وشاید صدها سال ادامه داشت از خود زدوده است. برخی از موارد اشغال در برخی از مناطق جهان اسلامی هم‌چون اندونزی از سوی غرب بیش از سه قرن ادامه داشته است و این ملت‌ها‌ طی این مدت رنج‌ها‌ی بسیار و شکست‌ها‌ و غارت‌ها‌ی گوناگون و تجزیه جغرافیای و تاریخی و زبانی و غیره را متحمل و از هدایت دینی محروم گردیده و در معرض آموزه‌ها‌ی لائیکی و ستیزه جویانه و غیره غرب قرار گرفته و در پایان قرن بیستم در اثر غفلت و خیانت و عدم برنامه‌ریزی، دچار آسیب‌ها‌ی فراوان شده‌اند. در عین حال، این امت‌ها‌ هم اکنون در معرض خطرات بزرگتری قرار گرفته‌اند که همه موجودیت فرهنگی و تمدنی آنها را هدف قرار داده است.<br>
در چنین شرایطی، امت اسلامی چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟ ما براین باوریم که اوضاع کنونی تا میزان زیادی به وضعیتی که مسلمانان در پی شکست در جنگ اُحد داشته‌اند شباهت دارد. در آن زمان مسلمانان در معرض دردهای ناشی از زخم‌ها‌ی جنگ و تفرقه و نفاق و تشکیک عقاید قرار گرفته بودند، اما رهبر مسلمانان «پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)» مسلمانان شرکت‌کننده در جنگ اُحد را یک بار دیگر آماده نبرد می‌کند و به این وسیله ترس و واهمه را در دل قریش انداخته و آنها را از تجاوز مجدد منصرف می‌کند.<br>
در چنین شرایطی، امت اسلامی چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟ ما براین باوریم که اوضاع کنونی تا میزان زیادی به وضعیتی که مسلمانان در پی شکست در جنگ اُحد داشته‌اند شباهت دارد. در آن زمان مسلمانان در معرض دردهای ناشی از زخم‌ها‌ی جنگ و تفرقه و نفاق و تشکیک عقاید قرار گرفته بودند، اما رهبر مسلمانان «پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)» مسلمانان شرکت‌کننده در جنگ اُحد را یک بار دیگر آماده نبرد می‌کند و به این وسیله ترس و واهمه را در دل قریش انداخته و آنها را از تجاوز مجدد منصرف می‌کند.<br>
خط ۱۱۰: خط ۱۱۱:
ما نیز برای مقابله با تهاجم وحشیانه جهانی‌سازی باید از این وقایع تاریخی درس عبرت بگیریم.<br>
ما نیز برای مقابله با تهاجم وحشیانه جهانی‌سازی باید از این وقایع تاریخی درس عبرت بگیریم.<br>


=موضع امت اسلامی و گام‌ها‌ی عملی که باید در برابر جهانی‌سازی برداشت=
==موضع امت اسلامی و گام‌ها‌ی عملی که باید در برابر جهانی‌سازی برداشت==
پیش از تبیین این گام‌ها‌، تأکید بر این نکته ضروری است که مخالفت انفعالی با جهانی‌سازی با شکل‌ها‌ی گوناگون آن بی‌نتیجه خواهد بود، زیرا برخی از گونه‌ها‌ی جهانی‌سازی دربرگیرنده حالت‌ها‌ی ترقی‌خواهانه است. بنابراین باید با تأمل، گام‌ها‌ی عملی و حساب شده‌ای را جهت ایستادگی در برابر جنبه‌ها‌ی منفی این تهاجم جهانی بزرگ برداشت.<br>
پیش از تبیین این گام‌ها‌، تأکید بر این نکته ضروری است که مخالفت انفعالی با جهانی‌سازی با شکل‌ها‌ی گوناگون آن بی‌نتیجه خواهد بود، زیرا برخی از گونه‌ها‌ی جهانی‌سازی دربرگیرنده حالت‌ها‌ی ترقی‌خواهانه است. بنابراین باید با تأمل، گام‌ها‌ی عملی و حساب شده‌ای را جهت ایستادگی در برابر جنبه‌ها‌ی منفی این تهاجم جهانی بزرگ برداشت.<br>
اقدام به تهیه یک راهبرد علمی، روشن و فراگیر که همگی در تهیه آن مشارکت داشته باشند و آن را به اجرا در آورند و نیز بیان نظریاتی که زمینه را برای این نگرش تخریبی فراهم آورده است، بسیار مفید و راه‌گشا خواهد بود.<br>
اقدام به تهیه یک راهبرد علمی، روشن و فراگیر که همگی در تهیه آن مشارکت داشته باشند و آن را به اجرا در آورند و نیز بیان نظریاتی که زمینه را برای این نگرش تخریبی فراهم آورده است، بسیار مفید و راه‌گشا خواهد بود.<br>
در مورد راهبرد مورد نظر، به چند گام مهم در این زمینه، اشاره می‌شود:<br>
در مورد راهبرد مورد نظر، به چند گام مهم در این زمینه، اشاره می‌شود:<br>
== الف ـ در سطح جهانی ==
 
=== الف ـ در سطح جهانی ===
1ـ باید جنبه‌ها‌ی ایدئولوژی سلطه آمریکا و هدف اصلی از مقوله‌ها‌ی این بخش را (هم‌چون دهکده کوچک جهانی و آزادی بازار و آزادی دخالت در امور دیگران و گشایش مرزها و نظایر آن) روشن و رسوا نماییم؛
1ـ باید جنبه‌ها‌ی ایدئولوژی سلطه آمریکا و هدف اصلی از مقوله‌ها‌ی این بخش را (هم‌چون دهکده کوچک جهانی و آزادی بازار و آزادی دخالت در امور دیگران و گشایش مرزها و نظایر آن) روشن و رسوا نماییم؛
2ـ باید برای جلوگیری از تسلط بازار بر جنبه سیاسی در کلیه مظاهر آن و حذف آن برنامه‌ریزی جدی نماییم؛<br>
2ـ باید برای جلوگیری از تسلط بازار بر جنبه سیاسی در کلیه مظاهر آن و حذف آن برنامه‌ریزی جدی نماییم؛<br>
خط ۱۲۴: خط ۱۲۶:
9ـلزوم تعمیق منابع فرهنگی متنوع. <br>
9ـلزوم تعمیق منابع فرهنگی متنوع. <br>


== ب ـ در سطح کشورهای اسلامی ==
=== ب ـ در سطح کشورهای اسلامی ===
1ـ تعمیق تلاش در جهت تقویت نهادهای جهان‌شمولی اسلامی و فعال نمودن آن در بخش‌ها‌ی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی؛<br>
1ـ تعمیق تلاش در جهت تقویت نهادهای جهان‌شمولی اسلامی و فعال نمودن آن در بخش‌ها‌ی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی؛<br>
2ـ لزوم ایجاد تحول در مطالعات منطقه‌ای و جهانی و توجه به تاریخ؛<br>
2ـ لزوم ایجاد تحول در مطالعات منطقه‌ای و جهانی و توجه به تاریخ؛<br>
خط ۱۴۵: خط ۱۴۷:
وـ گسترش گفت‌وگو میان ادیان و مذاهب گوناگون.<br>
وـ گسترش گفت‌وگو میان ادیان و مذاهب گوناگون.<br>


=منابع و ماخذ:=
== پانویس ==
{{پانویس}}


== منابع ==
# قرآن کریم.
# قرآن کریم.
# جیمس روزناو، دینامیکیة المعرفة.
# جیمس روزناو، دینامیکیة المعرفة.
خط ۱۵۶: خط ۱۶۰:
# مجلة النهج، شماره 50، بهار سال 1988
# مجلة النهج، شماره 50، بهار سال 1988
# مجلة الواحة، شماره 16.
# مجلة الواحة، شماره 16.
== پانویس ==
{{پانویس}}


مطالب مندرج در این مدخل بارگذاری شده از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره هفتم، تابستان 1385 می‌باشد.
مطالب مندرج در این مدخل بارگذاری شده از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره هفتم، تابستان 1385 می‌باشد.


[[رده:مقاله‌ها]]
[[رده:فصلنامه اندیشه تقریب]]
[[رده:فصلنامه اندیشه تقریب]]
[[رده:مقاله‌ها]]
[[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]
[[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۵۶۷

ویرایش