قیام 19 دی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''روز نوزدهم دی ماه'''، یادآور حماسه بزرگ و با شکوهی است که برگ دیگری از کتاب زرین [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] را رقم زد. 19 دی سالروز قیام خونین مردم [[قم]] است؛ همان روزی که در تاریکی استبداد و ستم، دل‌ها را به سوی روشنایی متوجه ساخت و روند انقلاب را به گونه‌ای شکل داد که طومار دو هزار و پانصد ساله نظام شاهنشاهی در مدت‌زمان کوتاهی در هم پیچیده شود. این نوشتار به بیان حوادث و وقایع آن روز می‌پردازد.  

شهر مقدس [[قم]] در تاریخ انقلاب همواره به‌عنوان پایگاه اصلی و سازمان‌دهندۀ قیام و مبارزه علیه نظام ستم شاهی به‌شمار می‌رفته است. وجود [[حوزه علمیه قم]] و روحانیت متمرکز در این شهر نیز در این مهم تاثیر بسزایی داشته است. آغاز مبارزه و شکل‌گیری آن و نیز رهبری مردم توسط [[امام خمینی (ره)]] در همین شهر صورت پذیرفت. پس از [[قیام ۱۵ خرداد|قیام 15 خرداد]] سال 1342 خورشیدی، نام قم، به‌عنوان مرکز اصلی و هدایت کنندۀ مبارزات بر سر زبان‌ها افتاد و پس از چهارده سال، قیام 19 دی سال 1356 خورشیدی، که آن را '''«جرقه انقلاب»''' نیز نامیده‌اند بار دیگر موجب قیامی همگانی و مبارزاتی گسترده شد<ref>ر. ک: هفته نامه نوزده دی، ویژه‌نامه 18/10/79 و حماسه نوزده دی، ص 23.</ref>.

در روز هفدهم دی ماه سال 1356 خورشیدی، مقاله‌ای با عنوان '''«استعمار سرخ و سیاه»'''، درج گردید. نویسنده این مقاله، که در سالروز کشف [[حجاب]] به چاپ رسید، به  [[امام خمینی (ره)]] اهانت کرده بود. با این که برای اولین بار نبود که عوامل رژیم شاهنشاهی به حضرت امام اهانت می‌کردند و این بار حتی اهانت به طور صریح صورت نگرفته بود، اما جرقه‌ای در شهر مقدس [[قم]] زده شد که به قیامی خونین و تاریخ‌ساز مبدل گردید. این مقاله احساسات و عواطف مردم را نسبت به رهبر و مقتدایشان - که در تبعید به سر می‌برد - برانگیخت و خشم و انزجار عمومی از نظام را به همراه داشت<ref>ر. ک: هفته‌نامه نوزده دی ویژه‌نامه، 18/10/79.</ref>.

از عواملی که در شکل‌گیری '''«قیام 19 دی'''» و تسریع شکل‌گیری [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] نقش مهمی داشت، [[شهادت]] فرزند گرانقدر [[امام خمینی (ره)]] بود. شهادت [[سید مصطفی خمینی]] موجی از انزجار و نفرت را نسبت به رژیم طاغوت در بین مردم برانگیخت ؛ چرا که آن را اقدامی از سوی نظام و به دستور شاه می‌دانستند. به همین دلیل مجالس گرامی داشت [[سید مصطفی خمینی|حاج آقا مصطفی]] به صحنه‌های مبارزه علیه نظام و حمایت از امام تبدیل می‌شد. در همین محافل بود که مردم به پاس مجاهدت‌ها و رنج‌هایی که رهبرشان متحمل گردیده بود، به او لقب '''«امام»''' دادند. پیام‌ها و سخنان امام در آن ایام شعله‌های انقلاب را فروزان‌تر و مردم را بیدارتر نمود. نظام که از روی آوردن همه‌جانبه مردم به رهبرشان خشمگین شده بود در اقدامی عجولانه، با چاپ مقاله‌ای توهین‌آمیز شخصیت حضرت امام را زیر سؤال برد. این اقدام تاوان سختی برای نظام به همراه داشت و به قیام بزرگی علیه حکومت جور انجامید<ref>ر. ک: حماسه نوزده دی، ص 16.</ref>.

مردم و علما صبح روز هجدهم دی ماه به سمت منزل [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|آیت‌الله گلپایگانی (ره)]] حرکت کردند. خیلی زود محوطه درونی و بیرونی منزل ایشان از جمعیت پر شد. ایشان با چهره‌ای غمگین و افسرده وارد می‌شوند. پس از این که ایشان آیۀ استرجاع:{{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ|سوره = بقره|آیه = 156}} را می‌خواند بغض مردم می‌ترکد و صدای گریه از هر سو بلند می‌شود. [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|آیت‌الله گلپایگانی (ره)]] ادامه می‌دهند: «ما هم از وارد شدن این ضایعۀ بزرگ بر جامعه روحانیت و بر [[فقه]] و [[اجتهاد]] خبردار شدیم. اینها اشتباه می‌کنند ؛ اینها فکر نکنند، ما دیگر سکوت کرده‌ایم و چیزی نخواهیم گفت و دست بر می‌داریم. اینها باید بدانند که اگر سر نیزه را حتی به زیر گلوی ما بگذارند، ما حرفمان را می‌زنیم».

صبح روز نوزدهم دی ماه 1356 برابر با بیست و نهم محرم 1398 ق، با تعطیل شدن بازار قم در حمایت از حوزه و محکوم کردن اقدام نظام و نیز ادامه تعطیلی دروس حوزه، جمعیت زیادی در [[مسجد اعظم (قم)|مسجد اعظم]] گرد آمدند. رفتن به منازل [[مراجع تقلید|مراجع]] پی‌گرفته شد و به ترتیب آقایان [[میرزا هاشم آملی|آیت‌الله میرزا هاشم آملی]]، [[سید محمد حسین طباطبایی|علامه طباطبایی]]، [[حسین وحید خراسانی|آیت‌الله وحید خراسانی]] و [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] برای مردم سخنرانی و از [[امام خمینی (ره)]] حمایت نمودند.

ویژگی خاص '''قیام 19 دی'''  شرکت و همکاری همۀ اقشار مردم بود. این قیام نیز همچون همیشه با رهبری روحانیت شکل گرفت، اما اگر حمایت و پیوستن مردم به روحانیت نبود، به پیروزی نمی‌رسید. پس از این که علما دروس حوزه را تعطیل کردند، اقشار مختلف مردم نیز به آنان پیوستند. بازاریان با تعطیل کردن بازار قم، نقش عمده‌ای در اعتراض به اقدامات نظام داشتند. مردم نیز پیرو جوان وارد صحنه مبارزه شدند و در حمایت از [[امام خمینی(ره)]] و روحانیت با علما و طلاب همراهی کردند.

مطبوعات و رسانه‌های آن زمان ابتدا با قضیه 19 دی بسیار گذرا برخورد کرده، آن را تحقیر نمودند. آنها تلاش کردند که قیام را بسیار کوچک جلوه دهند و وانمود کنند که هیچ اتفاقی رخ نداده است. همچنین افراد حاظر در راهپیمای را مشتی افراد معلوم‌الحال لقب دادند که از این شهر به آن شهر در حال ترددند. '''«سرکوب اغتشاش قم»''' تعبیری بود که در رسانه‌ها درباره قیام به کار برده شد. ولی پس از آن از تیترهایی نظیر: '''«تظاهرات قم به خاک و خون کشیده شد»''' استفاده کردند و این، نشان می‌داد که در رسانه‌ها، افکار روشن و طرفدار [[امام خمینی (ره)]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]]، یافت می‌شود. به هر حال این قیام بر روند انقلاب تأثیر بسیار گذاشت و سانسورهای خبری و تحقیرها نتوانست جلو قیام و انتشار خبر آن را در سراسر کشور بگیرد.

'''«قیام 19 دی»''' با مظلومیت شهدا و حرکت روحانیت و مردم به بار نشست و حرکت‌ساز شد. پیام حضرت امام روح تازه‌ای در کالبد مجروح ملت دمید و انقلاب آهنگ و شتاب تازه‌ای به خود گرفت. مبارزه علیه رژیم طاغوت شکل همه‌جانبه‌ای پیدا کرد و خون تازه‌ای در رگ نهضت جوشیدن گرفت. به دنبال '''«قیام 19 دی»،''' نهضت به شهرهای دیگر کشیده شد و حماسۀ چهلم‌ها شکل گرفت. تبریز، یزد، جهرم، [[تهران]]، [[مشهد]] و شهرهای دیگر کشور شاهد قیام‌هایی خونین در گرامی داشت شهدا بودند. ابتدا تبریز در چهلم شهدای [[قم]] به خاک و خون کشیده شد و پس از آن شهرهای دیگر به همین ترتیب شاهد حماسه‌هایی جاوید بودند. حماسه چهلم‌ها نهضت را به ثمر رساند و با بازگشت [[امام خمینی (ره)]]، به پیروزی [[انقلاب اسلامی]] انجامید. 19 دی نقطه عطفی در نهضت اسلامی مردم به رهبری امام بود که مشعل انقلاب را شعله‌ور ساخت و پیروزی علیه حکومت طاغوت را به ارمغان آورد.