۸۷٬۸۸۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''دروزیه''' یکی از گرایشات مذهبی منتسب به مسلمانان است که در مسلمان بودن آنها اختلاف نظر وجود دارد. آنها در کشورهای مختلفی چون [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[فلسطین|فلسطین اشغالی]] زندگی میکنند. در این مقاله به چگونگی ایجاد و مبانی اعتقادی این گرایش مذهبی پرداخته شده است. | '''دروزیه''' یکی از گرایشات مذهبی منتسب به مسلمانان است که در مسلمان بودن آنها اختلاف نظر وجود دارد. آنها در کشورهای مختلفی چون [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[فلسطین|فلسطین اشغالی]] زندگی میکنند. در این مقاله به چگونگی ایجاد و مبانی اعتقادی این گرایش مذهبی پرداخته شده است. | ||
=مقدمه= | == مقدمه == | ||
فرقه دروزیه فرقهای مذهبی است که در حقیقت انشعابی از مذهب [[اسماعیلیه]] است. در اوایل قرن پنجم قمری و با حمایتهای ششمین خلیفه [[فاطمیان|فاطمی]]، «الحاکم بامر الله» بر مبنای اعتقاد به الوهیت الحاکم بامرالله، ششمین خلیفه فاطمی در [[مصر]] به وجود آمد و امروزه اکثراً در کشور لبنان سکونت دارند. از جمله رهبران این گروه حمزة بن علی بن احمد زوزنی (خادم مخصوص الحاکم) و محمد بن اسماعیل نشتکین دروزی میباشند. | فرقه دروزیه فرقهای مذهبی است که در حقیقت انشعابی از مذهب [[اسماعیلیه]] است. در اوایل قرن پنجم قمری و با حمایتهای ششمین خلیفه [[فاطمیان|فاطمی]]، «الحاکم بامر الله» بر مبنای اعتقاد به الوهیت الحاکم بامرالله، ششمین خلیفه فاطمی در [[مصر]] به وجود آمد و امروزه اکثراً در کشور لبنان سکونت دارند. از جمله رهبران این گروه حمزة بن علی بن احمد زوزنی (خادم مخصوص الحاکم) و محمد بن اسماعیل نشتکین دروزی میباشند. | ||
محمد بن اسماعیل درزی، اخرم و حمزة بن علی زوزنی، مهمترین داعیان دروزی هستند. | محمد بن اسماعیل درزی، اخرم و حمزة بن علی زوزنی، مهمترین داعیان دروزی هستند. | ||
خط ۷: | خط ۷: | ||
البته، برخی رهبران فعلی این طایفه، چنین انتساباتی را نپذیرفته و خود را معتقد به خدای واحد و پیامبر اسلام(ص) میدانند خود را موحدون مینامند که در این صورت، از مسلمانان به شمار خواهند آمد.<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa52264%20www.islamquest.net برگرفته از سایت: islamquest.net]</ref> | البته، برخی رهبران فعلی این طایفه، چنین انتساباتی را نپذیرفته و خود را معتقد به خدای واحد و پیامبر اسلام(ص) میدانند خود را موحدون مینامند که در این صورت، از مسلمانان به شمار خواهند آمد.<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa52264%20www.islamquest.net برگرفته از سایت: islamquest.net]</ref> | ||
=چگونگی پیدایش= | == چگونگی پیدایش == | ||
یکی از عوامل مهم در پدید آمدن فرقه دروزیه کارهای عجیبی بود که از «الحاکم بامر الله» سر میزد. او بر خلاف دیگر حاکمان، با مردم مهربان و اغلب در میان آنها بود. او تمام بردگان را آزاد کرد و تمام املاک دولتی را به مردم واگذار نمود. حاکم در سالهای قحطی نهایت کوشش را برای یاری مردم به عمل آورد و با تثبیت قیمتها و بخششهای بیدریغ موفق به انجام این کار شد. بخششهای او از حد گذشت، به طوری که خزانهدار او در انجام فرمان حاکم مردد ماند، خلیفه با خط خود نگاشت: مال و ثروت متعلق به خداست و مردم بندگان خدایند و ما امین خدا در زمین هستیم، حق مردم را به آنان بازگردان و آنرا از ایشان دریغ مدار.<ref>نجلام، ابو غر الدین، تحقیقی جدید در تاریخ، مذهب و جامعه دروزیان، ص 125، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1372ش.</ref> | یکی از عوامل مهم در پدید آمدن فرقه دروزیه کارهای عجیبی بود که از «الحاکم بامر الله» سر میزد. او بر خلاف دیگر حاکمان، با مردم مهربان و اغلب در میان آنها بود. او تمام بردگان را آزاد کرد و تمام املاک دولتی را به مردم واگذار نمود. حاکم در سالهای قحطی نهایت کوشش را برای یاری مردم به عمل آورد و با تثبیت قیمتها و بخششهای بیدریغ موفق به انجام این کار شد. بخششهای او از حد گذشت، به طوری که خزانهدار او در انجام فرمان حاکم مردد ماند، خلیفه با خط خود نگاشت: مال و ثروت متعلق به خداست و مردم بندگان خدایند و ما امین خدا در زمین هستیم، حق مردم را به آنان بازگردان و آنرا از ایشان دریغ مدار.<ref>نجلام، ابو غر الدین، تحقیقی جدید در تاریخ، مذهب و جامعه دروزیان، ص 125، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1372ش.</ref> | ||
اینگونه رفتارهای حاکم تأثیر زیادی در اطرافیانش گذاشت تا جائی که حمزة بن علی و محمد بن اسماعیل دروزی این اندیشه را نزد حاکم مطرح کردند که ادعای خدایی کند و حاکم نه تنها آنها را سرزنش نکرد، بلکه در خفا آنان را تشویق نمود.<ref>فرق و مذاهب کلامی، ص 312</ref> | اینگونه رفتارهای حاکم تأثیر زیادی در اطرافیانش گذاشت تا جائی که حمزة بن علی و محمد بن اسماعیل دروزی این اندیشه را نزد حاکم مطرح کردند که ادعای خدایی کند و حاکم نه تنها آنها را سرزنش نکرد، بلکه در خفا آنان را تشویق نمود.<ref>فرق و مذاهب کلامی، ص 312</ref> | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
دروزیها ناپدید شدن حاکم را به استتار ارادی وی که آغاز غیبت او محسوب میشود، تعبیر کردند.<ref>ایمانی، علیرضا، اسماعیلیه، ص 558، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1380ش.</ref> | دروزیها ناپدید شدن حاکم را به استتار ارادی وی که آغاز غیبت او محسوب میشود، تعبیر کردند.<ref>ایمانی، علیرضا، اسماعیلیه، ص 558، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1380ش.</ref> | ||
=جامعه دروزیان= | == جامعه دروزیان == | ||
امروزه جامعه دروزی از نگاه ساختار دینی به دو بخش یا طبقه تقسیم شده است: | امروزه جامعه دروزی از نگاه ساختار دینی به دو بخش یا طبقه تقسیم شده است: | ||
1. طبقة عقّآل (عاقلان)؛ که همان عالمان دینی میباشند و در رأس آنها «شیخ عقل» است. اکنون (ابتدای قرن بیست و یکم) شیخ عقل این طائفه «محمد ابو شقراء» است. | 1. طبقة عقّآل (عاقلان)؛ که همان عالمان دینی میباشند و در رأس آنها «شیخ عقل» است. اکنون (ابتدای قرن بیست و یکم) شیخ عقل این طائفه «محمد ابو شقراء» است. | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
گروه جاهلان، سایر افراد جامعه دروزیان را تشکیل میدهند و گاه شَراحیّن نیز خوانده میشوند، زیرا حق دارند برخی از شرحهای رسالههای دروزیان را بخوانند و حق خواندن اصل رسالهها و تلاوت قرآن را ندارند و آنها مجازند از دخانیات و سایر لذتهای دنیوی و رفاه در معیشت بهرهمند شوند. و موظف به پوشیدن لباس خاص نیستند. | گروه جاهلان، سایر افراد جامعه دروزیان را تشکیل میدهند و گاه شَراحیّن نیز خوانده میشوند، زیرا حق دارند برخی از شرحهای رسالههای دروزیان را بخوانند و حق خواندن اصل رسالهها و تلاوت قرآن را ندارند و آنها مجازند از دخانیات و سایر لذتهای دنیوی و رفاه در معیشت بهرهمند شوند. و موظف به پوشیدن لباس خاص نیستند. | ||
<ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | <ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | ||
=عقاید و باورهای دروزیه= | |||
== عقاید و باورهای دروزیه == | |||
آنچه امروزه به عنوان اندیشه کلامی دروزیه مطرح است، برگرفته از عناصر مختلفی است که در طول زمان وارد باورهای فکری و اعتقادی آنان شده و چندان شباهتی با عقاید شیعه اثناعشریه و حتی سایر مسلمین ندارد؛ در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود: | آنچه امروزه به عنوان اندیشه کلامی دروزیه مطرح است، برگرفته از عناصر مختلفی است که در طول زمان وارد باورهای فکری و اعتقادی آنان شده و چندان شباهتی با عقاید شیعه اثناعشریه و حتی سایر مسلمین ندارد؛ در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود: | ||
خط ۶۱: | خط ۶۲: | ||
'''ی. باطن گرایی مطلق''' | '''ی. باطن گرایی مطلق''' | ||
=فقه دروزیه= | == فقه دروزیه == | ||
دروزیان در فقه تابع مذهب حنفی میباشند و علّت آن هم اینست که حاکمان عثمانی بعد از فتح سوریه و لبنان در سال 1516 میلادی، این مذهب فقهی را بر مردم آن منطقه به زور تحمیل نمودند، ولکن عملاً پایبند به مذهب خاص نیستند. <ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | دروزیان در فقه تابع مذهب حنفی میباشند و علّت آن هم اینست که حاکمان عثمانی بعد از فتح سوریه و لبنان در سال 1516 میلادی، این مذهب فقهی را بر مردم آن منطقه به زور تحمیل نمودند، ولکن عملاً پایبند به مذهب خاص نیستند. <ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | ||
=برخی احکام فقهی دروزیان= | == برخی احکام فقهی دروزیان == | ||
دروزیان معتقدند که پس از پنهان شدن حاکم، شریعت برداشته شده و خداوند به جای «سبع دعائم تکلیفیه» هفت خصلت اخلاقی به عنوان «سبع خصال توحیدیه» بدین شرح مقرر فرموده است:<ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | دروزیان معتقدند که پس از پنهان شدن حاکم، شریعت برداشته شده و خداوند به جای «سبع دعائم تکلیفیه» هفت خصلت اخلاقی به عنوان «سبع خصال توحیدیه» بدین شرح مقرر فرموده است:<ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
-دروزیه معتقدند که: روزه ماه رمضان نسخ شده است، لذا آن را ناروا شمردهاند و به جای آن نه روز اول ذی حجه را روزه میگیرند و عید اعظم آنان عید قربان است. هر چند برخی از معاصران آنان، روزه ماه رمضان را مستحب شمرده و تنها وجوب آن را انکار کردهاند.<ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | -دروزیه معتقدند که: روزه ماه رمضان نسخ شده است، لذا آن را ناروا شمردهاند و به جای آن نه روز اول ذی حجه را روزه میگیرند و عید اعظم آنان عید قربان است. هر چند برخی از معاصران آنان، روزه ماه رمضان را مستحب شمرده و تنها وجوب آن را انکار کردهاند.<ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | ||
== احکام ازدواج و طلاق در فقه دروزیه == | === احکام ازدواج و طلاق در فقه دروزیه === | ||
- هر گاه مرد دروزی با یکی از زنان هم مذهب خود ازدواج کند، لازم است در تمام دارایی خود با او به مساوات رفتار کند و هنگام طلاق و جدایی اگر زن از اطاعت همسرش خارج شده و مرد با او به انصاف رفتار کرده باشد، مالک نیمی از داراییهای زن میشود، ولی اگر مرد به همسرش ستم کرده باشد، زن تمام دارایی خود را از خانه همسر میبرد. | - هر گاه مرد دروزی با یکی از زنان هم مذهب خود ازدواج کند، لازم است در تمام دارایی خود با او به مساوات رفتار کند و هنگام طلاق و جدایی اگر زن از اطاعت همسرش خارج شده و مرد با او به انصاف رفتار کرده باشد، مالک نیمی از داراییهای زن میشود، ولی اگر مرد به همسرش ستم کرده باشد، زن تمام دارایی خود را از خانه همسر میبرد. | ||
خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
- چند همسری حرام است و باید به یک همسر از مذهب خویش اکتفا نمود. بنابراین کسی که همسر دوم برگزیند، عقد ازدواج او باطل است. | - چند همسری حرام است و باید به یک همسر از مذهب خویش اکتفا نمود. بنابراین کسی که همسر دوم برگزیند، عقد ازدواج او باطل است. | ||
== احکام وصیت در فقه دروز == | === احکام وصیت در فقه دروز === | ||
از دیدگاه فقه دروزی هر کس میتواند تمام داراییهای خویش را به کسی وصیت کند. تنها شرط وصیت آنست که اموالی را وصیت کند که با سعی و تلاش خود کسب کرده باشد. اما اموالی را که از پدران خویش به ارث برده است، باید میان اولادش تقسیم گردد. | از دیدگاه فقه دروزی هر کس میتواند تمام داراییهای خویش را به کسی وصیت کند. تنها شرط وصیت آنست که اموالی را وصیت کند که با سعی و تلاش خود کسب کرده باشد. اما اموالی را که از پدران خویش به ارث برده است، باید میان اولادش تقسیم گردد. | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
گفته شده که دروزیان در عهد فاطمیان به دو گونه نماز میخواندند: گروهی به شکل اهل سنت و گروهی به سبک شیعه، چون علمای مذهب به خطر اختلاف پی بردند، فتوا دادند که اصل در نماز توجه و قلبی و نیّت پاک است و شکل ظاهری آن اهمیتی ندارد. | گفته شده که دروزیان در عهد فاطمیان به دو گونه نماز میخواندند: گروهی به شکل اهل سنت و گروهی به سبک شیعه، چون علمای مذهب به خطر اختلاف پی بردند، فتوا دادند که اصل در نماز توجه و قلبی و نیّت پاک است و شکل ظاهری آن اهمیتی ندارد. | ||
=تفاوت دروزیه با اسماعیلیه= | == تفاوت دروزیه با اسماعیلیه == | ||
فرقه دروزیه گرچه منشعب از مذهب اسماعیلیه میباشد و باید در بخشی از عقاید و باورها و یا احکام عملی شباهتهایی با هم داشته باشند و لکن آنگونه که پیداست، غیر از باطن گرایی و تاویل در اصول و فروع، هیچگونه رابطه ای بین این دو فرقه به چشم نمیخورد. الا اینکه مذهب اسماعیلیه زمینهساز پیدایش این فرقه بوده است. و الحاکم بأمر الله، خلیفه فاطمی در پدید آمدن عقاید دروزیان نقش اساسی داشته است. زیرا او هیچگاه داعیان دروزی را که ادعای الوهیت حاکم را داشته، مورد نکوهش و مذمت قرار نداده است، بلکه در خفا مشوق آنها بوده است.<ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | فرقه دروزیه گرچه منشعب از مذهب اسماعیلیه میباشد و باید در بخشی از عقاید و باورها و یا احکام عملی شباهتهایی با هم داشته باشند و لکن آنگونه که پیداست، غیر از باطن گرایی و تاویل در اصول و فروع، هیچگونه رابطه ای بین این دو فرقه به چشم نمیخورد. الا اینکه مذهب اسماعیلیه زمینهساز پیدایش این فرقه بوده است. و الحاکم بأمر الله، خلیفه فاطمی در پدید آمدن عقاید دروزیان نقش اساسی داشته است. زیرا او هیچگاه داعیان دروزی را که ادعای الوهیت حاکم را داشته، مورد نکوهش و مذمت قرار نداده است، بلکه در خفا مشوق آنها بوده است.<ref>[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-sects/item/442-1390-07-12-13-08-17%20http://www.hajij.com برگرفته از سایت: hajij.com]</ref> | ||
=حکم ازدواج با دروزیها= | |||
== حکم ازدواج با دروزیها == | |||
بر این اساس فقهای شیعه آنان را جزو شیعیان نشمرده و ازدواج با فرد دروزی مذهب را جایز نمیدانند. | بر این اساس فقهای شیعه آنان را جزو شیعیان نشمرده و ازدواج با فرد دروزی مذهب را جایز نمیدانند. | ||
ضمائم: | ضمائم: | ||
خط ۱۱۸: | خط ۱۱۹: | ||
حضرت آیتاللهالعظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): | حضرت آیتاللهالعظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): | ||
دروزیه، جزو شیعیان اثنی عشری محسوب نمیشوند و چنانچه قائل به الوهیت بعضی از مخلوقین باشند و یا منکر ضروریات دین باشند مرتد هستند و ازدواج با آنها جائز نیست. | دروزیه، جزو شیعیان اثنی عشری محسوب نمیشوند و چنانچه قائل به الوهیت بعضی از مخلوقین باشند و یا منکر ضروریات دین باشند مرتد هستند و ازدواج با آنها جائز نیست. | ||
= | |||
{{پانویس | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
{{فرق و مذاهب}} | {{فرق و مذاهب}} | ||
[[رده:فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] |