شافعیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شافعیه''' یکی از مذاهب فقهی چهارگانه [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] به‌شمار می‌رود. این مذهب به نام [[اهل حدیث]] مشهور است. [[ابن اثیر|ابن‌اثیر]] شافعی را به فتح شین و کسر فاء یعنی َشفِعی ضبط کرده است.<ref>ابن‌اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج2، ص175</ref> این مذهب پس از [[حنفی|مذهب حنفیه]]، بزرگ‌ترین مذهب [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است و در احکام شرعی چون دیگر مذاهب اهل‌سنت، دارای نظام فقهی خاصی است که اصول آن را شخصی به نام [[محمد بن ادریس شافعی|محمد بن ادریس]] شافعی بنا نهاده است. همچنین پیروان مذهب شافعیه در کنار دیگر مذاهب اهل‌سنت یعنی [[حنفی|حنفیه]]، [[مذهب مالکی|مالکیه]] و [[حنبلی|حنابله]] در جهان اسلام حضور دارند.<ref> بلخی ابوالقاسم، بیان الادیان، ص61</ref><ref> دائرة المعارف الاسلامیة، ج13، ص72</ref><ref> احمد امین، ضحی الاسلام، ج2، ص168</ref><ref> خوارزمی محمد بن احمد، مفاتیح العلوم، ص46</ref> شافعیه با نام‌های دیگری چون شفعویه و شوافع نیز خوانده می‌شود. شفعویه احتمالا همان شافعیه و یکی از مکاتب اهل‌حدیث است.<ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 257 </ref> <ref> رازی عبد الجلیل، النقض، ص457</ref>آورده‌اند که مردم [[دمشق]] پیرو مذهب اهل‌حدیث و فقیهان شفعویه بودند.<ref> مقدسی محمد، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ص154</ref>

موسس این مکتب شخصی به نام [[محمد بن ادریس شافعی]] منتسب به شافع بن سائب از نیاکان پدری‌اش می‌باشد. وی در سال 150 قمری در شهر [[غزه]] فلسطین به دنیا آمد. پدرش مدت کوتاهی پس از تولد وی از دنیا رفت و او در همان کودکی همراه مادرش به [[مکه]] هجرت کرد و در این شهر ساکن شد. <ref> ابوزهره محمد، تاریخ المذاهب الاسلامیة، ص۴۰۷- ۴۰۹</ref>.محمد‌بن‌ادریس تحصیلات علمی و فقهی خویش را نزد مسلم بن خالد زنجی مفتی مکه و امام جماعت [[مسجد‌ الحرام|مسجد‌الحرام]] شروع کرد و کم کم به مهارت بالایی دست یافت و در مسجد‌الحرام تدریس خود را آغاز کرد. وی علاوه بر تسلط در [[فقه]]، در علوم ادبی نیز صاحب سبک بود. در همین زمان به [[مدینه]] سفر و در آن شهر نزد [[مالک بن انس]] رئیس مذهب مالکی به عنوان شاگردی خاص تلمذ کرد.  

شافعی بعد از گذشت حوادثی که او را مجبور به حضور در [[بغداد]] کرد، فرصتی یافت تا در آن دیار با فقهای بزرگ حنفی و نیز مدرسه فقهی مالک که بیشتر [[نص‌گرا]] و [[حدیث‌گرا]] بود، مرتبط و با فقه [[عقل‌گرایان|عقل‌گرایان]] و به اصطلاح [[اهل‌رای]] آشنا شود. مسیر علمی شافعی از این پس میان بغداد و مکه سپری شد. او در سال 199 قمری به [[مصر]] رفت و در آن دیار ساکن شد و در سال 204 قمری از دنیا رفت. <ref> وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص۴۹۴ - ۴۹۸.

</ref>

بیشتر مقلدان فقهی شافعی در اصول عقاید، از مبانی کلامی اشعری پیروی می‌کنند. <ref>تیمور پاشا، احمد، المذاهب الفقهیة الاربعة، قاهره، ص۸۷.</ref>

با اینحال، ابوالحسن اشعری (موسس مکتب اشاعره) خود در امور فقهی شافعی مسلک بود و در اثبات و تحکیم مبانی اعتقادی این گروه از مسیر ادله کلامی؛ مذهب اشعری را بنیان کرد. <ref>مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص۵۵.</ref>همچنین برخی از مشاهیر متکلمان اهل‌سنت همچون جوینی، غزالی، فخر رازی و سیوطی از میان شافعیان برخاستند.<ref> وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص۵۲۳ - ۵۲۶.</ref>

در زمان حاضر، شافعیه در بیشتر کشورهای اسلامی حضور دارند. اما در کشورهایی چون مصر، یمن، اندونزی و نیز مناطق کرد‌نشین، حضور پیروان این مذهب چشم‌گیر‌تر است. <ref>وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص۵۴۲ – ۵۴۵</ref> و <ref>اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص۴۷۵.</ref>علاوه بر این، بزرگان دو مذهب شافعی و مالکی، قدرت برتر در میان اساتید و شیوخ [[الأزهر|دانشگاه الازهر]] مصر می‌باشند.<ref>اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص۵۲۷.</ref>