۸۷٬۷۹۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
'''جاهلیت، جهل به توحید و قانون شریعت یا جهل به علوم تجربی زمانه؟''' | '''جاهلیت، جهل به توحید و قانون شریعت یا جهل به علوم تجربی زمانه؟''' | ||
از نظر زمانی دوران قبل از بعثت رسول اکرم [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)]] تا حدود 150 حداکثر 200 سال را دوران جاهلی مینامند<ref>رسول جعفریان، سیره | از نظر زمانی دوران قبل از بعثت رسول اکرم [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)]] تا حدود 150 حداکثر 200 سال را دوران جاهلی مینامند<ref>رسول جعفریان، سیره رسول خدا، قم ،انتشارات موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت، ج 1، ص 153-156 / تاریخ الادب العربی، العصر الجاهلی، ص38.</ref>. قرآن کریم نه تنها اطلاق عنوان جاهلیت بر این دوره را نفی نمیکند بلکه با ارائه تعابیری این عنوان را مورد تأکید قرار میدهد. از جمله آنجا که میفرماید: {{متن قرآن |یَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِیَّةِ |سوره = آلعمران |آیه = 154 }} یا در جای دیگری میفرماید: {{متن قرآن |أَفَحُکْمَ الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْماً لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ |سوره = مائده |آیه = 50 }} همین طور: {{متن قرآن |لاتبرّجن تبرّج الجاهلیة الاولی |سوره = احزاب |آیه = 33 }}. | ||
با این گونه تعابیر، [[قرآن|قرآن کریم]] تصریح دارد که در دوران جاهلیت، جهل و باطل حاکمیت داشته است و قرآن با کوتاهترین و رساترین عبارتها اوضاع قبل از بعثت را به تصویر میکشد. بر این اساس میتوان گفت از نظر قرآن و روایات، عصر جاهلیت اولی دوران متصل به ظهور اسلام بوده است. چون در آن مقطع زمانی در تمام زمینهها به جای حق (لا اله- الا الله)، باطل حاکمیت داشته است، یعنی مردم تابع قوانین ساختگی خود بودند و اشخاص و چیزهایی را واسطه و شفیع خود قرارداده و گذران زندگی آنها اغلب از راه چپاول و غارت اموال دیگران تداوم پیدا میکرد. افتخار و فضیلتهای آنها در خونریزی بیشتر، حمیت و تعصب کورکورانه و پایمال سازی حقوق دیگران خلاصه میشد. اموری چون قماربازی، شراب خواری، [[زنا]] و بی عفتی و... قبیح به حساب نمیآمدند. | با این گونه تعابیر، [[قرآن|قرآن کریم]] تصریح دارد که در دوران جاهلیت، جهل و باطل حاکمیت داشته است و قرآن با کوتاهترین و رساترین عبارتها اوضاع قبل از بعثت را به تصویر میکشد. بر این اساس میتوان گفت از نظر قرآن و روایات، عصر جاهلیت اولی دوران متصل به ظهور اسلام بوده است. چون در آن مقطع زمانی در تمام زمینهها به جای حق (لا اله- الا الله)، باطل حاکمیت داشته است، یعنی مردم تابع قوانین ساختگی خود بودند و اشخاص و چیزهایی را واسطه و شفیع خود قرارداده و گذران زندگی آنها اغلب از راه چپاول و غارت اموال دیگران تداوم پیدا میکرد. افتخار و فضیلتهای آنها در خونریزی بیشتر، حمیت و تعصب کورکورانه و پایمال سازی حقوق دیگران خلاصه میشد. اموری چون قماربازی، شراب خواری، [[زنا]] و بی عفتی و... قبیح به حساب نمیآمدند. | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
=== تحدّی قرآن === | === تحدّی قرآن === | ||
قرآن کریم [[مشركان|مشرکین]] و اهل جاهلیت آن روز را به تحدّی فرا خوانده و لازمه تحدّی قرآن این است که آن مردم از علم و آگاهی برخوردار باشند؛ لذا با این اوصاف معنای جاهلیت به غیر از نادانی و عدم آگاهی بوده است<ref>محمد علی مجرب، معناشناسی واژه | قرآن کریم [[مشركان|مشرکین]] و اهل جاهلیت آن روز را به تحدّی فرا خوانده و لازمه تحدّی قرآن این است که آن مردم از علم و آگاهی برخوردار باشند؛ لذا با این اوصاف معنای جاهلیت به غیر از نادانی و عدم آگاهی بوده است<ref>محمد علی مجرب، معناشناسی واژه جاهلیت در قرآن، مجله صحیفه مبین 24، 1379، ص62</ref>. | ||
=== غنای ادبی باقی مانده === | === غنای ادبی باقی مانده === | ||
قوم عرب به شعر و شاعری اهمیت فراوانی میدادند؛ به طوری که اعراب در ادبیات و گفتن شعر از استعداد بسیار خوبی برخوردار بودند، پس نمیتوان به طور کلی مردم عصر جاهلی را فاقد هر نوع آگاهی دانست<ref>رسول جعفریان، تاریخ سیاسی اسلام؛ سیره | قوم عرب به شعر و شاعری اهمیت فراوانی میدادند؛ به طوری که اعراب در ادبیات و گفتن شعر از استعداد بسیار خوبی برخوردار بودند، پس نمیتوان به طور کلی مردم عصر جاهلی را فاقد هر نوع آگاهی دانست<ref>رسول جعفریان، تاریخ سیاسی اسلام؛ سیره رسول خدا(ص)، قم، انتشارات دلیل ما، 1387، ج1، ص 158.</ref>. | ||
=== هدف بعثت === | === هدف بعثت === | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
=== جاهلیت در روایات === | === جاهلیت در روایات === | ||
از بررسی [[آیات]] و [[احادیث]] برمیآید که ماده «جهل» بیشتر به رذیلت اخلاقی معنا شده است تا به نادانی و ضد سواد و علوم تجربی؛ لذا این بحث نیز همچون دیگر بحثهای گذشته ثابت میکند که واژه «جهل» در دوره «جاهلیت» به معنای بی خردی و بی سوادی نبوده است؛ بلکه این صفت و حالت مخصوص قبل از بعثت بوده است که از رذایل اخلاقی شمرده میشود<ref>محمد علی مجرب، معناشناسی واژه | از بررسی [[آیات]] و [[احادیث]] برمیآید که ماده «جهل» بیشتر به رذیلت اخلاقی معنا شده است تا به نادانی و ضد سواد و علوم تجربی؛ لذا این بحث نیز همچون دیگر بحثهای گذشته ثابت میکند که واژه «جهل» در دوره «جاهلیت» به معنای بی خردی و بی سوادی نبوده است؛ بلکه این صفت و حالت مخصوص قبل از بعثت بوده است که از رذایل اخلاقی شمرده میشود<ref>محمد علی مجرب، معناشناسی واژه جاهلیت در قرآن، مجله صحیفه مبین 24، 1379، ص62</ref>. | ||
=== جاهلیت در سخنان اهل ادب === | === جاهلیت در سخنان اهل ادب === |