پرش به محتوا

ترینیداد و توباگو: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۷۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ مهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:
|-
|-
|تاریخ استقلال
|تاریخ استقلال
12 فوریه سال 1818
۱۹۶۲ میلادی
|-
|-


|پراکندگی جمعیت
|پراکندگی جمعیت
| data-type="authorbirthDate" |مسیحیت (کاتولیک) ۷۰٪ • اسلام و ادیان دیگر ۳۰٪(حدود 4000 نفر مسلمان )
| data-type="authorbirthDate" |۵۵ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۱۸ درصد هندو و ۵ درصد مسلمان هستند.
|-
|-


خط ۲۸: خط ۲۸:
</div>
</div>


'''جمهوری ترينيداد و توباگو''' از دو جزيره در ساحل [[ونزوئلا]] تشكيل شده است. جمعيت آن<ref>طبق آمار سال 2000</ref> 1300000 نفر و مساحت آن 5130 كيلومترمربع است. اين كشور مستعمره سابق [[انگلستان]] بوده كه در سال 1962 استقلال خود را به‌دست آورده است. سابقه ورود [[اسلام]] به این کشور به نیمه دوم قرن دوازدهم قمری <ref>هجدهم میلادی</ref> می‌رسد، اما مهم‌ترین گروه مسلمان، در اواسط قرن سیزدهم قمری <ref>نوزدهم میلادی</ref> (بعد از ۱۲۵۴ق/۱۸۳۸م) به این کشور وارد شد. ترینیداد و توباگو (Trinidad and Tobago) با نام رسمی جمهوری ترینیداد و توباگو کشوری جزیره‌ای است در دریای کارائیب واقع در شمال آمریکای جنوبی است. پایتخت آن پورت آو اسپین (بندر اسپانیا) است. ترینیداد و توباگو جنوبی‌ترین کشور جزیره‌ای در دریای کارائیب است و به خاطر ذخایر نفت و گاز خود معروف است.
'''جمهوری ترينيداد و توباگو''' از دو جزيره در ساحل [[ونزوئلا]] تشكيل شده است. جمعيت آن<ref>طبق آمار سال 2000</ref> 1300000 نفر و مساحت آن 5130 كيلومترمربع است. اين كشور مستعمره سابق [[انگلستان]] بوده كه در سال 1962 استقلال خود را به‌دست آورده است. سابقه ورود [[اسلام]] به این کشور به نیمه دوم قرن دوازدهم قمری <ref>هجدهم میلادی</ref> می‌رسد، اما مهم‌ترین گروه مسلمان، در اواسط قرن سیزدهم قمری <ref>نوزدهم میلادی</ref> (بعد از ۱۲۵۴ق/۱۸۳۸م) به این کشور وارد شد.  
 
 
= معرفی =
 
ترینیداد و توباگو <ref>Trinidad and Tobago</ref> با نام رسمی جمهوری ترینیداد و توباگو کشوری جزیره‌ای است در دریای کارائیب واقع در شمال آمریکای جنوبی است. پایتخت آن پورت آو اسپین<ref>بندر اسپانیا</ref> است. ترینیداد و توباگو جنوبی‌ترین کشور جزیره‌ای در دریای کارائیب است و به خاطر ذخایر نفت و گاز خود معروف است.<br>
 
 
جمعیت این کشور یک میلیون و ۳۶۴ هزار نفر، زبان رسمی آن انگلیسی و واحد پول آن دلار ترینیداد و توباگو است. این کشور جزو مستعمرات [[بریتانیا]] بود و در سال ۱۹۶۲ توانست استقلال خود را به دست آورد.  این کشور از دو جزیره اصلی ترینیداد، و توباگو و جزایر بسیار کوچکتر دیگری تشکیل شده‌است. بزرگترین جزیره آن ترینیداد است. جزیره اصلی دیگر یعنی توباگو بسیار کوچکتر و کم‌جمعیت‌تر از ترینیداد می‌باشد. هر دوی این جزیره‌ها بخشی از جزایر بادگیر در آنتیل کوچک به‌شمار می‌آیند. <br>


جمعیت این کشور یک میلیون و ۳۶۴ هزار نفر، زبان رسمی آن انگلیسی و واحد پول آن دلار ترینیداد و توباگو است. این کشور جزو مستعمرات بریتانیا بود و در سال ۱۹۶۲ توانست استقلال خود را به دست آورد. ۵۵ درصد از مردم این کشور مسیحی، ۱۸ درصد هندو و ۵ درصد مسلمان هستند. این کشور از دو جزیره اصلی ترینیداد، و توباگو و جزایر بسیار کوچکتر دیگری تشکیل شده‌است. بزرگترین جزیره آن ترینیداد است. جزیره اصلی دیگر یعنی توباگو بسیار کوچکتر و کم‌جمعیت‌تر از ترینیداد می‌باشد. هر دوی این جزیره‌ها بخشی از جزایر بادگیر در آنتیل کوچک به‌شمار می‌آیند.


= سابقه ورود اسلام =
= سابقه ورود اسلام =
سابقه ورود دین اسلام به این کشور به نیمة دوم قرن دوازدهم/ هجدهم می‌رسد، اما مهمترین گروه مسلمان ، در اواسط قرن سیزدهم/ نوزدهم (بعد از ۱۲۵۴/۱۸۳۸) به این کشور وارد شد.
سابقه ورود دین اسلام به این کشور به نیمة دوم قرن دوازدهم/ هجدهم می‌رسد، اما مهمترین گروه مسلمان ، در اواسط قرن سیزدهم/ نوزدهم (بعد از ۱۲۵۴/۱۸۳۸) به این کشور وارد شد.


در ۱۱۹۱/ ۱۷۷۷، در میان بردگانی که از غرب افریقا برای کار در مزارع نیشکر به ترینیداد و توباگو آورده شدند، عده‌ای مسلمان نیز وجود داشت. این مسلمانان عموماً از قبیلة ماندینگو، ساکن در کشور سنگال ، بودند که در حدود ۱۱۵۳/ ۱۷۴۰ اسلام را پذیرفته بودند. [۱]
در ۱۱۹۱/ ۱۷۷۷، در میان بردگانی که از غرب [[افریقا]] برای کار در مزارع نیشکر به ترینیداد و توباگو آورده شدند، عده‌ای مسلمان نیز وجود داشت. این مسلمانان عموماً از قبیلة ماندینگو، ساکن در کشور [[سنگال]] ، بودند که در حدود ۱۱۵۳/ ۱۷۴۰ [[اسلام]] را پذیرفته بودند.  
سالها بعد، هنگام ورود عده بسیاری هندیِ مسلمان و هندو به ترینیداد هندوها، مسلمانان را به تحقیر «مادینگا» ــ برگرفته از نام همین قبیله ــ خطاب می‌کردند تا نشان بدهند که مسلمانان هندی بیش‌تر به مسلمانان افریقایی شبیه‌اند تا هندیها. [۲]
 
[۳]
سالها بعد، هنگام ورود عده بسیاری هندیِ مسلمان و هندو به ترینیداد هندوها، مسلمانان را به تحقیر «مادینگا» ــ برگرفته از نام همین قبیله خطاب می‌کردند تا نشان بدهند که مسلمانان هندی بیش‌تر به مسلمانان افریقایی شبیه‌اند تا هندیها.<ref>دایرة المعارف جهان اسلام آکسفورد، ذیل مادّه‌ترینیداد</ref>
تا ۱۲۱۷/ ۱۸۰۲ تعداد بردگان افریقایی ساکن در ترینیداد به حدود بیست هزار تن می‌رسید [۴]
تا ۱۲۱۷/ ۱۸۰۲ تعداد بردگان افریقایی ساکن در ترینیداد به حدود بیست هزار تن می‌رسید.<ref>اسلام در جزایر کارائیب، ص۱۴۷</ref>
که معلوم نیست چند تن از آنان مسلمان بوده اند. مسلمانانِ این گروه عموماً در مهمترین شهر ــ که بعدها پایتخت کشور شد ــ یعنی بندر اسپانیا زندگی می‌کردند و به عربی سخن می‌گفتند. [۵]
که معلوم نیست چند تن از آنان مسلمان بوده اند. مسلمانانِ این گروه عموماً در مهمترین شهر ــ که بعدها پایتخت کشور شد ــ یعنی بندر [[اسپانیا]] زندگی می‌کردند و به عربی سخن می‌گفتند.<ref>کتاب سال جهان اروپا، ۱۹۹۹، ج۲، ص۳۴۸۲</ref>
در اوایل قرن سیزدهم/ نوزدهم و در پی وضع قوانینی دایر بر لغو برده داری، صاحبان مزارع نیشکر در ترینیداد و توباگو و سرزمینهای مجاور برای تأمین نیروی کار مزارع خود، هندیان را به مهاجرت به کشورهای حوزة کارائیب تشویق کردند. اگرچه نخستین طرح این کار در ۱۲۳۰/ ۱۸۱۴ ارائه شد، مهاجرت از ۱۲۵۴/ ۱۸۳۸ صورت گرفت. از این زمان تا ۱۳۰۳ ش/ ۱۹۲۴، حدود نیم میلیون هندی به این کشورها مهاجرت کردند که یک ششم آنان مسلمان بودند. [۶]
 
نخستین گروه هندیان در ۱۲۶۲/ ۱۸۴۵ به ترینیداد و توباگو وارد شدند و عموماً هندو و مسلمان بودند. [۷]
در اوایل قرن سیزدهم/ نوزدهم و در پی وضع قوانینی دایر بر لغو برده داری، صاحبان مزارع نیشکر در ترینیداد و توباگو و سرزمینهای مجاور برای تأمین نیروی کار مزارع خود، هندیان را به مهاجرت به کشورهای حوزة کارائیب تشویق کردند. اگرچه نخستین طرح این کار در ۱۲۳۰/ ۱۸۱۴ ارائه شد، مهاجرت از ۱۲۵۴/ ۱۸۳۸ صورت گرفت. از این زمان تا ۱۳۰۳ ش/ ۱۹۲۴، حدود نیم میلیون [[هند|هندی]] به این کشورها مهاجرت کردند که یک ششم آنان مسلمان بودند.<ref>کتانی، ص۲۴۳</ref>
از ابتدای ورود مسلمانان هندی به ترینیداد، فشارهای زیادی، چه اقتصادی («اسلام در جزایر کارائیب»، همانجا) چه عقیدتی ــ برای پذیرش مسیحیت ــ به آنان وارد می‌شد، اما با اعلام استقلال ترینیداد و توباگو از سلطة انگلستان در ۱۳۴۱ ش/ ۱۹۶۲، بتدریج این فشارها کاهش یافت. [۸]
نخستین گروه هندیان در ۱۲۶۲/ ۱۸۴۵ به ترینیداد و توباگو وارد شدند و عموماً هندو و مسلمان بودند. <ref>[https://www.pewforum.org/2011/01/27/table-muslim-population-growth-by-country/ موسسه تحقیقاتی پیو]</ref>
از ابتدای ورود مسلمانان هندی به ترینیداد، فشارهای زیادی، چه اقتصادی («اسلام در جزایر کارائیب»، همانجا) چه عقیدتی ــ برای پذیرش مسیحیت ــ به آنان وارد می‌شد، اما با اعلام استقلال ترینیداد و توباگو از سلطة انگلستان در ۱۳۴۱ ش/ ۱۹۶۲، بتدریج این فشارها کاهش یافت.<ref>دایرة المعارف جهان اسلام آکسفورد، ذیل مادّه‌ترینیداد</ref>




== تعداد کنونی مسلمانان ==
== تعداد کنونی مسلمانان ==


در باره تعداد کنونی مسلمانان ترینیداد و توباگو اختلاف نظر وجود دارد؛ این تعداد از ۸ر۵% [۹]
در باره تعداد کنونی مسلمانان ترینیداد و توباگو اختلاف نظر وجود دارد؛ این تعداد از ۸ر۵%<ref>اهری، ص۴۴۹</ref>
تا ۱۳% کل جمعیت کشور [۱۰]
تا ۱۳% کل جمعیت کشور<ref>کتاب سال جهان اروپا ۱۹۹۹، ج۲، ص۳۴۹۰</ref>
تخمین زده شده است، اما تأثیر مسلمانان در این کشور بسیار بیش‌تر از تعداد آنان است [۱۱]
تخمین زده شده است، اما تأثیر مسلمانان در این کشور بسیار بیش‌تر از تعداد آنان است.<ref>اهری، ص۴۴۸؛ کتانی، ص۲۴۳</ref>
از زمان استقلال این کشور تا امروز مسلمانان غالباً در ساختار حکومت و فعالیتهای سیاسی حضور داشته‌اند، اما این قدرت بیش‌تر در دست مسلمانان افریقایی تبار بوده است، [۱۲]
از زمان استقلال این کشور تا امروز مسلمانان غالباً در ساختار حکومت و فعالیتهای سیاسی حضور داشته‌اند، اما این قدرت بیش‌تر در دست مسلمانان افریقایی تبار بوده است،<ref>اهری، ص۴۴۸؛ اسلام و گروه‌های اسلامی، ص۲۴۳</ref>
از جمله نورمحمدحسن علی که از ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۶ ش/ ۱۹۸۷ـ۱۹۹۷ رئیس جمهور این کشور بوده است. [۱۳]
از جمله نورمحمدحسن علی که از ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۶ ش/ ۱۹۸۷ـ۱۹۹۷ رئیس جمهور این کشور بوده است.<ref>اهری، ص۴۴۷ـ۴۴۸</ref>
در ۱۳۷۸ ش/ ۱۹۹۹ نیز لااقل سه وزیر مسلمان در هیئت دولت وجود داشت. [۱۴]
در ۱۳۷۸ ش/ ۱۹۹۹ نیز لااقل سه وزیر مسلمان در هیئت دولت وجود داشت.<ref>دایرة المعارف جهان اسلام آکسفورد، ذیل مادّه‌ترینیداد</ref>
 
 
== تشیع ==


پیشینه حضور شیعیان در‌ترینیداد و توباگو به قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد، در میان هندیانی که در ۱۸۴۵ تا ۱۸۴۷ توسط انگلیسی‌ها به‌ ترینیداد آورده شدند، شمار مسلمان و شیعه حضور داشته‌اند، زیرا ۹ سال بعد، سه خانوادۀ شیعه تصمیم به برگزاری مراسم عاشورا گرفتند، و این زمینۀ برپایی مراسم هوزیه یا هوسای در این کشور شده است.<ref>[http://ww38.vaares.com/Adyan/azadari/azadari.asp?id=29 سایت وارث]</ref> شیعیان این کشور در مراسم هوسای متأثر از برخی مراسم‌های افریقایی‌اند، برگزاری مراسم هوسه در شهر سن جیمز در شمال و منطقه سدروس در جنوب غربی جزیره‌ترینیداد، نشانگر حضور شیعیان در این مناطق است <ref>[http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show/id/1943/book_keyword//occasion//index/1/indexId/229392 مرکز پژوهش های رسانه ملی]</ref> امروزه نیز شماری شیعه هندی‌تبار در‌ترینیداد و توباگو زندگی می‌کنند که تعداد دقیق آنها معلوم نیست.<ref>چلکوفسکی، ص۵۵ـ۵۶</ref>


== مذهب حنفی ==
== مذهب حنفی ==
خط ۱۰۱: خط ۱۱۴:




== تشیع ==


پیشینه حضور شیعیان در‌ترینیداد و توباگو به قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد، در میان هندیانی که در ۱۸۴۵ تا ۱۸۴۷ توسط انگلیسی‌ها به‌ ترینیداد آورده شدند، شمار مسلمان و شیعه حضور داشته‌اند، زیرا ۹ سال بعد، سه خانوادۀ شیعه تصمیم به برگزاری مراسم عاشورا گرفتند، و این زمینۀ برپایی مراسم هوزیه یا هوسای در این کشور شده است.[۲۸] شیعیان این کشور در مراسم هوسای متأثر از برخی مراسم‌های افریقایی‌اند، برگزاری مراسم هوسه در شهر سن جیمز در شمال و منطقه سدروس در جنوب غربی جزیره‌ترینیداد، نشانگر حضور شیعیان در این مناطق است[۲۹] امروزه نیز شماری شیعه هندی‌تبار در‌ترینیداد و توباگو زندگی می‌کنند که تعداد دقیق آنها معلوم نیست[۳


== سازمان‌های اسلامی ==
===انجمن تقویت اسلامی===
نخستین سازمان اسلامی درترینیداد و توباگو است که در ۱۳۰۶ش /۱۹۲۷ تأسیس شد. امروزه فعالیت این سازمان به اداره پنج مدرسه منحصر شده است.[۲۲]
===انجمن سنّة الجماعه===
بزرگترین مؤسسة اسلامی ترینیداد و توباگو است که در ۱۳۱۴ش /۱۹۳۵ تأسیس شده است. این انجمن در واکنش به نفوذ پیروان فرقه قادیانی در انجمن‌های اسلامی، تشکیل شد.[۲۳] انجمن سنة الجماعة، امروزه تقریباً نماینده تمامی مسلمانان کشور است.[۲۴] اکثر اعضای انجمن، [[حنفی]] مذهب‌اند.<br>
===اتحادیه مسلمانان ترینیداد===
در ۱۳۲۶ش / ۱۹۴۷ وهابیان از انجمن انجمن سنة الجماعة جدا شدند و اتحادیه مسلمانان ترینیداد را تأسیس کردند.[۲۵]<br>


== سازمان‌های اسلامی ==
=== جماعة المسلمین===


* انجمن تقویت اسلامی؛ نخستین سازمان اسلامی درترینیداد و توباگو است که در ۱۳۰۶ش /۱۹۲۷ تأسیس شد. امروزه فعالیت این سازمان به اداره پنج مدرسه منحصر شده است.[۲۲]
یکی از مهمترین سازمانهای اسلامی ترینیداد و توباگو «جماعة المسلمین» نام دارد که در ۱۳۵۸ ش /۱۹۷۹ تأسیس شد. رویکرد سیاسی این سازمان از دیگر سازمانهای اسلامی ترینیداد بیش‌تر است. در ۱۳۶۱ ش /۱۹۸۲ گروه کوچکی از اعضای آن ــ که دخالت سازمان را در امور سیاسی درست نمی‌دانستند ــ از آن جدا شدند و «جماعة المؤمنین» را پدید آوردند. [۳۱]
* انجمن سنّة الجماعه؛ بزرگترین مؤسسة اسلامی ترینیداد و توباگو است که در ۱۳۱۴ش /۱۹۳۵ تأسیس شده است. این انجمن در واکنش به نفوذ پیروان فرقه قادیانی در انجمن‌های اسلامی، تشکیل شد.[۲۳] انجمن سنة الجماعة، امروزه تقریباً نماینده تمامی مسلمانان کشور است.[۲۴] اکثر اعضای انجمن، حنفی مذهب‌اند.
* اتحادیه مسلمانان ترینیداد؛ در ۱۳۲۶ش / ۱۹۴۷ وهابیان از انجمن انجمن سنة الجماعة جدا شدند و اتحادیه مسلمانان ترینیداد را تأسیس کردند.[۲۵]
* جماعة المسلمین؛ یکی از مهمترین سازمانهای اسلامی ترینیداد و توباگو «جماعة المسلمین» نام دارد که در ۱۳۵۸ ش /۱۹۷۹ تأسیس شد. رویکرد سیاسی این سازمان از دیگر سازمانهای اسلامی ترینیداد بیش‌تر است. در ۱۳۶۱ ش /۱۹۸۲ گروه کوچکی از اعضای آن ــ که دخالت سازمان را در امور سیاسی درست نمی‌دانستند ــ از آن جدا شدند و «جماعة المؤمنین» را پدید آوردند. [۳۱]
جماعة المسلمین عموماً نمایندة مسلمانان افریقایی تبار است [۳۲]
جماعة المسلمین عموماً نمایندة مسلمانان افریقایی تبار است [۳۲]
و یاسین ابوبکر، رهبر سازمان، نیز افریقایی تبار است. [۳۳]
و یاسین ابوبکر، رهبر سازمان، نیز افریقایی تبار است. [۳۳]
خط ۱۲۲: خط ۱۴۳:
اما یاسین ابوبکر هیچگاه مجازات نشد. ظاهراً اختلافات دیرینة جماعة المسلمین و دولت ترینیداد بر سر تأسیس مرکزی اسلامی توسط جماعة المسلمین در زمینهای اهدایی دولت به مسلمانان هندی تبار، از علل این اقدام یاسین ابوبکر بوده است. [۴۰]
اما یاسین ابوبکر هیچگاه مجازات نشد. ظاهراً اختلافات دیرینة جماعة المسلمین و دولت ترینیداد بر سر تأسیس مرکزی اسلامی توسط جماعة المسلمین در زمینهای اهدایی دولت به مسلمانان هندی تبار، از علل این اقدام یاسین ابوبکر بوده است. [۴۰]
همچنین گفته می‌شود مسلمانانی که از گرانادا به ترینیداد مهاجرت کردند ــ پس از آن‌که امریکا در ۱۳۶۳ ش /۱۹۸۴ آن‌جا را اشغال کرد ــ در تندروی اعضای جماعة بی تأثیر نبوده اند. [۴۱]
همچنین گفته می‌شود مسلمانانی که از گرانادا به ترینیداد مهاجرت کردند ــ پس از آن‌که امریکا در ۱۳۶۳ ش /۱۹۸۴ آن‌جا را اشغال کرد ــ در تندروی اعضای جماعة بی تأثیر نبوده اند. [۴۱]
این اقدام به کودتا، بعضی احساسات را بر ضد مسلمانان افریقایی تبار بر انگیخت و ظاهراً سوءقصد به جان پسرخواندة یاسین ابوبکر، چند ماه بعد از وقوع کودتا، به همین علت بوده است. [۴۲]
این اقدام به کودتا، بعضی احساسات را بر ضد مسلمانان افریقایی تبار بر انگیخت و ظاهراً سوءقصد به جان پسرخواندة یاسین ابوبکر، چند ماه بعد از وقوع کودتا، به همین علت بوده است. [۴۲]<br>
* جماعة المؤمنین؛ در ۱۳۶۱ش /۱۹۸۲ گروه کوچکی از اعضای جماعة المسلمین که دخالت سازمان را در امور سیاسی درست نمی‌دانستند از آن جدا شدند و جماعة المؤمنین را پدید آوردند.
 
* مؤسسة خیریة توکل اسلامی
 
* مؤسسة توسل عبدالعزیز
===جماعة المؤمنین===
* جماعة التبلیغ (سازمان کوچکی متشکل از گروهی از مسلمانان مهاجر هندی)
 
* شعبه‌ای از اتحادیة مبلّغان مسلمان امریکای جنوبی و کارائیب؛ اتحادیة مبلّغان مسلمان امریکای جنوبی و کارائیب برنامه رادیویی نیز دارد.[۲۷]
در ۱۳۶۱ش /۱۹۸۲ گروه کوچکی از اعضای جماعة المسلمین که دخالت سازمان را در امور سیاسی درست نمی‌دانستند از آن جدا شدند و جماعة المؤمنین را پدید آوردند.
=== مؤسسة خیریة توکل اسلامی ===
 
=== مؤسسة توسل عبدالعزیز ===
=== جماعة التبلیغ ===
سازمان کوچکی متشکل از گروهی از مسلمانان مهاجر هندی<br>
 
=== شعبه‌ای از اتحادیة مبلّغان مسلمان امریکای جنوبی و کارائیب===
 
اتحادیة مبلّغان مسلمان امریکای جنوبی و کارائیب برنامه رادیویی نیز دارد.[۲۷]




خط ۱۴۳: خط ۱۷۳:
[https://www.hamshahrionline.ir/news/59970/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D9%88 همشهری آنلاین]<br>
[https://www.hamshahrionline.ir/news/59970/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D9%88 همشهری آنلاین]<br>
[https://www.isna.ir/news/8506-10631/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%AF%D9%87-49-%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D9%88-%D9%83%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%B1%D9%81%D9%87 خبرگزاری ایسنا]<br>
[https://www.isna.ir/news/8506-10631/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A-%D9%83%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%AF%D9%87-49-%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D9%88-%D9%83%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D9%85%D8%B1%D9%81%D9%87 خبرگزاری ایسنا]<br>
 
* اسلام در جزایر کارائیب، ترجمة محمدباقر دهقان زاده، مشکوة، ش ۳۳ (زمستان ۱۳۷۰ش).
* علی کتانی، اقلیت‌های مسلمان در جهان امروز، ترجمة محمدحسین آریا، تهران، ۱۳۶۸ ش.
* محمدناصرالعلی، کارینفال هوزیه فی‌ ترینداد، العالم، ش ۶۶۵ (ذیحجّة ۱۴۱۹ق/ آوریل ۱۹۹۹م).




۱٬۰۰۷

ویرایش