خیاطیه: تفاوت میان نسخه‌ها

بغدادی می‏‌نویسد که ابوالحسین خیاط، استاد کعبی بود و با بیشتر [[قدریه]] در گفتارهای‌شان شریک بود، اما عقیده‌ای را در باره اجسام معدوم مطرح کرد که پیش از وی کسی درباره آن چیزی نگفته بود.  باید دانست که معتزله در‌این‌باره که معدوم را چه بنامند اختلاف کرده‏‌اند. بعضی گفته‌اند که نباید «معدوم» را معلوم مذکور دانست و شی‏ء و ذات و جوهر و عرض بودن آن درست نیست. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190</ref> عبدالقاهر بغدادی درباره عقیده این شخصیت در تعریف جسم که با دیگر معتزلیان متفاوت است می‌نویسد: «نظر عبدالرحیم خیاط با بقیه معتزله درباره معدوم متفاوت است. وی می‌پنداشت که جسم در حال معدوم بودن جسم است و بر این امر استدلالاتی بیان کرده بود. به خیاطیه معدومیه هم گفته می‌شود چرا که در توصیف معدوم و دادن صفت موجود به آنها افراط می‌کردند و اکثر اوصافی را که برای موجودات بوده است برای معدوم هم ثابت می‌کردند.<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190</ref> در نتیجه این لقب لایق به حال آنان است. خیاطیه را برای زیاده‌روی در توصیف معدوم و دادن صفت موجود بدانها «معدومیه» گویند. عبدالرحیم خیاط منکر حجّیت اخبار آحاد بود. وی با انکار خبر واحد می‌خواست اکثر احکام شریعت را رد کند.<ref>الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص 191 </ref> وی می‌گفت هر وصفی که در حال حدوث جایز باشد در حال عدم نیز ثابت است.<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190</ref>ابوالحسین حجت بودن اخبار آحاد را نیز انکار می‏‌کرد و کعبی در کتابی که در پیرامون حجیت «خبر واحد» نوشته او را کافر شمرده است. ابن المرتضی او را در طبقه هشتم از معتزله آورده و می‌گوید ابوالحسین استاد ابوالقاسم بلخی عبدالله بن احمد بود و حافظه‌‏ای شگرفت داشت و اقوال کلامی اکثر متکلمین را به خاطر سپرده بود.

کتاب الانتصار مربوط به ابوالحسین خیاط است و چون از کهن‌ترین آثار به جا مانده از معتزلیان است اهمیت فراوانی دارد.<ref>

جمعی از نویسندگان زیر نظر دکتر محمد فنایی اشکوری (۱۳۹۲). درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی (جلد دوم). تهران: سمت. صص. ۲۱۵</ref>

این شخصیت معتزلی در کتاب مذکور، از اعتقادات بسیاری از بزرگان معتزله در مسائلی چون «علم، قدرت و عدالت خداوند»، «وجه اعجاز قرآن»، «عصمت انبیاء»، «امامت» و «کفر یا ایمان صحابه پیامبر»؛ دفاع می‌کند. <ref>الانتصار. ص ۳۶.</ref> علاوه بر این، در بین آثار بر جای مانده از بزرگان معتزلی و غیر معتزلی، کتاب الانتصار قدیمی‌ترین اثری است که معیار معتزلی بودن را پذیرش پنج اصل دانسته‌است: توحید، عدل، وعد و وعید، منزلت بین المنزلتین، امربه معروف و نهی از منکر.<ref>الانتصار. ص ۱۸۸ و ۱۸۹</ref> <ref>بحوث فی الملل و النحل، ج ۳، ص ۲۵۰</ref>