۸٬۲۰۰
ویرایش
تصوف در چین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
تصوف در [[چین]] تا حدودی دارای تاریخی مبهم می باشد و پژوهش‌های در باره آن عمدتاً جدید است. | '''تصوف در [[چین]]''' تا حدودی دارای تاریخی مبهم می باشد و پژوهش‌های در باره آن عمدتاً جدید است. | ||
=نخستین مرکز تصوف چین= | =نخستین مرکز تصوف چین= | ||
تصوف اسلامی از سده دهم/ شانزدهم از طریق آسیای مرکزی و خاورمیانه به چین راه یافت و ترکستان شرقی در غرب چین (امروزه ایالت سین کیانگ / شین جیانگ ؛ در منابع اسلامی: کاشغر و ختن ) نخستین و مهم‌ترین مرکز تصوف در چین بود. | تصوف اسلامی از سده دهم/ شانزدهم از طریق آسیای مرکزی و خاورمیانه به چین راه یافت و ترکستان شرقی در غرب چین (امروزه ایالت سین کیانگ / شین جیانگ ؛ در منابع اسلامی: کاشغر و ختن ) نخستین و مهم‌ترین مرکز تصوف در چین بود. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۱، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref><ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۴، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
=تاریخچه تصوف در چین= | =تاریخچه تصوف در چین= | ||
==سفر احمد کاسانی به کاشغر== | ==سفر احمد کاسانی به کاشغر== | ||
بر طبق روایات محلی، در ۹۴۰ یکی از خواجگانِ (ده بیدی) از سمرقند به کاشغر رفت تا در مذاکرات خان کاشغر با ازبک‌ها شرکت جوید. | بر طبق روایات محلی، در ۹۴۰ یکی از خواجگانِ (ده بیدی) از سمرقند به کاشغر رفت تا در مذاکرات خان کاشغر با ازبک‌ها شرکت جوید. <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۱۹، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
وی خواجه احمد کاسانی (متوفی ۹۴۹) معروف به مخدوم اعظم ، اولین شیخ ده بیدی ، بود که بنیان‌گذار سلسله خواجگان یا خوجه‌های ترکستان و نیای روحانی صوفیان چین محسوب می‌شود. | وی خواجه احمد کاسانی (متوفی ۹۴۹) معروف به مخدوم اعظم ، اولین شیخ ده بیدی ، بود که بنیان‌گذار سلسله خواجگان یا خوجه‌های ترکستان و نیای روحانی صوفیان چین محسوب می‌شود. | ||
==فرزندان کاسانی== | ==فرزندان کاسانی== | ||
مخدوم اعظم مدتی در کاشغر اقامت کرد و از هر یک از دو همسرش ــ که یکی سمرقندی و دیگری کاشغری بود ــ صاحب پسری به نام‌های خواجه اسحاق ولی و محمدامین شد. | مخدوم اعظم مدتی در کاشغر اقامت کرد و از هر یک از دو همسرش ــ که یکی سمرقندی و دیگری کاشغری بود ــ صاحب پسری به نام‌های خواجه اسحاق ولی و محمدامین شد. | ||
خواجه اسحاقِ ولی مؤسس شاخه اسحاقیه یا قره داغلیک ( سلسله سیاه‌کوهی ) و خواجه هدایت اللّه معروف به آفاق/ آپاق و نیز مشهور به «ایشانْ کلان» (حک: ۱۰۸۹ـ۱۱۰۶) نوه محمدامین، بنیان‌گذار شاخه آفاقیه یا آق داغلیک ( سلسله سفیدکوهی ) گردید. | خواجه اسحاقِ ولی مؤسس شاخه اسحاقیه یا قره داغلیک ( سلسله سیاه‌کوهی ) و خواجه هدایت اللّه معروف به آفاق/ آپاق و نیز مشهور به «ایشانْ کلان» (حک: ۱۰۸۹ـ۱۱۰۶) نوه محمدامین، بنیان‌گذار شاخه آفاقیه یا آق داغلیک ( سلسله سفیدکوهی ) گردید. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۵، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref><ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۱۹، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
==سلاسل بی جیاچانگ و مفتی== | ==سلاسل بی جیاچانگ و مفتی== | ||
دو تن از تربیت یافتگان مکتب مخدوم اعظم، به نام‌های ما زونگ شنگ (۱۰۴۹ـ ۱۱۳۱/ ۱۶۳۹ـ۱۷۱۹) و ما تسوجن (۱۰۴۳ـ۱۱۳۴/۱۶۳۳ـ۱۷۲۲)، بترتیب سلسله‌های بی جیاچانگ و مفتی را بنیان نهادند. | دو تن از تربیت یافتگان مکتب مخدوم اعظم، به نام‌های ما زونگ شنگ (۱۰۴۹ـ ۱۱۳۱/ ۱۶۳۹ـ۱۷۱۹) و ما تسوجن (۱۰۴۳ـ۱۱۳۴/۱۶۳۳ـ۱۷۲۲)، بترتیب سلسله‌های بی جیاچانگ و مفتی را بنیان نهادند. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۰، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
==فرقه هوا سی== | ==فرقه هوا سی== | ||
یکی دیگر از پیروان او، ما لای چی (۱۰۹۲ـ۱۱۸۰/ ۱۶۸۱ـ ۱۷۶۶) که مخدوم اعظم به او لقب ابوالفتوح داده بود، فرقه هوا سی را بنیان نهاد. | یکی دیگر از پیروان او، ما لای چی (۱۰۹۲ـ۱۱۸۰/ ۱۶۸۱ـ ۱۷۶۶) که مخدوم اعظم به او لقب ابوالفتوح داده بود، فرقه هوا سی را بنیان نهاد. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۵، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref><ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۱۹، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
==قره داغلیک‌ها و آق داغلیک‌ها== | ==قره داغلیک‌ها و آق داغلیک‌ها== | ||
===مراکز فعالیت=== | ===مراکز فعالیت=== | ||
قره داغلیک‌ها، یارغند و یه چنگ و آق داغلیک‌ها، کاشغر و آرتوش را مرکز فعالیت خود قرار دادند. | قره داغلیک‌ها، یارغند و یه چنگ و آق داغلیک‌ها، کاشغر و آرتوش را مرکز فعالیت خود قرار دادند. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۵، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
===محل اتکا=== | ===محل اتکا=== | ||
قره داغلیک‌ها به نیروی قره قرقیزهای ناحیه تین شان جنوبی و آق داغلیک‌ها به هواداران قرقیز و قزاق در ناحیه ایلی متکی بودند. | قره داغلیک‌ها به نیروی قره قرقیزهای ناحیه تین شان جنوبی و آق داغلیک‌ها به هواداران قرقیز و قزاق در ناحیه ایلی متکی بودند. <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۱۹، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
===تفاوت‌ها=== | ===تفاوت‌ها=== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
===تأثیر تفاوت‌ها=== | ===تأثیر تفاوت‌ها=== | ||
این تفاوت، بر خلاف سلسله‌های خاورمیانه و ماوراءالنهر که هر دو شکل ذکر در کنار یکدیگر وجود داشت، در ترکستان چین منشأ منازعه و کشمکش گردید تا آن‌جا که هواداران یک گروه، دیگری را دیوانه خواندند | این تفاوت، بر خلاف سلسله‌های خاورمیانه و ماوراءالنهر که هر دو شکل ذکر در کنار یکدیگر وجود داشت، در ترکستان چین منشأ منازعه و کشمکش گردید تا آن‌جا که هواداران یک گروه، دیگری را دیوانه خواندند <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۳۳، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> و تمام مناسبات اقتصادی و سیاسی و خانوادگی آنان قطع شد و مناقشات خونینی در گرفت <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۵، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> تا این‌که در حدود ۱۰۸۹ هدایت اللّه آفاق به قدرت سیاسی و حکومت کاشغر رسید و از شدت این دشمنی‌ها تا حدودی کاسته شد. | ||
===انشعابات=== | ===انشعابات=== | ||
در دوره رهبری سیاسی آفاق انشعاباتی در سلسله رخ داد و سلسله‌های دیگری، از جمله قادریه و سهروردیه ، از سمرقند به کاشغر و ختن وارد شد. | در دوره رهبری سیاسی آفاق انشعاباتی در سلسله رخ داد و سلسله‌های دیگری، از جمله قادریه و سهروردیه ، از سمرقند به کاشغر و ختن وارد شد. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۸۹، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref><ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۶، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
==رونق نفوذ تصوف در چین== | ==رونق نفوذ تصوف در چین== | ||
با رونق تجارت و افزونی رفت وآمد بازرگانان و آزادی سفر مسلمانان به مکه و آشنایی آنان با اندیشه‌های صوفیانه در خاورمیانه، اشاعه تصوف در چین شتاب بیشتری یافت. | با رونق تجارت و افزونی رفت وآمد بازرگانان و آزادی سفر مسلمانان به مکه و آشنایی آنان با اندیشه‌های صوفیانه در خاورمیانه، اشاعه تصوف در چین شتاب بیشتری یافت. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۶ـ۹۷، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
==نزاع آفاق و اسماعیل== | ==نزاع آفاق و اسماعیل== | ||
در ۱۰۸۹ آخرین خان کاشغر، اسماعیل، که از گسترش نفوذ خواجگان آفاقی بیم‌ناک شده بود، آفاق را از کاشغر راند، ولی او به کمک مغول‌های قَلموق (کلموک) ساکن زونگار / جونکار به کاشغر بازگشت و پس از شکست دادن اسماعیل و تصرف یارکند، پایتخت کاشغر، قدرت را در سین کیانگ جنوبی به دست گرفت. | در ۱۰۸۹ آخرین خان کاشغر، اسماعیل، که از گسترش نفوذ خواجگان آفاقی بیم‌ناک شده بود، آفاق را از کاشغر راند، ولی او به کمک مغول‌های قَلموق (کلموک) ساکن زونگار / جونکار به کاشغر بازگشت و پس از شکست دادن اسماعیل و تصرف یارکند، پایتخت کاشغر، قدرت را در سین کیانگ جنوبی به دست گرفت. <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۳۳، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref><ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۵، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
==دوره حکومت آفاق== | ==دوره حکومت آفاق== | ||
در دوره حکومت آفاق، جمعیت نامتجانس آلتی شهر، با تکیه بر اسلام و بویژه تعالیم سلسله نقشبندی هویتی مشترک یافت. | در دوره حکومت آفاق، جمعیت نامتجانس آلتی شهر، با تکیه بر اسلام و بویژه تعالیم سلسله نقشبندی هویتی مشترک یافت. | ||
سیاست‌های او موجب گسترش بسیار تصوف در چین شد و هریک از فِرَق تصوف در کاشغر و یارکند و تورفان و دیگر مناطق به احداث « گنبد » (تشکیلات اداره طریقت) پرداختند. | سیاست‌های او موجب گسترش بسیار تصوف در چین شد و هریک از فِرَق تصوف در کاشغر و یارکند و تورفان و دیگر مناطق به احداث « گنبد » (تشکیلات اداره طریقت) پرداختند. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۶ـ۹۷، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
وی با وجود تحمیل مالیات‌های سنگین بر اهالی زونگار، پیروان دو سلسله آفاقیه و اسحاقیه را از مالیات معاف کرد. | وی با وجود تحمیل مالیات‌های سنگین بر اهالی زونگار، پیروان دو سلسله آفاقیه و اسحاقیه را از مالیات معاف کرد. | ||
==تقسیم حکومت خواجگان== | ==تقسیم حکومت خواجگان== | ||
حکومت یک‌پارچه خواجگان بر کاشغر با مرگ دانیال، حاکم یارکند، در ۱۱۴۹ میان چهار پسر وی تقسیم شد. | حکومت یک‌پارچه خواجگان بر کاشغر با مرگ دانیال، حاکم یارکند، در ۱۱۴۹ میان چهار پسر وی تقسیم شد. <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۸۱، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
==تجزیه کاشغر== | ==تجزیه کاشغر== | ||
یوسف، فرزند دانیال، تصمیم داشت با استفاده از جنگ‌های داخلی بین مدعیان حکومت، تمام کاشغر را تصاحب کند، | یوسف، فرزند دانیال، تصمیم داشت با استفاده از جنگ‌های داخلی بین مدعیان حکومت، تمام کاشغر را تصاحب کند، <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۸۱، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> اما نتوانست و کاشغر به خانات کوچک تجزیه شد؛ با این حال این منطقه هم‌چنان در تسلط خواجگان باقی ماند و آنان کوشیدند با حمایت قلموق‌ها از حکومت چین جدا شوند و استقلال خود را به دست آورند. <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۸۲، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
==حمله منچویا چینگ به زونگار== | ==حمله منچویا چینگ به زونگار== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==پایان حکومت خواجگان== | ==پایان حکومت خواجگان== | ||
سرانجام چینی‌ها، کاشغر را در ۱۱۷۳ تسخیر کردند و حکومت خواجگان به پایان رسید. | سرانجام چینی‌ها، کاشغر را در ۱۱۷۳ تسخیر کردند و حکومت خواجگان به پایان رسید. | ||
آن دو برادر نیز به بدخشان گریختند، اما امیر آن سامان آنان را کشت. | آن دو برادر نیز به بدخشان گریختند، اما امیر آن سامان آنان را کشت. <ref>رنه گروسه، امپراطوری صحرانوردان، ج۱، ص۸۸۲، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران ۱۳۶۵ ش.</ref> | ||
=خواجگان ترکستان شرقی= | =خواجگان ترکستان شرقی= | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==رهبر سلسله جدید== | ==رهبر سلسله جدید== | ||
رهبر سلسله جدید در قرن دوازدهم، عالمی اهل کانسو به نام ما مینگ هسین / مامین شین | رهبر سلسله جدید در قرن دوازدهم، عالمی اهل کانسو به نام ما مینگ هسین / مامین شین <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۱۰۰، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> بود که در سرزمین‌های عربی و آسیای مرکزی تحصیلات دینی خود را تمام کرده بود. <ref>رافائل ایزرائیلی، مسلمانان چین: رویارویی دو فرهنگ، ج۱، ص۲۳۰، ترجمه حسن تقی زاده طوسی، مشهد ۱۳۶۸ ش.</ref><ref>رافائل ایزرائیلی، مسلمانان چین: رویارویی دو فرهنگ، ج۱، ص۳۳۰، ترجمه حسن تقی زاده طوسی، مشهد ۱۳۶۸ ش.</ref> | ||
==خصوصیات مامین شین== | ==خصوصیات مامین شین== | ||
او بشدت طرفدار ساده زیستی بود و می‌خواست آداب دینی را نیز ساده کند. | او بشدت طرفدار ساده زیستی بود و می‌خواست آداب دینی را نیز ساده کند. | ||
وی با خود قرآن کوچکی، منتخب از سوره‌های قرآن ، به کانسو برد و در سلسله نقشبندیه نیز نوآوری‌هایی کرد. | وی با خود قرآن کوچکی، منتخب از سوره‌های قرآن ، به کانسو برد و در سلسله نقشبندیه نیز نوآوری‌هایی کرد. | ||
اندیشه‌های او الهام‌بخش بسیاری از حرکت‌های جهادی در قرن دوازدهم و سیزدهم در نواحی غربی چین بود. | اندیشه‌های او الهام‌بخش بسیاری از حرکت‌های جهادی در قرن دوازدهم و سیزدهم در نواحی غربی چین بود. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۱۰۰، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
=خُفیه و چهریه= | =خُفیه و چهریه= | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
==اطلاعات درباه دو سلسله== | ==اطلاعات درباه دو سلسله== | ||
اطلاعات در باره فرقه جدید و قدیم اندک و بسیار مبهم است، چنان‌که حتی در این‌که این شاخه‌ها انشعاباتی از نقشبندیه باشند، تردید کرده‌اند، مثلاً ایزرائیلی | اطلاعات در باره فرقه جدید و قدیم اندک و بسیار مبهم است، چنان‌که حتی در این‌که این شاخه‌ها انشعاباتی از نقشبندیه باشند، تردید کرده‌اند، مثلاً ایزرائیلی<ref>رافائل ایزرائیلی، مسلمانان چین: رویارویی دو فرهنگ، ج۱، ص۲۳۱ـ۲۵۲، ترجمه حسن تقی زاده طوسی، مشهد ۱۳۶۸ ش.</ref> با وجود پذیرفتن احتمال نقشبندی بودن ما مینگ ـ هسین، شاخه جدید را منشعب از سلسله نقشبندیه ندانسته است. | ||
=شاخه ایشانی= | =شاخه ایشانی= | ||
شاخه ایشانی | شاخه ایشانی <ref>پانویس ۵، فنگ جین یوان، ج۱، ص۹۱، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> نیز در چین از نفوذ و اعتبار برخوردار است و تقریباً تمام شیوخ آن در ابتدای امر از آسیای مرکزی به چین رفتند و به تبلیغ افکار احمد سرهندی پرداختند. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۱۰۱، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
=سلسله کبرویه= | =سلسله کبرویه= | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
==بنیان‌گذار== | ==بنیان‌گذار== | ||
بنیان‌گذار آن صوفی‌ای ایرانی به نام محیی الدین بود که نام چینی جانک را برگزید و بدین سبب سلسله وی به سلسله خاندان جانک نیز شهرت دارد. | بنیان‌گذار آن صوفی‌ای ایرانی به نام محیی الدین بود که نام چینی جانک را برگزید و بدین سبب سلسله وی به سلسله خاندان جانک نیز شهرت دارد. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۹۱، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
==جای‌گاه== | ==جای‌گاه== | ||
کبرویه یکی از چهار سلسله بزرگ صوفیانه در چین است | کبرویه یکی از چهار سلسله بزرگ صوفیانه در چین است <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «طریقت کبرویّه در چین»، ج۱، ص۴۰، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> و بیشترین پیروان آن در این سرزمین از قوم «دونگ شیان» اند. <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «طریقت کبرویّه در چین»، ج۱، ص۴۲ـ۴۴، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
ذکر جلی، توارث در رهبری طریقت و فعالیت در جنبش‌های سیاسی و امور اجتماعی از ویژگی‌های کبرویه چین است. | ذکر جلی، توارث در رهبری طریقت و فعالیت در جنبش‌های سیاسی و امور اجتماعی از ویژگی‌های کبرویه چین است. <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «طریقت کبرویّه در چین»، ج۱، ص۴۵ـ۴۶، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> | ||
==زیارت‌گاه‌ها== | ==زیارت‌گاه‌ها== | ||
مهم‌ترین زیارت‌گاه‌ها و اماکن مقدس کبرویه در شمال غربی چین قرار دارد. | مهم‌ترین زیارت‌گاه‌ها و اماکن مقدس کبرویه در شمال غربی چین قرار دارد. <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «طریقت کبرویّه در چین»، ج۱، ص۴۸ـ۵۱، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> | ||
=سلسله قادریه= | =سلسله قادریه= | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
==انشعابات== | ==انشعابات== | ||
دو تن از مریدان وی، چی جینگ یی با کُنیه طریقتی هلال الدین | دو تن از مریدان وی، چی جینگ یی با کُنیه طریقتی هلال الدین <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «طریقت کبرویّه در چین»، ج۱، ص۴۴، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> و ما دائوزو، اندیشه‌های قادری را اشاعه دادند، اما بعدها میان هواداران ما دائوزو تفرقه افتاد و به دو گروه جیوسای پینگ و خوزی خو تقسیم شدند. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۸۹، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
==محل اجرای مراسمات== | ==محل اجرای مراسمات== | ||
بیشتر قادریان خانقاهی خاص خود ندارند و در مورد مکان عبادت ، نسبت به مقابر صوفیان | بیشتر قادریان خانقاهی خاص خود ندارند و در مورد مکان عبادت ، نسبت به مقابر صوفیان <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «طریقت کبرویّه در چین»، ج۱، ص۴۷، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> بیش از مساجد تأکید می‌کنند. | ||
گروه دیگری از آنان که « دان جیا رن » نامیده می‌شوند برای اجرای آیین‌های خود در خانقاه حضور می‌یابند. | گروه دیگری از آنان که « دان جیا رن » نامیده می‌شوند برای اجرای آیین‌های خود در خانقاه حضور می‌یابند. <ref>پانویس ۳، محمدجواد امیدوارنیا، ج۱، ص۴۶، «طریقت کبرویّه در چین»، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
انتخابی بودن رهبر سلسله و تأکید بر ذکر خفی از دیگر ویژگی‌های قادریان چین است. | انتخابی بودن رهبر سلسله و تأکید بر ذکر خفی از دیگر ویژگی‌های قادریان چین است. <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «طریقت کبرویّه در چین»، ج۱، ص۴۶، در مجموع مقالات همایش علمی ـ بین المللی بزرگداشت شیخ نجم الدین کبری، تدوین و ویرایش محمد تقوی، عشق آباد: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، ۱۳۸۰ ش.</ref> | ||
=دوران رشد و افول تصوف= | =دوران رشد و افول تصوف= | ||
در سده چهاردهم/ بیستم و در خلال انقلاب فرهنگی و در دوره پس از مائو و حکومت «گروه چهار نفره» که نهادهای رسمی اسلامی در چین هدف حمله‌ای سخت قرار گرفت، تصوف رشد کرد، اما از ۱۳۵۷ ش/ ۱۹۷۸ به بعد که این نهادها بتدریج از حمایت مقامات رسمی برخوردار گردید، از نفوذ سلسله‌های صوفیانه کاسته شد. | در سده چهاردهم/ بیستم و در خلال انقلاب فرهنگی و در دوره پس از مائو و حکومت «گروه چهار نفره» که نهادهای رسمی اسلامی در چین هدف حمله‌ای سخت قرار گرفت، تصوف رشد کرد، اما از ۱۳۵۷ ش/ ۱۹۷۸ به بعد که این نهادها بتدریج از حمایت مقامات رسمی برخوردار گردید، از نفوذ سلسله‌های صوفیانه کاسته شد.<ref>آلکساندر بن یگسن و اندرز ویمبوش، صوفیان و کمیسرها: تصوف در اتحاد شوروی، ج۱، ص۱۵۳ـ ۱۵۴، ترجمه افسانه منفرد، تهران ۱۳۷۸ ش.</ref> | ||
=اختلاف صوفیان سنتی با اخوان‌ها= | =اختلاف صوفیان سنتی با اخوان‌ها= | ||
هم اکنون در مینگ سیا و کانسو و کین قایی میان صوفیان سنّتی و « اخوان » ها یا « قرآنی » ها (طریقتی که فقط به قرآن استناد می‌کند و بشدت تحت تأثیر وهابیت است) اختلافاتی پدید آمده است. | هم اکنون در مینگ سیا و کانسو و کین قایی میان صوفیان سنّتی و « اخوان » ها یا « قرآنی » ها (طریقتی که فقط به قرآن استناد می‌کند و بشدت تحت تأثیر وهابیت است) اختلافاتی پدید آمده است. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۸۸، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref><ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۱۰۱ـ۱۰۲، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
=منهوان= | =منهوان= | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۵: | ||
=آثار درباه تصوف چین= | =آثار درباه تصوف چین= | ||
از میان چینیان ماتونگ، استاد مؤسسه قوم شناسی کانسو، در اوایل دهه ۱۳۶۰ ش /۱۹۸۰ در باره تصوف در چین پژوهش‌هایی کرد، از جمله آثار او در این حوزه دو کتاب به زبان چینی است: گروه‌های اسلامی و تشکیلات صوفیه در چین (انتشارات خلق استان نینگ شیا، چاپ دوم، ۱۹۹۵) و ویژگی‌های اصلی اسلام در شمال غربی چین (انتشارات دانشگاه لنجو، ۱۹۹۰). | از میان چینیان ماتونگ، استاد مؤسسه قوم شناسی کانسو، در اوایل دهه ۱۳۶۰ ش /۱۹۸۰ در باره تصوف در چین پژوهش‌هایی کرد، از جمله آثار او در این حوزه دو کتاب به زبان چینی است: گروه‌های اسلامی و تشکیلات صوفیه در چین (انتشارات خلق استان نینگ شیا، چاپ دوم، ۱۹۹۵) و ویژگی‌های اصلی اسلام در شمال غربی چین (انتشارات دانشگاه لنجو، ۱۹۹۰). <ref>محمدجواد امیدوارنیا، «مطالعات اسلامی در چین طی دو دهه اخیر»، ج۱، ص۸۶، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، ش ۲۴ (زمستان ۱۳۷۷).</ref><ref>محمدجواد امیدوارنیا، «مطالعات اسلامی در چین طی دو دهه اخیر»، ج۱، ص۹۸، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، ش ۲۴ (زمستان ۱۳۷۷).</ref> | ||
از دیگر تألیفات چینیان کتاب منتخبی از مدارک مطالعاتی در باره تاریخ اسلام در چین (۱۹۱۱ـ۱۹۴۹) نوشته لی شین هوا و فنگ جین یوان است که شامل مقالاتی در باره سلسله‌های صوفیانه در چین است. | از دیگر تألیفات چینیان کتاب منتخبی از مدارک مطالعاتی در باره تاریخ اسلام در چین (۱۹۱۱ـ۱۹۴۹) نوشته لی شین هوا و فنگ جین یوان است که شامل مقالاتی در باره سلسله‌های صوفیانه در چین است. <ref>فنگ جین یوان، فرهنگ اسلامی و ایرانی در چین، ج۱، ص۸۳، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران (بی تا).</ref> | ||
=پانویس= | |||
{{پانویس|3}} | |||
=فهرست منابع= | =فهرست منابع= | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۶۵: | ||
(۷) زاسکیاهیبر، «سیاست چین در آسیای مرکزی»، ترجمه اردلان مختاری، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، ش ۲۴ (زمستان ۱۳۷۷). | (۷) زاسکیاهیبر، «سیاست چین در آسیای مرکزی»، ترجمه اردلان مختاری، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، ش ۲۴ (زمستان ۱۳۷۷). | ||