۲٬۸۸۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Wikivahdat (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'رده:اصطلاحات اسلامی' به 'رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی') |
||
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
مُستَحَب به عملی گفته میشود که انجام آن بهتر از ترک آن است، هرچند انجام دادنش واجب نیست. نماز شب، نمازهای نافله روزانه، روزههای مستحبی، دعا به خصوص دعاهای مأثور، صلوات و بسیاری از اعمال دیگر را مستحب خواندهاند. | مُستَحَب به عملی گفته میشود که انجام آن بهتر از ترک آن است، هرچند انجام دادنش [[واجب]] نیست. نماز شب، نمازهای نافله روزانه، روزههای مستحبی، دعا به خصوص دعاهای مأثور، صلوات و بسیاری از اعمال دیگر را مستحب خواندهاند. | ||
=مفهومشناسی= | |||
مستحب، از اقسام محکوم به است؛ یعنی شارع مقدس مکلف را به انجام عملی تشویق و تحریص میکند، بی آن که در آن الزامی وجود داشته باشد؛ به بیان دیگر، مستحب، عملی است که فعل آن پسندیده است و ترکش حرام نیست؛ یعنی انجام دهنده آن سزاوار ستایش میباشد، ولی ترک کننده آن مستحق ذم نیست، مانند: نماز و روزه مستحبی.<ref>اصول الاستنباط، حیدری، علی نقی، ص۸۳. </ref>.<ref>مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص۱۱۱.</ref> | |||
مستحب در [[فقه]] عملی است که حکم شرعی آناستحباب است و انجام آن بهتر است و در عین حال ترک کردن آن اشکالی ندارد.<ref>خویی، اجود التقریرات، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۱۴۳؛ حکیم، اصول العامه للفقه المقارن، ۱۹۷۹م، ص۶۲.</ref> با این حال کاربرد این لغت در قرآن کریم و احادیث معصومان، به معنای لغوی یعنی دوست داشته شده و محبوب است.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ۳۹۷.</ref> | |||
مستحب در | |||
عناوین ندب، نفل، سنّت و تطوّع نیز بیانگر معنای استحباب است.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۹۶.</ref> | عناوین ندب، نفل، سنّت و تطوّع نیز بیانگر معنای استحباب است.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۹۶.</ref> | ||
=جایگاه بحث= | =جایگاه بحث= | ||
استحاب در مباحث فقهی در بیشتر ابواب فقهی به عنوان یکی از احکام پنجگانه به کار رفته است و در اصول فقه، در مبحث اوامر، ضدّ و مقدّمۀ واجب به آن پرداخته شده است. | استحاب در مباحث فقهی در بیشتر ابواب فقهی به عنوان یکی از احکام پنجگانه به کار رفته است و در اصول فقه، در مبحث اوامر، ضدّ و مقدّمۀ واجب به آن پرداخته شده است. | ||
=انواع مستحب= | |||
مستحب سه قسم است: | |||
۱. مستحب مؤکد؛ فعلی است که ترک آن عقاب ندارد، ولی ترک کننده آن مستحق مذمت و عتاب میشود، مانند افعالی که مکمل واجبات دینی است، هم چون: نماز جماعت، اذان و اقامه؛ | |||
۲. مستحب مشروع؛ فعلی است که فاعل آن ثواب میبرد، ولی ترک کننده آن سرزنش و عقاب نمیشود، مانند: تصدق بر فقرا و روزه روزهای دوشنبه و پنجشنبه هر هفته؛ | |||
۳. مستحب زاید؛ فعلی است که از کمالات مکلف محسوب میشود، مانند: اقتدا به رسول صلیاللهعلیهوآلهوسلّم در امور عادی مثل خوردن، آشامیدن، راه رفتن و خوابیدن.<ref> اصول الفقه الاسلامی، زحیلی، وهبه، ص (۷۹-۷۸).</ref>. | |||
=اقسام= | =اقسام= | ||
خط ۲۷: | خط ۳۷: | ||
=مستحبات معروف= | =مستحبات معروف= | ||
==نمازهای مستحب== | == نمازهای مستحب == | ||
نوشتارهای اصلی: نافلههای یومیه، نماز شب و نماز جعفر طیار | نوشتارهای اصلی: نافلههای یومیه، نماز شب و نماز جعفر طیار | ||
از آنجا که نماز زیباترین و کاملترین عمل عبادی است، علاوه بر نمازهای واجب، نمازهای مستحبی زیادی برای مشتاقان قرار داده شده و کمتر موقعیت دینی را میتوان یافت که نماز ویژهای نداشته باشد. در | از آنجا که نماز زیباترین و کاملترین عمل عبادی است، علاوه بر نمازهای واجب، نمازهای مستحبی زیادی برای مشتاقان قرار داده شده و کمتر موقعیت دینی را میتوان یافت که نماز ویژهای نداشته باشد. در مفاتیحالجنان تعداد زیادی از این نمازها بیان شده است. برخی از مهمترین نمازهای مستحبی عبارتند از نمازهای نافله روزانه، نماز شب، نماز جعفر طیار، نماز استسقا، نماز عید فطر و قربان، نماز اول ماه. | ||
==روزههای مستحب== | == روزههای مستحب == | ||
روزۀ تمام روزهای سال، غیر از روزهایی که روزه در آن حرام و مکروه اعلام شده، مستحب است. البته گرفتن روزه در بعضی از روزها بیشتر سفارش شده است | روزۀ تمام روزهای سال، غیر از روزهایی که روزه در آن حرام و مکروه اعلام شده، مستحب است. البته گرفتن روزه در بعضی از روزها بیشتر سفارش شده است | ||
==دعاهای مستند و مأثور== | == دعاهای مستند و مأثور == | ||
گرچه با هر زبانی میتوان از خداوند درخواست نمود، اما تاثیر دعاهایی که در کتابهای دعا از زبان معصومین نقل شده بیشتر است. | گرچه با هر زبانی میتوان از خداوند درخواست نمود، اما تاثیر دعاهایی که در کتابهای دعا از زبان معصومین نقل شده بیشتر است. | ||
=منابع= | =منابع= | ||
آخوند خراسانی، ملاکاظم، کفایه الاصول، قم، موسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق. | آخوند خراسانی، ملاکاظم، کفایه الاصول، قم، موسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق. | ||
حکیم، محمد | حکیم، محمد تقی، اصول العامه للفقه المقارن، بیروت، مؤسسة آل البیت، چاپ دوم، ۱۹۷۹م. | ||
خویی، سید ابوالقاسم، اجود التقریرات، تقریرات درس محمد حسین نائینی، قم، مطبعه العرفان، ۱۳۵۲ش. | خویی، سید ابوالقاسم، اجود التقریرات، تقریرات درس محمد حسین نائینی، قم، مطبعه العرفان، ۱۳۵۲ش. | ||
خط ۵۵: | خط ۶۲: | ||
هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، قم، موسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، ۱۴۲۶ق. | هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، قم، موسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، ۱۴۲۶ق. | ||
== منابع == | |||
[http://lib.eshia.ir/71601/1/730 فرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۳۰، برگرفته از مقاله «مستحب»] | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] |
ویرایش