فقه مقارن، به مثابه رویکردی برای تقریب: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فقه مقارن، به مثابه رویکردی برای تقریب''' نام مدخلی است که  به فقه مقارن از منظر تقریب مذاهب می نگرد و به تبیین رویکرد تقریبی فقه مقارن اشاره کرده و ابعاد این رویکرد را بررسی می کند.

فقه مقارن که فقه تطبیقی نیز نامیده شده بر گونه ای از عرضه فقه اطلاق می شود که  به گردآوری آراء و نظرات و فتاوای عالمان اسلامی مذاهب مختلف در مسائل فرعی فقهی در کنار هم می پردازد. این گردآوری اقوال و نظرات فقهی، گاه، بدون موازنه و داوری  بین نظریات مختلف فقهی از حیث دلیل و مدرک بوده که اصطلاح فقه مقارن در عصر حاضر عمدتاً به این معنا بکار می رود<ref>ر.ک: جناتی،کیهان اندیشه، شماره 59، ص 35</ref>  و گاه در کنار جمع آوری اقوال و آراء فقهای مذاهب مختلف، به ارائه دلیل هریک از اقوال وبررسی و موازنه¬ی آنها نیز پرداخته شده است که از این نوع دوّم در گذشته به «علم الخلاف» یا «الخلافیات» تعبیر می شده است.<ref>ر.ک: حکیم، الاصول العامة للفقه المقارن، ج1،ص13.</ref>  

علمای بزرگ شیعه امامیه از دیرباز به نگارش فقه مقارن و تدریس آن اشتغال داشته اند. این امر فواید متعدّدی داشت که از جمله آنها می توان دفاع از فقه شیعه و تبیین غنای آن در مقایسه با فقه مذاهب دیگر، روشن شدن ابعاد مسائل فقهی با کنارهم قرار دادن اقوال مذاهب مختلف و کمک به انتخاب قول برتر یاد کرد.

یکی از شایع ترین معانی تقریب، تأکید بر مشترکات بین مذاهب است که مقدمه اش تبیین مشترکات بین مذاهب اسلامی است. در این نگاه مشترکات فقهی بین مذهب شیعه و مذاهب دیگر روشن تر گردیده و برخی از سوء تفاهمات که منشأ اختلاف بین مذاهب و جزء موانع تقریب به شمار می رود برطرف می گردد.

شهید مطهری در این رابطه می گوید:

نمونه دیگر مسأله جنجالی عقد متعه است که بر اساس ادلّه قرآنی و سنّت نبوی، شیعه امامیه آن را جایز می داند. روشن است که اگر با نگاه فقه مقارن به این مسأله نگریسته شود و مبانی فقهی بحث، از نگاه مذاهب مختلف اسلامی روشن گردد، استدلالهای مذهب امامیه برای این مسأله با استدلالهای مذاهب دیگر مقایسه شده و قوّت یا ضعف استدلالهای طرفین روشن می گردد. این خود، روشی است که اتّهام ها و سوء تفاهمات در مسأله عقد متعه را از  مذهب شیعه امامیه برطرف کرده و راه تقریب را هموار می کند.

اصولاً چون در قرون مـتأخّر دعوت تقریب، به معنای کنونی مطرح نبوده، طبیعی است که تقریر واضحی هم از تقریب فقهی به معنای توسعه مشترکات از طریق فقه مقارن در دسترس نیست لکن نوع عملکرد این بزرگان نشان از نگاه فقهی آنان به مقوله تقریب دارد و این نگاه را می توان در کنار نگاه های دیگر به تقریب، مطرح کرده و به بررسی آن پرداخت.

یکی از مبانی تقریب با رویکرد تبیین مشترکات از طریق فقه مقارن را می توان آیه شریفه: «فبشّر عباد الذین یستمعون القول فیتّبعون أحسنه»<ref>زمر، آیه 17و 18</ref>  به شمار آورد. بر اساس این آیه،کسانی که استدلالهای مختلف را می شنوند و بهترین را برمی گزینند مورد بشارت خداوند قرار گرفته اند. بنابراین باید فضایی برای عرضه اقوال مختلف وجود داشته باشد تا انتخاب بهترین میسور باشد.

==پانویس ها==

[[رده: تقریب، فقه مقارن]]