۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جریان نوسلفی در عربستان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ك' به 'ک'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') |
||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
شيخ الاسلام وقت عربستان سعودي «عبدالعزيز بن باز» تحت فشار آل سعود فتوايي به اين مضمون در سال 1375ق در خصوص اسامه بن لادن صادر مي‌کند: «اسامه بن لادن از مصاديق مفسدين بر روي زمين است که به دنبال راه‌هاي شر و مفسده انگيز است و از اطاعت ولي امر خارج شده است». | شيخ الاسلام وقت عربستان سعودي «عبدالعزيز بن باز» تحت فشار آل سعود فتوايي به اين مضمون در سال 1375ق در خصوص اسامه بن لادن صادر مي‌کند: «اسامه بن لادن از مصاديق مفسدين بر روي زمين است که به دنبال راه‌هاي شر و مفسده انگيز است و از اطاعت ولي امر خارج شده است». | ||
سرانجام در 9 يوليو 2000م شيخ | سرانجام در 9 يوليو 2000م شيخ دکتر سفر الحوالي و شيخ دکتر ناصر العمر آزاد شده و اجازة تدريس يافتند. | ||
شيخ ناصر العمر در سال 1992م | شيخ ناصر العمر در سال 1992م کتابي با عنوان «واقع الرافضة في بلاد التوحيد» با خطاب به هيأت کبار علما نوشت و در آن از حکومت سعودي خواست تا همة حسينيه‌هاي شيعه تخريب، علماي شيعه دستگير و همة کارمندان شيعة ادارات اخراج شوند. | ||
==بازتاب 11 سپتامبر و چالش افغانستان== | ==بازتاب 11 سپتامبر و چالش افغانستان== | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
پس از واقعة 11 سپتامبر 2001م، تلاش‌هاي عربستان براي توسعة سياسي ـ ديني خود در جهان و از جمله در افغانستان دچار مشکل شد و به توسعة شکاف دروني ميان گرايش‌هاي مختلف وهابي انجاميد. توسعة فعاليت‌هاي تروريستي در ميان وهابيت جهادي، با مقابلة جهاني روبرو شد. در داخل عربستان نيز واکنش‌هاي مختلفي در برابر آن شکل گرفت. بخشي از وهابيت جهادي، براي حفظ موقعيت خود در جهان و درون عربستان از برخي گرايش‌هاي تند خود عقب‌نشيني کردند. چنان‌که، دولت سعودي نيز ناگزير از مقابله با گرايش تند جهادي و تکفيري شد. | پس از واقعة 11 سپتامبر 2001م، تلاش‌هاي عربستان براي توسعة سياسي ـ ديني خود در جهان و از جمله در افغانستان دچار مشکل شد و به توسعة شکاف دروني ميان گرايش‌هاي مختلف وهابي انجاميد. توسعة فعاليت‌هاي تروريستي در ميان وهابيت جهادي، با مقابلة جهاني روبرو شد. در داخل عربستان نيز واکنش‌هاي مختلفي در برابر آن شکل گرفت. بخشي از وهابيت جهادي، براي حفظ موقعيت خود در جهان و درون عربستان از برخي گرايش‌هاي تند خود عقب‌نشيني کردند. چنان‌که، دولت سعودي نيز ناگزير از مقابله با گرايش تند جهادي و تکفيري شد. | ||
در سال 2003م عربستان سعودي شاه افزايش تعصب ديني از جانب دولت و برخي از شخصيت‌هاي ديني بود. بارزترين رخداد، تعرض به مسجد اصلي شيعيان اسماعيلي در شهر نجران جنوبي، اعمال تضييق بر تعدادي از حسينيه‌ها و مساجد شيعيان دوازده امامي و بازداشت بسياري از علماي شيعه بود. | در سال 2003م عربستان سعودي شاه افزايش تعصب ديني از جانب دولت و برخي از شخصيت‌هاي ديني بود. بارزترين رخداد، تعرض به مسجد اصلي شيعيان اسماعيلي در شهر نجران جنوبي، اعمال تضييق بر تعدادي از حسينيه‌ها و مساجد شيعيان دوازده امامي و بازداشت بسياري از علماي شيعه بود. چنان‌که، آزادي سايت‌هاي اينترنتي را که به تعصبات ديني ميان طوايف دامن مي‌زدند، در اين سال افزايش يافت. | ||
اولين سمينار تقريب فکري سعودي و گفتگوي رو در رو ميان انديشمندان مختلف اين | اولين سمينار تقريب فکري سعودي و گفتگوي رو در رو ميان انديشمندان مختلف اين کشور، به عنوان «الملتقي الوطني للحوار الفکري» از پنجم اغسطس 2003م شکل گرفت. در اين، سمينار براي نخستين بار، گفتگوهايي ميان دکتر سفر الحوالي با ترکي الحمد، شيخ سلمان العوده با دکتر عبدالله الغذامي، دکتر ناصر العمر با ترکي السديري، دکتر سعيد ال زعير با دکتر عبدالله الفوزان، همراه با سخنراني افتتاحيه توسط شيخ محدث سليمان بن ناصر العلوان، شکل گرفت. | ||
اين سمينار سه روزه، به رياست | اين سمينار سه روزه، به رياست دکتر صالح بن عبد الرحمن الحصين رئيس عمومي شؤون مسجدالحرام برگزار شد و دکتر عبد الله بن عمر نصيف ـ دبير کل سمينار عالم اسلامي ـ و دکتر راشد الراجح مدير پيشين دانشگاه أم القري، او را در ادارة سمينار کمک مي‌کردند. ملاقات با ولي عهد عربستان سعودي امير عبد الله بن عبد العزيز، به پايان رسيد. | ||
==بازتاب اشغال عراق== | ==بازتاب اشغال عراق== | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
5. عائض القرني | 5. عائض القرني | ||
برخي ديگر از افراد مشهور در جريان نوسلفي عبارتند از: شيخ | برخي ديگر از افراد مشهور در جريان نوسلفي عبارتند از: شيخ البراک، شيخ محسن العواجي و ... | ||
==شيخ | ==شيخ دکتر سفر الحوالي== | ||
رسالة فوق ليسانس اين شاگرد محمدقطب که تحت نظر او نگاشته شد، دربارة سکولاريسم و ابعاد آن تحت عنوان «العلمانية: متتبعا أصولها وتطورها وفلسفتها وتجلياتها في العالم العربي والاسلامي» بود. پس از آن، او در رسالة دکتراي خود به مسأله نوعي از دين‌گريزي در قالب انديشة ارجاء پرداخت. «ظاهرة الارجاء في | رسالة فوق ليسانس اين شاگرد محمدقطب که تحت نظر او نگاشته شد، دربارة سکولاريسم و ابعاد آن تحت عنوان «العلمانية: متتبعا أصولها وتطورها وفلسفتها وتجلياتها في العالم العربي والاسلامي» بود. پس از آن، او در رسالة دکتراي خود به مسأله نوعي از دين‌گريزي در قالب انديشة ارجاء پرداخت. «ظاهرة الارجاء في الفکر الاسلامي»، عنوان رسالة او در اين زمينه بود. | ||
او در ماجراي لشکرکشي امريکا به خليج فارس در 1990م، نه تنها به مخالفت با آن برخواست، بلکه با اتخاذ مواضعي هوشمندانه توانست توجه بسياري از مسلمانان را که از مواضع انفعالي به تنگ آمده بودند، متوجة خود کرده و نشاط جديدي در آنها ايجاد کند. او توانست با سخنراني‌هاي فراواني که از طريق نوارهاي کاست در بسياري از کشورهاي اسلامي نفوذ کرد، به بيداري اسلامي دامن زند. بخش عمده‌اي از تلاش او متوجة بازنمايي گرايش‌هاي استعماري امريکا و نئوکان‌ها شد. کتاب مشهور او، «وعد | او در ماجراي لشکرکشي امريکا به خليج فارس در 1990م، نه تنها به مخالفت با آن برخواست، بلکه با اتخاذ مواضعي هوشمندانه توانست توجه بسياري از مسلمانان را که از مواضع انفعالي به تنگ آمده بودند، متوجة خود کرده و نشاط جديدي در آنها ايجاد کند. او توانست با سخنراني‌هاي فراواني که از طريق نوارهاي کاست در بسياري از کشورهاي اسلامي نفوذ کرد، به بيداري اسلامي دامن زند. بخش عمده‌اي از تلاش او متوجة بازنمايي گرايش‌هاي استعماري امريکا و نئوکان‌ها شد. کتاب مشهور او، «وعد کيسنجر والاهداف الاميرکية بالخليج»، نمونة بارز اين تلاش و جهت‌گيري ضد استعماري اوست. او پيش از جنگ کويت، با سخنراني مشهور «العالم الاسلامي في ظل الوفاق الدولي»، توجه مسلمانان را به اهداف بلند مدت امريکا در خليج فارس جلب کرد. برخي از تلاش‌هاي ضد استعماري او در کتاب «القدس بين الوعد الحق والوعد المفترى» و کتاب «يوم الغضب» ظاهر شده است. | ||
فعاليت‌هاي مقابله‌جويانة سياسي سفر الحوالي با دولت سعودي در همراهي با امريکا واکنش نظام حاکم عربستان را به دنبال داشت. امير نايف بن عبدالعزيز وزير کشور عربستان در ذيقعدة1414ق، با ارسال کتاب وعد کيسنجر، دستور پادشاه عربستان براي بررسي وضعيت کتاب‌ها و سخنراني‌هاي ماه محرم شيخ دکتر سفر الحوالي و شيخ سلمان بن فهد العوده را به هيأت کبار العلما ابلاغ کرد. تنها چند روز پس از آن (3/4/1414ق)، بن باز مفتي عام عربستان و رئيس هيأت کبارالعلما نتيجة بررسي مذکور ـ در دورة چهل و يکم اين هيأت ـ را که در طائف منعقد شده بود، بدين صورت به وزير کشور اعلام کرد: به اجماع اعضا مقرر شد آنان در کميته‌اي با حضور دو تن از علما ـ به انتخاب وزير «شؤون اسلامي، اوقاف، تبليغ و ارشاد» ـ حاضر شده و عذرخواهي کنند. در غير اين صورت، از برقراري سخنراني و دروس عمومي ممنوع خواهند شد. | فعاليت‌هاي مقابله‌جويانة سياسي سفر الحوالي با دولت سعودي در همراهي با امريکا واکنش نظام حاکم عربستان را به دنبال داشت. امير نايف بن عبدالعزيز وزير کشور عربستان در ذيقعدة1414ق، با ارسال کتاب وعد کيسنجر، دستور پادشاه عربستان براي بررسي وضعيت کتاب‌ها و سخنراني‌هاي ماه محرم شيخ دکتر سفر الحوالي و شيخ سلمان بن فهد العوده را به هيأت کبار العلما ابلاغ کرد. تنها چند روز پس از آن (3/4/1414ق)، بن باز مفتي عام عربستان و رئيس هيأت کبارالعلما نتيجة بررسي مذکور ـ در دورة چهل و يکم اين هيأت ـ را که در طائف منعقد شده بود، بدين صورت به وزير کشور اعلام کرد: به اجماع اعضا مقرر شد آنان در کميته‌اي با حضور دو تن از علما ـ به انتخاب وزير «شؤون اسلامي، اوقاف، تبليغ و ارشاد» ـ حاضر شده و عذرخواهي کنند. در غير اين صورت، از برقراري سخنراني و دروس عمومي ممنوع خواهند شد. | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۴۲: | ||
پس از اين ماجرا، جريان بيداري نوسلفي ابعاد گسترده‌تري يافت. چنان‌که، سفر الحوالي و ديگر رهبران اين جريان به مقابله با برخي تنش‌هاي خشونت‌بار و امنيتي در عربستان پرداختند. سفر الحوالي و سلمان العوده، به رغم حمايت از مقاومت‌هاي نظامي مسلمانان سني در عراق، از رفتن جوانان سعودي به آنجا پرهيز مي‌دادند و آن را مفسده‌آميز مي‌خواندند. در مجموع، سفر الحوالي و ياران او، در آغاز مورد مخالفت وهابيت سنتي و در اواخر مورد مخالفت القاعده و حرکت‌هاي تکفيري قرار گرفتند. | پس از اين ماجرا، جريان بيداري نوسلفي ابعاد گسترده‌تري يافت. چنان‌که، سفر الحوالي و ديگر رهبران اين جريان به مقابله با برخي تنش‌هاي خشونت‌بار و امنيتي در عربستان پرداختند. سفر الحوالي و سلمان العوده، به رغم حمايت از مقاومت‌هاي نظامي مسلمانان سني در عراق، از رفتن جوانان سعودي به آنجا پرهيز مي‌دادند و آن را مفسده‌آميز مي‌خواندند. در مجموع، سفر الحوالي و ياران او، در آغاز مورد مخالفت وهابيت سنتي و در اواخر مورد مخالفت القاعده و حرکت‌هاي تکفيري قرار گرفتند. | ||
شايان ذکر است، شيخ | شايان ذکر است، شيخ دکتر سفر الحوالي دبير کل جريان «حملة العالمية لمقاومة العدوان» نيز هست.دربارة او مواضع مختلفي در ميان انديشمندان عربستان سعودي و جهان اسلام به چشم مي‌خورد. شيخ دکتر ربيع المدخلي، سفر الحوالي را از خوارج مي‌داند. عمر الکامل نيز از جمله کساني است که در ردّ او دست به قلم برده است. البته او که از جانب طرفداران سفر الحوالي، صوفي خوانده شده، بدون پاسخ نمانده و دکتر عبد الله بن حسين الموجان، به نگارش کتابي تحت عنوان «الردّ الشامل علي عمر کامل»، در پاسخ او دست زده است. در مقابل، کساني چون شيخ الالباني ، شيخ بن قعود ، بن جبرين و ... از او و ديگر پيشتازان جنبش بيداري (الصحوه) حمايت کردند. | ||
مواضع | مواضع دکتر سفر الحوالي عليه تشيع بسيار تند است. در تابستان سال 1385ش در ايام جنگ 31 روزة اسرائيل با حزب‌الله، او در وب‌سايت خود اعلام نمود: حزب‌الله که معني آن حزب خداست، در حقيقت حزب شيطان است و همچنين اين نکته را ابراز داشته بود که براي حزب‌الله دعا نکنيد. اين فتوا، پيرو فتواي مشابهي صادر شد که سه هفته پيش از آن، توسط شيخ عبدالله بن جبرين، صادر شده بود. | ||
==سلمان العوده== | ==سلمان العوده== | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۷: | ||
وي از جمله کساني است که باب انتقاد علني از حاکم را گشودند. او از اين تلقي در سال‌هاي بعدتر نيز دست نکشيد. چنان‌که در 1424/2003 نيز همانند همين رويکرد را در سخنان خود القا مي‌کرد. | وي از جمله کساني است که باب انتقاد علني از حاکم را گشودند. او از اين تلقي در سال‌هاي بعدتر نيز دست نکشيد. چنان‌که در 1424/2003 نيز همانند همين رويکرد را در سخنان خود القا مي‌کرد. | ||
شيخ بن عثيمين با ترجيح استماع سخنراني‌هاي شيخ بن باز و شيخ الالباني، گوش دادن به نوارهاي سخنراني سلمان العوده و سفر الحوالي را منع | شيخ بن عثيمين با ترجيح استماع سخنراني‌هاي شيخ بن باز و شيخ الالباني، گوش دادن به نوارهاي سخنراني سلمان العوده و سفر الحوالي را منع مي‌کند. شيخ يمني علامه مقبل بن هادي الوادعي سلمان العوده را بدعت‌آفرين مي‌خواند. شيخ محدث عبدالمحسن العباد عالم مدينه، نيز در کتاب مدارک النظر او را غوغاآفرين مي‌خواند. علامه مقبل بن هادي نيز سلمان العوده را بدعت‌گزار مي‌خواند. شيخ علامه عبيد الجابري نيز از امثال او پرهيز مي‌دهد. دکتر ابراهيم بن محمد الصبييحي عضو هيأت تدريس در دانشگاه اسلامي امام محمد بن سعود در رياض، کتابي با عنوان حتي لايقع الحرج عليه کتاب سلمان العوده با عنوان إفعل و لاحرج نوشت که در آن به نقد ديدگاه‌هاي سلمان العوده دربارة مناسک حج مي‌پردازد. جالب آن‌که، اين کتاب انتقادي همراه با مقدمة چند شخصيت برجستة وهابيت دولتي عربستان به چاپ رسيده است. مفتي عام عربستان سعودي شيخ عبدالعزيز آل شيخ و رئيس مجلس قضايي اعلي شيخ صالح الحيدان و علامه شيخ الفوزان بر اين کتاب مقدمه زده‌اند. | ||
در مقابل، افراد زيادي از مشايخ وهابي سعودي از او حمايت کرده‌اند. به طور نمونه، شيخ علامه عبدالعزيز الراجحي (مشهور به بن باز صغير) در پاسخ به پرسشي در درس خود دربارة صحت عقيدة سفر الحوالي وسلمان العوده، عقيدة آنها را در شعبان 1414ق، سليم و در چارچوب اهل سنت و جماعت خواند. شيخ علامه عبدالله بن قعود (عضو هيأت | در مقابل، افراد زيادي از مشايخ وهابي سعودي از او حمايت کرده‌اند. به طور نمونه، شيخ علامه عبدالعزيز الراجحي (مشهور به بن باز صغير) در پاسخ به پرسشي در درس خود دربارة صحت عقيدة سفر الحوالي وسلمان العوده، عقيدة آنها را در شعبان 1414ق، سليم و در چارچوب اهل سنت و جماعت خواند. شيخ علامه عبدالله بن قعود (عضو هيأت کبار العلما و عضو اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء)، شيخ عبدالله المطلق (عضو هيأت کبار العلما در 1423ق)، شيخ دکتر عبدالله بن جبرين به حمايت از او برخواستند. چنان‌که، بن جبرين در حمايت از سلمان العوده، در جلسة دفاعية رسالة دکتراي او در اوايل 1425ق نيز حضور يافت. شيخ محمد بن صالح المنصور (استاد سلمان العوده) نيز پس از به زندان افتادن سلمان العوده و سفر الحوالي از آنها دفاع کرد. | ||
==بن جبرين== | ==بن جبرين== | ||
بن‌جبرين (عبدالله بن عبدالرحمن بن جبرين) شخصيت مشهوري است که ارتباط خاصي با سفر الحوالي دارد. او شاگرد مناع القطان نمايندة اخوان المسلمين در سعودي بوده است. بي‌جهت نيست که براي سيدقطب احترام خاصي قائل است. اما او موضع تکفيري خوارج را برنمي‌تابد و از آن پرهيز مي‌دهد. در مقابل، به اطاعت از ولي امر توصيه مي‌کند. براي پي بردن به حساسيت‌هاي سلفي و وهابي بن جبرين، توجه به اين نکته مفيد است که او حساسيت خاصي نسبت به شيعيان دارد و خواستار محدوديت آنان در عربستان است. | بن‌جبرين (عبدالله بن عبدالرحمن بن جبرين) شخصيت مشهوري است که ارتباط خاصي با سفر الحوالي دارد. او شاگرد مناع القطان نمايندة اخوان المسلمين در سعودي بوده است. بي‌جهت نيست که براي سيدقطب احترام خاصي قائل است. اما او موضع تکفيري خوارج را برنمي‌تابد و از آن پرهيز مي‌دهد. در مقابل، به اطاعت از ولي امر توصيه مي‌کند. براي پي بردن به حساسيت‌هاي سلفي و وهابي بن جبرين، توجه به اين نکته مفيد است که او حساسيت خاصي نسبت به شيعيان دارد و خواستار محدوديت آنان در عربستان است. | ||
از سوي ديگر، بن جبرين در سخنراني‌اي، از اسامه بن لادن با عنوان مجاهد، دفاع | از سوي ديگر، بن جبرين در سخنراني‌اي، از اسامه بن لادن با عنوان مجاهد، دفاع کرده و اين مسأله را نفي مي‌کند که بن باز او را مفسد في الارض خوانده باشد و او را خارج از اسلام بداند. چه آن‌که، از گذشته تا به حال اسامه بن لادن در راه خدا مبارزه کرده و مجاهدات فراواني در افغانستان به توفيق الهي داشته و خداوند او را در اين امر ياري داده است. بن جبرين دربارة مواضع تکفيري اسامه بن لادن معتقد است که اين مسأله اجتهاد اوست. از اين رو، نمي‌توان به خاطر اين موضع تکفيري او را مفسد في الارض دانست. بن جبرين سرانجام پس از عمري فعاليت ديني ـ سياسي، در تابستان 1430ق وفات يافت. | ||
==ناصرالعمر== | ==ناصرالعمر== | ||
شيخ | شيخ دکتر ناصر بن سليمان العمر که مسؤول سايت خبري المسلم نيز هست، از علماي نوسلفي‌اي است که مواضع بسيار تندي عليه شيعه ـ به ويژه در قضية عراق ـ دارد. چنان‌که، وي کتابي با عنوان عن خضوع الأمراء لولاية العلماء در بررسي چالشي که ميان شيخ عبد الله الترکي و ملک عبد الله در سال 2005م رخ داد نوشت. | ||
==عائض القرني== | ==عائض القرني== | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
اين شخصيت مشهور نوسلفي پس از خروج جوانان مبارز از زندان‌هاي ضد تروريسم، نه تنها به کميته‌هاي نصيحت پيوست، بلکه تلاش‌هاي فراواني را در تلويزيون سعودي، شبکه‌هاي ماهواره‌اي و ... حتي با اجراي مناظره با شخصيت‌هاي برجستة مبارزة نظامي، براي دامن زدن به سلفي‌گرايي معتدل نشان داد. البته عائض القرني مبلغ و شخصيتي پر سر و صداست. به طور نمونه، او که برخلاف فتواي پيشين خود و هم‌نوا با اجماع سلفي مبني بر وجوب پوشاندن وجه و کفين توسط زنان، در يک برنامة سينمايي به عنوان «نساء بلا ظلّ» اين حکم را کنار نهاد، موجي از نقدها و حمله‌هاي فکري را متوجة خود کرد. البته او در پي فشارهاي مختلف و به ويژه اتصال مفتي اعظم سعودي شيخ عبدالعزيز آل الشيخ، وزير شؤون اسلامي و برخي ديگر از بزرگان وهابي، در نوشته‌اي توضيحي از اين حکم عدول کرد و مخاطب آن فيلم را زنان غرب معرفي کرد. در مجموع، اين فتوا و ديگر مواضع او مانند موضع او دربارة رانندگي زنان مشکل‌آفرين بود و براي او گران تمام شد و به اين مسأله انجاميد که او سرانجام پس از ربع قرن فعاليت‌هاي تبليغي با سرودن قصيده‌اي انتقادي، در روزنامة مدينه روش سکوت و انزوا را اختيار کرد. اين قصيده از رنج‌هاي طولاني او از صفاي ايام گذشته و کدورت ايام فعلي، حکايت دارد. بخشي از اين فعاليت‌هاي او چهرة او را در ميان علما مخدوش کرد و بخشي از آنها، به ويژه حاضر شدن او در چهرة مناظرة محققانه با افراد آشتي‌ناپذير تروريست، جايگاه مردمي او را تضعيف کرد. | اين شخصيت مشهور نوسلفي پس از خروج جوانان مبارز از زندان‌هاي ضد تروريسم، نه تنها به کميته‌هاي نصيحت پيوست، بلکه تلاش‌هاي فراواني را در تلويزيون سعودي، شبکه‌هاي ماهواره‌اي و ... حتي با اجراي مناظره با شخصيت‌هاي برجستة مبارزة نظامي، براي دامن زدن به سلفي‌گرايي معتدل نشان داد. البته عائض القرني مبلغ و شخصيتي پر سر و صداست. به طور نمونه، او که برخلاف فتواي پيشين خود و هم‌نوا با اجماع سلفي مبني بر وجوب پوشاندن وجه و کفين توسط زنان، در يک برنامة سينمايي به عنوان «نساء بلا ظلّ» اين حکم را کنار نهاد، موجي از نقدها و حمله‌هاي فکري را متوجة خود کرد. البته او در پي فشارهاي مختلف و به ويژه اتصال مفتي اعظم سعودي شيخ عبدالعزيز آل الشيخ، وزير شؤون اسلامي و برخي ديگر از بزرگان وهابي، در نوشته‌اي توضيحي از اين حکم عدول کرد و مخاطب آن فيلم را زنان غرب معرفي کرد. در مجموع، اين فتوا و ديگر مواضع او مانند موضع او دربارة رانندگي زنان مشکل‌آفرين بود و براي او گران تمام شد و به اين مسأله انجاميد که او سرانجام پس از ربع قرن فعاليت‌هاي تبليغي با سرودن قصيده‌اي انتقادي، در روزنامة مدينه روش سکوت و انزوا را اختيار کرد. اين قصيده از رنج‌هاي طولاني او از صفاي ايام گذشته و کدورت ايام فعلي، حکايت دارد. بخشي از اين فعاليت‌هاي او چهرة او را در ميان علما مخدوش کرد و بخشي از آنها، به ويژه حاضر شدن او در چهرة مناظرة محققانه با افراد آشتي‌ناپذير تروريست، جايگاه مردمي او را تضعيف کرد. | ||
=مواضع وهابيت دولتي دربارة | =مواضع وهابيت دولتي دربارة تکفير و تروريسم= | ||
به رغم آن‌که، انديشة وهابيت مهم‌ترين زمينة تکفير در ميان مسلمانان را در دو سدة اخير فراهم آورده است، مي‌توان گفت وهابيت دولتي ـ در فضاي نوين جهاني و به ويژه در دوران مبارزه با تروريسم به رهبري امريکا که پيکان آن متوجة جريان‌هاي عمدتاً تکفيري وهابي مانند القاعده است ـ نسبت به وهابيت نوسلفي، از خشونت‌گرايي | به رغم آن‌که، انديشة وهابيت مهم‌ترين زمينة تکفير در ميان مسلمانان را در دو سدة اخير فراهم آورده است، مي‌توان گفت وهابيت دولتي ـ در فضاي نوين جهاني و به ويژه در دوران مبارزه با تروريسم به رهبري امريکا که پيکان آن متوجة جريان‌هاي عمدتاً تکفيري وهابي مانند القاعده است ـ نسبت به وهابيت نوسلفي، از خشونت‌گرايي کمتري برخوردارند. چه آن‌که، افراط در تکفيرگرايي خشونت‌آميز در تعارض با سياست‌هاي خارجي و داخلي عربستان در دوران حاضر مي‌باشد و امنيت اين کشور را نيز دستخوش آسيب‌پذيري جدّي نموده است. | ||
مهم‌ترين موضع‌گيري وهابيت دولتي عربستان دربارة | مهم‌ترين موضع‌گيري وهابيت دولتي عربستان دربارة تکفير را مي‌توان به سندي دانست که از جانب هيأت کبار علماي عربستان در دوران رياست بن باز در 1419ه. ق، صادر شده است. بر اين اساس، دولت عربستان که از بحران تروريسم و گرايش‌هاي تکفيري رنج مي‌برد، تلاش‌هاي گوناگوني را در مقابل اين پديده سامان داده است و اين بيانيه از برترين نهاد مذهبي، از اهميت فوق العاده‌اي برخورد ار است. | ||
يکي از اين موارد، تشکيل جلسه‌اي ميان مسؤولان دولتي و برخي از علماي سلفي و نوسلفي پس از بازگشت برخي جوانان زنداني در گوانتانامو بود. اين جلسه در منزل شيخ صالح بن عبدالعزيز بن محمد آل الشيخ وزير پيشين وزارت شؤون الإسلامية والأوقاف والدعوة والإرشاد، به ابتکار او و امير محمد بن نايف بن عبدالعزيز مساعد وزير الداخلية للشؤون الأمنية تشکيل شد. در اين جلسه، شيخ صالح بن حميد (رئيس مجلس شورا)، شيخ سعد بن ناصر الشثري (عضو هيأت کبار العلما) و شيخ يوسف الغفيص (عضو هيأت کبار العلما)، شيخ دکتر عبدالله اللحيدان نمايندة وزارت شؤون اسلامي، شيخ دکتر سليمان العوده و شيخ عائض القرني و شيخ محمد العريفي و شيخ ناصر العمر و استاد دکتر سعود الفنيسان و دکتر فالح الصغير، و...، حضور داشتند. | |||
در اين جلسه، از بازگشت جواناني | در اين جلسه، از بازگشت جواناني که در زندان گوانتانامو به سر مي‌بردند و در آنجا براي زندگي در شرايط عادي و گذر از گرايش‌هاي تکفيري و تروريستي تعليم مي‌ديدند، سخن به ميان آمد. چنان‌که، لزوم توسعة فعاليت علما و همکاري آنان در کميته‌هاي نصيحت (وابسته به وزارت کشور) براي مقابله با انديشه‌هاي گمراه‌گر تکفيري و تروريستي به عنوان بحثي اجماعي مورد تأکيد قرار گرفت. اين جلسه در جهت همفکري مسؤولين، علماي وهابي و علماي نوسلفي تشکيل شده و موفقيت‌آميز اعلام شد و حاضران خواستار تشکيل دوبارة آن شدند. چنان‌که، در آن اين مطلب مورد اشاره قرار گرفت که برخي کشورهايي اروپايي مانند سوئد از موفقيت عربستان در برنامه‌هاي ضد تروريسم، ابراز خوشنودي کرده‌اند. | ||
=جمع‌بندي= | =جمع‌بندي= | ||